Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Novarupta (Rusça: Вулкан Новарупта), ABD'nin Alaska eyaletinin güneybatısında ve Alaska Yarımadası üzerinde bulunan bir aktif yanardağdır.
| Novarupta Dağı Mount Novarupta | |
|---|---|
 Novarupta Dağı lav domları (Temmuz 1987) | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 841 m |
| Koordinatlar | 58°16′12″ K 155°09′24″ B |
| Coğrafya | |
| Konum | Alaska, Amerika Birleşik Devletleri |
| Jeoloji | |
| Dağ türü | Aktif stratovolkan |
Tarihçe
Novarupta Dağı çok volkanik faaliyet görülen Alaska Yarımadası'nda Katmai Dağı yakınlarında 6 Haziran 1912'de ortaya çıkan çok şiddetli patlamalar ve volkanik püskürmeler ile ilk defa ortaya çıkmıştır. Bu yeni yanardağ (0-7 arasında ölçülen) "Volkan Patlama Endeksi" ile 6 şiddette olarak ölçülmüştür. İlk 60 saatlik patlama ve püskürmede 13 ile 15 km³ magmayı yeryüzüne çıkartmıştır, Bu magmanın 17 km³ kısmı havaya püsküren maddeler halinde ve satıhta 11 km³ hacmi tufa, kul akışı seklinde olmuştur. Yeni ortaya çıkan Novarupta Dağı'ndaki bu 1912 tarihli büyük patlama ve püskürmeden daha fazla faaliyet gösteren yanardağlar 19. yüzyılda (150 km³ ile) 1815'te Endonezya "Küçük Sunda Adaları"ndaki Tambora Yanardağı patlaması, (20 3 ile) Endonezya'da Krakatoa patlaması ve 20. yüzyılda 1991'de (11 3Filipinler'de Pinatubo Dağı püskürmesidir. Novarupta Dağı patlaması 20. yüzyılda büyük patlamalardan olan 1980 St. Helens Dağı patlamasından 80 daha şiddetli olmuştur.
Bu kadar büyük miktarda magmanın Katmai Dağı altından çekilip yeryüzüne çıkması 2 km genişlikte huni şekilli bir yanardağ bacasının ortaya çıkmasına; Katmai Dağı zirvesinin çökmesine ve 600 m derinlikte, 3kmx4km büyüklükte bir kalderanın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Püskürme bir lav kubbesinin çıkıp bacayı kapatması ile son bulmuştur. Bu 90 m yükseklikteki ve 360 m genişlikteki kubbe ve ortaya çıkan kaldera yeni Novarupta Dağı olmuştur.
Bu 1912 yılı patlama ve püskürmenin gayet büyük ve şiddetli olmasına rağmen bulunduğu mevkiin gayet ıssız ve insan nüfusundan hemen hemen yoksun olması nedeniyle bu patlama için doğrudan doğruya insan zayiatı sıfır olmuştur.
Coğrafya
Novarupta Dağı Anchorage'şehrinin 432 km güneybatısındadır. Alaska Yarımadası üzerinde bulunan diğer yanardağlardan Katmai Dağı'nın batısında ve 'nın kuzey-kuzey-batısındadır. Katmai Dağı Ulusal Parkı içinde bulunan bu yanardağın 1912'de ortaya çıkışı sırasında meydana gelmiştir.
Günümüzde Novarupta Dağı 2 km derinlikte bir kaldera şeklinde olup ortasında bir lava kubbesi bulunmaktadır. Bu lava kubbesi 400 m çapında ve 65 m yüksekliktedir. Lava kubbesi lavlar ve volkan küllerinden oluşmuştur. Dağın rakımı ise 841 m olmaktadır.
Katmai Dağı Ulusal Parkı
Novarupta Dağı'nın 1912'de patlayıp, püskürüp yeni olarak ortaya çıkması dolayısı ile bu yeni dağın ve yanındaki volkanik bazı dağların ve yeni ortaya çıkan "Ten Thousanda Smokes Vadisi"nin korunması için 1918'de bu arazilerde bir "Ulusal Anıt" kurulmuştur. 1980'de bu korumalı araziler ve ek arazilerin statüsü Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi'ne değiştirilmiştir ve bu ulusal parkın merkezi "King Salmon" merkezinde kurulmuştur.
Resimler
-
![image]()
"Ten Thousand Smokes Vadisi"nde renkli küller
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Simkin, Tom| ve Siebert, Lee 1994, Volcanoes of the World Tucson, Arizona:Geoscience Press, }}
- ^ Judy Fierstein, Judy ve Hildreth, Wes (2001) Preliminary volcano-hazard assessment for the Katmai volcanic cluster, Alaska: U.S. Geological Survey Open-File Report OF 00–0489, United States Geological Survey, Online:[http:// geopubs.wr.usgs.gov/ open-file/of00-489]
- ^ Brantley, Steven R. (2004) Volcanoes of the United States United States Geological Survey, Online:[1] 31 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Novarupta ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- www.volcano.si.edu 19 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . "Novarupta" - Global Volcanism Program (İngilizce)
- geology.com, Novarupta15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – topoğrafik haritalr ve açıklamalı uydu görüntüleri (İngilizce)
- Alaska Volkan Gözlemevi: Novarupta24 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- USGS Photographic Library – NioVarupta:Birleşik Devletler Jeolojik Survey Fotoları[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Novarupta Rusca Vulkan Novarupta ABD nin Alaska eyaletinin guneybatisinda ve Alaska Yarimadasi uzerinde bulunan bir aktif yanardagdir Novarupta Dagi Mount NovaruptaNovarupta Dagi lav domlari Temmuz 1987 En yuksek noktasiYukseklik841 mKoordinatlar58 16 12 K 155 09 24 B CografyaKonumAlaska Amerika Birlesik DevletleriJeolojiDag turuAktif stratovolkanNovarupta ve Alaska Yarimadasi ndaki diger volkanik daglarTarihceNovarupta Dagi cok volkanik faaliyet gorulen Alaska Yarimadasi nda Katmai Dagi yakinlarinda 6 Haziran 1912 de ortaya cikan cok siddetli patlamalar ve volkanik puskurmeler ile ilk defa ortaya cikmistir Bu yeni yanardag 0 7 arasinda olculen Volkan Patlama Endeksi ile 6 siddette olarak olculmustur Ilk 60 saatlik patlama ve puskurmede 13 ile 15 km magmayi yeryuzune cikartmistir Bu magmanin 17 km kismi havaya puskuren maddeler halinde ve satihta 11 km hacmi tufa kul akisi seklinde olmustur Yeni ortaya cikan Novarupta Dagi ndaki bu 1912 tarihli buyuk patlama ve puskurmeden daha fazla faaliyet gosteren yanardaglar 19 yuzyilda 150 km ile 1815 te Endonezya Kucuk Sunda Adalari ndaki Tambora Yanardagi patlamasi 20 3 ile Endonezya da Krakatoa patlamasi ve 20 yuzyilda 1991 de 11 3Filipinler de Pinatubo Dagi puskurmesidir Novarupta Dagi patlamasi 20 yuzyilda buyuk patlamalardan olan 1980 St Helens Dagi patlamasindan 80 daha siddetli olmustur Bu kadar buyuk miktarda magmanin Katmai Dagi altindan cekilip yeryuzune cikmasi 2 km genislikte huni sekilli bir yanardag bacasinin ortaya cikmasina Katmai Dagi zirvesinin cokmesine ve 600 m derinlikte 3kmx4km buyuklukte bir kalderanin ortaya cikmasina neden olmustur Puskurme bir lav kubbesinin cikip bacayi kapatmasi ile son bulmustur Bu 90 m yukseklikteki ve 360 m genislikteki kubbe ve ortaya cikan kaldera yeni Novarupta Dagi olmustur Bu 1912 yili patlama ve puskurmenin gayet buyuk ve siddetli olmasina ragmen bulundugu mevkiin gayet issiz ve insan nufusundan hemen hemen yoksun olmasi nedeniyle bu patlama icin dogrudan dogruya insan zayiati sifir olmustur CografyaNovarupta Dagi Anchorage sehrinin 432 km guneybatisindadir Alaska Yarimadasi uzerinde bulunan diger yanardaglardan Katmai Dagi nin batisinda ve nin kuzey kuzey batisindadir Katmai Dagi Ulusal Parki icinde bulunan bu yanardagin 1912 de ortaya cikisi sirasinda meydana gelmistir Gunumuzde Novarupta Dagi 2 km derinlikte bir kaldera seklinde olup ortasinda bir lava kubbesi bulunmaktadir Bu lava kubbesi 400 m capinda ve 65 m yuksekliktedir Lava kubbesi lavlar ve volkan kullerinden olusmustur Dagin rakimi ise 841 m olmaktadir Katmai Dagi Ulusal ParkiNovarupta Dagi nin 1912 de patlayip puskurup yeni olarak ortaya cikmasi dolayisi ile bu yeni dagin ve yanindaki volkanik bazi daglarin ve yeni ortaya cikan Ten Thousanda Smokes Vadisi nin korunmasi icin 1918 de bu arazilerde bir Ulusal Anit kurulmustur 1980 de bu korumali araziler ve ek arazilerin statusu Katmai Ulusal Parki ve Koruma Bolgesi ne degistirilmistir ve bu ulusal parkin merkezi King Salmon merkezinde kurulmustur Resimler Ten Thousand Smokes Vadisi nde renkli kullerAyrica bakinizKatmai Dagi Katmai Ulusal Parki ve Koruma BolgesiKaynakca Simkin Tom ve Siebert Lee 1994 Volcanoes of the World Tucson Arizona Geoscience Press ISBN 0 945005 12 1 Judy Fierstein Judy ve Hildreth Wes 2001 Preliminary volcano hazard assessment for the Katmai volcanic cluster Alaska U S Geological Survey Open File Report OF 00 0489 United States Geological Survey Online http geopubs wr usgs gov open file of00 489 Brantley Steven R 2004 Volcanoes of the United States United States Geological Survey ISBN 0 16 045054 3 Online 1 31 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Novarupta ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir www volcano si edu 19 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Novarupta Global Volcanism Program Ingilizce geology com Novarupta15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde topografik haritalr ve aciklamali uydu goruntuleri Ingilizce Alaska Volkan Gozlemevi Novarupta24 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde USGS Photographic Library NioVarupta Birlesik Devletler Jeolojik Survey Fotolari olu kirik baglanti