Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayabeyi, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Kayabeyi | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Kayabeyi Kayabeyi'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1850 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 142 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Kayabeyi köyünün eski adı Çaisi'dir. Bu yer adı Gürcüce Tsaisi'den (ცაისი) değişime uğramıştır. Gürcüce "Tsa" (ცა) kelimesi gökyüzünü, yüksek yeri ifade eder. Gürcistan'ın batı kesiminde bir köyün Megrelce Tsaişi (ცაიში) adı da benzer biçimde "Tsa" (ცა) kelimesinden türemiştir. Bu yer adı Türkçeye Çayis şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Çayis (چایس) olarak geçer. Ancak Semihaşakir köyünün eski adı olan Çayistar'ın (چایستار) bazen sadece Çayis olarak yazılmış olması, iki yer adının karıştırılmasına yol açmıştır.
Çaisi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578'de Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki Gürcü kilisesi Çaisi Kilisesi de bu dönemden kalmıştır.
Çaisi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Çayis, bu tarihte Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Kenarbel nahiyesine bağlıydı. Köyde 12 Hristiyan hane bulunuyordu ve bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Köyde buğday, çavdar, arpa ve keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.
Çayis köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi (1877-1878) ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Çais (Чаисъ) olarak kaydettiği yerleşim, Ardahan sancağıın Çıldır kazasına bağlı Tzakrostavi nahiyesinin 13 köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde Çaisi'de, 110'u erkek ve 105'i kadın olmak üzere, 24 hanede 215 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmişti. Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 275, 1906'da 352 kişiye ulaşmıştır.
Çaisi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Çaisi köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.
Çayis köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Çayis (چایس) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Yerliçayis" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 638 kişiden oluşuyordu. Çaisi veya Çayis "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kayabeyi olarak değiştirilmiştir. Kayabeyi köyünün nüfusu 1965 yılında 832 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 174 kişi okuma yazma biliyordu.
Kayabeyi köyünde bir Gürcü kilisesi olan Çaisi Kilisesi Orta Çağ'dan kalma bir yapı olup Osmanlı döneminde camiye çevrilmiştir. Osmanlıların 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirdiği Okoşeti (ოქოშეთი), Lori (ლორი) ve Cocorta (ჯოჯორთა) köyleri, günümüzde Kayabeyi köyünün sınırları içine yer alır. Lori Kilisesi ile Cocorta Kilisesi'nin günümüze kalıntıları ulaşmıştır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 62 km, Çıldır ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 142 |
| 2021 | 153 |
| 2020 | 161 |
| 2019 | 161 |
| 2018 | 165 |
| 2017 | 166 |
| 2016 | 167 |
| 2015 | 173 |
| 2014 | 167 |
| 2013 | 185 |
| 2012 | 192 |
| 2011 | 196 |
| 2010 | 190 |
| 2009 | 197 |
| 2008 | 199 |
| 2007 | 192 |
| 2000 | 221 |
| 1990 | 341 |
| 1985 | 591 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Kayabeyi Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce: 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 91". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2023.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 416". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2024.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 49. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "" 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre "Gürcistan Vilayeti"nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 283". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2024.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 440". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 115, .
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 351.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 336". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
- ^ Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 51-52.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 137-138. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Kayabeyi, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayabeyi Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur KayabeyiKoyArdahan in konumuKayabeyiKayabeyi nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1850 mNufus 2022 Toplam142Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceKayabeyi koyunun eski adi Caisi dir Bu yer adi Gurcuce Tsaisi den ცაისი degisime ugramistir Gurcuce Tsa ცა kelimesi gokyuzunu yuksek yeri ifade eder Gurcistan in bati kesiminde bir koyun Megrelce Tsaisi ცაიში adi da benzer bicimde Tsa ცა kelimesinden turemistir Bu yer adi Turkceye Cayis seklinde girmistir Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Cayis چایس olarak gecer Ancak Semihasakir koyunun eski adi olan Cayistar in چایستار bazen sadece Cayis olarak yazilmis olmasi iki yer adinin karistirilmasina yol acmistir Caisi koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 1578 de Gurculerden ele gecirmistir Koydeki Gurcu kilisesi Caisi Kilisesi de bu donemden kalmistir Caisi koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore Cayis bu tarihte Gurcistan Vilayeti icinde Cildir livasinin Kenarbel nahiyesine bagliydi Koyde 12 Hristiyan hane bulunuyordu ve bu nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Koyde bugday cavdar arpa ve keten tohumu tarimi ile aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Cayis koyu uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 93 Harbi 1877 1878 ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin Cais Chais olarak kaydettigi yerlesim Ardahan sancagiin Cildir kazasina bagli Tzakrostavi nahiyesinin 13 koyunden biriydi 1886 tarihli nufus tespitinde Caisi de 110 u erkek ve 105 i kadin olmak uzere 24 hanede 215 kisi yasiyordu Nufusun tamami Turk olarak kaydedilmisti Rus idaresi sirasinda koyun nufusu artmis 1896 da 275 1906 da 352 kisiye ulasmistir Caisi koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Artvin sancagini Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Caisi koyunu de kapsayan Ardahan bolgesi Turkiye ye birakildi Cayis koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Cayis چایس adiyla Kars vilayetinin Cildir kazasinin Kurt Kala nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda Yerlicayis olarak kaydedilmis olan koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 638 kisiden olusuyordu Caisi veya Cayis yabanci kokten geldigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Kayabeyi olarak degistirilmistir Kayabeyi koyunun nufusu 1965 yilinda 832 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 174 kisi okuma yazma biliyordu Kayabeyi koyunde bir Gurcu kilisesi olan Caisi Kilisesi Orta Cag dan kalma bir yapi olup Osmanli doneminde camiye cevrilmistir Osmanlilarin 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirdigi Okoseti ოქოშეთი Lori ლორი ve Cocorta ჯოჯორთა koyleri gunumuzde Kayabeyi koyunun sinirlari icine yer alir Lori Kilisesi ile Cocorta Kilisesi nin gunumuze kalintilari ulasmistir CografyaKoy Ardahan il merkezine 62 km Cildir ilce merkezine 20 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 1422021 1532020 1612019 1612018 1652017 1662016 1672015 1732014 1672013 1852012 1922011 1962010 1902009 1972008 1992007 1922000 2211990 3411985 591Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Kayabeyi Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Ekvtime Takaisvili 1917 Yilinda Guney Gurcistan da Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში Tiflis 1960 s 91 27 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2023 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 416 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2024 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 49 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore Gurcistan Vilayeti nin etnik haritasi 1 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 283 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2024 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 440 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2023 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 115 ISBN 9786052100271 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2022 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1944 s 351 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 336 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 357 Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 51 52 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 137 138 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarKayabeyi Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft