Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Conkbayırı Muharebesi, 7 Ağustos 1915 tarihinde Anzak ve İngiliz birliklerinin Osmanlı mevzilerine taarruzlarıyla başlayan ve 10 Ağustos 1915 tarihine kadar süren çarpışmalardır.
| Conkbayırı Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çanakkale Savaşı / Arıburnu Cephesi | |||||||
 Conk Bayırı yakınlarında müttefik askerler tarafından refakat edilen Türk savaş esirleri | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Tümgeneral Alexander Godley Yarbay William Malone (ölü) Tuğgeneral Anthony Baldwin (ölü) Tuğgeneral Francis Johnston Tuğgeneral Herbert Cox | Albay Mustafa Kemal Yarbay Cemil Albay Ali Rıza Albay Kannengiesser × Yarbay Bötrich | ||||||
| Güçler | |||||||
| Yeni Zelanda ve Avustralya Tümeni | 4. Tümen 8. Tümen 9. Tümen | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 12.000 | 9.200 | ||||||
Öncesi
İtilaf Devletleri'nin 25 Nisan 1915 tarihinde Gelibolu Yarımadası’na yaptıkları çıkartmalar ardından Mayıs ayı sonlarına kadar kanlı çatışmalar olmuştu. Osmanlı savunması, Birleşik Donanma’nın çok yoğun topçu desteğinde girişilen bu taarruzlar karşısında hatlarını birkaç yüz metre geri çekmek zorunda kalmışsa da inatçı bir direnme göstermişti. Bu birkaç yüz metrelik ilerlemeler, İtilaf Devletlerinin Akdeniz Yurtdışı Seferi Kuvvetleri’ne, hiç beklenmedik ölçüde ağır kayıplara mal olmuştu. Mayıs sonlarında ise Osmanlı savunması iyice pekişmiş, mevziler Avrupa cephesinde olduğu gibi kilitlenmişti.
Akdeniz Yurtdışı Seferi Kuvvetler komutanı General Sır Ian Hamilton, cephelerdeki bu kilitlenmeyi kırabilmek için Müttefik üst komutanlıklarından sürekli olarak takviye birlikler istemektedir. Bu talepler karşısında bazı birlikler izleyen iki ay içinde bölgeye aktarılmıştır.
General Hamilton, takviye birlikleri iki cephede kullanmaya karar vermiştir. Bölgeye aktarılan birliklerin bir bölümüyle Anzak Kolordusu’nun 2. tümeni takviye edilecek ve Arıburnu Cephesi’nin kuzey yanından bir çevirme taarruzuna girişilecektir. Takviye kuvvetlerin ağırlıklı bölümü ise Arıburnu Cephesi’nin kuzeyinde karaya çıkarılarak yeni bir cephe açılacaktır. Her iki operasyona aynı gün yani 6 Ağustos 1915 tarihinde başlanılması planlanmıştır.
Takviyeli Anzak 2. Tümeni’nin girişeceği bu çevirme taarruzu, Sarı Bayır Harekâtı olarak bilinir. Sarı Bayır Harekâtı, Müttefiklerin “Sarı Bayır” olarak adlandırdıkları – – ve hattının işgal edilmesini amaçlamaktadır. Anzak kuvvetleri, iki kol halinde cephenin sol kesiminden kuzey yönünde ilerleyecek, daha sonra sola çark ederek doğu yönünde ilerlemelerini sürdüreceklerdir. Daha güneyde olan sağ kol Şahintepe üzerinden Conkbayırı’nı ele geçirecektir. Sol kol ise Ağıldere'de ikiye ayrılarak Kocaçimen Tepesi’ni ve Besim Tepe’yi ele geçirecektir. Anzak Tümeni sağ kol görev kuvvetinin Conk Bayırı Osmanlı mevzilerine karşı giriştikleri taarruzlar ve Osmanlı kuvvetlerinin karşı taarruzları Conk Bayırı Muharebeleri olarak bilinir.
7 Ağustos
Plana göre General F.E. Johnston komutasındaki sağ taarruz kolu, 7 Ağustos günü sabaha karşı Şahin Sırtı üzerinden Conk Bayırı’na taarruz edecek ve tepeyi gün doğmadan bir saat önce, yaklaşık 03:30’da işgal etmiş olacaktı. Ancak özellikle Yayla Tepe’deki Osmanlı direnmesi nedeniyle ileri hareket gecikmelerle sürdürülebilmişti. Öte yandan saat 04:30’da taarruz kolunun bir taburu da yolunu kaybetmiş, buluşma noktası olan Şahin Sırtı’na ulaşamamıştı. General Johnston, saat 06:30’a kadar bu taburu beklemiştir.
Gece boyu işitilen silah sesleri Osmanlı karargâhlarını alarma geçirmişti. Arıburnu Cephesi’nin kuzey kesimindeki sırtlar üzerinden kuvvetli düşman kollarının ilerlemekte olduğu yönünde raporlar alan Kuzey Grup Komutanı Esat Paşa, elindeki tek ihtiyat tümeni olan 9. Tümen komutanı Albay Hans Kannengiesser’e, tümenin üç alayından ikisiyle Conkbayırı’na hareket emri vermiştir.
9. Tümen komutanı Albay Kannengiesser, 7 Ağustos 1915 sabahı, saat 06:00 dolaylarında, kendi birliklerinden önce Conkbayırı’na ulaştığında Suvla koyunda yapılmakta olan çıkartmayı görür, ancak Conkbayırı’nda bir düşman harekâtı yoktur. Albay, saat 07:00 dolaylarında sırta doğru ilerleyen bir keşif koluna, Conk Bayırı’ndaki tek kuvvet olan bir topçu bataryasını korumakla görevli yirmi erata ateş açma emri vermiştir. Bir süre devam eden çatışmanın ardından keşif kolu çekilmiştir. Albay Kannengiesser, bu çatışmada göğsünden yaralanmıştır.
Kısa bir süre sonra Mustafa Kemal Bey’in gönderdiği iki alay da savunmaya katılmışlardır. Albay Kannengiesser’in yaralanmasından hemen sonra, saat 08:00’de kendi tümenin 25. Alayı da Conkbayırı’na ulaşıp siperlere girmiştir...
Saat 09:00’da Birleşik Donanma’nın yoğun topçu ateşi, bir buçuk saat boyunca Conkbayırı’nı hallaç pamuğu gibi atmıştır. Saat 10:30’da General Johnston komutasındaki Anzak sağ taarruz kolunun iki tugayı (savunmanın üç katı bir kuvvetle) taarruza kalkmıştır. İlk taarruz dalgasını oluşturan üç bölük 100 metreden az ilerleyebilmiş, yoğun ateş altında 250 erat ve subayını kaybederek geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu durum üzerine taarruz durdurulmuştur. Sağ Taarruz kolu komutanı General Johnston, harekât komutanı General Godley’e gönderdiği raporda, hava kararana dek ileri bir harekât yapılmasına olanak olmadığını bildirmiştir.
Ertesi gün yapılacak taarruza hazırlık olmak üzere iki tabura Şahin Tepe’ye yerleşme emri verilmiştir. Taburlardan biri Düz Tepe üzerinden açılan ateş sonucu ağır kayba uğramış ve dağılmıştır. Bu taburdan sadece 37 kişi Şahin Tepe’ye ulaşabilmiştir. Diğer tabur ise dağınık ilerlemiş ve kayba uğramadan tepeye ulaşmıştır.
8 Ağustos Anzak taarruzu
Şahin Tepe üzerinden Conk Bayırı’na yapılacak taarruza bir Yeni Zelanda ve iki İngiliz taburu, Yarbay William G. Malone komutasında katılacaktır. Maori kıtalarının da dahil olduğu bir tabur, ihtiyatta tutulacaktır. Deniz ve kara topçusunun birlikte katıldığı 1,5 saat süren hazırlık ateşi ardından taburlar gün ağarırken, saat 05:30’da Conk Bayırı’na taarruza geçmişlerdir. Conk Bayırı, kuzeyden güneye 200 metrelik bir sırttır. Tepe, bu sırtın kuzey ucundadır. İngiliz ve Yeni Zelanda taburları bu sırtın güney ucuna, ciddi bir direnmeyle karşılaşmadan ulaştılar. Osmanlı kuvvetleri, hazırlık ateşinden korunabilmek için geri alınmıştır. İngiliz resmi tarihi bu aşamayı, Conk Bayırı’nın işgal edilmesi olarak anlatır. Gerçekte Conk Bayırı’nın zirvesinin işgali söz konusu değildir.
Ancak sırttan girişilen müttefik ileri hareketi, hem Düz Tepe’deki hem de Besim Tepe’deki Osmanlı mevzileri tarafından yan ateşi altına alınmıştır. Saat 09:00’a doğru yedekteki birlikler ileri sürülmüştür. Ancak Osmanlı tarafından ağır ateş altına alındılar. Özellikle Maoriler, tüm birliklerle temaslarını yitirecek denli uzağa püskürtüldüler.
Conkbayırı esasen Anafartalar Grup Komutanlığı’nın sorumluluğundadır. Albay Fevzi Bey, grup komutanlığına bir gün önce 7 Ağustos’ta atanmıştı ve bölgeye gelişi henüz on iki saat bile olmamıştı. Üstelik elinde hiç ihtiyat yoktur. Albay Fevzi Bey, Kuzey Grup Komutanı (Arıburnu Cephesi) Esat Paşa’dan yardım istemiştir ancak, onun da ihtiyatı kalmamıştır. Esat Paşa, durumu Güney Grup Komutanı (Seddülbahir Cephesi) olan kardeşi ’ya bildirerek takviye kuvvet göndermesini istemiştir. Vehip Paşa derhal Kurmay Albay Bey komutasındaki 8. Tümen’in yürüyüşe geçmesi için emir vermiştir. Tümen komutanı, Conk Bayırı'ndaki birliklerin komutasını üstlenecektir. Kocaçimen Tepesi'nden Düztepe'ye kadar olan hat, Yarbay Cemil Bey'in komutasındadır ve karargâhı Kocaçimen Tepesi'ndedir, bu yüzden Conk Bayırı'ndaki birlikleri yönetmesi güç olmaktadır.
Gün boyu süren çatışmalar, öğleye kadarki süre içinde Osmanlı savunması için oldukça kritiktir. Beş kilometrelik bir cephe hattında Osmanlı savunması 5.000 tüfek gibi ince bir tek hattır. Her ne kadar Osmanlı topçu bataryalarının ateşi ardından cephe komutanı Yarbay Cemil Bey’in emriyle girişilen karşı taarruz, İngilizleri ve Yeni Zelandalıları geriletmişse de sırttan atamamıştır. Öğleden sonraki saatlerde bölgeye yetişen takviyelerle durum düzelme eğilimine girmiş, derhal karşı taarruzlara başlanmıştır.
Hava kararıncaya dek süren çatışmalarda Osmanlı tarafının giriştiği karşı taarruzlar, Birleşik Donanmanın yoğun ateşinin de etkisiyle sonuç getirmemiş, Yeni Zelanda ve İngiliz kuvvetleri sırtın güney kesiminde tutunmayı sürdürmüşlerdir.
Güney Grup Komutanı Vehip Paşa’nın gönderdiği 8. Tümen’in 23. ve 24. Alayları Kurmay Albay Ali Rıza Bey’in komutasında saat 19:00 dolaylarında Conk Bayırı’na ulaşmaya başlamıştır. Albay Ali Rıza Bey, her iki alayının tüm mevcudu bölgeye ulaştığında, saat 22:30’da bir karşı taarruza girişmiştir. Ancak bu taarruz bir sonuç getirmemiştir. Taarruz sırasında 9. Tümen geçici komutanı Binbaşı Hulusi Bey ile 25. Alay komutanı Yarbay Nail Bey yaralanmış, Yeni Zelandalı komutan Yarbay William Malone ise ölmüştür.
Gün sonunda taarruza katılan üç müttefik taburundan birinde iki subay ve 47 er yara almadan kalabilmiştir. Diğer iki taburun kaybı ise 766’dır. Osmanlı birlikleri ise gerek karşı taarruzlarda gerekse donanma topçusunun siperlerine yönelen ağır bombardımanında ağır kayıplar vermişlerdir.
9 Ağustos
General Godley’in 9 Ağustos 1915 sabahı yapmayı planladığı taarruz için elinde henüz cepheye sürülmemiş taburları vardır. Bu taburlar İngiltere’den takviye olarak gönderilen “Yeni Ordu”ya ait olup, Yeni Zelanda ve Avustralya Tümeni'ni takviye için Arıburnu sahiline çıkartılmış birliklerdir. General Godley’in planı Conk Bayırı’ndan Besim Tepe’ye kadar olan sırtların işgalini öngörmekteydi. Esas taarruz bir kısmı taze kuvvetlerden oluşmak üzere beş tabur gücünde bir kuvvetti. Bu kuvvete 38. Tugay Komutanı General Anthony H. Baldwin komuta edecektir. Hedefleri Conk Bayırı zirvesidir. Bu taarruz kolunun sol tarafından General Cox komutasındaki iki tugay, Besim Tepe’ye taarruz edecektir. Ana taarruz kolunun sağ tarafından ise General Johnston komutasındaki birlikler Conk Bayırı sırtlarına taarruz edecektir. Taarruz, saat 04:30’da başlayan ve 05:15'te sona eren hazırlık ateşinin hemen ardından başlayacaktır.
Merkezden taarruz edecek olan General Baldwin'in kuvvetleri, gece yürüyüşü sırasında Ağıldere içlerinde yollarını kaybetmiştir. 9 Ağustos sabahı saat 05:15'te bombardıman bittiğinde taarruz çıkış hattına ulaşamadılar. General Baldwin'in taarruzu başlamadığı için her iki kanattaki birlikler taarruza kalkmadılar. Yalnızca sol kanattaki Gurka taburu Besim Tepe'ye taarruza geçmiştir. Bombardıman sırasında Osmanlı savunmasının geri hatta çekilmiş olması nedeniyle tepeye ulaştılar. Ancak ön siperlere dönen Osmanlı eratının süngü hücumuna uğradılar. Bu çatışmada tugay komutanı binbaşı yaralanmış, diğer subaylar ise ölmüştür. Bunun ardından Osmanlı taarruzu kesilmiş ve tepeye Osmanlı tarafından bir topçu ateşi açılmıştır. Subay ve erat olarak 200 kişilik kayıpları olan Gurka taburunun kalan eratı geri çekilerek tepeyi boşaltmıştır.
Bu çatışmalardan kısa süre sonra "Ağıl" (The Farm) mevkisine ulaşan General Baldwin kuvvetleri, Osmanlı savunması tarafından şiddetli bir ateş altına alınmıştır. Bu birlikler düzlükten geri çekilmiş ve siper kazmaya başlamışlardır.
Conk Bayırı sırtlarındaki Yeni Zelanda birlikleri de taarruza kalkamamışlardır. Zirvedeki Osmanlı siperlerine çok yakın olan konumları dolayısıyla bu bölgeye hazırlık ateşi açılamamıştı. Zirvedeki Osmanlı savunması, bombardıman süresi boyunca dahi, Yeni Zelanda birliklerini ateş altında tutmuştur. Kısa süre sonra Besim Tepe üzerindeki Osmanlı eratının yan ateşi başlamıştır. Sürekli kayıp veren ve ileri harekete girişemeyen bu birlikler Conk Bayırı sırtlarını da boşaltarak geri mevzilere çekilmek zorunda kalmışlardır.
Planlanan bu harekâtın ilerlemesi daha başlamadan saat 04:30'da, Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal Atatürk'ün, Suvla Koyu'ndaki İngiliz kuvvetlerine yönelen taarruzu başlamıştır. Birinci Anafartalar Savaşı olarak bilinen bu taarruz, Conk Bayırı ve Besim Tepe'yi hedef alan birlikleri hareket edemez duruma getirmiştir.
İlerleyen saatlerde Müttefik yüksek komutanlığı, hem Conk Bayırı'nı hedef alan taarruzların hem de Sarı Bayır Harekâtı'nın sürdürülemeyeceğine karar vermişlerdir. Bu andan itibaren ileri hatlardaki yorgun birliklerin değiştirilmesi, takviye edilmesi ve siper kazılması dışında bir etkinlik gösterilmeyecektir. Ancak buna olanak bulunamamıştır. 10 Ağustos sabahı başlayan Osmanlı taarruzları Müttefik kuvvetleri bu hatlardan da geri atmıştır.
10 Ağustos
1. Anafartalar Muharebeleri sonlanır sonlanmaz bölgeye hareket eden Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey, 10 Ağustos sabahı saat 04:30'da bölgedeki 8. ve 9. Tümenlerin taarruzunu yönetmiştir. Ani bir süngü taarruzuyla girişilen ileri hareket Müttefik hatlarını 500-1.000 metre geri atmıştır. Bu muharebe, Çanakkale Savaşı'nın en kanlı çatışmalarından biri olarak tarihe geçmiştir.
Anzak 2. Tümeni, 6 Ağustos 1915 sabahı, Sarı Bayır Harekâtı olarak bilinen taarruzlarıyla Conk Bayırı ve Besim Tepe’ye taarruz etmişlerdi. Takviye İngiliz kıt’alarıyla sürdürülen bu taarruzlar 10 Ağustos’taki bu Osmanlı taarruzu ile tümüyle geri atılmıştır.
Dipnotlar
- ^ …Alçıtepe’den Anafartalar’a Çanakkale Kara Muharebeleri, Tuncay Yılmazer…
Kaynakça
- Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
- Alçıtepe'den Anafartalar'a Çanakkale Kara Muharebeleri - Tuncay Yılmazer
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Conkbayiri Muharebesi 7 Agustos 1915 tarihinde Anzak ve Ingiliz birliklerinin Osmanli mevzilerine taarruzlariyla baslayan ve 10 Agustos 1915 tarihine kadar suren carpismalardir Conkbayiri MuharebesiCanakkale Savasi Ariburnu CephesiConk Bayiri yakinlarinda muttefik askerler tarafindan refakat edilen Turk savas esirleriTarih7 Agustos 10 Agustos 1915BolgeGelibolu YarimadasiSonucOsmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu Yeni Zelanda Birlesik KrallikOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerTumgeneral Alexander Godley Yarbay William Malone olu Tuggeneral Anthony Baldwin olu Tuggeneral Francis Johnston Tuggeneral Herbert CoxAlbay Mustafa Kemal Yarbay Cemil Albay Ali Riza Albay Kannengiesser Yarbay BotrichGuclerYeni Zelanda ve Avustralya Tumeni 13 Tumen4 Tumen 8 Tumen 9 TumenKayiplar12 0009 200OncesiItilaf Devletleri nin 25 Nisan 1915 tarihinde Gelibolu Yarimadasi na yaptiklari cikartmalar ardindan Mayis ayi sonlarina kadar kanli catismalar olmustu Osmanli savunmasi Birlesik Donanma nin cok yogun topcu desteginde girisilen bu taarruzlar karsisinda hatlarini birkac yuz metre geri cekmek zorunda kalmissa da inatci bir direnme gostermisti Bu birkac yuz metrelik ilerlemeler Itilaf Devletlerinin Akdeniz Yurtdisi Seferi Kuvvetleri ne hic beklenmedik olcude agir kayiplara mal olmustu Mayis sonlarinda ise Osmanli savunmasi iyice pekismis mevziler Avrupa cephesinde oldugu gibi kilitlenmisti Akdeniz Yurtdisi Seferi Kuvvetler komutani General Sir Ian Hamilton cephelerdeki bu kilitlenmeyi kirabilmek icin Muttefik ust komutanliklarindan surekli olarak takviye birlikler istemektedir Bu talepler karsisinda bazi birlikler izleyen iki ay icinde bolgeye aktarilmistir General Hamilton takviye birlikleri iki cephede kullanmaya karar vermistir Bolgeye aktarilan birliklerin bir bolumuyle Anzak Kolordusu nun 2 tumeni takviye edilecek ve Ariburnu Cephesi nin kuzey yanindan bir cevirme taarruzuna girisilecektir Takviye kuvvetlerin agirlikli bolumu ise Ariburnu Cephesi nin kuzeyinde karaya cikarilarak yeni bir cephe acilacaktir Her iki operasyona ayni gun yani 6 Agustos 1915 tarihinde baslanilmasi planlanmistir Takviyeli Anzak 2 Tumeni nin girisecegi bu cevirme taarruzu Sari Bayir Harekati olarak bilinir Sari Bayir Harekati Muttefiklerin Sari Bayir olarak adlandirdiklari ve hattinin isgal edilmesini amaclamaktadir Anzak kuvvetleri iki kol halinde cephenin sol kesiminden kuzey yonunde ilerleyecek daha sonra sola cark ederek dogu yonunde ilerlemelerini surdureceklerdir Daha guneyde olan sag kol Sahintepe uzerinden Conkbayiri ni ele gecirecektir Sol kol ise Agildere de ikiye ayrilarak Kocacimen Tepesi ni ve Besim Tepe yi ele gecirecektir Anzak Tumeni sag kol gorev kuvvetinin Conk Bayiri Osmanli mevzilerine karsi giristikleri taarruzlar ve Osmanli kuvvetlerinin karsi taarruzlari Conk Bayiri Muharebeleri olarak bilinir 7 AgustosPlana gore General F E Johnston komutasindaki sag taarruz kolu 7 Agustos gunu sabaha karsi Sahin Sirti uzerinden Conk Bayiri na taarruz edecek ve tepeyi gun dogmadan bir saat once yaklasik 03 30 da isgal etmis olacakti Ancak ozellikle Yayla Tepe deki Osmanli direnmesi nedeniyle ileri hareket gecikmelerle surdurulebilmisti Ote yandan saat 04 30 da taarruz kolunun bir taburu da yolunu kaybetmis bulusma noktasi olan Sahin Sirti na ulasamamisti General Johnston saat 06 30 a kadar bu taburu beklemistir Gece boyu isitilen silah sesleri Osmanli karargahlarini alarma gecirmisti Ariburnu Cephesi nin kuzey kesimindeki sirtlar uzerinden kuvvetli dusman kollarinin ilerlemekte oldugu yonunde raporlar alan Kuzey Grup Komutani Esat Pasa elindeki tek ihtiyat tumeni olan 9 Tumen komutani Albay Hans Kannengiesser e tumenin uc alayindan ikisiyle Conkbayiri na hareket emri vermistir 9 Tumen komutani Albay Kannengiesser 7 Agustos 1915 sabahi saat 06 00 dolaylarinda kendi birliklerinden once Conkbayiri na ulastiginda Suvla koyunda yapilmakta olan cikartmayi gorur ancak Conkbayiri nda bir dusman harekati yoktur Albay saat 07 00 dolaylarinda sirta dogru ilerleyen bir kesif koluna Conk Bayiri ndaki tek kuvvet olan bir topcu bataryasini korumakla gorevli yirmi erata ates acma emri vermistir Bir sure devam eden catismanin ardindan kesif kolu cekilmistir Albay Kannengiesser bu catismada gogsunden yaralanmistir Kisa bir sure sonra Mustafa Kemal Bey in gonderdigi iki alay da savunmaya katilmislardir Albay Kannengiesser in yaralanmasindan hemen sonra saat 08 00 de kendi tumenin 25 Alayi da Conkbayiri na ulasip siperlere girmistir Saat 09 00 da Birlesik Donanma nin yogun topcu atesi bir bucuk saat boyunca Conkbayiri ni hallac pamugu gibi atmistir Saat 10 30 da General Johnston komutasindaki Anzak sag taarruz kolunun iki tugayi savunmanin uc kati bir kuvvetle taarruza kalkmistir Ilk taarruz dalgasini olusturan uc boluk 100 metreden az ilerleyebilmis yogun ates altinda 250 erat ve subayini kaybederek geri cekilmek zorunda kalmistir Bu durum uzerine taarruz durdurulmustur Sag Taarruz kolu komutani General Johnston harekat komutani General Godley e gonderdigi raporda hava kararana dek ileri bir harekat yapilmasina olanak olmadigini bildirmistir Ertesi gun yapilacak taarruza hazirlik olmak uzere iki tabura Sahin Tepe ye yerlesme emri verilmistir Taburlardan biri Duz Tepe uzerinden acilan ates sonucu agir kayba ugramis ve dagilmistir Bu taburdan sadece 37 kisi Sahin Tepe ye ulasabilmistir Diger tabur ise daginik ilerlemis ve kayba ugramadan tepeye ulasmistir 8 Agustos Anzak taarruzuSahin Tepe uzerinden Conk Bayiri na yapilacak taarruza bir Yeni Zelanda ve iki Ingiliz taburu Yarbay William G Malone komutasinda katilacaktir Maori kitalarinin da dahil oldugu bir tabur ihtiyatta tutulacaktir Deniz ve kara topcusunun birlikte katildigi 1 5 saat suren hazirlik atesi ardindan taburlar gun agarirken saat 05 30 da Conk Bayiri na taarruza gecmislerdir Conk Bayiri kuzeyden guneye 200 metrelik bir sirttir Tepe bu sirtin kuzey ucundadir Ingiliz ve Yeni Zelanda taburlari bu sirtin guney ucuna ciddi bir direnmeyle karsilasmadan ulastilar Osmanli kuvvetleri hazirlik atesinden korunabilmek icin geri alinmistir Ingiliz resmi tarihi bu asamayi Conk Bayiri nin isgal edilmesi olarak anlatir Gercekte Conk Bayiri nin zirvesinin isgali soz konusu degildir Ancak sirttan girisilen muttefik ileri hareketi hem Duz Tepe deki hem de Besim Tepe deki Osmanli mevzileri tarafindan yan atesi altina alinmistir Saat 09 00 a dogru yedekteki birlikler ileri surulmustur Ancak Osmanli tarafindan agir ates altina alindilar Ozellikle Maoriler tum birliklerle temaslarini yitirecek denli uzaga puskurtulduler Conkbayiri esasen Anafartalar Grup Komutanligi nin sorumlulugundadir Albay Fevzi Bey grup komutanligina bir gun once 7 Agustos ta atanmisti ve bolgeye gelisi henuz on iki saat bile olmamisti Ustelik elinde hic ihtiyat yoktur Albay Fevzi Bey Kuzey Grup Komutani Ariburnu Cephesi Esat Pasa dan yardim istemistir ancak onun da ihtiyati kalmamistir Esat Pasa durumu Guney Grup Komutani Seddulbahir Cephesi olan kardesi ya bildirerek takviye kuvvet gondermesini istemistir Vehip Pasa derhal Kurmay Albay Bey komutasindaki 8 Tumen in yuruyuse gecmesi icin emir vermistir Tumen komutani Conk Bayiri ndaki birliklerin komutasini ustlenecektir Kocacimen Tepesi nden Duztepe ye kadar olan hat Yarbay Cemil Bey in komutasindadir ve karargahi Kocacimen Tepesi ndedir bu yuzden Conk Bayiri ndaki birlikleri yonetmesi guc olmaktadir Gun boyu suren catismalar ogleye kadarki sure icinde Osmanli savunmasi icin oldukca kritiktir Bes kilometrelik bir cephe hattinda Osmanli savunmasi 5 000 tufek gibi ince bir tek hattir Her ne kadar Osmanli topcu bataryalarinin atesi ardindan cephe komutani Yarbay Cemil Bey in emriyle girisilen karsi taarruz Ingilizleri ve Yeni Zelandalilari geriletmisse de sirttan atamamistir Ogleden sonraki saatlerde bolgeye yetisen takviyelerle durum duzelme egilimine girmis derhal karsi taarruzlara baslanmistir Hava kararincaya dek suren catismalarda Osmanli tarafinin giristigi karsi taarruzlar Birlesik Donanmanin yogun atesinin de etkisiyle sonuc getirmemis Yeni Zelanda ve Ingiliz kuvvetleri sirtin guney kesiminde tutunmayi surdurmuslerdir Guney Grup Komutani Vehip Pasa nin gonderdigi 8 Tumen in 23 ve 24 Alaylari Kurmay Albay Ali Riza Bey in komutasinda saat 19 00 dolaylarinda Conk Bayiri na ulasmaya baslamistir Albay Ali Riza Bey her iki alayinin tum mevcudu bolgeye ulastiginda saat 22 30 da bir karsi taarruza girismistir Ancak bu taarruz bir sonuc getirmemistir Taarruz sirasinda 9 Tumen gecici komutani Binbasi Hulusi Bey ile 25 Alay komutani Yarbay Nail Bey yaralanmis Yeni Zelandali komutan Yarbay William Malone ise olmustur Gun sonunda taarruza katilan uc muttefik taburundan birinde iki subay ve 47 er yara almadan kalabilmistir Diger iki taburun kaybi ise 766 dir Osmanli birlikleri ise gerek karsi taarruzlarda gerekse donanma topcusunun siperlerine yonelen agir bombardimaninda agir kayiplar vermislerdir 9 AgustosGeneral Godley in 9 Agustos 1915 sabahi yapmayi planladigi taarruz icin elinde henuz cepheye surulmemis taburlari vardir Bu taburlar Ingiltere den takviye olarak gonderilen Yeni Ordu ya ait olup Yeni Zelanda ve Avustralya Tumeni ni takviye icin Ariburnu sahiline cikartilmis birliklerdir General Godley in plani Conk Bayiri ndan Besim Tepe ye kadar olan sirtlarin isgalini ongormekteydi Esas taarruz bir kismi taze kuvvetlerden olusmak uzere bes tabur gucunde bir kuvvetti Bu kuvvete 38 Tugay Komutani General Anthony H Baldwin komuta edecektir Hedefleri Conk Bayiri zirvesidir Bu taarruz kolunun sol tarafindan General Cox komutasindaki iki tugay Besim Tepe ye taarruz edecektir Ana taarruz kolunun sag tarafindan ise General Johnston komutasindaki birlikler Conk Bayiri sirtlarina taarruz edecektir Taarruz saat 04 30 da baslayan ve 05 15 te sona eren hazirlik atesinin hemen ardindan baslayacaktir Merkezden taarruz edecek olan General Baldwin in kuvvetleri gece yuruyusu sirasinda Agildere iclerinde yollarini kaybetmistir 9 Agustos sabahi saat 05 15 te bombardiman bittiginde taarruz cikis hattina ulasamadilar General Baldwin in taarruzu baslamadigi icin her iki kanattaki birlikler taarruza kalkmadilar Yalnizca sol kanattaki Gurka taburu Besim Tepe ye taarruza gecmistir Bombardiman sirasinda Osmanli savunmasinin geri hatta cekilmis olmasi nedeniyle tepeye ulastilar Ancak on siperlere donen Osmanli eratinin sungu hucumuna ugradilar Bu catismada tugay komutani binbasi yaralanmis diger subaylar ise olmustur Bunun ardindan Osmanli taarruzu kesilmis ve tepeye Osmanli tarafindan bir topcu atesi acilmistir Subay ve erat olarak 200 kisilik kayiplari olan Gurka taburunun kalan erati geri cekilerek tepeyi bosaltmistir Bu catismalardan kisa sure sonra Agil The Farm mevkisine ulasan General Baldwin kuvvetleri Osmanli savunmasi tarafindan siddetli bir ates altina alinmistir Bu birlikler duzlukten geri cekilmis ve siper kazmaya baslamislardir Conk Bayiri sirtlarindaki Yeni Zelanda birlikleri de taarruza kalkamamislardir Zirvedeki Osmanli siperlerine cok yakin olan konumlari dolayisiyla bu bolgeye hazirlik atesi acilamamisti Zirvedeki Osmanli savunmasi bombardiman suresi boyunca dahi Yeni Zelanda birliklerini ates altinda tutmustur Kisa sure sonra Besim Tepe uzerindeki Osmanli eratinin yan atesi baslamistir Surekli kayip veren ve ileri harekete girisemeyen bu birlikler Conk Bayiri sirtlarini da bosaltarak geri mevzilere cekilmek zorunda kalmislardir Planlanan bu harekatin ilerlemesi daha baslamadan saat 04 30 da Anafartalar Grup Komutani Mustafa Kemal Ataturk un Suvla Koyu ndaki Ingiliz kuvvetlerine yonelen taarruzu baslamistir Birinci Anafartalar Savasi olarak bilinen bu taarruz Conk Bayiri ve Besim Tepe yi hedef alan birlikleri hareket edemez duruma getirmistir Ilerleyen saatlerde Muttefik yuksek komutanligi hem Conk Bayiri ni hedef alan taarruzlarin hem de Sari Bayir Harekati nin surdurulemeyecegine karar vermislerdir Bu andan itibaren ileri hatlardaki yorgun birliklerin degistirilmesi takviye edilmesi ve siper kazilmasi disinda bir etkinlik gosterilmeyecektir Ancak buna olanak bulunamamistir 10 Agustos sabahi baslayan Osmanli taarruzlari Muttefik kuvvetleri bu hatlardan da geri atmistir 10 Agustos1 Anafartalar Muharebeleri sonlanir sonlanmaz bolgeye hareket eden Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey 10 Agustos sabahi saat 04 30 da bolgedeki 8 ve 9 Tumenlerin taarruzunu yonetmistir Ani bir sungu taarruzuyla girisilen ileri hareket Muttefik hatlarini 500 1 000 metre geri atmistir Bu muharebe Canakkale Savasi nin en kanli catismalarindan biri olarak tarihe gecmistir Anzak 2 Tumeni 6 Agustos 1915 sabahi Sari Bayir Harekati olarak bilinen taarruzlariyla Conk Bayiri ve Besim Tepe ye taarruz etmislerdi Takviye Ingiliz kit alariyla surdurulen bu taarruzlar 10 Agustos taki bu Osmanli taarruzu ile tumuyle geri atilmistir Dipnotlar Alcitepe den Anafartalar a Canakkale Kara Muharebeleri Tuncay Yilmazer KaynakcaBuyuk Harbin Tarihi Canakkale Gelibolu Askeri Harekati General C F Aspinall Oglander General Ian Hamilton un karargah subaylarindan Alcitepe den Anafartalar a Canakkale Kara Muharebeleri Tuncay Yilmazer