Mehmed Necib Draga (d.1867, Mitroviça - ö. 1920) Arnavut millî uyanışının önemli bir figürü ve Arnavut bir politikacıydı.
Mehmed Necib Draga | |
---|---|
Üsküb Mebusu Necib Draga Bey | |
Meclis-i Mebûsan 3. Dönem Mebusu | |
Görev süresi 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 | |
Seçim bölgesi | 1908 – Üsküp |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1867 Mitroviça |
Ölüm | 1920 Viyana, Avusturya |
Milliyeti | Arnavut |
Hayatı
Necib Draga, 1867 yılında Mitroviça'da doğdu. Kardeşi ve babası Yeni Pazar Sancağı'nda arazileri olan önemli bir Mitroviça yerlisi olan Ali Draga Paşa'ydı. İlk eğitimini memleketinde bitirdi, idadi ve Mekteb-i Mülkiye okuduğu İstanbul'a gitti. İstanbul'dayken Draga, İttihat ve Terakki'nin (İTC) kurucusu ve Arnavut arkadaşı İbrahim Temo tarafından cemiyetin ilk üyelerinden biri olarak seçildi. Draga yaşamı boyunca iyi eğitim almış ve kültürlü bir adam olarak tanımıştır.Arnavutça dışında Draga, Türkçe, Fransızca, Sırpça ve Bulgarca konuşup ve yazıyordu. Mitrovica bölgesinde büyük arazilere sahipti ve kasabada modern Alman yapımı buharlı kereste fabrikası vardı.
İdari çalışmalarını Manastır Vilayeti Üsküp'te tamamladı. 1896'dan 1902'ye kadar Kratovo, Yeni Pazar ve Köprülü'de kaymakamlık yaptı. Draga, Üsküp'teki İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin liderlerinden biriydi. Jön Türk örgütlerinden biri olan Osmanlı Özgürlük Cemiyeti, Üsküp'te yerel bir şube kurması için kendisine başvurmuştu. Draga'nın evinde, kolağası Cafer Tayyar (Eğilmez), Miralay Galib (Pasinler) Bey, Üsküp mahkeme katibi Süreyya Bey, vergi dairesi müdürü İslam Bey ve valilik genel sekreteri Mazhar Bey ile beraber yerel İTC şubesi kuruldu. Üsküp İttihat ve Terakki şubesi, Kânûn-ı Esâsî'nin tekrar yürülüğe girmesi için bastırdı ve Nisan 1908'e kadar 100 kişiyi aşan üyeliğiyle çok sayıda Arnavut ileri geleninin katılımıyla önemli bir merkez haline geldi. Draga, Üsküp'te 1908 yılında kurulan Arnavut kulübünün de etkili isimlerindendi.
Jön Türk Devrimi (1908) sırasında Galib Bey, Arnavut liderler Necip Draga, Ferhat Draga ve Bayram Curri'yi Ferizovik'teki bir toplantıya katılmaya ve anayasal restorasyonu desteklemek için "dış müdahale" korkusuyla kalabalığı etkilemek için nüfuzlarını kullandırmaya ikna etmeyi başardı. Draga'nın İTC şubesi, Ferizovik'in Arnavutluk meclisinde Arnavutları uyandırmada önemli bir rol oynadı (1908). Aynı yıl, 1908 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan Manastır Vilayeti Üsküp mebusu olarak seçilmiştir.İsmail Kemal Bey, Priştineli Hasan Bey ve Şahin Kolonya ile birlikte, Osmanlı parlamentosunda Latin harflerine dayalı Arnavut alfabesinin kullanılması ve Jön Türkler'e muhalefet gibi Arnavutluk meselelerini destekleyen milletvekilleri grubunun bir üyesiydi. 1908'in sonlarına doğru Draga ve Kosova'daki diğer ileri gelenleri, İsa Bolatin'i bir baş belası, tehdit ve sultan II. Abdülhamid'e sadık olarak gördüler ve yeni Jön Türk hükûmetine külliyesini tutuklayıp yok etmesi için kulis yaptılar. Kanun ve düzen isteyen toprak sahibi Draga ile eski ayrıcalıkların ve özerkliğin korunmasını tercih eden kabile reisi Bolatin'in sınıf farklılıkları, Ferizovik'te anayasanın yeniden tesis edilmesi konusunda anlaşmazlığa neden oldu. Mitroviça'daki İttihat ve Terakki üyelerini harekete geçmeye ikna edemeyen Draga, Selanik'e gitti ve davasını onaylayan ve Osmanlı hükûmetini Bolatin'e karşı harekete geçiren yerel İttihat ve Terakki komitesine sundu. Dönemin milliyetçi duyguları olan bazı eğitimli Arnavutlar gibi Draga, farklı dinlerden Arnavutların İskender Bey bayrağı altında birliğini destekledi ve Arnavutlara fayda sağlayan hükûmet reformlarından yanaydılar.
1912'de, Arnavutlar ve Osmanlı yetkilileri arasındaki kötüleşen durum nedeniyle, Draga, 20 Mayıs'ta Yunik'te Jön Türk hükûmetine savaş açmak için bir besa (yemin) verildiği bir toplantıda diğer Arnavut liderlerle birlikte hazır bulundu.1912 Arnavut İsyanı'nın önde gelen bir üyesi oldu. 18 Ağustos 1912'de Draga, isyan eden İdris Sefer, Curri ve Bolatin isyanının diğer liderlerini Osmanlılarla Arnavutluk sosyopolitik ve kültürel haklar için yapılan anlaşmayı kabul etmeye ikna etmeyi başaran ılımlı fraksiyonun bir parçasıydı.Balkan Savaşları sırasında Sırbistan Krallığı tarafından Belgrad'da hapsedildi ve ardından 1914'te serbest bırakıldı. 1920'de Džemijet adında bir siyasi örgüt kurdu ve partisinin altı diğer üyesiyle birlikte Yugoslav parlamentosunda milletvekili seçildi. Birkaç ay sonra Avusturya'nın Viyana kentinde kanser ameliyatı geçirdikten sonra öldü. Draga'nın ölümünden sonra, partinin liderliğini, 1923 seçimlerinde on dört milletvekili seçtirmeyi başaran kardeşi Ferhat üstlendi.
Kaynakça
- ^ Musavver Nevsal-i Osmani-1325 (Osmanlı Türkçesi). Matbaa-i Hayriye-İstanbul-1325. 1325.
- ^ a b Skendi 1967, s. 335.
- ^ a b c d e f g Elisabeth, Özdalga (2005). Late Ottoman society: the intellectual legacy. SOAS/RoutledgeCurzon studies on the Middle East. 3. Routledge. s. 314. ISBN .
- ^ a b Hanioğlu 2001, s. 272.
- ^ Gawrych 2006, s. 141.
- ^ a b c d Hanioğlu 2001, s. 230.
- ^ a b c d e f Gawrych 2006, ss. 161–162.
- ^ a b Gawrych 2006, ss. 152, 157.
- ^ Hanioğlu 2001, ss. 230, 255.
- ^ Skendi 1967, s. 348.
- ^ Gawrych 2006, s. 157.
- ^ a b Gawrych 2006, s. 181.
- ^ Frashëri, Kristo (1964). The history of Albania: a brief survey. University of Virginia. s. 165.
- ^ Skendi 1967, s. 361.
- ^ Hanioğlu, M. Șükrü (2001). Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902-1908. Oxford University Press. ss. 314-315. ISBN .
- ^ Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. s. 428. ISBN .
- ^ Gawrych 2006, s. 192.
- ^ Gawrych 2006, s. 195.
- ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. s. 199. ISBN .
- ^ Hardten, Eggert (1996). Der Balkan in Europa (Almanca). P. Lang. ss. 20-29. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Necib Draga d 1867 Mitrovica o 1920 Arnavut milli uyanisinin onemli bir figuru ve Arnavut bir politikaciydi Mehmed Necib DragaUskub Mebusu Necib Draga BeyMeclis i Mebusan 3 Donem MebusuGorev suresi 17 Aralik 1908 18 Ocak 1912Secim bolgesi 1908 UskupKisisel bilgilerDogum 1867 MitrovicaOlum 1920 Viyana AvusturyaMilliyeti ArnavutHayatiNecib Draga 1867 yilinda Mitrovica da dogdu Kardesi ve babasi Yeni Pazar Sancagi nda arazileri olan onemli bir Mitrovica yerlisi olan Ali Draga Pasa ydi Ilk egitimini memleketinde bitirdi idadi ve Mekteb i Mulkiye okudugu Istanbul a gitti Istanbul dayken Draga Ittihat ve Terakki nin ITC kurucusu ve Arnavut arkadasi Ibrahim Temo tarafindan cemiyetin ilk uyelerinden biri olarak secildi Draga yasami boyunca iyi egitim almis ve kulturlu bir adam olarak tanimistir Arnavutca disinda Draga Turkce Fransizca Sirpca ve Bulgarca konusup ve yaziyordu Mitrovica bolgesinde buyuk arazilere sahipti ve kasabada modern Alman yapimi buharli kereste fabrikasi vardi Idari calismalarini Manastir Vilayeti Uskup te tamamladi 1896 dan 1902 ye kadar Kratovo Yeni Pazar ve Koprulu de kaymakamlik yapti Draga Uskup teki Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin liderlerinden biriydi Jon Turk orgutlerinden biri olan Osmanli Ozgurluk Cemiyeti Uskup te yerel bir sube kurmasi icin kendisine basvurmustu Draga nin evinde kolagasi Cafer Tayyar Egilmez Miralay Galib Pasinler Bey Uskup mahkeme katibi Sureyya Bey vergi dairesi muduru Islam Bey ve valilik genel sekreteri Mazhar Bey ile beraber yerel ITC subesi kuruldu Uskup Ittihat ve Terakki subesi Kanun i Esasi nin tekrar yuruluge girmesi icin bastirdi ve Nisan 1908 e kadar 100 kisiyi asan uyeligiyle cok sayida Arnavut ileri geleninin katilimiyla onemli bir merkez haline geldi Draga Uskup te 1908 yilinda kurulan Arnavut kulubunun de etkili isimlerindendi Jon Turk Devrimi 1908 sirasinda Galib Bey Arnavut liderler Necip Draga Ferhat Draga ve Bayram Curri yi Ferizovik teki bir toplantiya katilmaya ve anayasal restorasyonu desteklemek icin dis mudahale korkusuyla kalabaligi etkilemek icin nufuzlarini kullandirmaya ikna etmeyi basardi Draga nin ITC subesi Ferizovik in Arnavutluk meclisinde Arnavutlari uyandirmada onemli bir rol oynadi 1908 Ayni yil 1908 secimlerinde Meclis i Mebusan Manastir Vilayeti Uskup mebusu olarak secilmistir Ismail Kemal Bey Pristineli Hasan Bey ve Sahin Kolonya ile birlikte Osmanli parlamentosunda Latin harflerine dayali Arnavut alfabesinin kullanilmasi ve Jon Turkler e muhalefet gibi Arnavutluk meselelerini destekleyen milletvekilleri grubunun bir uyesiydi 1908 in sonlarina dogru Draga ve Kosova daki diger ileri gelenleri Isa Bolatin i bir bas belasi tehdit ve sultan II Abdulhamid e sadik olarak gorduler ve yeni Jon Turk hukumetine kulliyesini tutuklayip yok etmesi icin kulis yaptilar Kanun ve duzen isteyen toprak sahibi Draga ile eski ayricaliklarin ve ozerkligin korunmasini tercih eden kabile reisi Bolatin in sinif farkliliklari Ferizovik te anayasanin yeniden tesis edilmesi konusunda anlasmazliga neden oldu Mitrovica daki Ittihat ve Terakki uyelerini harekete gecmeye ikna edemeyen Draga Selanik e gitti ve davasini onaylayan ve Osmanli hukumetini Bolatin e karsi harekete geciren yerel Ittihat ve Terakki komitesine sundu Donemin milliyetci duygulari olan bazi egitimli Arnavutlar gibi Draga farkli dinlerden Arnavutlarin Iskender Bey bayragi altinda birligini destekledi ve Arnavutlara fayda saglayan hukumet reformlarindan yanaydilar 1912 de Arnavutlar ve Osmanli yetkilileri arasindaki kotulesen durum nedeniyle Draga 20 Mayis ta Yunik te Jon Turk hukumetine savas acmak icin bir besa yemin verildigi bir toplantida diger Arnavut liderlerle birlikte hazir bulundu 1912 Arnavut Isyani nin onde gelen bir uyesi oldu 18 Agustos 1912 de Draga isyan eden Idris Sefer Curri ve Bolatin isyaninin diger liderlerini Osmanlilarla Arnavutluk sosyopolitik ve kulturel haklar icin yapilan anlasmayi kabul etmeye ikna etmeyi basaran ilimli fraksiyonun bir parcasiydi Balkan Savaslari sirasinda Sirbistan Kralligi tarafindan Belgrad da hapsedildi ve ardindan 1914 te serbest birakildi 1920 de Dzemijet adinda bir siyasi orgut kurdu ve partisinin alti diger uyesiyle birlikte Yugoslav parlamentosunda milletvekili secildi Birkac ay sonra Avusturya nin Viyana kentinde kanser ameliyati gecirdikten sonra oldu Draga nin olumunden sonra partinin liderligini 1923 secimlerinde on dort milletvekili sectirmeyi basaran kardesi Ferhat ustlendi Kaynakca Musavver Nevsal i Osmani 1325 Osmanli Turkcesi Matbaa i Hayriye Istanbul 1325 1325 a b Skendi 1967 s 335 a b c d e f g Elisabeth Ozdalga 2005 Late Ottoman society the intellectual legacy SOAS RoutledgeCurzon studies on the Middle East 3 Routledge s 314 ISBN 0 415 34164 7 a b Hanioglu 2001 s 272 Gawrych 2006 s 141 a b c d Hanioglu 2001 s 230 a b c d e f Gawrych 2006 ss 161 162 a b Gawrych 2006 ss 152 157 Hanioglu 2001 ss 230 255 Skendi 1967 s 348 Gawrych 2006 s 157 a b Gawrych 2006 s 181 Frasheri Kristo 1964 The history of Albania a brief survey University of Virginia s 165 Skendi 1967 s 361 Hanioglu M Șukru 2001 Preparation for a Revolution The Young Turks 1902 1908 Oxford University Press ss 314 315 ISBN 9780199771110 Skendi Stavro 1967 The Albanian national awakening Princeton Princeton University Press s 428 ISBN 9781400847761 Gawrych 2006 s 192 Gawrych 2006 s 195 Gawrych George 2006 The Crescent and the Eagle Ottoman rule Islam and the Albanians 1874 1913 Londra IB Tauris s 199 ISBN 9781845112875 Hardten Eggert 1996 Der Balkan in Europa Almanca P Lang ss 20 29 ISBN 3 631 30384 X