Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çağaniyan Prensliği, Arapça kaynaklarda el-Saghaniyan olarak bilinir, 5. yüzyıldan 7. yüzyıla kadar Heftalit Konfederasyonunun bir parçasıydı. Bundan sonra, MS 7. yüzyılın sonundan MS 8. yüzyılın başına kadar Çağaniyan bölgesini yöneten yerel, muhtemelen İranlı bir hanedan tarafından yönetildi. Bu yöneticiler “Çagan Hude” (Orta İranca ; Čagīnīgān Xvaday, “Çağaniyan efendisi” anlamına gelir) unvanlarıyla tanınıyorlardı. a[›]
Çağaniyan Prensliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Resmî din | Budizm, Zerdüştçülük | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Tarihî dönem | 5.-10. yüzyıl | ||||||||
| |||||||||
Tarihi
Ak Hun yönetimi
Çağaniyan, Denov ve Tirmiz arasında bulunan bir "Ak Hun tampon prensliği" idi ve MS 563-567'de Sasani İmparatorluğu ve Birinci Türk Kağanlığı'na karşı aldıkları yenilginin ardından Ak Hunlar için bir sığınak haline geldi. Yeni kralları Faganiş'in yönetimi altında, bir hanedan kurarak, Çağaniyan ve Tokharistan'ın diğer bölgelerine yerleştiler. Kısa süre sonra, Çağaniyan'ın da mensup olduğu Ceyhun'un kuzeyindeki yeni Heftalit toprakları Batı Türk hakimiyeti altına girerken, Ceyhun'un güneyindeki topraklar nominal olarak Sasani İmparatorluğu'nun kontrolü altına girdi. Türklerin kontrolündeki topraklar 581 yılında isyan etti.
Çağaniyan'da basılan paralar, bazen yerel yöneticilerin isimlerinin eklenmesiyle, I. Hüsrev'in Sasani paralarının bir taklidiydi.
648-651 yıllarında Çağanlı Pukarzate adlı bir elçinin Semerkant Kralı Varkhuman'ı ziyaret ettiği ve diğer Orta Asyalı elçilerle birlikte Efrasiyab duvar resimlerinde yer aldığı bilinmektedir. Yanındaki bir yazıtta şöyle yazmaktadır: "Ben Çağaniyan'ın dapirpatı (şansölyesi) Pukarzate'yim. Çağaniyan'ın efendisi Turantaş'tan buraya geldim". Turantaş adlı Çağaniyan Kralı, bir Ak Hun hükümdarı veya Ak Hunlar ile birlikte yaşamış gibi görünen yerel Çağan-Hude'lerden biri olabilir.
-
![image]()
Bizans tarzında, taçlı kral ve kraliçenin bulunduğu, Çağaniyan Prensliği'ne ait Heftalit sikkesi, yaklaşık MS 550-650.Soğdca yazı. -
![image]()
Turantaş elçiliğinden bahseden Efrasiyab Soğdca yazıt
Çağan Hude Yönetimi
MS 7. yüzyılın sonlarında, Çağaniyan, Ak Hun yönetiminden bağımsız hale geldi ve muhtemelen "Çağan Hude" olarak bilinen İranlı yerel yöneticilerin kontrolü altına girdi.Müslümanların İran'ı fethi sırasında Çağan Hude, Sasanilerin Râşidîn Halifeliği'ne karşı mücadelesinde onlara yardım etti. Ancak Araplar, Sasani İmparatorluğu ile mücadele ettikten sonra, aralarında Çağan Hude ve diğer birçok yerel yöneticinin de bulunduğu Horasan'ın yerel yöneticilerine odaklanmaya başladılar. 652 yılında Çağan Hude, Talukan, Guzgan ve Faryab hükümdarlarıyla birlikte Araplara karşı Güney Toharistan hükümdarına yardım etti. Ancak Araplar savaştan galip çıkmayı başardılar. Ancak, Raşidun Halifeliği kısa sürede iç savaşa sürüklendi ve Emevi Halifeliği'ni kuran başka bir Arap ailesi tarafından fethedildi.
705 yılında Arap generali Kuteybe bin Müslim, ismi Tiş olarak geçen Çağan Hude'ye Emevi hakimiyetini kabul ettirmeyi başarmıştır. Ancak Tiş'in teslim olmasının gerçek nedeni, kendisine karşı akınlar düzenleyen Kuzey Tokharistan'daki Akharun ve Şuman'ın yerel yöneticilerini yenmek için yardım almaktı. Kuteybe kısa sürede iki hükümdarı da mağlup etti ve onları Emevi otoritesini tanımaya zorladı.
Ancak 718 yılında Tiş, Semerkant kralı Gurak, Kumadh kralı Narayana ve Buhara'nın Buhara Hüdası Tuğşada ile birlikte Çin'deki Tang Hanedanı'na bir elçilik göndererek Araplara karşı yardım istediler. Buna rağmen Çağaniyan Beyliği Türgişlere karşı Arapları desteklemeye devam etti ve Yevm el Atkal Muharebesi'nde Arapların yanında yer aldı; ancak bu savaşta Araplar yenildiler ve Çağan Hude öldürüldü. Muharebeden sonra Horasan'ın Çağaniyan hariç büyük kısmı Arapların kontrolünde kaldı. Nasr bin Seyyar döneminde Çağaniyan yeniden Emevi Halifeliğinin vasalı oldu. Bundan sonra Çağan Hude kaynaklardan silinmeye başlar. 8. yüzyılın sonlarında Çağaniyan, 750 yılında Emevi Halifeliği'nin yerini alan Abbasi Halifeliği'nin doğrudan kontrolü altına girdi. 10. yüzyılda Çağaniyan'ın kontrolünü ele geçiren bir İran hanedanı olan Muhtecidler, Çağan Hude soyundan gelmiş olabilir.
Notlar
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g h Dani, Ahmad Hasan; Litvinsky, B. A. (January 1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750 (İngilizce). UNESCO. s. 177. ISBN .
- ^ a b Baumer, Christoph (18 Nisan 2018). History of Central Asia, The: 4-volume set (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 243. ISBN .
- ^ a b "Afrosiab Wall Painting". contents.nahf.or.kr. NORTHEAST ASIAN HISTORY FOUNDATION. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2024.
- ^ a b (2004). The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith (İngilizce). British Library. Serindia Publications, Inc. s. 110. ISBN .
- ^ Bosworth 1990.
- ^ a b Bosworth 1984.
- ^ a b KURBANOV, AYDOGDY (2010). "The Hephthalites: Archaeological and Historical Analysis" (PDF). s. 187. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2024.
- ^ Allworth, Edward A. (September 2013). The Modern Uzbeks: From the Fourteenth Century to the Present: A Cultural History (İngilizce). Hoover Press. s. 322. ISBN .
- ^ Kurbanov, Aydogdy (2013). "The Hephthalite Numismatics" (PDF). Tyragetia. Cilt VII. s. 370. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2024.
- ^ a b Bosworth 1990, ss. 614–615.
- ^ a b Bosworth 1984, ss. 764-766.
- ^ Gibb 1923, s. 32.
- ^ Gibb 1923, s. 60.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1986). "Ḳutayba b. Muslim". Bosworth, C. E.; ; Lewis, B.; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume V: Khe–Mahi (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 541-542. ISBN .
- Gibb, H. A. R. (1923). The Arab Conquests in Central Asia (İngilizce). Londra: The Royal Asiatic Society. OCLC 499987512.
- Shaban, M. A. (1979). The 'Abbāsid Revolution. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- Blankinship, Khalid Yahya, (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 25: The End of Expansion: The Caliphate of Hishām, A.D. 724–738/A.H. 105–120. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Blankinship, Khalid Yahya (1994). The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- B. A. Litvinsky, Ahmad Hasan Dani (1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750. UNESCO. ss. 1-569. ISBN .
- Wellhausen, Julius (1927). The Arab Kingdom and Its Fall. University of Calcutta.
- Bosworth, C. Edmund (1990). "ČAḠĀNĪĀN". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 6. London et al.: C. Edmund Bosworth. ss. 614-615.
- Bosworth, C. Edmund (1984). "ĀL-E MOḤTĀJ". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 7. London et al.: C. Edmund Bosworth. ss. 764-766.
- Hansen, Valerie (2012). The Silk Road
![image]()
. Oxford University Press. ss. 1-304. ISBN . Diwashini.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Caganiyan Prensligi Arapca kaynaklarda el Saghaniyan olarak bilinir 5 yuzyildan 7 yuzyila kadar Heftalit Konfederasyonunun bir parcasiydi Bundan sonra MS 7 yuzyilin sonundan MS 8 yuzyilin basina kadar Caganiyan bolgesini yoneten yerel muhtemelen Iranli bir hanedan tarafindan yonetildi Bu yoneticiler Cagan Hude Orta Iranca Caginigan Xvaday Caganiyan efendisi anlamina gelir unvanlariyla taniniyorlardi a Caganiyan PrensligiResmi dinBudizm ZerdustculukHukumetMonarsiTarihi donem5 10 yuzyilOncullerKidarit KralligiAlkon HunlariSemerkant Krali Varkhuman i ziyaret eden Pukarzate alnindan taniniyor adli Caganiyan elcisi Yanindaki kitabede soyle yazmaktadir Ben Caganiyan in dapirpati sansolyesi Pukarzate yim Caganiyan in efendisi Turantas tan buraya geldim MS 648 651 Efrasiyab duvar resimleri Semerkant TarihiAk Hun yonetimi Caganiyan Denov ve Tirmiz arasinda bulunan bir Ak Hun tampon prensligi idi ve MS 563 567 de Sasani Imparatorlugu ve Birinci Turk Kaganligi na karsi aldiklari yenilginin ardindan Ak Hunlar icin bir siginak haline geldi Yeni krallari Faganis in yonetimi altinda bir hanedan kurarak Caganiyan ve Tokharistan in diger bolgelerine yerlestiler Kisa sure sonra Caganiyan in da mensup oldugu Ceyhun un kuzeyindeki yeni Heftalit topraklari Bati Turk hakimiyeti altina girerken Ceyhun un guneyindeki topraklar nominal olarak Sasani Imparatorlugu nun kontrolu altina girdi Turklerin kontrolundeki topraklar 581 yilinda isyan etti Caganiyan da basilan paralar bazen yerel yoneticilerin isimlerinin eklenmesiyle I Husrev in Sasani paralarinin bir taklidiydi 648 651 yillarinda Caganli Pukarzate adli bir elcinin Semerkant Krali Varkhuman i ziyaret ettigi ve diger Orta Asyali elcilerle birlikte Efrasiyab duvar resimlerinde yer aldigi bilinmektedir Yanindaki bir yazitta soyle yazmaktadir Ben Caganiyan in dapirpati sansolyesi Pukarzate yim Caganiyan in efendisi Turantas tan buraya geldim Turantas adli Caganiyan Krali bir Ak Hun hukumdari veya Ak Hunlar ile birlikte yasamis gibi gorunen yerel Cagan Hude lerden biri olabilir Bizans tarzinda tacli kral ve kralicenin bulundugu Caganiyan Prensligi ne ait Heftalit sikkesi yaklasik MS 550 650 Sogdca yazi Turantas elciliginden bahseden Efrasiyab Sogdca yazitCagan Hude Yonetimi MS 7 yuzyilin sonlarinda Caganiyan Ak Hun yonetiminden bagimsiz hale geldi ve muhtemelen Cagan Hude olarak bilinen Iranli yerel yoneticilerin kontrolu altina girdi Muslumanlarin Iran i fethi sirasinda Cagan Hude Sasanilerin Rasidin Halifeligi ne karsi mucadelesinde onlara yardim etti Ancak Araplar Sasani Imparatorlugu ile mucadele ettikten sonra aralarinda Cagan Hude ve diger bircok yerel yoneticinin de bulundugu Horasan in yerel yoneticilerine odaklanmaya basladilar 652 yilinda Cagan Hude Talukan Guzgan ve Faryab hukumdarlariyla birlikte Araplara karsi Guney Toharistan hukumdarina yardim etti Ancak Araplar savastan galip cikmayi basardilar Ancak Rasidun Halifeligi kisa surede ic savasa suruklendi ve Emevi Halifeligi ni kuran baska bir Arap ailesi tarafindan fethedildi Sasani stilinde belirsiz bir Cagan Hude sikkesi Caganiyan MS 7 yuzyil 705 yilinda Arap generali Kuteybe bin Muslim ismi Tis olarak gecen Cagan Hude ye Emevi hakimiyetini kabul ettirmeyi basarmistir Ancak Tis in teslim olmasinin gercek nedeni kendisine karsi akinlar duzenleyen Kuzey Tokharistan daki Akharun ve Suman in yerel yoneticilerini yenmek icin yardim almakti Kuteybe kisa surede iki hukumdari da maglup etti ve onlari Emevi otoritesini tanimaya zorladi Ancak 718 yilinda Tis Semerkant krali Gurak Kumadh krali Narayana ve Buhara nin Buhara Hudasi Tugsada ile birlikte Cin deki Tang Hanedani na bir elcilik gondererek Araplara karsi yardim istediler Buna ragmen Caganiyan Beyligi Turgislere karsi Araplari desteklemeye devam etti ve Yevm el Atkal Muharebesi nde Araplarin yaninda yer aldi ancak bu savasta Araplar yenildiler ve Cagan Hude olduruldu Muharebeden sonra Horasan in Caganiyan haric buyuk kismi Araplarin kontrolunde kaldi Nasr bin Seyyar doneminde Caganiyan yeniden Emevi Halifeliginin vasali oldu Bundan sonra Cagan Hude kaynaklardan silinmeye baslar 8 yuzyilin sonlarinda Caganiyan 750 yilinda Emevi Halifeligi nin yerini alan Abbasi Halifeligi nin dogrudan kontrolu altina girdi 10 yuzyilda Caganiyan in kontrolunu ele geciren bir Iran hanedani olan Muhtecidler Cagan Hude soyundan gelmis olabilir Notlar a Also spelled Chaghan Khuda Chaghan Khoda and Saghan Khuda KaynakcaOzel a b c d e f g h Dani Ahmad Hasan Litvinsky B A January 1996 History of Civilizations of Central Asia The crossroads of civilizations A D 250 to 750 Ingilizce UNESCO s 177 ISBN 978 92 3 103211 0 a b Baumer Christoph 18 Nisan 2018 History of Central Asia The 4 volume set Ingilizce Bloomsbury Publishing s 243 ISBN 978 1 83860 868 2 a b Afrosiab Wall Painting contents nahf or kr NORTHEAST ASIAN HISTORY FOUNDATION 19 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2024 a b 2004 The Silk Road Trade Travel War and Faith Ingilizce British Library Serindia Publications Inc s 110 ISBN 978 1 932476 13 2 Bosworth 1990 a b Bosworth 1984 a b KURBANOV AYDOGDY 2010 The Hephthalites Archaeological and Historical Analysis PDF s 187 30 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 11 Aralik 2024 Allworth Edward A September 2013 The Modern Uzbeks From the Fourteenth Century to the Present A Cultural History Ingilizce Hoover Press s 322 ISBN 978 0 8179 8733 6 Kurbanov Aydogdy 2013 The Hephthalite Numismatics PDF Tyragetia Cilt VII s 370 20 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 11 Aralik 2024 a b Bosworth 1990 ss 614 615 a b Bosworth 1984 ss 764 766 Gibb 1923 s 32 Gibb 1923 s 60 GenelBosworth C E 1986 Ḳutayba b Muslim Bosworth C E Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume V Khe Mahi Ingilizce Leiden E J Brill ss 541 542 ISBN 978 90 04 07819 2 Gibb H A R 1923 The Arab Conquests in Central Asia Ingilizce Londra The Royal Asiatic Society OCLC 499987512 Shaban M A 1979 The Abbasid Revolution Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 29534 3 Blankinship Khalid Yahya Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 25 The End of Expansion The Caliphate of Hisham A D 724 738 A H 105 120 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 88706 569 9 Blankinship Khalid Yahya 1994 The End of the Jihad State The Reign of Hisham ibn ʻAbd al Malik and the Collapse of the Umayyads Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 1827 7 B A Litvinsky Ahmad Hasan Dani 1996 History of Civilizations of Central Asia The crossroads of civilizations A D 250 to 750 UNESCO ss 1 569 ISBN 9789231032110 Wellhausen Julius 1927 The Arab Kingdom and Its Fall University of Calcutta Bosworth C Edmund 1990 CAḠANiAN Encyclopaedia Iranica Vol IV Fasc 6 London et al C Edmund Bosworth ss 614 615 Bosworth C Edmund 1984 AL E MOḤTAJ Encyclopaedia Iranica Vol I Fasc 7 London et al C Edmund Bosworth ss 764 766 Hansen Valerie 2012 The Silk Road Oxford University Press ss 1 304 ISBN 9780195159318 Diwashini