Alet, belirli bir işi yapmak için özel olarak üretilmiş, iş sürecinde kullanılan ancak tüketilmeyen nesnedir.
Genellikle el işi yapmakta kullanılan fiziksel nesneler (örneğin çekiç, orak, saban, tırpan vb.) için kullanılmakla birlikte, bir sanatı uygulamakta kullanılan nesneler (örneğin müzik aletleri) ya da bir makine ya da makineyi oluşturan parçaların her biri (örneğin otomobil, tekerlek) de alet sayılır. Alet genellikle fiziksel bir nesne olmakla birlikte, yazılım gibi ürünleri gerçekleştirmek için kullanılmak üzere üretilmiş yardımcı yordamlar ya da yazılımlar (örneğin düzenleme, çizim, test araçları) da alet ya da araç olarak adlandırılır.
Tarihçe
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Antropologlar alet kullanımının insanın evriminde çok önemli bir aşama olduğu görüşündedir. İnsanın atalarının ilk taş aletleri üretmesi Taş Devrinin başlangıcı sayılır. Bilinen en eski çekirdek aletler Etiyopya'daki () 2,6 milyon yaşlı çökellerde bulunmuştur.
İşlevler ve sınıflama
Temel işlevlerine göre aletler şöyle sınıflandırılabilir:
- Kesici aletler, örneğin çok çeşitli türlerde bıçak ve makaslar, testere, tırpan ya da orak, ince bir kenar boyunca kesici kuvvet uygulamaya yarar. Kural olarak, kesici aletin kestiği malzemeden daha sert olması istenir. Ama en sert aletlerin bile belli bir süre kullanımdan sonra aşınan ve yıpranan ağızlarının gerekebilir.
- Çeşitli nesneleri yerinden oynatmakta kullanılan aletler. Çeşitli levye ve kaldıraçlar kullanıcısına daha az güçle daha büyük iş yapmayı sağlayan mekanik bir avantaj sunar. Kuvvetin etkisini daha küçük bir alanda artıran aletler, örneğin çekiç bir çiviyi çakarken başına, balyoz bir duvarı yıkarken malzemeye, kamçı bir atı yürütürken derisine, kuvveti yoğunlaştırır. Tornavida gibi aletlerde kuvvet daireseldir ve tork olarak adlandırılır. Dolma kalem gibi yazı aletleri mürekkebi kağıda aktarır. , pense, somun ya da boru anahtarı gibi aletler nesneleri kavrayıp döndürebilir. Ayrıca kamyon, roket ve uçaklar daha büyük nesneleri taşıyabilir.
- Çakmak ve gibi aletler ısı ya da kıvılcım oluşturmakta kulanılır.
- Cetvel, gözlük, saat, mikroskop, gibi aletler ölçüm ve inceleme için kullanılır.
- , gibi aletler şekil vermekte kullanılır.
- Kaynak makinesi, perçin ya da çivi tabancası, bağlayıcı işlemlerde kullanılır.
- Bilgisayar, IDE, kelime işlemci gibi aygıt ve araçlar bilgi işlemekte kullanılır.
Çalar saat gibi bazı aletler yukarıdaki işlevlerden birden fazlasını birleştirebilir.
İş eldiveni, koruma gözlüğü, kulaklık ve can yeleği gibi bazı donanım ve giysiler genel alet tanımının kapsamına girerler ve doğrudan iş yapmasalar da çoğu durumda işin tamamlanabilmesi için zorunludurlar.
Hayvanlarda alet kullanımı
Felsefeciler önceleri sadece insanların alet kullanabildiklerini düşünüyorlardı ve "İnsan alet yapan/kullanan hayvandır" sözü hâlen de çok yaygındır. Ancak sonradan pek çok hayvanın da (şempanze, bonobo, orangutan, kapuçin gibi primatlar; bazı kuşlar, ahtopotlar...) işlerini görecek aletlerden faydalanabildiği gözlenmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Türk Dil Kurumu. Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
- ^ Sam Lilley, Men, Machines and History: The Story of Tools and Machines in Relation to Social Progress 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 1948 Cobbett Press.
- ^ Semaw, S., M. J. Rogers, J. Quade, P. R. Renne, R. F. Butler, M. Domínguez-Rodrigo, D. Stout, W. S. Hart, T. Pickering, and S. W. Simpson. 2003. 2.6-Million-year-old stone tools and associated bones from OGS-6 and OGS-7, Gona, Afar, Ethiopia. Journal of Human Evolution 45:169-177.
Alet ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alet belirli bir isi yapmak icin ozel olarak uretilmis is surecinde kullanilan ancak tuketilmeyen nesnedir Cesitli aletlerin bulundugu bir alet kutusu Genellikle el isi yapmakta kullanilan fiziksel nesneler ornegin cekic orak saban tirpan vb icin kullanilmakla birlikte bir sanati uygulamakta kullanilan nesneler ornegin muzik aletleri ya da bir makine ya da makineyi olusturan parcalarin her biri ornegin otomobil tekerlek de alet sayilir Alet genellikle fiziksel bir nesne olmakla birlikte yazilim gibi urunleri gerceklestirmek icin kullanilmak uzere uretilmis yardimci yordamlar ya da yazilimlar ornegin duzenleme cizim test araclari da alet ya da arac olarak adlandirilir TarihceBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Fransa da magarasinda bulunan 10 bin yildan eski tarih oncesi tas aletler Antropologlar alet kullaniminin insanin evriminde cok onemli bir asama oldugu gorusundedir Insanin atalarinin ilk tas aletleri uretmesi Tas Devrinin baslangici sayilir Bilinen en eski cekirdek aletler Etiyopya daki 2 6 milyon yasli cokellerde bulunmustur Islevler ve siniflamaTemel islevlerine gore aletler soyle siniflandirilabilir Kesici aletler ornegin cok cesitli turlerde bicak ve makaslar testere tirpan ya da orak ince bir kenar boyunca kesici kuvvet uygulamaya yarar Kural olarak kesici aletin kestigi malzemeden daha sert olmasi istenir Ama en sert aletlerin bile belli bir sure kullanimdan sonra asinan ve yipranan agizlarinin gerekebilir Cesitli nesneleri yerinden oynatmakta kullanilan aletler Cesitli levye ve kaldiraclar kullanicisina daha az gucle daha buyuk is yapmayi saglayan mekanik bir avantaj sunar Kuvvetin etkisini daha kucuk bir alanda artiran aletler ornegin cekic bir civiyi cakarken basina balyoz bir duvari yikarken malzemeye kamci bir ati yuruturken derisine kuvveti yogunlastirir Tornavida gibi aletlerde kuvvet daireseldir ve tork olarak adlandirilir Dolma kalem gibi yazi aletleri murekkebi kagida aktarir pense somun ya da boru anahtari gibi aletler nesneleri kavrayip dondurebilir Ayrica kamyon roket ve ucaklar daha buyuk nesneleri tasiyabilir Cakmak ve gibi aletler isi ya da kivilcim olusturmakta kulanilir Cetvel gozluk saat mikroskop gibi aletler olcum ve inceleme icin kullanilir gibi aletler sekil vermekte kullanilir Kaynak makinesi percin ya da civi tabancasi baglayici islemlerde kullanilir Bilgisayar IDE kelime islemci gibi aygit ve araclar bilgi islemekte kullanilir Calar saat gibi bazi aletler yukaridaki islevlerden birden fazlasini birlestirebilir Is eldiveni koruma gozlugu kulaklik ve can yelegi gibi bazi donanim ve giysiler genel alet taniminin kapsamina girerler ve dogrudan is yapmasalar da cogu durumda isin tamamlanabilmesi icin zorunludurlar Hayvanlarda alet kullanimiSan Diego Hayvanat Bahcesi nde avlanan bir Bonobo Pan paniscus Felsefeciler onceleri sadece insanlarin alet kullanabildiklerini dusunuyorlardi ve Insan alet yapan kullanan hayvandir sozu halen de cok yaygindir Ancak sonradan pek cok hayvanin da sempanze bonobo orangutan kapucin gibi primatlar bazi kuslar ahtopotlar islerini gorecek aletlerden faydalanabildigi gozlenmistir Ayrica bakinizTeknoloji ErgonomiKaynakca Turk Dil Kurumu Turkce Sozluk Ankara TDK Sam Lilley Men Machines and History The Story of Tools and Machines in Relation to Social Progress 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1948 Cobbett Press Semaw S M J Rogers J Quade P R Renne R F Butler M Dominguez Rodrigo D Stout W S Hart T Pickering and S W Simpson 2003 2 6 Million year old stone tools and associated bones from OGS 6 and OGS 7 Gona Afar Ethiopia Journal of Human Evolution 45 169 177 Alet ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz