Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sputnik 1 (Rusça: Спутник-1), Dünya'nın ilk yapay uydusu. Sputnik serisinden ilk uzay aracı. SSCB tarafından 4 Ekim 1957'de yörüngeye oturtuldu. Sputnik 1'in uzaya gönderilmesi soğuk savaş yıllarında gerçekleşti ve süper güçler arasında yeni bir rekabet olan Uzay Yarışı'nı başlattı.
| Sputnik 1 | |
|---|---|
 | |
| Başlıca yükleniciler | OKB-1 Radyoteknik Sanayi Bakanlığı |
| Görev türü | Teknolojik gövde gösterisi |
| Fırlatma tarihi | 4 Ekim 1957, 19.28:34 UTC |
| Fırlatma yeri | Baykonur Uzay Üssü |
| Görev süresi | 21 gün |
| Bozunması | 4 Ocak 1958 |
| COSPAR kimliği | 1957-001B |
| Kütle | 83.6 kg |
| Boyutlar | 58 cm |
| Yörünge Verileri | |
| Yörünge referansı | Yer merkezli yörünge |
| Yörünge rejimi | Alçak Dünya yörüngesi |
| Ana eksen | 6,955.2 km |
| Dışmerkezlik | 0.05201 |
| Eğim | 65.1° |
| Yörüngede uzak nokta | 939 km |
| Yörüngede yakın nokta | 215 km |
| Yörünge süresi | 96.2 dakika |
| Aktarıcılar | |
| Aktarıcılar | Radyo vericisi (20.005-40.002 MHz) |
Fiziksel özellikleri
Uydunun ağırlığı 80 kg olup, çapı 58 cm, yörünge yüksekliği 250 km idi. Küre şeklinde bir gövdesi ve bundan ayrılan 2,4 ila 2,9 m uzunluğunda dört uzun anteni vardı. 20 ve 40 MHz gücünde iki radyo vericisi bulunmaktaydı. Bu radyo sinyalleri iyonosferdeki elektron yoğunluğunu ölçmede kullanıldı. Ayrıca, uydunun iç basıncı ve sıcaklığı da sinyallerle iletiliyordu. Böylece uydu çeperinin bir göktaşı tarafından delinip delinmediği takip edilebiliyordu. Uydunun basınçlı iç bölgesi nitrojen gazıyla doldurulmuştu. Ancak yörünge sırasında uydu çeperinin hiç delinmediği tespit edildi. Bu durum, gelecekteki uzay uçuşları için Dünya yörüngesinin güvenli olduğunu gösteriyordu.
Fırlatılışı
Sputnik 1, uzaya SSCB'deki (bugün Kazakistan sınırları içinde kalan) Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı. Sputnik kelimesi Rusçada "yol arkadaşı" ve astronomi ile ilgili metinlerde "uydu" anlamına gelmektedir. Sputnik'in fırlatılışının gerçek nedeni propagandadır, görünüşteki nedense Uluslararası Jeofizik Yılı (1957-1958) çalışmalarına katkı sağlamaktır.
Arka plan
Sovyetler'in Dünya yörüngesine uydu yerleştirebilecek teknolojiyi geliştirdiği anlaşıldığında, 'nden , uzayda çeşitli deneyler yapabilecek bir buçuk tonluk konik bir uydu planladı. Ancak bu sırada Sovyet istihbaratı, ABD'nin uzaya, tek amacı yörüngeye oturup oturmayacağının görülmesi olan "basit bir uydu" göndermek istediğini haber aldı. "Basit uydu" fikrini kapan Sovyetler, geride kalmamak için hızla Sputnik 1'i geliştirdiler. Böylece Dünya yörüngesine daha pahalı uyduların gönderilmesi imkânı da sınanmış olacaktı. Ayrıca, uydu, Ekim Devrimi'nin yıl dönümü kutlamalarına yetişecekti. Uydu ve roketin tasarımı Sovyet roket bilimci Sergey Korolyov tarafından yapıldı. Aslında, bu uydu, ABD'nin "basit uydusu" Vanguard'dan çok daha ağırdı. Aylar sonra Vanguard uydusu yörüngeye girdiğinde, Nikita Kruşçev, onunla "greyfurt" diye alay edecekti.
Görevi ve sonrası
Sputnik 1, pilleri bitinceye kadar üç hafta boyunca sinyal gönderdi. Bundan sonra uydunun yörüngesi görsel olarak izlenmeye devam edildi. Yörüngesi gitgide alçalan Sputnik 1, fırlatmadan 92 gün sonra, 4 Ocak 1958'de atmosfere girerek yandı. Sputnik 1, yörüngede 1.400 tur atmış, 70 milyon km yol kat etmiştir.
Uydu, yörüngede kaldığı sürece 6. kadirden bir cisim parlaklığında gözlenebiliyordu. Sputnik 1'i yörüngeye oturtan roket de yörüngeye girmiş olup, Dünya'dan 1. kadirdegörülebilmekteydi.
Sputnik 1'e karşılık ABD hemen uzaya bir uydu göndermeyi denedi. Ancak yaptığı ilk denemeler başarısızlıkla sonuçlandı. ABD uzaya ancak 1958'de bir uydu gönderebildi. ABD'nin başarısızlığı, bu ülkede eğitim müfredatının ve sisteminin gözden geçirilmesine, roket bilimine ve fen bilimlerine ilgi uyanmasına ve uzay projelerine ayrılan mali kaynağın artmasına neden oldu. Bu gelişmeler, Uzay Yarışı'nın başlangıcı sayılmaktadır.
Popüler kültürdeki yeri
Sputnik 1'in çeşitli kopyaları ve maketleri Rusya'da ve diğer ülkelerdeki müzelerde sergilenmektedir. SSCB'nin yedekleme ve test amacıyla dört ila yirmi kadar Sputnik 1 kopyası yaptığı iddia edilmektedir.
Aynı zamanda bir uzay ajansının yönetimini ele almamıza fırsat veren Kerbal Space Program isimli oyunda Sputnik'e eşdeğer olan uzay aracında "Stayputnik 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." ismi kullanılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sputnik 1 Rusca Sputnik 1 Dunya nin ilk yapay uydusu Sputnik serisinden ilk uzay araci SSCB tarafindan 4 Ekim 1957 de yorungeye oturtuldu Sputnik 1 in uzaya gonderilmesi soguk savas yillarinda gerceklesti ve super gucler arasinda yeni bir rekabet olan Uzay Yarisi ni baslatti Sputnik 1Baslica yuklenicilerOKB 1 Radyoteknik Sanayi BakanligiGorev turuTeknolojik govde gosterisiFirlatma tarihi4 Ekim 1957 19 28 34 UTCFirlatma yeriBaykonur Uzay UssuGorev suresi21 gunBozunmasi4 Ocak 1958COSPAR kimligi1957 001BKutle83 6 kgBoyutlar58 cmYorunge VerileriYorunge referansiYer merkezli yorungeYorunge rejimiAlcak Dunya yorungesiAna eksen6 955 2 kmDismerkezlik0 05201Egim65 1 Yorungede uzak nokta939 kmYorungede yakin nokta215 kmYorunge suresi96 2 dakikaAktaricilarAktaricilarRadyo vericisi 20 005 40 002 MHz Kansas Kozmosfer ve Uzay Merkezi ndeki Sputnik 1 modeliFiziksel ozellikleriSputnik 1 in ic katmanlari Uydunun agirligi 80 kg olup capi 58 cm yorunge yuksekligi 250 km idi Kure seklinde bir govdesi ve bundan ayrilan 2 4 ila 2 9 m uzunlugunda dort uzun anteni vardi 20 ve 40 MHz gucunde iki radyo vericisi bulunmaktaydi Bu radyo sinyalleri iyonosferdeki elektron yogunlugunu olcmede kullanildi Ayrica uydunun ic basinci ve sicakligi da sinyallerle iletiliyordu Boylece uydu ceperinin bir goktasi tarafindan delinip delinmedigi takip edilebiliyordu Uydunun basincli ic bolgesi nitrojen gaziyla doldurulmustu Ancak yorunge sirasinda uydu ceperinin hic delinmedigi tespit edildi Bu durum gelecekteki uzay ucuslari icin Dunya yorungesinin guvenli oldugunu gosteriyordu FirlatilisiSputnik 1 uzaya SSCB deki bugun Kazakistan sinirlari icinde kalan Baykonur Uzay Ussu nden firlatildi Sputnik kelimesi Ruscada yol arkadasi ve astronomi ile ilgili metinlerde uydu anlamina gelmektedir Sputnik in firlatilisinin gercek nedeni propagandadir gorunusteki nedense Uluslararasi Jeofizik Yili 1957 1958 calismalarina katki saglamaktir Arka planSovyetler in Dunya yorungesine uydu yerlestirebilecek teknolojiyi gelistirdigi anlasildiginda nden uzayda cesitli deneyler yapabilecek bir bucuk tonluk konik bir uydu planladi Ancak bu sirada Sovyet istihbarati ABD nin uzaya tek amaci yorungeye oturup oturmayacaginin gorulmesi olan basit bir uydu gondermek istedigini haber aldi Basit uydu fikrini kapan Sovyetler geride kalmamak icin hizla Sputnik 1 i gelistirdiler Boylece Dunya yorungesine daha pahali uydularin gonderilmesi imkani da sinanmis olacakti Ayrica uydu Ekim Devrimi nin yil donumu kutlamalarina yetisecekti Uydu ve roketin tasarimi Sovyet roket bilimci Sergey Korolyov tarafindan yapildi Aslinda bu uydu ABD nin basit uydusu Vanguard dan cok daha agirdi Aylar sonra Vanguard uydusu yorungeye girdiginde Nikita Kruscev onunla greyfurt diye alay edecekti Gorevi ve sonrasiSputnik in firlatilisinin 50 Yildonumu munasebetiyle hazirlanan cizim Sputnik 1 pilleri bitinceye kadar uc hafta boyunca sinyal gonderdi Bundan sonra uydunun yorungesi gorsel olarak izlenmeye devam edildi Yorungesi gitgide alcalan Sputnik 1 firlatmadan 92 gun sonra 4 Ocak 1958 de atmosfere girerek yandi Sputnik 1 yorungede 1 400 tur atmis 70 milyon km yol kat etmistir Uydu yorungede kaldigi surece 6 kadirden bir cisim parlakliginda gozlenebiliyordu Sputnik 1 i yorungeye oturtan roket de yorungeye girmis olup Dunya dan 1 kadirdegorulebilmekteydi Sputnik 1 e karsilik ABD hemen uzaya bir uydu gondermeyi denedi Ancak yaptigi ilk denemeler basarisizlikla sonuclandi ABD uzaya ancak 1958 de bir uydu gonderebildi ABD nin basarisizligi bu ulkede egitim mufredatinin ve sisteminin gozden gecirilmesine roket bilimine ve fen bilimlerine ilgi uyanmasina ve uzay projelerine ayrilan mali kaynagin artmasina neden oldu Bu gelismeler Uzay Yarisi nin baslangici sayilmaktadir Populer kulturdeki yeriSputnik 1 in cesitli kopyalari ve maketleri Rusya da ve diger ulkelerdeki muzelerde sergilenmektedir SSCB nin yedekleme ve test amaciyla dort ila yirmi kadar Sputnik 1 kopyasi yaptigi iddia edilmektedir Ayni zamanda bir uzay ajansinin yonetimini ele almamiza firsat veren Kerbal Space Program isimli oyunda Sputnik e esdeger olan uzay aracinda Stayputnik 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ismi kullanilmistir Ayrica bakinizKonstantin Tsiolkovski Sergey Korolyov Sputnik Uzay Yarisi Yuri Gagarin Kerbal Space ProgramKaynakca Walter A McDougall Shooting the Moon olu kirik baglanti American Heritage Winter 2010 Swenson et al p 71 1 29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nasa nin resmi sitesinde ilgili yazi Arsivlenmis kopya 29 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2017