Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1927 Adana Demiryolu Grevi, Mersin-Adana-Akçakale-Ceylanpınar-Nusaybin tren hattındaki işçilerin başlattıkları 10 Ağustos 1927'de başlattığı ve 13 gün süren, hükûmetin de araya girmesiyle işçilerin %7’lik maaş zammını kabul ettiği grevdir.
Arka plan
Türkiye’nin ilan edilmesinden sonra tren hatlarının mülkiyeti devlete geçmişse de Mersin – Nusaybin hattının işletmesi, merkezi Fransız mandasındaki Suriye’nin Halep şehrinde yer alan bir Fransız şirketinin elindeydi. O dönemde hat sadece yolcu taşımacılığı değil yük taşımacılığı için de kullanılmaktaydı. Ancak hattın yabancı bir firma tarafından işletilmesi bağımsızlığını yeni kazanan ülkede durumu daha da karmaşıklaştırmaktaydı.
Grev
Adana’daki demiryolu mensubu depo işçilerinin maaşlarının ödenmemesi üzerine patlak veren huzursuzluklar tüm hat boyunca demiryolu işçilerine yayılmıştır. İşçi temsilcileriyle Fransız şirket yetkililerinin görüşmelerinden de sonuç çıkmayınca 10 Ağustos 1927 günü tüm hat boyunca grev yapılmaya başlanır. Grevin ilk başlarında Bayındırlık Bakanı Behiç Bey’in görüşmelere dahil olması, kendisinin Türk Kurtuluş Savaşı boyunca demiryollarından sorumlu olması nedeniyle işçiler tarafından olumlu karşılansa da hükûmet sorunu çözecek adımlarda bulunmamıştır. Bu sırada firma zorla tren seferlerini yapmaya çalışmış, polis ve askerler hattın açılması için baskı yapmış, grev kırıcı işçileri çalıştırmaya gayret göstermiş ancak işçilerin kararlılığı karşısında geri adım atmıştır. Greve Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Kara Fatma da destek vermiş, işçilerin hanımlarını grev için örgütlemiştir.
Türkiye Komünist Partisinin etkisi
1920 yılında Bakü'de kurulan ve Kurtuluş Savaşına destek vermek istemesine rağmen kovuşturmaya uğrayan ve liderleri öldürülen Türkiye Komünist Partisi greve dahil olmuştur. Çok az sayıdaki kadrosu grevin başlatılması, sürdürülmesinde yararlılık göstermiş, grevin başarısız olabileceği durumlarda müdahalelerde bulunmuştur. Ancak gerek Adana ilindeki yetersiz örgütlenme gerekse yeraltındaki Merkez Komite ile haberleşme sıkıntıları nedeniyle parti greve tam anlamıyla yön verememiştir. Ayrıca parti kadroları sürekli polis baskısı altında olduğundan yeterli örgütlenmeyi gerçekleştirememiştir. Daha sonra TKP Genel Sekreteri olacak olan İsmail Bilen de greve dahil olmuştur.
Değerlendirme
Türkiye Cumhuriyeti’nin daha ilk yıllarında yapılan ve etkisi hissedilen grev işçi sınıfı için önemli derslerle doludur. Demiryolu işçisi bu anlamda sınıfının en ileri unsurlarından birisi olarak değerlendirilebilir. Grev sayesinde işçilerin hükûmetin aldığı tavırla eğilimi daha iyi görülmüştür. Bunun yanı sıra Adana ili esnafı ve tacirleri yük taşımacılığı yapan yabancı bir şirketinin varlığını kabul etmeyerek işçilerden yana tavır göstermiştir. Lozan Antlaşması sonrası Fransa ile yeniden kurulan ilişkileri zedelemek istemeyen hükûmet ise demiryolu firmasından yana taraf almıştır. Ayrıca bu grev üretimdeki iş bölümüne bakılmaksızın memur, işçi ve yarı zamanlı işçilerin ortak gerçekleştirdikleri bir eylem olması bakımından da önemlidir.
Konuyla ilgili yazılan eser
Konuyla ilgili çok az sayıda yazılı eser bulunmaktadır. Birincil kaynak Osmanlıca olan ve TKP üyelerinden Alaaddin tarafından yazılan 47 sayfalık el yazmalarıdır. Günlük şeklinde yazılan bu el yazmaların tarafsızlığının şüpheli olduğundan ve o dönemde parti içinde çeşitli kopuşlar yaşandığından dolayı konuyla ilgili tarafsız diğer belge ve bilgilerin ortaya çıkartılması gerekmektedir. Dönemin Adana valisi olan [] ile de bilgi sınırlıdır.
- 1927 Adana Demiryolu Grevi, Derleyen: Şeyda Oğuz, TÜSTAV Yayınları, Mayıs 2005
Kaynakça
- ^ 1927 Adana Demiryolu Grevi s.38
- ^ Mustafa Suphi ve beraberindeki 14 yoldaşı 28 Ocak 1921 gecesi Karadeniz'de öldürülmüştür.
- ^ İlgili makale 29 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 1 Ocak 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ Demiryoliş Sendikası 8 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 29 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.
- ^ 24 Ocak 2007 tarihli Yüksel Akkaya makalesi[], sendika.org, 29 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1927 Adana Demiryolu Grevi Mersin Adana Akcakale Ceylanpinar Nusaybin tren hattindaki iscilerin baslattiklari 10 Agustos 1927 de baslattigi ve 13 gun suren hukumetin de araya girmesiyle iscilerin 7 lik maas zammini kabul ettigi grevdir Arka planTurkiye nin ilan edilmesinden sonra tren hatlarinin mulkiyeti devlete gecmisse de Mersin Nusaybin hattinin isletmesi merkezi Fransiz mandasindaki Suriye nin Halep sehrinde yer alan bir Fransiz sirketinin elindeydi O donemde hat sadece yolcu tasimaciligi degil yuk tasimaciligi icin de kullanilmaktaydi Ancak hattin yabanci bir firma tarafindan isletilmesi bagimsizligini yeni kazanan ulkede durumu daha da karmasiklastirmaktaydi GrevAdana daki demiryolu mensubu depo iscilerinin maaslarinin odenmemesi uzerine patlak veren huzursuzluklar tum hat boyunca demiryolu iscilerine yayilmistir Isci temsilcileriyle Fransiz sirket yetkililerinin gorusmelerinden de sonuc cikmayinca 10 Agustos 1927 gunu tum hat boyunca grev yapilmaya baslanir Grevin ilk baslarinda Bayindirlik Bakani Behic Bey in gorusmelere dahil olmasi kendisinin Turk Kurtulus Savasi boyunca demiryollarindan sorumlu olmasi nedeniyle isciler tarafindan olumlu karsilansa da hukumet sorunu cozecek adimlarda bulunmamistir Bu sirada firma zorla tren seferlerini yapmaya calismis polis ve askerler hattin acilmasi icin baski yapmis grev kirici iscileri calistirmaya gayret gostermis ancak iscilerin kararliligi karsisinda geri adim atmistir Greve Kurtulus Savasi kahramanlarindan Kara Fatma da destek vermis iscilerin hanimlarini grev icin orgutlemistir Turkiye Komunist Partisinin etkisi1920 yilinda Baku de kurulan ve Kurtulus Savasina destek vermek istemesine ragmen kovusturmaya ugrayan ve liderleri oldurulen Turkiye Komunist Partisi greve dahil olmustur Cok az sayidaki kadrosu grevin baslatilmasi surdurulmesinde yararlilik gostermis grevin basarisiz olabilecegi durumlarda mudahalelerde bulunmustur Ancak gerek Adana ilindeki yetersiz orgutlenme gerekse yeraltindaki Merkez Komite ile haberlesme sikintilari nedeniyle parti greve tam anlamiyla yon verememistir Ayrica parti kadrolari surekli polis baskisi altinda oldugundan yeterli orgutlenmeyi gerceklestirememistir Daha sonra TKP Genel Sekreteri olacak olan Ismail Bilen de greve dahil olmustur DegerlendirmeTurkiye Cumhuriyeti nin daha ilk yillarinda yapilan ve etkisi hissedilen grev isci sinifi icin onemli derslerle doludur Demiryolu iscisi bu anlamda sinifinin en ileri unsurlarindan birisi olarak degerlendirilebilir Grev sayesinde iscilerin hukumetin aldigi tavirla egilimi daha iyi gorulmustur Bunun yani sira Adana ili esnafi ve tacirleri yuk tasimaciligi yapan yabanci bir sirketinin varligini kabul etmeyerek iscilerden yana tavir gostermistir Lozan Antlasmasi sonrasi Fransa ile yeniden kurulan iliskileri zedelemek istemeyen hukumet ise demiryolu firmasindan yana taraf almistir Ayrica bu grev uretimdeki is bolumune bakilmaksizin memur isci ve yari zamanli iscilerin ortak gerceklestirdikleri bir eylem olmasi bakimindan da onemlidir Konuyla ilgili yazilan eserKonuyla ilgili cok az sayida yazili eser bulunmaktadir Birincil kaynak Osmanlica olan ve TKP uyelerinden Alaaddin tarafindan yazilan 47 sayfalik el yazmalaridir Gunluk seklinde yazilan bu el yazmalarin tarafsizliginin supheli oldugundan ve o donemde parti icinde cesitli kopuslar yasandigindan dolayi konuyla ilgili tarafsiz diger belge ve bilgilerin ortaya cikartilmasi gerekmektedir Donemin Adana valisi olan kaynak belirtilmeli ile de bilgi sinirlidir 1927 Adana Demiryolu Grevi Derleyen Seyda Oguz TUSTAV Yayinlari Mayis 2005Kaynakca 1927 Adana Demiryolu Grevi s 38 Mustafa Suphi ve beraberindeki 14 yoldasi 28 Ocak 1921 gecesi Karadeniz de oldurulmustur Ilgili makale 29 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 Ocak 2012 tarihinde erisilmistir Demiryolis Sendikasi 8 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 29 Nisan 2010 tarihinde erisilmistir 24 Ocak 2007 tarihli Yuksel Akkaya makalesi olu kirik baglanti sendika org 29 Nisan 2010 tarihinde erisilmistir Ayrica bakinizBagdat Demiryolu