Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yabani labada (Rumex obtusifolius), kuzukulağıgiller familyasından, Avrasya ve Kuzey Afrika'da yetişen, 20-50 cm boyunda, çok yıllık bir labada türü. Tarımda mücadele edilmesi gereken muamelesi görür.
| Yabani labada | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Rumex obtusifolius L. |
Adlandırma
Ekşi (asitli) olmayan Rumex türleri, Türkçede labada olarak adlandırıldığı için yabani labada adını alsa da kaynaklarda yabani kuzukulağı adı da geçer. Küt yapraklı labada ile geniş yapraklı labada adları da kullanılır. Halk arasında diğer labada türleri gibi bu da evelik adıyla bilinir. Van'da yabani pazı adı kullanılır.
Morfoloji
Habitat
Türkiye'de dere kıyıları, gölgelik ve yaş yerlerde yayılım gösterir. Kuzey İrlanda'da yol kenarları, hendekler ve dere kıyılarında silaj alanları oluşturur.
Dağılımı
Alt türleri
- Rumex obtusifolius subsp. obtusifolius : Batı Avrupa'da İrlanda, Büyük Britanya, Fransa, İspanya, İtalya
- Rumex obtusifolius subsp. sylvestris : Doğu Avrupa'da, Polonya, Baltık Ülkeleri
- Rumex obtusifolius subsp. subalpinus : Türkiye ve Kafkaslar
- Rumex obtusifolius subsp. transiens : İskandinavya, Orta Avrupa, Balkan yarımadası
Besin olarak kullanımı
Türkiye'de diğer labada türleri gibi bunun da yaprakları «efelik sarması» ya da «labada sarması» olarak yemeği yapılır. Kars'ta sapı soyulup yenir.
Tıbbi kullanımı
Halk tıbbında kullanımı
Yapılan çeşitli etnobotanik çalışmalara göre halk tıbbında ısırgan dalamasına karşı yaprakları panzehir olarak kullanılır ve labadanın taze yapraklarıyla yanan bölge ovuşturulur; müshil olarak kullanılır; yaprakları yara, kabarcık, yanık ve urlarda kullanılır.
Farmakolojik kullanımı ve etkinliği
Kuzey İrlanda'da yabani labada yapraklarının n-hekzan, diklorometan (DCM) ve metanollü (MeOH) ekstrelerinin antimikrobiyal biyoaktivitesinin araştırıldığı farmakolojik bir çalışmada n-hekzan ekstresi herhangi bir antibakteriyel aktivite göstermemiş, diklorometanlı ekstre ise yalnızca Escherichia coli bakterisine karşı aktif olmuştur. Buna karşın, metanollü ekstre bütün bakteri suşlarına karşı önemli bir antibakteriyel inhibitör aktivite göstermiştir.
Boyarmadde olarak kullanımı
Yün boyası için kullanılır.
Yabancı ot olarak tarıma zararı
Dünya çapında mücadele edilmesi gereken türlerindendir.Türkiye'de fındık bahçelerinde mücadele edilmesi gereken yaban ot muamelesi görür.Eskişehir'de yonca tarlalarında yayılım gösteren yabancı otlardandır.
Yakma yöntemi ya da , özellikle toprak yüzeyine yeni çıkmış yabancı otların büyüme noktalarına ısı uygulaması ile zararlandırılması esasına dayanan bir yöntemdir ve Rumex obtusifolius alevlemeye dayanıklı yabancı ot türleri arasında yer alır.Çukurova bölgesi tarım ve tarım dışı alanlarda saptanmış olan yabancı ot türleri arasında yer alır ve doğal düşmanı cinsinden pas mantarıdır. Türkiye'de önemli durumda bulunan yabancı ot türleri arasında yer alır ve dünyada üzerinde çalışılan potansiyel mikoherbisit olarak mantarı gösterilir.
Hayvanlarca kullanımı
Büyükbakır (Lycaena dispar) adlı kelebek tırtılının besin bitkisidir. Bu kelebek yumurtalarını asitsiz Rumex türleri üzerine bırakır. Türkiye’de, tırtılların ana besin bitkisi Rumex crispus olarak kaydedilmiş olsa da, diğer türleri de kullanıldığı bilinmektedir. İstanbul ve Bursa’da Rumex hydrolapathum; Karadeniz kıyı bölgelerinde Rumex obtusifolius subalpinus ve yine Bursa’da Rumex olympicus labadaları tırtıl besin bitkisi olarak kaydedilmiştir.
Kaynaklar
- ^ a b Prof. Dr. Turhan Baytop (1997), Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, TDK yayınları: 578, Ankara, 1997
- ^ a b Diane Harshaw, Lutfun Nahar, Brahmachari Vadla, Gadria M. Saif-e-Naser & Satyajit D. Sarker (2010), Bioactivity of Rumex obtusifolius (Polygonaceae), Arch. Biol. Sci., Belgrade, 62 (2), 387-392, 2010
- ^ Yard. Doç. Dr. Fevzi Özgökçe, Kars ve civarında 2006 yılında bulunan faydalı bitkiler 26 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Van 100. Yıl Üniversitesi
- ^ Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases[]
- ^ Tülay Gülümser & N. Seventekin (1988), Yabani labada (Rumex obtusifolius L.) bitkisi ile yün liflerinin boyanması. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Tekstil Bölümü, Tekstil ve Teknik, Nisan, 128
- ^ Atsuko Miyagi, Kentaro Takahara, Hideyuki Takahashi, Maki Kawai-Yamada and Hirofumi Uchimiya (2010), Targeted metabolomics in an intrusive weed, Rumex obtusifolius L., grown under different environmental conditions reveals alterations of organ related metabolite pathway[], Metabolomics, Volume 6, Number 4 (2010), 497-510
- ^ A. Gürcan (1979), Küt Yapraklı Labada (Rumex obtusifolius L.) ' nın Biyolojisi, Fındık Bahçelerinde Mücadele İmkanları Üzerinde Araştırmalar. Ata.Ü.Zir.Fak. Yay. No: 251, 166 s.
- ^ Cengiz Türe & Yavuz Bülent Köse (2000), Eskisehir ve Çevresindeki Bazı Tarım Alanlarında Yayılış Gösteren Yabancı Ot Florası Üzerine Bir Arastırma 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., TÜBİTAK Turk J Agric For 24 (2000) 327–331
- ^ Y. E. Kitiş (2010), Yabancı Ot Mücadelesinde Yeni Bir Yöntem: “Alevleme” 26 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tarım Türk Dergisi, Sayı : 24, 52-54 s
- ^ a b F. Nezihi Uygur (2002), Yabancı otlar ve biyolojik mücadele 17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi, 4-7 Eylül 2002, ERZURUM
- ^ Schubiger, F.X., G. Defago, H.Kern, L. Sedlar, 1986. Damage to Rumex crispus L. and Rumex obtusifolius L. caused by the rust fungus Uromyces rumicis (Schum.) Wint. Weed Research 26:347-350.
- ^ . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yabani labada Rumex obtusifolius kuzukulagigiller familyasindan Avrasya ve Kuzey Afrika da yetisen 20 50 cm boyunda cok yillik bir labada turu Tarimda mucadele edilmesi gereken muamelesi gorur Yabani labadaBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeKlad Angiospermae Kapali tohumlular Klad Eudicotidae Iki cenekliler Klad Core eudicotsTakim CaryophyllalesFamilya PolygonaceaeCins RumexTur R obtusifoliusIkili adlandirmaRumex obtusifolius L AdlandirmaEksi asitli olmayan Rumex turleri Turkcede labada olarak adlandirildigi icin yabani labada adini alsa da kaynaklarda yabani kuzukulagi adi da gecer Kut yaprakli labada ile genis yaprakli labada adlari da kullanilir Halk arasinda diger labada turleri gibi bu da evelik adiyla bilinir Van da yabani pazi adi kullanilir MorfolojiHabitatTurkiye de dere kiyilari golgelik ve yas yerlerde yayilim gosterir Kuzey Irlanda da yol kenarlari hendekler ve dere kiyilarinda silaj alanlari olusturur DagilimiTurkiye de ozellikle Bati ve Kuzey Anadolu da gorulurler Alt turleriRumex obtusifolius subsp obtusifolius Bati Avrupa da Irlanda Buyuk Britanya Fransa Ispanya Italya Rumex obtusifolius subsp sylvestris Dogu Avrupa da Polonya Baltik Ulkeleri Rumex obtusifolius subsp subalpinus Turkiye ve Kafkaslar Rumex obtusifolius subsp transiens Iskandinavya Orta Avrupa Balkan yarimadasiBesin olarak kullanimiTurkiye de diger labada turleri gibi bunun da yapraklari efelik sarmasi ya da labada sarmasi olarak yemegi yapilir Kars ta sapi soyulup yenir Tibbi kullanimiHalk tibbinda kullanimi Yapilan cesitli etnobotanik calismalara gore halk tibbinda isirgan dalamasina karsi yapraklari panzehir olarak kullanilir ve labadanin taze yapraklariyla yanan bolge ovusturulur mushil olarak kullanilir yapraklari yara kabarcik yanik ve urlarda kullanilir Farmakolojik kullanimi ve etkinligi Kuzey Irlanda da yabani labada yapraklarinin n hekzan diklorometan DCM ve metanollu MeOH ekstrelerinin antimikrobiyal biyoaktivitesinin arastirildigi farmakolojik bir calismada n hekzan ekstresi herhangi bir antibakteriyel aktivite gostermemis diklorometanli ekstre ise yalnizca Escherichia coli bakterisine karsi aktif olmustur Buna karsin metanollu ekstre butun bakteri suslarina karsi onemli bir antibakteriyel inhibitor aktivite gostermistir Boyarmadde olarak kullanimiYun boyasi icin kullanilir Yabanci ot olarak tarima zarariDunya capinda mucadele edilmesi gereken turlerindendir Turkiye de findik bahcelerinde mucadele edilmesi gereken yaban ot muamelesi gorur Eskisehir de yonca tarlalarinda yayilim gosteren yabanci otlardandir Yakma yontemi ya da ozellikle toprak yuzeyine yeni cikmis yabanci otlarin buyume noktalarina isi uygulamasi ile zararlandirilmasi esasina dayanan bir yontemdir ve Rumex obtusifolius alevlemeye dayanikli yabanci ot turleri arasinda yer alir Cukurova bolgesi tarim ve tarim disi alanlarda saptanmis olan yabanci ot turleri arasinda yer alir ve dogal dusmani cinsinden pas mantaridir Turkiye de onemli durumda bulunan yabanci ot turleri arasinda yer alir ve dunyada uzerinde calisilan potansiyel mikoherbisit olarak mantari gosterilir Hayvanlarca kullanimiBuyukbakir Lycaena dispar adli kelebek tirtilinin besin bitkisidir Bu kelebek yumurtalarini asitsiz Rumex turleri uzerine birakir Turkiye de tirtillarin ana besin bitkisi Rumex crispus olarak kaydedilmis olsa da diger turleri de kullanildigi bilinmektedir Istanbul ve Bursa da Rumex hydrolapathum Karadeniz kiyi bolgelerinde Rumex obtusifolius subalpinus ve yine Bursa da Rumex olympicus labadalari tirtil besin bitkisi olarak kaydedilmistir Kaynaklar a b Prof Dr Turhan Baytop 1997 Turkce Bitki Adlari Sozlugu TDK yayinlari 578 Ankara 1997 a b Diane Harshaw Lutfun Nahar Brahmachari Vadla Gadria M Saif e Naser amp Satyajit D Sarker 2010 Bioactivity of Rumex obtusifolius Polygonaceae Arch Biol Sci Belgrade 62 2 387 392 2010 Yard Doc Dr Fevzi Ozgokce Kars ve civarinda 2006 yilinda bulunan faydali bitkiler 26 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Van 100 Yil Universitesi Dr Duke s Phytochemical and Ethnobotanical Databases olu kirik baglanti Tulay Gulumser amp N Seventekin 1988 Yabani labada Rumex obtusifolius L bitkisi ile yun liflerinin boyanmasi Ege Universitesi Muhendislik Fakultesi Tekstil Bolumu Tekstil ve Teknik Nisan 128 Atsuko Miyagi Kentaro Takahara Hideyuki Takahashi Maki Kawai Yamada and Hirofumi Uchimiya 2010 Targeted metabolomics in an intrusive weed Rumex obtusifolius L grown under different environmental conditions reveals alterations of organ related metabolite pathway olu kirik baglanti Metabolomics Volume 6 Number 4 2010 497 510 A Gurcan 1979 Kut Yaprakli Labada Rumex obtusifolius L nin Biyolojisi Findik Bahcelerinde Mucadele Imkanlari Uzerinde Arastirmalar Ata U Zir Fak Yay No 251 166 s Cengiz Ture amp Yavuz Bulent Kose 2000 Eskisehir ve Cevresindeki Bazi Tarim Alanlarinda Yayilis Gosteren Yabanci Ot Florasi Uzerine Bir Arastirma 8 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde TUBITAK Turk J Agric For 24 2000 327 331 Y E Kitis 2010 Yabanci Ot Mucadelesinde Yeni Bir Yontem Alevleme 26 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tarim Turk Dergisi Sayi 24 52 54 s a b F Nezihi Uygur 2002 Yabanci otlar ve biyolojik mucadele 17 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye 5 Biyolojik Mucadele Kongresi 4 7 Eylul 2002 ERZURUM Schubiger F X G Defago H Kern L Sedlar 1986 Damage to Rumex crispus L and Rumex obtusifolius L caused by the rust fungus Uromyces rumicis Schum Wint Weed Research 26 347 350 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2012