Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çanakkale Şehitleri Anıtı, Çanakkale il ve Eceabat ilçe sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası'nda, Çanakkale Boğazı'nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde yer alan anıt.
 Çanakkale Şehitleri Anıtı | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Anıt |
| Konum | Eceabat, Çanakkale (il), Türkiye |
| Koordinatlar | 40°03′01″K 26°13′09″D / 40.05028°K 26.21917°D |
| Başlama | 17 Nisan 1954 |
| Tamamlanma | 21 Ağustos 1960 |
| Yükseklik | 41,7 m |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Feridun Kip İsmail Utkular Doğan Erginbaş |
1915 yılında I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden Türk askerlerin anısına yaptırıldı. Dört ayak ve bir kubbeden oluşan 41,7 metre yüksekliğindeki yapı, Feridun Kip, İsmail Utkular ve Doğan Erginbaş tarafından tasarlanmıştır. Temeli 17 Nisan 1954 tarihinde atılmış ve 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Yanında Mehmetçik Anıtı, Türk Bahçesi, Mustafa Kemal Çanakkale'de Anıtı, Yaralı Asker Anıtı, Meçhul Asker Kabri ve Türk Şehitliği bulunur.
Aşamaları
I. Dünya Savaşı'nda Gelibolu Yarımadası, tarihin gördüğü en kanlı savaşlardan birine sahne oldu. İngilizlerin 205 bin, Fransızların ise 47 bin zayiat verdiği savaşta Türk tarafının zayiatı konusunda farklı sayılar ortaya çıkmıştır. 5. Ordu Komutanlığının Başkomutanlık Vekaletine sunduğu zayiat raporlarına göre Türklerin zayiatı toplamda 213.882’dir. Yoğun zayiat nedeniyle ölen askerlerin defnedilmesi her iki taraf adına da ciddi bir soruna dönüşmüştü. Dar bir alanda biriken ölüler, tek kişilik mezarlar yerine toplu mezarlara gömülmek durumunda kaldı.
Mondros Mütarekesi'nin ardından İngilizler tarafından itibaren değişik mevkilerde yeni mezarlık ve abideler inşa edildi. Türk Kurtuluş Savaşı’nın ardından Türkiye hükûmeti, I. Dünya Savaşında değişik nedenlerle ölen İngiltere, Fransa, ve İtalya askerlerinin bulunduğu mezarları ve adlarına dikilmiş abidelerin bulunduğu arazileri ilgili devletlere ayrı ayrı ve süresiz olarak bırakmayı kabul etti.
İngilizler, işgal döneminden başlattıkları mezarlık ve abide sayısını Lozan Antlaşması sırasında otuza çıkardı. I. Dünya Savaşı sırasında Seddülbahir'de bir mezarlık inşa eden Fransızlar, 1930'a kadar yeni düzenlemeler yaptılar. Yeni Zelandalılar da 1919'dan itibaren kendi şehitlik ve abidelerini oluşturmaya başladı. Türk şehitler için ise uzun süre Gelibolu’da bir abide dikilemedi.
Türk şehitler için abide dikilmesi konusunda bu dönemde atılan tek somut adım 1934'te Gelibolu'nun ilk Türk abidesi olma özelliğini taşıyan ve bölgede toplanan taşların üst üste konulmasıyla oluşturulan Mehmet Çavuş Abidesi'nin yeniden inşası oldu. Abidenin inşaatını Jandarma Er Okulu gerçekleştirdi. Çanakkale Şehitler Abidesi dikilinceye kadar Türk heyetlerinin bütün resmi törenleri bu anıtın olduğu yerde düzenlendi.
Tarihçe
1943 yılında Millî Savunma Bakanlığı tarafından Çanakkale şehitleri için bir abide yarışması düzenlendi. 1944'te yapılan yarışmaya 37 proje katıldı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde öğrenci olan Feridun Kip, Doğan Erginbaş ve İsmail Utkular’ın projesi yarışmayı kazandı. Mali imkansızlıklar yüzünden proje uzun süre hayata geçirilemedi.
Çeşitli defalar meclis gündemine gelen konu, bir öğrenci kuruluşu olan Millî Türk Talebe Birliği'nin (MTTB) 1952 Nisan’ında Çanakkale Valiliği'ne ve hükümete başvurması sonucunda yeniden Türk kamuoyunun gündemine girdi. Başvuru Bayındırlık Bakanlığı tarafından kabul edildi ve çalışmalar başladı. Daha önce Millî Savunma Bakanlığı tarafından açılan yarışmada birinciliği kazanan projenin yapılması kararlaştırıldı. İnşaatın takibi ve organizasyonu için başkanlığını Emin Nihat Sözeri'nin yaptığı 9 kişilik "Çanakkale Şehitleri Abidesi İnşaatına Yardım Komitesi" adıyla bir komite kuruldu. Abidenin Hisarlık Tepe'de yapılmasına, betonarme olarak inşasına ve üzerinin granit kaplanmasına karar verildi. Çanakkale Şehitleri Abidesi İnşaatına Yardım Komitesi'nin yaptığı yardım çağrısı, büyük bir yardım kampanyasına dönüştü. İnşaatın temeli 17 Nisan 1954’te atıldı.
Abide inşaatı aylar sonra İnşaatta kullanılan malzemelerin bozuk ve kalitesiz olduğunun tespiti üzerine durmuş, ihale feshedilmiştir. Yeniden ihale edilen inşaatın 1958 senesi Temmuz ayında bitmesi kararlaştırılmıştı. Ancak duraklama döneminde personel maaşları ödenmiş ve inşaat malzemelerinin fiyatları artmış olduğundan halktan toplanan yardım paraları 1957’de bitti. İnşaatın temel takviyesi yapılmış ve granit henüz 12 metreye kadar yükselmişti. Milliyet gazetesin muhabiri Necmi Onur’un inşaatın yarım kaldığına dair haberi ve gazetenin yazarı Refi Cevat Ulunay’ın yazıları üzerine kamuoyu konuya büyük ilgi gösterdi. Gazete, Çanakkale Şehitleri Abidesi'nin bitirilmesi için 18 Ocak 1958 itibarıyla ülke çapında bir yardım kampanyası düzenlediğini duyurdu. Kampanya, Türk basınının diğer yayın organları tarafından da desteklendi. 100 bin liralık bir yardım toplama hedefiyle başlayan kampanya 18 Mart 1958’de son bulduğunda 1 milyon 686 bin 251 liralık hasılata ulaşılmıştı. Abidenin gövde inşaatı, 18 Eylül 1959 tarihinde tam olarak tamamlandı.
Abidenin resmi açılışı, Anafartalar Zaferi'nin 45. yıl dönümüne denk gelen 21 Ağustos 1960 tarihinde gerçekleşti. Abidenin açılışını dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay yaptı.
Abidenin bakım ve personel işleri, 1962 yılında Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'na devredildi. Orman Genel Müdürlüğü, Gelibolu yarımadasını 1973'te "millî park" ilan etti.
1971 yılında İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth'in de bulunduğu bir törende abidenin altında bir savaş müzesi açıldı. Burada Çanakkale Savaşları'ndan kalma kalıntı ve dokümanlar sergilenmeye başladı. Savaş Eserleri Müzesi daha sonra Kabatepe Müzesi'ne taşınmıştır.
Ana kaidenin ayaklarındaki rölyefler 2002 yılında tamamlanmış, 2004 yılında tören alanı ve sembolik şehitlikte değişiklikler yapılmıştır. 2005 yılında restorasyondan geçen anıt, 2007 yılında bulunduğu alana yeni şehitlik inşa edilmesiyle son şeklini aldı. Sembolik kabirlerde üzerinde şehitlerin isimleri yazan çift cam şeklindeki kabir taşları değiştirildi. Saydamlık ve yağış nedeniyle okunamaz durumdaki isimleri belirgin hale getirebilmek için camların arasına Türk Bayrağı motifli saydam olmayan plakalar yerleştirildi.
Mimari özelikleri
Üzerinde 25x25 m kaide yer alan 4 ayak üzerine oturtulmuş olan yapının yüksekliği 41,7 metredir. Ayakların genişliği 7,5 metredir. Anıt tümüyle 625 metrekarelik bir alanı kapsamaktadır. Cüssesi ile izleyiciyi etkilemeye isteği görülen anıtın tasarımcısı, Roma döneminden beri kullanılagelen zafer takı formunun farklı bir yorumunu oluşturmaya çalıştığını ifade etmiştir. Uzaktan bakıldığında Mehmetçiğin "M" harfi şeklinde gözükmektedir.
Abidenin tavan kısmına mozaikten Türk bayrağı işlenmiştir. Şeref holüne üzerinde Mehmet Akif Ersoy'un Çanakkale Şehitlerine şiirinden bir dörtlüğün bulunduğu bir lahit taşı yer alır. Abidenin dört ayağında sekiz rölyef bulunmaktadır. Denize bakan dört tanesi deniz savaşlarını, karaya bakan dört tanesi de kara savaşlarını anlatır.
Abidenin girişinin sol tarafında 1992 yılında yaptırılan sembolik şehitlik bulunur. Şehitliğin giriş kapısının hemen sağda Mustafa Kemal'in 1934 yılında yabancı askerlere hitaben yazdığı ve zamanın İçişleri Bakanı Şükrü Kaya tarafından Anzak Günü’nde okunan ünlü sözleri yer almaktadır.
| Wikimedia Commons'ta Çanakkale Şehitleri Anıtı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Bozkurt, Celil. (PDF). 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ . Miniaturk.com. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
- ^ . milliparklar.gov.tr. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ a b c (PDF). ttp://canakkaledestani.milliparklar.gov.t. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ a b . www.canakkalesehitlik.net sitesi. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ "Çanakkale Şehitleri Abidesi Fotoğraf Galerisi". Salihsaydam.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2008.
- ^ Yılmaz, Ahenk. "Anıtlaştırma Söyleminin Dönüşümü: Gelibolu Savaşı'nı (Karşı)-Anıtlaştırmak". 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
Dış bağlantılar
- Çanakkale Şehitler Anıtı - Fotoğraf (gökyüzünden çekilmiş, yüksek çözünürlüklü)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Canakkale Sehitleri Aniti Canakkale il ve Eceabat ilce sinirlari icindeki Gelibolu Yarimadasi nda Canakkale Bogazi nin ucunda Morto Koyu onundeki Hisarlik Tepe uzerinde yer alan anit Canakkale Sehitleri AnitiCanakkale Sehitleri AnitiGenel bilgilerTurAnitKonumEceabat Canakkale il TurkiyeKoordinatlar40 03 01 K 26 13 09 D 40 05028 K 26 21917 D 40 05028 26 21917Baslama17 Nisan 1954Tamamlanma21 Agustos 1960Yukseklik41 7 mTasarim ve insaatMimar lar Feridun Kip Ismail Utkular Dogan ErginbasAnitin tavanina Turk bayragi islenmistir 1915 yilinda I Dunya Savasi sirasinda Canakkale Savaslari nda hayatini kaybeden Turk askerlerin anisina yaptirildi Dort ayak ve bir kubbeden olusan 41 7 metre yuksekligindeki yapi Feridun Kip Ismail Utkular ve Dogan Erginbas tarafindan tasarlanmistir Temeli 17 Nisan 1954 tarihinde atilmis ve 21 Agustos 1960 tarihinde ziyarete acilmistir Yaninda Mehmetcik Aniti Turk Bahcesi Mustafa Kemal Canakkale de Aniti Yarali Asker Aniti Mechul Asker Kabri ve Turk Sehitligi bulunur AsamalariI Dunya Savasi nda Gelibolu Yarimadasi tarihin gordugu en kanli savaslardan birine sahne oldu Ingilizlerin 205 bin Fransizlarin ise 47 bin zayiat verdigi savasta Turk tarafinin zayiati konusunda farkli sayilar ortaya cikmistir 5 Ordu Komutanliginin Baskomutanlik Vekaletine sundugu zayiat raporlarina gore Turklerin zayiati toplamda 213 882 dir Yogun zayiat nedeniyle olen askerlerin defnedilmesi her iki taraf adina da ciddi bir soruna donusmustu Dar bir alanda biriken oluler tek kisilik mezarlar yerine toplu mezarlara gomulmek durumunda kaldi Mondros Mutarekesi nin ardindan Ingilizler tarafindan itibaren degisik mevkilerde yeni mezarlik ve abideler insa edildi Turk Kurtulus Savasi nin ardindan Turkiye hukumeti I Dunya Savasinda degisik nedenlerle olen Ingiltere Fransa ve Italya askerlerinin bulundugu mezarlari ve adlarina dikilmis abidelerin bulundugu arazileri ilgili devletlere ayri ayri ve suresiz olarak birakmayi kabul etti Ingilizler isgal doneminden baslattiklari mezarlik ve abide sayisini Lozan Antlasmasi sirasinda otuza cikardi I Dunya Savasi sirasinda Seddulbahir de bir mezarlik insa eden Fransizlar 1930 a kadar yeni duzenlemeler yaptilar Yeni Zelandalilar da 1919 dan itibaren kendi sehitlik ve abidelerini olusturmaya basladi Turk sehitler icin ise uzun sure Gelibolu da bir abide dikilemedi Turk sehitler icin abide dikilmesi konusunda bu donemde atilan tek somut adim 1934 te Gelibolu nun ilk Turk abidesi olma ozelligini tasiyan ve bolgede toplanan taslarin ust uste konulmasiyla olusturulan Mehmet Cavus Abidesi nin yeniden insasi oldu Abidenin insaatini Jandarma Er Okulu gerceklestirdi Canakkale Sehitler Abidesi dikilinceye kadar Turk heyetlerinin butun resmi torenleri bu anitin oldugu yerde duzenlendi Tarihce1943 yilinda Milli Savunma Bakanligi tarafindan Canakkale sehitleri icin bir abide yarismasi duzenlendi 1944 te yapilan yarismaya 37 proje katildi Istanbul Teknik Universitesi nde ogrenci olan Feridun Kip Dogan Erginbas ve Ismail Utkular in projesi yarismayi kazandi Mali imkansizliklar yuzunden proje uzun sure hayata gecirilemedi Cesitli defalar meclis gundemine gelen konu bir ogrenci kurulusu olan Milli Turk Talebe Birligi nin MTTB 1952 Nisan inda Canakkale Valiligi ne ve hukumete basvurmasi sonucunda yeniden Turk kamuoyunun gundemine girdi Basvuru Bayindirlik Bakanligi tarafindan kabul edildi ve calismalar basladi Daha once Milli Savunma Bakanligi tarafindan acilan yarismada birinciligi kazanan projenin yapilmasi kararlastirildi Insaatin takibi ve organizasyonu icin baskanligini Emin Nihat Sozeri nin yaptigi 9 kisilik Canakkale Sehitleri Abidesi Insaatina Yardim Komitesi adiyla bir komite kuruldu Abidenin Hisarlik Tepe de yapilmasina betonarme olarak insasina ve uzerinin granit kaplanmasina karar verildi Canakkale Sehitleri Abidesi Insaatina Yardim Komitesi nin yaptigi yardim cagrisi buyuk bir yardim kampanyasina donustu Insaatin temeli 17 Nisan 1954 te atildi Abide insaati aylar sonra Insaatta kullanilan malzemelerin bozuk ve kalitesiz oldugunun tespiti uzerine durmus ihale feshedilmistir Yeniden ihale edilen insaatin 1958 senesi Temmuz ayinda bitmesi kararlastirilmisti Ancak duraklama doneminde personel maaslari odenmis ve insaat malzemelerinin fiyatlari artmis oldugundan halktan toplanan yardim paralari 1957 de bitti Insaatin temel takviyesi yapilmis ve granit henuz 12 metreye kadar yukselmisti Milliyet gazetesin muhabiri Necmi Onur un insaatin yarim kaldigina dair haberi ve gazetenin yazari Refi Cevat Ulunay in yazilari uzerine kamuoyu konuya buyuk ilgi gosterdi Gazete Canakkale Sehitleri Abidesi nin bitirilmesi icin 18 Ocak 1958 itibariyla ulke capinda bir yardim kampanyasi duzenledigini duyurdu Kampanya Turk basininin diger yayin organlari tarafindan da desteklendi 100 bin liralik bir yardim toplama hedefiyle baslayan kampanya 18 Mart 1958 de son buldugunda 1 milyon 686 bin 251 liralik hasilata ulasilmisti Abidenin govde insaati 18 Eylul 1959 tarihinde tam olarak tamamlandi Abidenin resmi acilisi Anafartalar Zaferi nin 45 yil donumune denk gelen 21 Agustos 1960 tarihinde gerceklesti Abidenin acilisini donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Cevdet Sunay yapti Abidenin bakim ve personel isleri 1962 yilinda Turkiye Cumhuriyeti Milli Egitim Bakanligi na devredildi Orman Genel Mudurlugu Gelibolu yarimadasini 1973 te milli park ilan etti 1971 yilinda Ingiliz Kralicesi II Elizabeth in de bulundugu bir torende abidenin altinda bir savas muzesi acildi Burada Canakkale Savaslari ndan kalma kalinti ve dokumanlar sergilenmeye basladi Savas Eserleri Muzesi daha sonra Kabatepe Muzesi ne tasinmistir Ana kaidenin ayaklarindaki rolyefler 2002 yilinda tamamlanmis 2004 yilinda toren alani ve sembolik sehitlikte degisiklikler yapilmistir 2005 yilinda restorasyondan gecen anit 2007 yilinda bulundugu alana yeni sehitlik insa edilmesiyle son seklini aldi Sembolik kabirlerde uzerinde sehitlerin isimleri yazan cift cam seklindeki kabir taslari degistirildi Saydamlik ve yagis nedeniyle okunamaz durumdaki isimleri belirgin hale getirebilmek icin camlarin arasina Turk Bayragi motifli saydam olmayan plakalar yerlestirildi Mimari ozelikleriUzerinde 25x25 m kaide yer alan 4 ayak uzerine oturtulmus olan yapinin yuksekligi 41 7 metredir Ayaklarin genisligi 7 5 metredir Anit tumuyle 625 metrekarelik bir alani kapsamaktadir Cussesi ile izleyiciyi etkilemeye istegi gorulen anitin tasarimcisi Roma doneminden beri kullanilagelen zafer taki formunun farkli bir yorumunu olusturmaya calistigini ifade etmistir Uzaktan bakildiginda Mehmetcigin M harfi seklinde gozukmektedir Abidenin tavan kismina mozaikten Turk bayragi islenmistir Seref holune uzerinde Mehmet Akif Ersoy un Canakkale Sehitlerine siirinden bir dortlugun bulundugu bir lahit tasi yer alir Abidenin dort ayaginda sekiz rolyef bulunmaktadir Denize bakan dort tanesi deniz savaslarini karaya bakan dort tanesi de kara savaslarini anlatir Abidenin girisinin sol tarafinda 1992 yilinda yaptirilan sembolik sehitlik bulunur Sehitligin giris kapisinin hemen sagda Mustafa Kemal in 1934 yilinda yabanci askerlere hitaben yazdigi ve zamanin Icisleri Bakani Sukru Kaya tarafindan Anzak Gunu nde okunan unlu sozleri yer almaktadir Wikimedia Commons ta Canakkale Sehitleri Aniti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ayrica bakinizMehmetcik Aniti Sehitler Abidesi CamisiKaynakca a b c d e f g h Bozkurt Celil PDF 28 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 Miniaturk com 12 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 Arsivlenmis kopya 4 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2009 milliparklar gov tr 27 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 a b c PDF ttp canakkaledestani milliparklar gov t 14 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 a b www canakkalesehitlik net sitesi 3 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 Canakkale Sehitleri Abidesi Fotograf Galerisi Salihsaydam com 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2008 Yilmaz Ahenk Anitlastirma Soyleminin Donusumu Gelibolu Savasi ni Karsi Anitlastirmak 30 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2016 Dis baglantilarCanakkale Sehitler Aniti Fotograf gokyuzunden cekilmis yuksek cozunurluklu