Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hiuaz Kayırkızı Dospanova (Rusça: Хиуаз Каировна Доспанова, Kazakça: Хиуаз Қайырқызы Доспанова; 15 Mayıs 1922 - 20 Mayıs 2008), II. Dünya Savaşı sırasında "Gece Cadıları" lakaplı 588. Gece Bombardıman Alayı'nda görev yapan Kazak pilot ve navigatör. Sovyet Hava Kuvvetleri'ndeki ilk Kazak kadın subayı olmasının yanında, "Gece Cadıları"nda görev yapan tek Kazak kadındı. 1943'te yerde olan bir çarpışmada bacaklarında birden fazla kırık olmasına rağmen, aktif göreve geri döndü ve doktor tavsiyelerine karşı sortilere katılmaya devam etti. 2004 yılında azmi nedeniyle Kazakistan Kahramanı unvanını aldı.
| Hiuaz Kayırkızı Dospanova | |
|---|---|
| Doğum | 1922 Atırau, Kazakistan |
| Ölüm | 20 Mayıs 2008 (86 yaşında) Almatı, Kazakistan |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği |
| Hizmet yılları | 1942-1945 |
| Rütbesi | Teğmen |
| Birimi | 588. Gece Bombardıman Alayı |
| Sonraki işi | Emekli |
Erken dönem
Bugünkü Kazakistan'ın Atırau kentinde doğdu, erken çocukluktan itibaren pilot olmayı hayal etti. Ortaokulu bitirdikten sonra yedek pilot olarak sertifika aldı. Dünya Savaşı başladığında Moskova'daki Jukovski Hava Kuvvetleri Akademisi'ne başvurdu. Ancak akademi sadece erkekler için olduğu için başvurusu reddedildi. Onun yerine 1941'de bir tıp enstitüsüne girdi.
Askeri kariyer
Marina Raskova'nın komutasında yeni kurulan ve tamamı kadınlardan oluşan havacılık alaylarını duyunca Saratov'daki havacılık kolejine başvurdu. 1942'de deneyimli pilot Yevdokia Bershanskaya komutasındaki 588. Gece Bombardıman Alayı'na katıldı. Birliğe daha sonra Muhafızlar unvanı verildi ve sonra adı 46. Muhafızlar Gece Bombardıman Uçağı Alayı olarak değiştirildi.
1 Nisan 1943'te bir görevden sonra iniş yapan Polikarpov Po-2'de yer alan Dospanova ve pilot Yuliya Paşkova, Polina Makagon ve Lydia Svistunova'nın uçağı ile çarpıştı. Diğer uçaktaki her iki pilot da kazada öldü. Paşkova da ameliyat sırasında öldü; Bir süre hareket etmedikten sonra Dospanova'nın da öldüğü varsayıldı, ancak hemşireler, öldüğünü varsaydıktan çok sonra solgunluk belirtileri göstermediği için hala hayatta olduğunu anladılar. Sonrasında birkaç gün boyunca bir dizi ameliyat geçirdi. Bacaklarında kangren gelişti, ancak bir doktor kullanılabileceklerini söyleyerek bacaklarını kesmeyi reddetti. Dospanova, iki bacağına da haftalarca alçı takmak zorunda kaldı ve alçılar çıkarıldıktan sonra bir süre bastonla yürüdü. Altı ay sonra birimine geri döndü, ancak bacaklarını kullanmakta zorluk çekmeye devam ettiği ve uçağa binerken ve uçaktan inerken yardıma ihtiyacı olduğu için kısa süre sonra alayın muhabere şefi olarak çalışmaya terfi etti. Yine de, muharebe görevlerinde yönlendirici olarak uçtu ve savaşın sonuna kadar Kafkaslar, Kuban, Taman, Kırım, Polonya ve Almanya dahil olmak üzere Doğu Avrupa'daki muharebelere katılarak tahmini 300 sorti yaptı.
Savaş sonrası
Başlangıçta Dospanova tıp fakültesine geri dönmeyi düşündü, ancak Batı Kazakistan bölgesel parti komitesinin ilk sekreteri Minaidar Salin ile görüştükten sonra, bunun yerine komünist parti için çalışmaya karar verdi. Kazak SSR Yüksek Sovyeti Başkanlığı sekreteri de dahil olmak üzere hükûmette çeşitli görevlerde bulundu. Kötü sağlığı nedeniyle erken emekli olduktan sonra, 20 Mayıs 2008'ye kadar öldüğü Almatı'da yaşadı.
Ödüller
- Kazakistan Kahramanı (7 Aralık 2004)
- Otan Nişanı (7 Aralık 2004)
- Vatanseverlik Savaşı 1. sınıf Nişanı (11 Mart 1985)
- Vatanseverlik Savaşı 2. sınıf Nişanı (22 Şubat 1944)
- Kızıl Yıldız Nişanı (26 Aralık 1942)
- Kızıl Bayrak İşçi Nişanı (28 Ekim 1948)
- "Emek Gazisi" Madalyası (1974)
- kampanya ve jübile madalyaları
Anısına
Bir buz pateni pisti ve Air Astana'nın Embraer 190'ı onun adını taşıyor; Atırau Uluslararası Havaalanı onun onuruna adlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ Казахстанцы в Великой отечественной войне [Kazakhstanis in the Great Patriotic War] (Rusça). Almaty: Ȯner. 2010. s. 434. ISBN . OCLC 703356645.
- ^ . 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Хиуаз Доспанова - Hiyaz Dospanova". www.peoples.ru. 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2022.
- ^ a b "Khiuaz Dospanova · The brave pilot". e-history.kz (İngilizce). 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2017.
- ^ Записки летчицы У-2 [Pilot's notes U-2] (Rusça). Moskova: Tsentrpoligraf. 2007. s. 62-63.
- ^ Нас называли ночными ведьмами: так воевал женский 46-й гвардейский полк ночных бомбардировщиков [We were called night witches: this is how the female 46th Guards regiment of night bombers fought]. Moskova: University of Moscow Press. 2005. ss. 70-71. ISBN . OCLC 68044852.
- ^ Наши сестры [Our sisters] (Rusça). Alma-ata: Казакхское гос. изд-во. 1961. ss. 284-286. OCLC 22148837.
- ^ Небо остается нашим [The sky remains ours] (Rusça). Moskova: Voenizdat. 1976. s. 233.
- ^ Простор [Spaciousness] (Rusça). Alma-ata: Казакхское гос. изд-во кхудож. лит-ры. 2001. s. 107. OCLC 9244585.
- ^ "МӘҢГІЛІК ЕЛ АЛЫПТАРЫ. ХИУАЗ ДОСПАНОВА" [ETERNAL GIANTS OF THE COUNTRY. Hiuaz Dospanova]. Библиотека Первого Президента Республики (Kazakça). Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.[]
- ^ "Atyrau International Airport to be named after legendary Kazakh female war pilot Dospanova". Tengrinews.kz (İngilizce). 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hiuaz Kayirkizi Dospanova Rusca Hiuaz Kairovna Dospanova Kazakca Hiuaz Қajyrkyzy Dospanova 15 Mayis 1922 20 Mayis 2008 II Dunya Savasi sirasinda Gece Cadilari lakapli 588 Gece Bombardiman Alayi nda gorev yapan Kazak pilot ve navigator Sovyet Hava Kuvvetleri ndeki ilk Kazak kadin subayi olmasinin yaninda Gece Cadilari nda gorev yapan tek Kazak kadindi 1943 te yerde olan bir carpismada bacaklarinda birden fazla kirik olmasina ragmen aktif goreve geri dondu ve doktor tavsiyelerine karsi sortilere katilmaya devam etti 2004 yilinda azmi nedeniyle Kazakistan Kahramani unvanini aldi Hiuaz Kayirkizi DospanovaDogum1922 Atirau KazakistanOlum20 Mayis 2008 86 yasinda Almati KazakistanBagliligi Sovyetler BirligiHizmet yillari1942 1945RutbesiTegmenBirimi588 Gece Bombardiman AlayiSonraki isiEmekliErken donemBugunku Kazakistan in Atirau kentinde dogdu erken cocukluktan itibaren pilot olmayi hayal etti Ortaokulu bitirdikten sonra yedek pilot olarak sertifika aldi Dunya Savasi basladiginda Moskova daki Jukovski Hava Kuvvetleri Akademisi ne basvurdu Ancak akademi sadece erkekler icin oldugu icin basvurusu reddedildi Onun yerine 1941 de bir tip enstitusune girdi Askeri kariyerMarina Raskova nin komutasinda yeni kurulan ve tamami kadinlardan olusan havacilik alaylarini duyunca Saratov daki havacilik kolejine basvurdu 1942 de deneyimli pilot Yevdokia Bershanskaya komutasindaki 588 Gece Bombardiman Alayi na katildi Birlige daha sonra Muhafizlar unvani verildi ve sonra adi 46 Muhafizlar Gece Bombardiman Ucagi Alayi olarak degistirildi 1 Nisan 1943 te bir gorevden sonra inis yapan Polikarpov Po 2 de yer alan Dospanova ve pilot Yuliya Paskova Polina Makagon ve Lydia Svistunova nin ucagi ile carpisti Diger ucaktaki her iki pilot da kazada oldu Paskova da ameliyat sirasinda oldu Bir sure hareket etmedikten sonra Dospanova nin da oldugu varsayildi ancak hemsireler oldugunu varsaydiktan cok sonra solgunluk belirtileri gostermedigi icin hala hayatta oldugunu anladilar Sonrasinda birkac gun boyunca bir dizi ameliyat gecirdi Bacaklarinda kangren gelisti ancak bir doktor kullanilabileceklerini soyleyerek bacaklarini kesmeyi reddetti Dospanova iki bacagina da haftalarca alci takmak zorunda kaldi ve alcilar cikarildiktan sonra bir sure bastonla yurudu Alti ay sonra birimine geri dondu ancak bacaklarini kullanmakta zorluk cekmeye devam ettigi ve ucaga binerken ve ucaktan inerken yardima ihtiyaci oldugu icin kisa sure sonra alayin muhabere sefi olarak calismaya terfi etti Yine de muharebe gorevlerinde yonlendirici olarak uctu ve savasin sonuna kadar Kafkaslar Kuban Taman Kirim Polonya ve Almanya dahil olmak uzere Dogu Avrupa daki muharebelere katilarak tahmini 300 sorti yapti Savas sonrasiBaslangicta Dospanova tip fakultesine geri donmeyi dusundu ancak Bati Kazakistan bolgesel parti komitesinin ilk sekreteri Minaidar Salin ile gorustukten sonra bunun yerine komunist parti icin calismaya karar verdi Kazak SSR Yuksek Sovyeti Baskanligi sekreteri de dahil olmak uzere hukumette cesitli gorevlerde bulundu Kotu sagligi nedeniyle erken emekli olduktan sonra 20 Mayis 2008 ye kadar oldugu Almati da yasadi OdullerKazakistan Kahramani 7 Aralik 2004 Otan Nisani 7 Aralik 2004 Vatanseverlik Savasi 1 sinif Nisani 11 Mart 1985 Vatanseverlik Savasi 2 sinif Nisani 22 Subat 1944 Kizil Yildiz Nisani 26 Aralik 1942 Kizil Bayrak Isci Nisani 28 Ekim 1948 Emek Gazisi Madalyasi 1974 kampanya ve jubile madalyalariAnisinaBir buz pateni pisti ve Air Astana nin Embraer 190 i onun adini tasiyor Atirau Uluslararasi Havaalani onun onuruna adlandirilmistir Kaynakca Kazahstancy v Velikoj otechestvennoj vojne Kazakhstanis in the Great Patriotic War Rusca Almaty Ȯner 2010 s 434 ISBN 6012091427 OCLC 703356645 20 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hiuaz Dospanova Hiyaz Dospanova www peoples ru 30 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2022 a b Khiuaz Dospanova The brave pilot e history kz Ingilizce 19 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2017 Zapiski letchicy U 2 Pilot s notes U 2 Rusca Moskova Tsentrpoligraf 2007 s 62 63 Nas nazyvali nochnymi vedmami tak voeval zhenskij 46 j gvardejskij polk nochnyh bombardirovshikov We were called night witches this is how the female 46th Guards regiment of night bombers fought Moskova University of Moscow Press 2005 ss 70 71 ISBN 5211050088 OCLC 68044852 Nashi sestry Our sisters Rusca Alma ata Kazakhskoe gos izd vo 1961 ss 284 286 OCLC 22148837 Nebo ostaetsya nashim The sky remains ours Rusca Moskova Voenizdat 1976 s 233 Prostor Spaciousness Rusca Alma ata Kazakhskoe gos izd vo khudozh lit ry 2001 s 107 OCLC 9244585 MӘҢGILIK EL ALYPTARY HIUAZ DOSPANOVA ETERNAL GIANTS OF THE COUNTRY Hiuaz Dospanova Biblioteka Pervogo Prezidenta Respubliki Kazakca Erisim tarihi 3 Eylul 2020 olu kirik baglanti Atyrau International Airport to be named after legendary Kazakh female war pilot Dospanova Tengrinews kz Ingilizce 19 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2018