Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mekke kuşatması, Eylül-Kasım 683'te gerçekleşiş İkinci Fitne'nin ilk çatışmalarından biridir. Mekke şehri, Emevi I. Yezîd'in Halifeliğe hanedan verasetinin en önde gelen meydan okuyanlardan biri olan Abdullah bin Zübeyr için bir sığınaktı. İslam'ın diğer kutsal şehri yakındaki Medine de Yezid'e isyan ettikten sonra Emevi hükümdarı Arabistan'a boyun eğdirmek için bir ordu gönderdi. Emevi ordusu Medinelileri yenip şehri ele geçirdi, ancak Mekke bir ay süren kuşatmaya direndi ve bu sırada Kâbe yangınla hasar gördü. Yezid'in ani ölüm haberinin gelmesiyle kuşatma sona erdi. Emevi komutanı Husayn bin Nümeyr, İbnü'l-Zübeyr'i kendisiyle birlikte Suriye'ye dönmesi ve Halife olarak tanınması için boşuna ikna etmeye çalıştıktan sonra, güçleriyle birlikte ayrıldı. İbnü'l-Zübeyr, iç savaş boyunca Mekke'de kaldı, ancak yine de kısa süre sonra Müslüman dünyasının çoğunda Halife olarak kabul edildi. 692 yılına kadar Emeviler, Mekke'yi yeniden kuşatıp ele geçirerek iç savaşı sona erdiren başka bir ordu gönderebildiler.
| Mekke kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İkinci Fitne | |||||||||
 Kuşatma sırasında çıkan yangında ciddi şekilde hasar gören Kabe (burada 2003'te resmedilmiştir) | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Emevîler | Abdullah bin Zübeyr destekçisi Mekkeliler | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Husayn bin Nümeyr | Abdullah bin Zübeyr | ||||||||
Arka plan
Emevi Halifeliğinin kurucusu I. Muâviye (h. 661-680), 680'de Müslüman dünyası kargaşaya sürüklendi. Muaviye, oğlu I. Yezîd'i varisi olarak atamış olsa da, bu seçim evrensel olarak, özellikle de Emevilerin veraset iddiasına meydan okuyan eski Medineli seçkinler tarafından kabul edilmedi. Bunların arasında halifeliğin iki baş adayı Hüseyin (Muhammed'in torunu) ve Abdullah bin Zübeyr (ilk halife Ebû Bekir'in torunu ve Muhammed'in karısı Aişe'nin yeğenidir) Medine'den Mekke'ye kaçtılar. Hüseyin, destekçilerinin Emevilere karşı ayaklanmasını beklediği Kufe'ye gitti, ancak konvoyu durduruldu ve Ekim 680'de Kerbelâ Olayı'nda öldürüldü, el-Zübeyr, Emeviler için önde gelen tek rakip kaldı. Yezid yaşadığı sürece, İbnü'l-Zübeyr, Mekke kutsal alanından yönetimini kınadı, ancak açıkça halifelik iddiasında bulunmadı, bunun yerine kendisini "mabeddeki kaçak" (el-ʿaʾizh biʾl-beyt) olarak adlandırdı ve halifenin olması gerektiği gibi sadece Emeviler değil, tüm Kureyşler arasından bir kabile meclisi (şûrâ) tarafından geleneksel tarzda seçilmesi konusunda ısrar etti.
İlk başta Yezid ve Medine'deki valileri, İbnü'l-Zübeyr ve memnun olmayan Ensar aileleriyle müzakere etmeye çalıştı. Bununla birlikte, Muaviye'nin şehirlerinin etrafındaki büyük ölçekli tarım projelerinin konumlarını tehdit ettiğini hisseden ve Yezid'i meşhur ahlaksız yaşam tarzı nedeniyle halifelik makamına uygun görmeyen Medine aristokrasisi, Yezid'e olan bağlılıklarını alenen kınadı. ve sayıları yaklaşık 1000 olan Emevi aile üyelerini (geleceğin halifesi Mervân bin Hakem ve oğulları dahil) şehirlerinden kovdular. Sonuç olarak Yezid eyaleti kontrol altına almak için bir ordu gönderdi ve başına Müslim bin Ukba al-Murri'yi seçti. Müslümanların 12.000 kişilik Suriyeli ordusu, 26 Ağustos 683'te Harre Muharebesi'nde Medinelilerin direnişini gerçekten de aştı ve Medine'yi yağmalamaya başladı. Daha önceki kaynaklarda Müslim ibn Ukba dindar ve halife tarafından kendisine verilen görevi üstlenmek konusunda isteksiz olarak temsil edilmesine rağmen Medine'yi yağmalaması nedeniyle sonraki gelenek, onu Julius Wellhausen'in sözleriyle "enkarne kafir" olarak hatırlar.
Kuşatma
Müslim, Medine'yi aldıktan sonra Mekke'ye doğru yola çıktı, ancak yolda Mushallal'da hastalandı ve öldü ve komuta, yardımcısı Husayn bin Nümeyr'ye geçti. Taberî'nin aktardığı anlatıma göre bu, Ukba'nın iradesine çok aykırıydı, ancak Yezid'in isteklerine uygundu.
Harre Muharebesi'nde Kureyşlilerin komutanı Abdullah bin Muti de dahil olmak üzere Medinelilerin çoğu Mekke'ye kaçmıştı ve Muhtar es-Sekafî ile birlikte Mekke'nin savunmasında başrol oynadılar. İbnü'l-Zübeyr'e Najda bin Amir el-Hanafi önderliğinde Yamama'dan (orta Arabistan) Hâricîler de katıldı. Husayn'ın ordusu Eylül'de Mekke'nin önüne geldi. İlk savaşta İbnü'l-Zübeyr galip geldi, ancak Emeviler ısrar etti ve 24 Eylül'de şehri kuşatma altına aldı ve mancınıklar ile taş bombardımanına tuttular.
İbnü'l-Zübeyr, komuta yerini Mescid-i Haram arazisine kurdu. 31 Ekim Pazar günü, üzerine şiltelerle kaplı ahşap bir yapının dikildiği Kâbe alev alarak yandı, kutsal Hacerü'l-esved parçalandı. Daha sonraki birçok kaynak, "bu kuşatma ve bombardımanın da Emevi suçları listelerinde belirgin bir şekilde yer alması" (G. R. Hawting) sonucu olarak, suçu kuşatanlara atfeder, ancak daha güvenilir anlatımlar, olayı İbnü'l-Zübeyr'in destekçilerinden birinin taşıdığı ve rüzgarın binaya savurduğu bir meşaleye bağlar.
Kuşatma, Yezid'in ölüm haberinin (11 Kasım) kuşatmacılara ulaştığı 26 Kasım'a kadar 64 gün sürdü. Hüseyin şimdi İbnü'l-Zübeyr ile müzakerelere girdi. Şam'daki Emevi sarayı, Yezid'in hasta küçük oğlu Yezid'in hasta küçük oğlu II. Muaviye'yi hemen halife ilan etti, Emevi otoritesi eyaletlerde fiilen çöktü ve Emevilerin anavatanı olan Suriye'de bile sallantıda olduğunu kanıtladı. Bu nedenle Hüseyin, bir af çıkarması ve onu Suriye'ye kadar takip etmesi şartıyla, İbnü'l-Zübeyr'i halife olarak kabul etmeye istekliydi. İbnü'l-Zübeyr, kendisini Suriye seçkinlerinin kontrolü altına alacağı için son talebi reddetti ve Hüseyin ordusuyla birlikte Suriye'ye doğru yola çıktı.
Neticesi
Emevi ordusunun geri çekilmesi, İbnü'l-Zübeyr'i Mekke'nin tartışmasız kontrolünde bıraktı. Emevi otoritesinin çöküşüyle birlikte, kısa süre sonra kuzey Suriye de dahil olmak üzere Müslüman dünyasının çoğunda gerçek halife olarak kabul edildi. Bununla birlikte, yetkisi çoğunlukla nominal olarak kaldı. Mervân bin Hakem liderliğindeki Emeviler, Mercirahit Muharebesi'nde Suriye'deki konumlarını sağlamlaştırmayı başardılar ve hatta Mısır'ı geri aldılar, ancak Emevilerin Irak'ın kontrolünü geri alma girişimi, Ağustos 686'da Musul yakınlarında Muhtar es-Sekafî komutasındaki Ali yanlısı kuvvetler tarafından yenilgiye uğratıldı. Nisan 685'te babası Mervan'ın ölümünden sonra yerine geçen Abdülmelik, daha sonra kendi konumunu güvence altına almakla yetinirken, İbnü'l-Zübeyr'in kardeşi Mus'ab, Harura Muharebesi'nde Muhtar'ı yendi ve 687'de Irak'ın tüm kontrolü ele geçirdi. 691'de Abdülmelik, Zufar al-Kilabi'nin Kayslarını Emevi ittifakına geri getirmeyi başardı ve Irak'a doğru ilerledi. Mus'ab yenildi ve öldürüldü ve Doğu'da Emevi otoritesi yeniden kuruldu. Mart-Ekim 692 arasında süren başka bir Mekke kuşatmasının ardından İbnü'l-Zübeyr öldürüldü ve iç savaş sona erdi.
Kabe'nin yeniden inşası
Emevilerin ayrılmasından sonra İbnü'l-Zübeyr Kabe'nin yeniden inşasını başlattı, ancak Abdullah bin Abbas liderliğindeki halkın çoğu ilahi cezadan korkarak şehri terk etti; ancak İbnü'l-Zübeyr'in kendisi eski binanın kalıntılarını yıkmaya başladığında, onlar geri dönüp ona yardım etmeye teşvik edildi. İbnü'l-Zübeyr'in yeniden inşası, orijinal planı değiştirdi ve Muhammed'in kendisinin amaçladığı bildirilen, ancak yakın zamanda din değiştiren Mekkelileri yabancılaştırma korkusuyla Muhammed'in yaşamı boyunca gerçekleştirilmeyen değişiklikleri içeriyordu. Yeni Kâbe tamamen taştan inşa edilmişti - eskisi dönüşümlü olarak taş ve ahşap katmanlarındandı - ve iki kapısı vardı, doğuda bir girişi ve batıda bir çıkışı vardı. Ayrıca yarım daire hatîm duvarını da yapıya uygun olarak dahil etmiştir. Kara Taş'ın üç parçası gümüş bir çerçeve içinde ciltlendi ve İbnü'l-Zübeyr tarafından yeni Kabe'nin içine yerleştirildi. Emevilerin şehri yeniden fethinden sonra, hatim ana binadan tekrar ayrıldı ve batı kapısı, İslam öncesi İbrahimi planın genel hatlarına geri dönülerek duvarla çevrildi. Kabe'nin günümüze kadar gelen şekli budur.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Wensinck & Jomier 1978, s. 319.
- ^ Hawting 2000, ss. 46–47.
- ^ Gibb 1960, ss. 54–55.
- ^ Hawting 2000, ss. 49–51.
- ^ a b Kennedy 2004, s. 89.
- ^ a b Hawting 2000, s. 47.
- ^ Wellhausen 1927, ss. 149–154.
- ^ Kennedy 2004, ss. 89–90.
- ^ Hawting 2000, ss. 47–48.
- ^ Kennedy 2004, s. 90.
- ^ Wellhausen 1927, ss. 154–157.
- ^ a b Lammens 1987, s. 1162.
- ^ Wellhausen 1927, ss. 157–160.
- ^ Wellhausen 1927, s. 157.
- ^ Howard 1990, s. 222.
- ^ Hawting 1989, ss. 114–115.
- ^ a b Howard 1990, s. 223.
- ^ a b Wellhausen 1927, s. 165.
- ^ a b c Hawting 2000, s. 48.
- ^ a b c d Gibb 1960, s. 55.
- ^ Wellhausen 1927, ss. 165–166.
- ^ Wellhausen 1927, ss. 166–170.
- ^ Hawting 2000, ss. 48–49, 51–53.
- ^ Kennedy 2004, ss. 92–98.
- Genel
- Gibb, H. A. R. (1960). "ʿAbd Allāh ibn al-Zubayr". Gibb, H. A. R.; ; ; ; Lewis, B.; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 54–55. OCLC 495469456.
- Hawting, G.R., (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 20: The Collapse of Sufyānid Authority and the Coming of the Marwānids: The Caliphates of Muʿāwiyah II and Marwān I and the Beginning of the Caliphate of ʿAbd al-Malik, A.D. 683–685/A.H. 64–66. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Hawting, Gerald R. (2000). The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661–750 (İngilizce) (Second bas.). Londra ve New York: Routledge. ISBN .
- Howard, I.K.A., (Ed.) (1991). The History of al-Ṭabarī, Volume 19: The Caliphate of Yazīd ibn Muʿāwiyah, A.D. 680–683/A.H. 60–64. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (Second bas.). Oxford ve New York: Routledge. ISBN .
- (1987). "Yazīd b. Mu'āwiya". Houtsma, Martijn Theodoor (Ed.). E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume VIII: Ṭa'if–Zūrkhāna. Leiden: Brill. ss. 1162-1163. ISBN .
- Wellhausen, Julius (1927). The Arab Kingdom and its Fall (İngilizce). Margaret Graham Weir tarafından çevrildi. Kalküta: Kalküta Üniversitesi. OCLC 752790641.
- Wensinck, A. J.; Jomier, J. (1978). "Ka'ba". ; Lewis, B.; ; Bosworth, C. E. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IV: Iran–Kha (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 317–322. OCLC 758278456.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mekke kusatmasi Eylul Kasim 683 te gerceklesis Ikinci Fitne nin ilk catismalarindan biridir Mekke sehri Emevi I Yezid in Halifelige hanedan verasetinin en onde gelen meydan okuyanlardan biri olan Abdullah bin Zubeyr icin bir siginakti Islam in diger kutsal sehri yakindaki Medine de Yezid e isyan ettikten sonra Emevi hukumdari Arabistan a boyun egdirmek icin bir ordu gonderdi Emevi ordusu Medinelileri yenip sehri ele gecirdi ancak Mekke bir ay suren kusatmaya direndi ve bu sirada Kabe yanginla hasar gordu Yezid in ani olum haberinin gelmesiyle kusatma sona erdi Emevi komutani Husayn bin Numeyr Ibnu l Zubeyr i kendisiyle birlikte Suriye ye donmesi ve Halife olarak taninmasi icin bosuna ikna etmeye calistiktan sonra gucleriyle birlikte ayrildi Ibnu l Zubeyr ic savas boyunca Mekke de kaldi ancak yine de kisa sure sonra Musluman dunyasinin cogunda Halife olarak kabul edildi 692 yilina kadar Emeviler Mekke yi yeniden kusatip ele gecirerek ic savasi sona erdiren baska bir ordu gonderebildiler Mekke kusatmasiIkinci FitneKusatma sirasinda cikan yanginda ciddi sekilde hasar goren Kabe burada 2003 te resmedilmistir Tarih24 Eylul 26 Kasim 683BolgeMekkeModern Suudi Arabistanda Mekke nin yeriSonucEmeviler cekildiTaraflarEmevilerAbdullah bin Zubeyr destekcisi MekkelilerKomutanlar ve liderlerHusayn bin NumeyrAbdullah bin ZubeyrArka planEmevi Halifeliginin kurucusu I Muaviye h 661 680 680 de Musluman dunyasi kargasaya suruklendi Muaviye oglu I Yezid i varisi olarak atamis olsa da bu secim evrensel olarak ozellikle de Emevilerin veraset iddiasina meydan okuyan eski Medineli seckinler tarafindan kabul edilmedi Bunlarin arasinda halifeligin iki bas adayi Huseyin Muhammed in torunu ve Abdullah bin Zubeyr ilk halife Ebu Bekir in torunu ve Muhammed in karisi Aise nin yegenidir Medine den Mekke ye kactilar Huseyin destekcilerinin Emevilere karsi ayaklanmasini bekledigi Kufe ye gitti ancak konvoyu durduruldu ve Ekim 680 de Kerbela Olayi nda olduruldu el Zubeyr Emeviler icin onde gelen tek rakip kaldi Yezid yasadigi surece Ibnu l Zubeyr Mekke kutsal alanindan yonetimini kinadi ancak acikca halifelik iddiasinda bulunmadi bunun yerine kendisini mabeddeki kacak el ʿaʾizh biʾl beyt olarak adlandirdi ve halifenin olmasi gerektigi gibi sadece Emeviler degil tum Kureysler arasindan bir kabile meclisi sura tarafindan geleneksel tarzda secilmesi konusunda israr etti Ilk basta Yezid ve Medine deki valileri Ibnu l Zubeyr ve memnun olmayan Ensar aileleriyle muzakere etmeye calisti Bununla birlikte Muaviye nin sehirlerinin etrafindaki buyuk olcekli tarim projelerinin konumlarini tehdit ettigini hisseden ve Yezid i meshur ahlaksiz yasam tarzi nedeniyle halifelik makamina uygun gormeyen Medine aristokrasisi Yezid e olan bagliliklarini alenen kinadi ve sayilari yaklasik 1000 olan Emevi aile uyelerini gelecegin halifesi Mervan bin Hakem ve ogullari dahil sehirlerinden kovdular Sonuc olarak Yezid eyaleti kontrol altina almak icin bir ordu gonderdi ve basina Muslim bin Ukba al Murri yi secti Muslumanlarin 12 000 kisilik Suriyeli ordusu 26 Agustos 683 te Harre Muharebesi nde Medinelilerin direnisini gercekten de asti ve Medine yi yagmalamaya basladi Daha onceki kaynaklarda Muslim ibn Ukba dindar ve halife tarafindan kendisine verilen gorevi ustlenmek konusunda isteksiz olarak temsil edilmesine ragmen Medine yi yagmalamasi nedeniyle sonraki gelenek onu Julius Wellhausen in sozleriyle enkarne kafir olarak hatirlar KusatmaMuslim Medine yi aldiktan sonra Mekke ye dogru yola cikti ancak yolda Mushallal da hastalandi ve oldu ve komuta yardimcisi Husayn bin Numeyr ye gecti Taberi nin aktardigi anlatima gore bu Ukba nin iradesine cok aykiriydi ancak Yezid in isteklerine uygundu Harre Muharebesi nde Kureyslilerin komutani Abdullah bin Muti de dahil olmak uzere Medinelilerin cogu Mekke ye kacmisti ve Muhtar es Sekafi ile birlikte Mekke nin savunmasinda basrol oynadilar Ibnu l Zubeyr e Najda bin Amir el Hanafi onderliginde Yamama dan orta Arabistan Hariciler de katildi Husayn in ordusu Eylul de Mekke nin onune geldi Ilk savasta Ibnu l Zubeyr galip geldi ancak Emeviler israr etti ve 24 Eylul de sehri kusatma altina aldi ve manciniklar ile tas bombardimanina tuttular Ibnu l Zubeyr komuta yerini Mescid i Haram arazisine kurdu 31 Ekim Pazar gunu uzerine siltelerle kapli ahsap bir yapinin dikildigi Kabe alev alarak yandi kutsal Haceru l esved parcalandi Daha sonraki bircok kaynak bu kusatma ve bombardimanin da Emevi suclari listelerinde belirgin bir sekilde yer almasi G R Hawting sonucu olarak sucu kusatanlara atfeder ancak daha guvenilir anlatimlar olayi Ibnu l Zubeyr in destekcilerinden birinin tasidigi ve ruzgarin binaya savurdugu bir mesaleye baglar Kusatma Yezid in olum haberinin 11 Kasim kusatmacilara ulastigi 26 Kasim a kadar 64 gun surdu Huseyin simdi Ibnu l Zubeyr ile muzakerelere girdi Sam daki Emevi sarayi Yezid in hasta kucuk oglu Yezid in hasta kucuk oglu II Muaviye yi hemen halife ilan etti Emevi otoritesi eyaletlerde fiilen coktu ve Emevilerin anavatani olan Suriye de bile sallantida oldugunu kanitladi Bu nedenle Huseyin bir af cikarmasi ve onu Suriye ye kadar takip etmesi sartiyla Ibnu l Zubeyr i halife olarak kabul etmeye istekliydi Ibnu l Zubeyr kendisini Suriye seckinlerinin kontrolu altina alacagi icin son talebi reddetti ve Huseyin ordusuyla birlikte Suriye ye dogru yola cikti NeticesiEmevi ordusunun geri cekilmesi Ibnu l Zubeyr i Mekke nin tartismasiz kontrolunde birakti Emevi otoritesinin cokusuyle birlikte kisa sure sonra kuzey Suriye de dahil olmak uzere Musluman dunyasinin cogunda gercek halife olarak kabul edildi Bununla birlikte yetkisi cogunlukla nominal olarak kaldi Mervan bin Hakem liderligindeki Emeviler Mercirahit Muharebesi nde Suriye deki konumlarini saglamlastirmayi basardilar ve hatta Misir i geri aldilar ancak Emevilerin Irak in kontrolunu geri alma girisimi Agustos 686 da Musul yakinlarinda Muhtar es Sekafi komutasindaki Ali yanlisi kuvvetler tarafindan yenilgiye ugratildi Nisan 685 te babasi Mervan in olumunden sonra yerine gecen Abdulmelik daha sonra kendi konumunu guvence altina almakla yetinirken Ibnu l Zubeyr in kardesi Mus ab Harura Muharebesi nde Muhtar i yendi ve 687 de Irak in tum kontrolu ele gecirdi 691 de Abdulmelik Zufar al Kilabi nin Kayslarini Emevi ittifakina geri getirmeyi basardi ve Irak a dogru ilerledi Mus ab yenildi ve olduruldu ve Dogu da Emevi otoritesi yeniden kuruldu Mart Ekim 692 arasinda suren baska bir Mekke kusatmasinin ardindan Ibnu l Zubeyr olduruldu ve ic savas sona erdi Kabe nin yeniden insasiIbnu l Zubeyr hatim ile Kabe yi yeniden insa etti Emevilerin ayrilmasindan sonra Ibnu l Zubeyr Kabe nin yeniden insasini baslatti ancak Abdullah bin Abbas liderligindeki halkin cogu ilahi cezadan korkarak sehri terk etti ancak Ibnu l Zubeyr in kendisi eski binanin kalintilarini yikmaya basladiginda onlar geri donup ona yardim etmeye tesvik edildi Ibnu l Zubeyr in yeniden insasi orijinal plani degistirdi ve Muhammed in kendisinin amacladigi bildirilen ancak yakin zamanda din degistiren Mekkelileri yabancilastirma korkusuyla Muhammed in yasami boyunca gerceklestirilmeyen degisiklikleri iceriyordu Yeni Kabe tamamen tastan insa edilmisti eskisi donusumlu olarak tas ve ahsap katmanlarindandi ve iki kapisi vardi doguda bir girisi ve batida bir cikisi vardi Ayrica yarim daire hatim duvarini da yapiya uygun olarak dahil etmistir Kara Tas in uc parcasi gumus bir cerceve icinde ciltlendi ve Ibnu l Zubeyr tarafindan yeni Kabe nin icine yerlestirildi Emevilerin sehri yeniden fethinden sonra hatim ana binadan tekrar ayrildi ve bati kapisi Islam oncesi Ibrahimi planin genel hatlarina geri donulerek duvarla cevrildi Kabe nin gunumuze kadar gelen sekli budur KaynakcaOzel a b Wensinck amp Jomier 1978 s 319 Hawting 2000 ss 46 47 Gibb 1960 ss 54 55 Hawting 2000 ss 49 51 a b Kennedy 2004 s 89 a b Hawting 2000 s 47 Wellhausen 1927 ss 149 154 Kennedy 2004 ss 89 90 Hawting 2000 ss 47 48 Kennedy 2004 s 90 Wellhausen 1927 ss 154 157 a b Lammens 1987 s 1162 Wellhausen 1927 ss 157 160 Wellhausen 1927 s 157 Howard 1990 s 222 Hawting 1989 ss 114 115 a b Howard 1990 s 223 a b Wellhausen 1927 s 165 a b c Hawting 2000 s 48 a b c d Gibb 1960 s 55 Wellhausen 1927 ss 165 166 Wellhausen 1927 ss 166 170 Hawting 2000 ss 48 49 51 53 Kennedy 2004 ss 92 98 GenelGibb H A R 1960 ʿAbd Allah ibn al Zubayr Gibb H A R Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume I A B Ingilizce Leiden E J Brill ss 54 55 OCLC 495469456 Hawting G R Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 20 The Collapse of Sufyanid Authority and the Coming of the Marwanids The Caliphates of Muʿawiyah II and Marwan I and the Beginning of the Caliphate of ʿAbd al Malik A D 683 685 A H 64 66 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 88706 855 3 Hawting Gerald R 2000 The First Dynasty of Islam The Umayyad Caliphate AD 661 750 Ingilizce Second bas Londra ve New York Routledge ISBN 0 415 24072 7 Howard I K A Ed 1991 The History of al Ṭabari Volume 19 The Caliphate of Yazid ibn Muʿawiyah A D 680 683 A H 60 64 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0040 1 Kennedy Hugh 2016 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Second bas Oxford ve New York Routledge ISBN 978 1 138 78761 2 1987 Yazid b Mu awiya Houtsma Martijn Theodoor Ed E J Brill s first encyclopaedia of Islam 1913 1936 Volume VIII Ṭa if Zurkhana Leiden Brill ss 1162 1163 ISBN 90 04 08265 4 Wellhausen Julius 1927 The Arab Kingdom and its Fall Ingilizce Margaret Graham Weir tarafindan cevrildi Kalkuta Kalkuta Universitesi OCLC 752790641 Wensinck A J Jomier J 1978 Ka ba Lewis B Bosworth C E Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume IV Iran Kha Ingilizce Leiden E J Brill ss 317 322 OCLC 758278456