Fatma Gevheri Sultan veya Fatma Gevheri Osmanoğlu (Osmanlıca: فاطمه کوھری سلطان, 30 Kasım 1904 - 10 Aralık 1980), Osmanlı prensesi, Türk müziği sanatçısı ve bestekâr. Osmanlı İmparatorluğu'nun otuz ikinci padişahı Sultan Abdülaziz'in torunu ve Şehzade Mehmed Seyfeddin Efendi'nin kızıdır.
Fatma Gevheri Sultan | |||||
---|---|---|---|---|---|
Doğum | 30 Kasım 1904 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
Ölüm | 10 Aralık 1980 (76 yaşında) Beyoğlu, İstanbul, Türkiye | ||||
Defin | II. Mahmud Türbesi Haziresi | ||||
| |||||
Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
Babası | Mehmed Seyfeddin Efendi | ||||
Annesi | Nervaliter Hanım | ||||
Dini | İslam | ||||
Meslek | Müzisyen, bestekâr |
İlk yılları
Fatma Gevheri Sultan 30 Kasım 1904'te İstanbul'un Üsküdar semtindeki Küçük Çamlıca Sarayında doğdu. Babası, Sultan Abdülaziz ve Gevheri Kadınefendi'nin oğlu Şehzade Mehmed Seyfeddin, annesi Nervaliter Hanım'dır. Babasının üçüncü çocuğu ve annesinin ikinci çocuğu olarak dünyaya gelen Fatma Gevherinin ayrıca Şehzade Ahmed Tevhid adında bir de ikiz kardeşi bulunmaktadır. Kendisinden bir yaş büyük şehzade Mahmud Şevket Efendi ise üvey ağabeyi idi. Gevherinin müziğe ilgisi beş yaşında başladı ve çocukluğunda babasının musikî meclislerine katıldı. Tamburî Cemil Bey'den tambur ve kemençe dersleri aldı. Tahsilini Fransa'da tamamladı.
Sürgün yılları
Mart 1924'te Osmanlı Hanedan üyelerinin yurtdışına sürgününden sonra, Gevheri ve ailesi Fransa'nın Nice şehrine taşındı ve burada 'de bir villaya yerleştiler. 1927'de babasının ölümünden sonra ailesi farklı yerlere dağıldı. Gevheri Sultan, Nice'de kalmaya devam etti ve maddi sıkıntılar çekti. Aynı şehirde yaşayan amcası Abdülmecid Efendi, Gevheri Sultan'ın maddi zorluklar yaşadığını duyunca kendi yanına aldırdı. Birkaç yıl amcasının ailesiyle birlikte yaşayan Gevheri, daha sonra Hindistan'dan küçük bir rajanın oğluyla nişanlandı, ancak düğününden kısa bir süre önce başka biriyle ilişkisi olduğu ortaya çıkınca nişan iptal edildi. Amcası Abdülmecid Efendi duruma çok sinirlendi ve onu yaşaması için hiçbir şeyi olmayan annesinin yanına geri gönderdi. Sürgün yıllarının bir bölümünü Mısır'ın başkenti Kahire'de geçirdi.
“ | "Pek muhterem sevgili hemşirem, ...Vaziyetimi beni yakından görmekle anlayabilirsiniz. Bugün üstüme giyecek iki kombinezonumdan başka bir şeyim yoktur. İnsan gençliğinde her türlü sıkıntıya tahammül edebilir fakat yaş bir dereceye geldiği zaman tahammül etmek şöyle dursun, nefsine pek ağır geliyor. Cenáb-ı Hak’dan dilediğim tek şey, biran evvel rahmetli anneciğime kavuşmaktır. ...İşte, benim yüksek kalpli hemşireciğim! Benim gibi bedbaht bir kadına merhamet gösterip yardım etmek bir sevaptır. Bugün yardımınıza muhtacım. Sizi seven ve pek çok seven merhum amcanızın ruhuna hürmeten bilmeyerek size karşı bir hatada bulundum ise beni affediniz ve iltifatınızdan beni mahrum etmeyiniz. Bunu yüksek kalbinizden ve hakka ve adalete olan bağlılığınızdan beklerim. Bilvesile en derin hürmetlerimle mübarek ellerinizi öper, iltifatınızı beklerim efendim. | ” |
— Fatma Gevheri Sultan'ın maddi yardım istemek maksadıyla kuzeni Sabiha Sultan'a yazdığı bir mektubun bazı bölümleri, 8 Aralık 1951 |
Son yılları ve ölümü
Gevheri Osmanoğlu, babasından ut, tambur, piyano ve lavta gibi birçok enstrüman çalmayı öğrendi. Sürgünde büyük sıkıntılar çekmiş olmasına rağmen musikîden vazgeçmedi ve babasından kalan bazı çalgıları itina ile muhafaza etti. 1952 yılında hanedanın hanım mensuplarının Türkiye'ye geri dönüşüne izin veren kanunun kabulünden sonra İstanbul'a döndü ve çalgılarını da yanında getirdi. Ülkesine dönünceye kadar Klasik Türk müziği eğitimine devam etmese de sonraki yaşamında tamburda çok yetenekli olduğunu kanıtladı. Çoğu türkü olmak üzere birçok beste yazan Osmanoğlu'nun eserleri, Türk radyo ve televizyonlarının yaptığı kayıtlarda korundu. Büyük çoğunluğunu Teoman Önaldı'nın notaya aldığı 16 eser besteledi.Sûz-i Dil Makamı Saz Semaisi en bilinen eseri oldu. Gevheri Osmanoğlu, Tuna Baykara'ya verdiği bir röportajda; “Padişah dedelerimin hemen hepsi müzikle uğraşır, besteler yaparlardı. İçlerinde III. Selim, II. Mahmud ve Sultan Abdülaziz gibi eserleri devamlı çalınan besteciler var. Fakat bugün hayatta olan padişah çocukları ve torunları içinde benden başka müzikle uğraşan yok” ifadelerini kullandı.
Güftesinin dedesi Sultan Abdülaziz'e, bestesinin Gevheri Sultan'a ait olan semai usulü şarkının bir dörtlüğü:
“ | Başka bir âlem gerektir gönlümü seyrân için | „ |
Fatma Gevheri Sultan, hayatının son yıllarını amcası Veliaht Prens Yusuf İzzeddin Efendi'nin kızı olan kuzeni Mihrişah Sultan ile beraber, Taksim Meydanı yakınlarında geniş bir apartman dairesinde geçirdi. 10 Aralık 1980 tarihinde 76 yaşında öldü ve naaşı büyük dedesi II. Mahmud'un Çemberlitaş Divanyolu Caddesi üzerindeki türbesine defnedildi. Miras olarak sadece tambur ve kemençe gibi birkaç çalgı ile notalarını bıraktı.
Kaynakça
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ a b c d "Türk Müziği Konserleri: "Kadın Bestekârlar"" (PDF). Pera Müzesi. 21 Şubat 2016. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ . www.turkishmusicportal.org. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ Murat Bardakçı (18 Ocak 2006). "İşte, Atatürk'ün evlenmek istediği Osmanlı sultanı". Hürriyet. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ a b Murat Bardakçı (11 Ağustos 2010). "Gevherî Sultan'ın çalgıları ne oldu?". Haberturk.com. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ Gözde Çolakoğlu Sarı (2013). (PDF). İstanbul Teknik Üniversitesi. s. 210. 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ "Hanedan nerede öldü nereye gömüldü?". turkiyegazetesi.com.tr. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fatma Gevheri Sultan veya Fatma Gevheri Osmanoglu Osmanlica فاطمه کوھری سلطان 30 Kasim 1904 10 Aralik 1980 Osmanli prensesi Turk muzigi sanatcisi ve bestekar Osmanli Imparatorlugu nun otuz ikinci padisahi Sultan Abdulaziz in torunu ve Sehzade Mehmed Seyfeddin Efendi nin kizidir Fatma Gevheri SultanDogum30 Kasim 1904 1904 11 30 Uskudar Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum10 Aralik 1980 76 yasinda Beyoglu Istanbul TurkiyeDefinII Mahmud Turbesi HaziresiTam adiFatma Gevheri OsmanogluHanedanOsmanli HanedaniBabasiMehmed Seyfeddin EfendiAnnesiNervaliter HanimDiniIslamMeslekMuzisyen bestekarIlk yillariFatma Gevheri Sultan 30 Kasim 1904 te Istanbul un Uskudar semtindeki Kucuk Camlica Sarayinda dogdu Babasi Sultan Abdulaziz ve Gevheri Kadinefendi nin oglu Sehzade Mehmed Seyfeddin annesi Nervaliter Hanim dir Babasinin ucuncu cocugu ve annesinin ikinci cocugu olarak dunyaya gelen Fatma Gevherinin ayrica Sehzade Ahmed Tevhid adinda bir de ikiz kardesi bulunmaktadir Kendisinden bir yas buyuk sehzade Mahmud Sevket Efendi ise uvey agabeyi idi Gevherinin muzige ilgisi bes yasinda basladi ve cocuklugunda babasinin musiki meclislerine katildi Tamburi Cemil Bey den tambur ve kemence dersleri aldi Tahsilini Fransa da tamamladi Surgun yillariMart 1924 te Osmanli Hanedan uyelerinin yurtdisina surgununden sonra Gevheri ve ailesi Fransa nin Nice sehrine tasindi ve burada de bir villaya yerlestiler 1927 de babasinin olumunden sonra ailesi farkli yerlere dagildi Gevheri Sultan Nice de kalmaya devam etti ve maddi sikintilar cekti Ayni sehirde yasayan amcasi Abdulmecid Efendi Gevheri Sultan in maddi zorluklar yasadigini duyunca kendi yanina aldirdi Birkac yil amcasinin ailesiyle birlikte yasayan Gevheri daha sonra Hindistan dan kucuk bir rajanin ogluyla nisanlandi ancak dugununden kisa bir sure once baska biriyle iliskisi oldugu ortaya cikinca nisan iptal edildi Amcasi Abdulmecid Efendi duruma cok sinirlendi ve onu yasamasi icin hicbir seyi olmayan annesinin yanina geri gonderdi Surgun yillarinin bir bolumunu Misir in baskenti Kahire de gecirdi Pek muhterem sevgili hemsirem Vaziyetimi beni yakindan gormekle anlayabilirsiniz Bugun ustume giyecek iki kombinezonumdan baska bir seyim yoktur Insan gencliginde her turlu sikintiya tahammul edebilir fakat yas bir dereceye geldigi zaman tahammul etmek soyle dursun nefsine pek agir geliyor Cenab i Hak dan diledigim tek sey biran evvel rahmetli annecigime kavusmaktir Iste benim yuksek kalpli hemsirecigim Benim gibi bedbaht bir kadina merhamet gosterip yardim etmek bir sevaptir Bugun yardiminiza muhtacim Sizi seven ve pek cok seven merhum amcanizin ruhuna hurmeten bilmeyerek size karsi bir hatada bulundum ise beni affediniz ve iltifatinizdan beni mahrum etmeyiniz Bunu yuksek kalbinizden ve hakka ve adalete olan bagliliginizdan beklerim Bilvesile en derin hurmetlerimle mubarek ellerinizi oper iltifatinizi beklerim efendim Fatma Gevheri Sultan in maddi yardim istemek maksadiyla kuzeni Sabiha Sultan a yazdigi bir mektubun bazi bolumleri 8 Aralik 1951Son yillari ve olumuFatma Gevheri Sultan in II Mahmud Turbesi haziresinde bulunan mezari Istanbul Gevheri Osmanoglu babasindan ut tambur piyano ve lavta gibi bircok enstruman calmayi ogrendi Surgunde buyuk sikintilar cekmis olmasina ragmen musikiden vazgecmedi ve babasindan kalan bazi calgilari itina ile muhafaza etti 1952 yilinda hanedanin hanim mensuplarinin Turkiye ye geri donusune izin veren kanunun kabulunden sonra Istanbul a dondu ve calgilarini da yaninda getirdi Ulkesine donunceye kadar Klasik Turk muzigi egitimine devam etmese de sonraki yasaminda tamburda cok yetenekli oldugunu kanitladi Cogu turku olmak uzere bircok beste yazan Osmanoglu nun eserleri Turk radyo ve televizyonlarinin yaptigi kayitlarda korundu Buyuk cogunlugunu Teoman Onaldi nin notaya aldigi 16 eser besteledi Suz i Dil Makami Saz Semaisi en bilinen eseri oldu Gevheri Osmanoglu Tuna Baykara ya verdigi bir roportajda Padisah dedelerimin hemen hepsi muzikle ugrasir besteler yaparlardi Iclerinde III Selim II Mahmud ve Sultan Abdulaziz gibi eserleri devamli calinan besteciler var Fakat bugun hayatta olan padisah cocuklari ve torunlari icinde benden baska muzikle ugrasan yok ifadelerini kullandi Guftesinin dedesi Sultan Abdulaziz e bestesinin Gevheri Sultan a ait olan semai usulu sarkinin bir dortlugu Baska bir alem gerektir gonlumu seyran icin Mihnet i dunya cekilmez dogrusu bir can icin Mubtela yi derd i aski oldugum canan icin Terk i can etsem de kurtulsam su mihnet haneden Fatma Gevheri Sultan hayatinin son yillarini amcasi Veliaht Prens Yusuf Izzeddin Efendi nin kizi olan kuzeni Mihrisah Sultan ile beraber Taksim Meydani yakinlarinda genis bir apartman dairesinde gecirdi 10 Aralik 1980 tarihinde 76 yasinda oldu ve naasi buyuk dedesi II Mahmud un Cemberlitas Divanyolu Caddesi uzerindeki turbesine defnedildi Miras olarak sadece tambur ve kemence gibi birkac calgi ile notalarini birakti Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2022 a b c d Turk Muzigi Konserleri Kadin Bestekarlar PDF Pera Muzesi 21 Subat 2016 7 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Mart 2022 www turkishmusicportal org 21 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2022 Murat Bardakci 18 Ocak 2006 Iste Ataturk un evlenmek istedigi Osmanli sultani Hurriyet 27 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2022 a b Murat Bardakci 11 Agustos 2010 Gevheri Sultan in calgilari ne oldu Haberturk com 9 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2022 Gozde Colakoglu Sari 2013 PDF Istanbul Teknik Universitesi s 210 26 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2022 Hanedan nerede oldu nereye gomuldu turkiyegazetesi com tr Erisim tarihi 9 Mart 2022 olu kirik baglanti