|
Rumeli Eyaleti veya Rumeli Beylerbeyliği, 1362 yılında I. Murad zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. Osmanlı Devleti'nde kurulan ilk eyalettir. Anadolu Beylerbeyi yükselirse Rumeli Beylerbeyi, Rumeli Beylerbeyi terfi edilirse vezir olurdu. Rumeli Beylerbeyi Divan-ı Hümayun müzakerelerine katılırdı. 17. yüzyıldan itibaren vezir derecesinde bulunanlar tayin edilmeye başlamıştır.
Tarihi
Rumeli Eyaleti, Balkan Yarımadası'ndaki fetihler devam ederken ele geçirilen toprakların idaresi için 1362 yılında merkezi Edirne olmak üzere I. Murad'ın emri ile kurulmuştur. Tanrıdağı, Kocacık, Naldöken, Koca Hamza, Vize ve Ofçabolu yörüklerininde bulunduğu geniş bir coğrafyadır. İlk beylerbeyi Lala Şahin Paşa'dır. 1375 yılında beylerbeyi Kara Timurtaş Paşa olmuştur. 1393 yılında Anadolu Beylerbeyliği'nin kuruluncaya kadar Osmanlı'nın idari teşkilatında tek beylerbeyilik konumundaydı. Rumeli Eyaleti'nin merkezi ilk zamanlarda Edirne olup, daha sonra bir süre Filibe, 1382'de de Sofya eyaletin merkezi oldu. Rumeli Eyaleti diğer eyaletlerden daha imtiyazlı bir eyalettir.
1541 yılında eyalete bağlı toprakların bir kısmında Budin Eyaleti kurulmuştur. Bu tarihten önce Balkan Yarımadası'ndaki bütün topraklar Rumeli Eyaleti'ne bağlıdır. 1560 yılında da Bosna ve çevresinde Bosna Eyaleti kurulmuştur. 1599 yılında Silistre Eyaleti kurulmuştur. Ardından Niş ve Vidin de eyalet olmuştur. 1826 yılında beylerbeylik, Selanik, Yanya, Manastır ve Edirne olmak üzere 4 eyalete bölünmüştür.
Sancakları
Sancakları |
Sofya, Köstendil, Vize, Çirmen, Kırkkilise, Silistre, Niğbolu, Vidin, Alacahisar, Vuçıtrın, Prizren, İşkodra, Dukagin, Avlonya, Ohri, Delvine, Yanya, Elbasan, Mora, Tırhala, Selanik, Üsküp, Bender, Akkerman, Kızılca müsellemi, Çirmen müsellemi, Çingene müsellemi, Ofcabolu, Vize, Tanrıdağı, Selanik, Kocacık, Naldöken |
- Karadağ Sancağı, (Sırpça: Sandžak Crne Gore) Osmanlı Devleti'nin Rumeli Eyaleti'ne bağlı sancağı. Bugünkü Karadağ civarında kurulmuştur. Karadağ Sancağı, 1514 yılında Zeta Prensliği'nin Osmanlı Devleti'ne katılmasıyla kurulmuştur. İlk sancak beyi I. Ivan Crnojeviç'in oğlu Staniša yani İskender Bey Crnojeviç'dir. İskender Bey Crnojeviç, 1528 yılına kadar sancak beyliği yapmıştır. 1528 tarihinde sancak, İşkodra Sancağı'na bağlanmıştır.
- Ohri Sancağı, Osmanlı Devleti'nin Rumeli Eyaleti'ne bağlı sancağı. 1385 yılında I. Murad zamanında Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa tarafından fethedilen Ohri şehrinde kurulmuştur. 1826 yılında Rumeli Eyaleti dağılınca Manastır Eyaleti'nin bir sancağı olmuştur.
- Çingene Sancağı, Osmanlı Devleti'nde Rumeli Eyaleti topraklarında yaşayan Romanların yönetsel, mali ve askeri işlerini düzenlemek amacıyla kurulmuş sancak. 16. yüzyıla kadar Çingeneler yalnızca cizye ve ispenç vergisi ödemişlerdi. Ancak toprakların genişlemesiyle birlikte Çingeneler bir sancak sayıldı. I. Süleyman devrinde Cingâne Livasını ve bütün çingeneleri ilgilendiren ilk hukuki düzenleme, tahminen 937/1531 tarihinde yapıldı. "Kanunnâmei Kıbtıyânı Vilâyeti Rumeli" yani "Rumeli Eyaleti Çingeneleri Kanunnamesi" adını taşıyan bu yasa çeşitli düzenlemeler getirdi. Çingenler Müslüman ve gayri müslim olarak vergilendirildi. Müslümanlar 22 akçe, gayri müslimler de 25 akçe vermekle yükümlüydü. Diğer vergileri - arusiye, cürüm ve cinayet akçesi - diğer reaya ile aynıydı. Çingenelerin bazıları müsellemdi ve bu müsellemler askerlikte eksik işleri tamamlama ve haberleşme gibi görevlerde bulunurdu. Müslüman ve gayri müslim çingeneler arasında kız alıp verme, birlikte iş yapma ve birlikte göçmeleri yasaktı. Çingene sancağını "Çingene beyi" ya da "mir-i Kıptiyan " adı verilen yöneticiler yönetirdi. Bu sancak beyleri vergi toplar, güvenliği sağlar, müsellemleri toplayıp orduya teslim ederdi.
- Hersek Sancağı, Rumeli Eyaleti'ne bağlı sancak. Osmanlı Devleti 1463 yılında Bosna Krallığı'nı topraklarına kattıktan sonra Hersek'i de topraklarına katmak istemiştir. Osmanlı kuvvetleri Hersek Dükalığı'na gelince Hersek dükü Stefan Kosariç Osmanlı Devleti'ne sadakatini bildirerek ülkesinin tamamını ve en küçük oğlunu rehin olarak Osmanlı Devleti'ne vermiştir. Osmanlı Devleti Foča ve çevresini alarak buraya Hersek Sancağı ismini vermiştir. Sancak beyliğine de Hamza Bey atanmıştır. Kısa süre sonra Hersek Sancağı'na Pljevlja (Taslıca) dahil edilmiş, 1483 yılında Hersek Dükalığı toprakları tamamıyla Hersek Sancağı'na dahil edilmiştir. 1580 yılında sancak, aynı yıl kurulan Bosna Eyaleti'na bağlanmıştır.
Eyalet Valileri
- Lala Şahin Paşa 1362 - 1375
- Kara Timurtaş Paşa 1375 - ?
- Hasan Paşa ? - 1514
- Hadım Sinan Paşa 1514 - 1515
- Ayas Mehmed Paşa 1522 - 1523
- Pargalı Makbul İbrahim Paşa 1523 - 1536
- Lütfi Paşa 1536 - ?
- Divane Hüsrev Paşa 1538 -?
- Silahtar Mustafa Paşa 1640 - 1641
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Google Kitaplar'da Commercial statistics: A digest of the productive resources, commercial... By John Macgregor, s. 12,
- ^ Osmanlı eyalet-vilayet sistemi 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe). Radikal gazetesi.
- ^ Timurtaş Paşa'nın kabri gün yüzüne çıkıyor 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe). Yeni Şafak gazetesi.
- ^ Nikolai Todorov, The Balkan City 1400–1900, Washington 1983, 23.
- ^ . 22 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eyalet i RumiliOsmanli Imparatorlugu Eyaleti1362 1826Rumeli Eyaleti harita uzerindeRumeli Eyaleti 1609 Merkez Sofya Manastir 41 1 K 21 20 D 41 017 K 21 333 D 41 017 21 333Tarih Kurulus 1362 Kaldirilis 1826Bugun parcasi Arnavutluk Bulgaristan Yunanistan Makedonya Sirbistan Turkiye Rumeli Eyaleti veya Rumeli Beylerbeyligi 1362 yilinda I Murad zamaninda kurulan Osmanli Devleti eyaleti Osmanli Devleti nde kurulan ilk eyalettir Anadolu Beylerbeyi yukselirse Rumeli Beylerbeyi Rumeli Beylerbeyi terfi edilirse vezir olurdu Rumeli Beylerbeyi Divan i Humayun muzakerelerine katilirdi 17 yuzyildan itibaren vezir derecesinde bulunanlar tayin edilmeye baslamistir TarihiRumeli Eyaleti Balkan Yarimadasi ndaki fetihler devam ederken ele gecirilen topraklarin idaresi icin 1362 yilinda merkezi Edirne olmak uzere I Murad in emri ile kurulmustur Tanridagi Kocacik Naldoken Koca Hamza Vize ve Ofcabolu yoruklerininde bulundugu genis bir cografyadir Ilk beylerbeyi Lala Sahin Pasa dir 1375 yilinda beylerbeyi Kara Timurtas Pasa olmustur 1393 yilinda Anadolu Beylerbeyligi nin kuruluncaya kadar Osmanli nin idari teskilatinda tek beylerbeyilik konumundaydi Rumeli Eyaleti nin merkezi ilk zamanlarda Edirne olup daha sonra bir sure Filibe 1382 de de Sofya eyaletin merkezi oldu Rumeli Eyaleti diger eyaletlerden daha imtiyazli bir eyalettir 1541 yilinda eyalete bagli topraklarin bir kisminda Budin Eyaleti kurulmustur Bu tarihten once Balkan Yarimadasi ndaki butun topraklar Rumeli Eyaleti ne baglidir 1560 yilinda da Bosna ve cevresinde Bosna Eyaleti kurulmustur 1599 yilinda Silistre Eyaleti kurulmustur Ardindan Nis ve Vidin de eyalet olmustur 1826 yilinda beylerbeylik Selanik Yanya Manastir ve Edirne olmak uzere 4 eyalete bolunmustur SancaklariSancaklariSofya Kostendil Vize Cirmen Kirkkilise Silistre Nigbolu Vidin Alacahisar Vucitrin Prizren Iskodra Dukagin Avlonya Ohri Delvine Yanya Elbasan Mora Tirhala Selanik Uskup Bender Akkerman Kizilca musellemi Cirmen musellemi Cingene musellemi Ofcabolu Vize Tanridagi Selanik Kocacik NaldokenKaradag Sancagi Sirpca Sandzak Crne Gore Osmanli Devleti nin Rumeli Eyaleti ne bagli sancagi Bugunku Karadag civarinda kurulmustur Karadag Sancagi 1514 yilinda Zeta Prensligi nin Osmanli Devleti ne katilmasiyla kurulmustur Ilk sancak beyi I Ivan Crnojevic in oglu Stanisa yani Iskender Bey Crnojevic dir Iskender Bey Crnojevic 1528 yilina kadar sancak beyligi yapmistir 1528 tarihinde sancak Iskodra Sancagi na baglanmistir Ohri Sancagi Osmanli Devleti nin Rumeli Eyaleti ne bagli sancagi 1385 yilinda I Murad zamaninda Candarli Kara Halil Hayreddin Pasa tarafindan fethedilen Ohri sehrinde kurulmustur 1826 yilinda Rumeli Eyaleti dagilinca Manastir Eyaleti nin bir sancagi olmustur Cingene Sancagi Osmanli Devleti nde Rumeli Eyaleti topraklarinda yasayan Romanlarin yonetsel mali ve askeri islerini duzenlemek amaciyla kurulmus sancak 16 yuzyila kadar Cingeneler yalnizca cizye ve ispenc vergisi odemislerdi Ancak topraklarin genislemesiyle birlikte Cingeneler bir sancak sayildi I Suleyman devrinde Cingane Livasini ve butun cingeneleri ilgilendiren ilk hukuki duzenleme tahminen 937 1531 tarihinde yapildi Kanunnamei Kibtiyani Vilayeti Rumeli yani Rumeli Eyaleti Cingeneleri Kanunnamesi adini tasiyan bu yasa cesitli duzenlemeler getirdi Cingenler Musluman ve gayri muslim olarak vergilendirildi Muslumanlar 22 akce gayri muslimler de 25 akce vermekle yukumluydu Diger vergileri arusiye curum ve cinayet akcesi diger reaya ile ayniydi Cingenelerin bazilari musellemdi ve bu musellemler askerlikte eksik isleri tamamlama ve haberlesme gibi gorevlerde bulunurdu Musluman ve gayri muslim cingeneler arasinda kiz alip verme birlikte is yapma ve birlikte gocmeleri yasakti Cingene sancagini Cingene beyi ya da mir i Kiptiyan adi verilen yoneticiler yonetirdi Bu sancak beyleri vergi toplar guvenligi saglar musellemleri toplayip orduya teslim ederdi Hersek Sancagi Rumeli Eyaleti ne bagli sancak Osmanli Devleti 1463 yilinda Bosna Kralligi ni topraklarina kattiktan sonra Hersek i de topraklarina katmak istemistir Osmanli kuvvetleri Hersek Dukaligi na gelince Hersek duku Stefan Kosaric Osmanli Devleti ne sadakatini bildirerek ulkesinin tamamini ve en kucuk oglunu rehin olarak Osmanli Devleti ne vermistir Osmanli Devleti Foca ve cevresini alarak buraya Hersek Sancagi ismini vermistir Sancak beyligine de Hamza Bey atanmistir Kisa sure sonra Hersek Sancagi na Pljevlja Taslica dahil edilmis 1483 yilinda Hersek Dukaligi topraklari tamamiyla Hersek Sancagi na dahil edilmistir 1580 yilinda sancak ayni yil kurulan Bosna Eyaleti na baglanmistir Eyalet ValileriLala Sahin Pasa 1362 1375 Kara Timurtas Pasa 1375 Hasan Pasa 1514 Hadim Sinan Pasa 1514 1515 Ayas Mehmed Pasa 1522 1523 Pargali Makbul Ibrahim Pasa 1523 1536 Lutfi Pasa 1536 Divane Husrev Pasa 1538 Silahtar Mustafa Pasa 1640 1641Ayrica bakinizKavala SancagiKaynakca Google Kitaplar da Commercial statistics A digest of the productive resources commercial By John Macgregor s 12 Osmanli eyalet vilayet sistemi 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Radikal gazetesi Timurtas Pasa nin kabri gun yuzune cikiyor 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Yeni Safak gazetesi Nikolai Todorov The Balkan City 1400 1900 Washington 1983 23 22 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2008