Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çerkes bayrağı (Adigece: Адыгэ быракъ; Kabardeyce: Адыгэ нып), tarihî Çerkesya'nın ve modern Adigey Cumhuriyeti'nin resmî, dünya çapındaki Çerkeslerin ise millî bayrağıdır. Yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz oktan oluşur.Seferbiy Zaneqo ve David Urquhart bayrağın tasarımcısı olarak kabul edilir. Her yıl 25 Nisan günü Çerkesler tarafından Çerkes bayrak günü olarak kutlanır. Çerkes bayrak günü aynı zamanda Abhazya'da kutlanmaktadır.
| Çerkes Bayrağı | |
|---|---|
 | |
| Ayrıntılar | |
| Kullanan(lar) | Çerkesya, Adigey Cumhuriyeti |
| Kabul tarihi | Çerkesya: 1830 Adigey Cumhuriyeti: 24 Mart 1992 |
| İlk kez göndere çekilişi | İlk prototip: 1807 Günümüzdeki hali: 1834 |
| Lakabı | Altın yeşil sancak |
| Tipi | Ulusal ve resmî bayrak |
| Oran |  1:2 |
| Tasarım | Yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz ok. Renkler |
| Fikir | Seferbiy Zaneqo |
| Tasarlayan | Seferbiy Zaneqo, David Urquhart |
Bayraktaki yeşil renk doğayı ve İslam dinini temsil eder. Altın renk parlak bir geleceği ve bereketli tarımı temsil eder. Çerkesya'nın 12 bölgesi bayraktaki 12 yıldız ile temsil edilmiştir. Çapraz üç ok ise Çerkes töresi Adige Habze'ye bir göndermedir.
Tarihi
Tasarım süreci
1763'te Rusya Çerkesya'yı işgal etmeye başladı ve Rus-Çerkes Savaşı patlak verdi, o zamandan beri Çerkesler Rusya'ya karşı bir savunma savaşı yürütüyordu. Çerkesler arasında gevşek bir konfederasyon olsa da, tek bir bayrak tasarımı henüz yoktu. 1807 yılında Qalebatıqo Şupago kendisini tüm Çerkeslerin lideri ilan etti ve modern Çerkes bayrağının ilk prototipini Doğu Çerkesleri tarafından Kabarda'da kullanılan bayraktan esinlenerek ortaya attı.
14 Eylül 1829’da Edirne Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre, Osmanlı İmparatorluğu Çerkesya dahil olmak üzere Kafkasya'yı Rus toprağı olarak tanıyordu. Çerkesler bu antlaşmanın Ruslar tarafından Osmanlı'yı kötülemek için uydurulduğunu düşünüyorlardı ve gerçekliğine inanmadılar. Osmanlı İmparatorluğunun Çerkesleri Rusya'ya terk edeceklerini düşünmüyorlardı. Bizzat padişah ile durumu görüşmek için 200 kişilik bir delegasyon oluşturuldu. Bayrağın tasarımcısı olan Seferbiy Zaneqo bu delegasyonun başıydı.
Delegasyonun görevi, halife ile durumu görüşmek ve desteğini almaktı. Fakat delegeler İstanbul'a vardıklarında Rus sefiri Butenev tutuklanmalarını talep etti ve delegeler Çerkesya'ya dönmek zorunda kaldı, sadece Seferbiy Zaneqo kalabildi, çünkü onun Osmanlı vatandaşlığı vardı. Rus sefiri, Kafkas Kolordusu komutanı Baron Rosen'e yazdığı bir mektupta Zaneqo'nun 200 Çerkes soylusu tarafından imzalanmış yazılı yetkileri olduğunu belirtti. James Bell de Zaneqo'nun İstanbul'da "12 Çerkes bölgesinin temsilcisi" olarak bulunduğunu yazar.
Zaneqo'nun babasının kuzeni Kabardey başprensi Atajuq Hamurzin idi. Bu sebeple Zaneqo'nun Kabardey arması konusunda bilgisi vardı. Zaneqo'nun bayrağı tasarım süreci ile ilgili detaylar yazılı kaynaklarda geçmiyor. Ancak Çerkes halk hikâyelerine göre, İstanbul'da kaldığı sürede Zaneqo hastalandı ve istirahat etmek zorunda kaldı. İstanbul'da yaşayan bir Çerkes olan Muhammed Selhur onu ziyarete geldiğinde Zaneqo ona kağıt üzerinde bir çizim göstererek bunun yeni Çerkes bayrağının bir prototipi olduğunu söyledi. Kabardey armasından önceki ve bayraklardan ilham alan Zaneqo, yıldızların Çerkes vilayetlerini, okların ise Çerkeslerin savaş istemediğini ama kendini savunacağını temsil ettiğini açıkladı. Bayrak Osmanlı sarayındaki bir Çerkes kadın tarafından dikilerek Çerkesya'ya gönderildi.
Kabul edilişi
Bayrak Şırıhuqo Tığuj'un bir tanıdığı olan Hatajuq isimli bir genç tarafından Çerkesya'ya getirildi ve ilk olarak Natuhay bölgesinin baş kadısı Mehmet Efendi'nin köyünde saklandı. Ardından Nur Muhammed Hağur tarafından teslim alınarak günümüzde Soçi'de bulunan Geş vadisine getirildi. Burada tüm Çerkes vilayetlerinin reisleri toplanarak bayrağı kabul ettiler ve komutan Ale Hırtsıjıqo bayrağı ilk defa Çerkes toprağına dikti. Bayrağa "Sanjak-Şeriff" (Sancak-ı Şerif, Kutsal Bayrak) lakabı verildi.
Şahit olan İngiliz seyyah ve Çerkes hayranı Edmund Spencer olayı şöyle tarif eder:
Ateşli silahlarımızı boşaltırken (gelişi prense önceden duyurulmuştu), çok sayıda cesur savaşçı çadırlardan ve çalılıklardan fırladı ve birkaç saniye içinde yüz seçkin Çerkesya yurtseveri tarafından kuşatıldık. Bazıları ülkelerinin basit kostümlerini giymiş, bazıları ise parlak dövme demir zırhlar giymişti.
İşte o zaman cesur lider Hirsis Sultan Oglou, İstanbul'dan yeni aldığı, Türk İmparatorluğu'nda yüksek statüye sahip bir Çerkes prensesinin güzel elleriyle süslenmiş güzel ulusal bayrağı açtı.
Uzun zamandır beklenen ulusal bayrağın görülmesi üzerine binlerce kılıç havaya uçtu ve kalabalıktan uzun süreli bir sevinç çığlığı yükseldi. Ortak tehdit, başarıya ulaşmanın ilk ve en gerekli unsuru olarak birlik duygusu uyandırdığı için, ülke genelinde herkes Ruslara asla boyun eğmeyeceğine, onlarla ticari ilişkilere girmeyeceğine, herhangi bir anlaşmayı sürdürmeyeceğine yemin etti.
Prensler ve boylar arasında o güne kadar süregelen rekabet sona erdi; şimdiye kadar birbirlerinin topraklarına saldıran Çerkesler artık el ele, en yakın kardeşlik bağlarıyla birleşmiş olarak görülebiliyordu.
Spencer, daha sonra gerçekleşen toplantıyı da anlatıyor:
Konuşmacı meclise hitap etmek için koltuğundan kalkar kalkmaz, derin ve saygılı bir sessizlik gözlemlendi, ta ki söylediği bir şey genel bir coşku çığlığına yol açana kadar, kılıçların yüksek sesli çarpışması buna ek bir etki verdi; Bu sırada yaşlılardan birinin kalabalığı susturmak için elini sallaması gerekti. Bu vatansever halkın heyecanlı coşkusunu resmetmeye kalkışmak benim için imkânsız olurdu...
..."Nerede!" diye haykırdı yaşlı savaşçı, "Vatanım nerede? Halkımın başlarını örten yüzlerce çadır nerede; sürüleri nerede; halkımın kadınları ve çocukları nerede? Ah, Moskova! Nefret dolu Moskova! Nefret dolu Ruslar, tozlarını göklerin dört rüzgârına saçtı; ve eğer işgalciye karşı kılıçlarınızı bırakırsanız sonunuz böyle olacak, ey Adigey'in evlatları!
Bir zamanlar cesur ve güçlü olan, yabancı boyunduruğun en ufak belirtisinde kılıçları kınlarından fırlayan İnguş dostlarımıza, Osetyalılara, Gaudomakarii'ye, Avarlara ve Çeçenlere bakın, şimdi neredeler? Köleler! Ey Adige! Nefret edilen Moskova'nın kendi bölgenize girmesine izin verirseniz olacağı budur. Önce silahlı adamları için taştan evler inşa ettiler, sonra kandırılan yerlilerin topraklarını çaldılar, onları silahsızlandırdılar ve daha sonra onları zalimlerin ordularını takviye etmeye görevlendirdiler.
Moskova'da korku uyandıran tüm denizlerin ve Hint Adaları'nın büyük hükümdarının (İngiltere Hükümdarı) bize bir müttefik elini teklif ettiğini duydum. Böylesine güçlü bir hükümdar, dağların kahraman evlatlarıyla ittifak kurmaya gerçekten layıktır; ama bağımsızlığınızı hatırlayın ve bir yabancının boynunuza boyunduruk atmasına asla izin vermeyin."
...Bunları söyledikten sonra duygudan bitkin bir halde kanepesine çöktü ve derin bir sessizlik içinde korudan dışarı çıkarıldı. Pek çok cesur ve tecrübeli savaşçı yanaklarından süzülen gözyaşlarını tutmaya çalıştı...
İskoç diplomat, Batı'da Türk kültürünün savunucusu ve Çerkes hayranı David Urquhart (Davut Bey) bu toplantıya Zaneqo'dan aldığı referans mektubu ile katılmıştı. David Urquhart bayrağın tasarım sürecinde olduğunu anılarında yazar. O dönemde Çerkesya'da bir milli bayrağın kabulüne yetki verebilecek tek kişi Zaneqo olduğundan, Urquhart bu toplantıda bayrağı Seferbiy'in adına sunmuştur. Urquhart'ın Çerkesya'daki tüm varlığı Zaneqo tarafından garantileniyordu ve Urquhart ancak Zaneqo'nun verdiği yetkiyle hareket ediyordu. Osmanlı'daki Çerkesya temsilcisi Zaneqo'nun izni olmadan bir bayrak tasarlanması mümkün değildi. Başka bir versiyona göre, David Urquhart ve Zaneqo bayrağı birlikte tasarlamıştır. Böylece Seferbiy Zaneqo, David Urquhart aracılığı ile hem Çerkesya bağımsızlık bildirgesini yayınlatmayı hem de Çerkeslerin bayrağının belirlenmesini sağladı.
Zaneqo bayrağın kopyalarını Çerkesya'daki arkadaşlarına ve tanıdıklarına gönderdi. Bu vakalardan biri sırasında, Ocak 1838'de, bayrağı taşıyan Çerkes gemisi Ruslar tarafından saldırıya uğradı, ancak Çerkesler yine de bayrağı Hawdıqo Mansur'un ikamet ettiği Ostığay köyüne teslim etmeyi başardılar. Zaneqo bayrağın dikilişine şahit olamadı, çünkü Çerkesya'nın uluslararası temsilcisi görevi sebebiyle Çerkesya'ya dönmedi. Daha sonra Samsun'a yerleşerek burada Çerkesya davasının savunuculuğunu sürdürdü. 1854 yılında Çerkesya'ya geri döndü.
Dirilişi
Bayrak Türkiye, Ürdün ve diğer ülkelerde yaşayan Çerkesler arasında kullanılmaya devam edilse de, Kafkasya'da Sovyetlerin millî sembolleri silikleştiren sistemiyle unutulmuştu. 1989'da İbrahim Nawurjan tarafından bir tarih kitabında keşfedilip canlandırıldı. Bayrak ilk olarak Nalçik Çerkes derneği tarafından kabul edildi, ardından Çerkes futbol takımı PFK Spartak Nalçik taraftarları tarafından popülerleştirildi. Bayrağı dirilten İbrahim Nawurjan ise gönüllü olarak katıldığı Abhazya Savaşı sırasında 25 Ağustos'ta Mamdzışha tepesinde öldü. Adigey Cumhuriyeti 24 Mart 1992'de Nawurjan'ın versiyonunu millî bayrak olarak kabul etti. 7 Haziran 2007'de bayrağın ölçüleri tarihî orijinal versiyonu ve Türkiye'deki versiyonuyla uyuşacak şekilde düzenlendi.
Tarihi bayraklar
Bayrağın evrimi
| Bayrak | Kabul edilişi | Kullanan | Notlar |
|---|---|---|---|
 | 1672 | Kabarda | Kabarda tarafından kullanılan arma. Beyaz hilal İslam'ı temsil eder. Üç yıldız sonsuzluğu, hanedanlığı ve geleceği temsil eder. Oklar, savaş gücünü temsil eder. |
 | 1732 | Kabarda | Doğu Çerkesya'nın üniter bayrağı olarak kullanılan yeşil bayrağın ilk versiyonu. Tasarım armadan geçirilmiştir. |
 | 1805 | Kabarda | Sarı ve beyaz kısım bu versiyonda kaldırılmıştır. Bu versiyon aynı zamanda prens Canhot Kuşuk tarafından da kullanıldı. |
 | 1807 | Çerkesya | Tamamen birleşik bir Çerkesya önerisinin bilinen ilk bayrağı. Konfederasyona katılan 8 Çerkes vilayetini 8 yıldız ile temsil edilmiş. Altın rengi "düşmana ölüm" anlamına gelen siyah ile değiştirilmiş. |
 | 1830 | Çerkesya | Seferbiy Zaneqo tarafından tasarlanan bu bayrak, 1830'lardan beri Çerkesya'nın bayrağı olarak kullanılıyordu. Bayraktaki yeşil renk doğayı ve İslam dinini temsil eder. Altın renk parlak bir geleceği ve bereketli tarımı temsil eder. Çerkesya'nın 12 vilayeti bayraktaki 12 yıldız ile temsil edilmiştir. Çapraz üç ok ise Çerkes kültürü Adige Habze'ye bir göndermedir, dosta barış, düşmana ise ölümü temsil eder. |
 | 13 Haziran 1861 | Çerkesya (Çerkes Meclisi) | Bu versiyon, 1860 yılında Çerkes Meclisi tarafından resmen kabul edildi. Oklar siyah, ancak yıldızlar altın. 1864'te Qbaada Savaşı'nın ardından Çerkesya'nın düşüşünden sonra kaldırıldı. |
 | 24 Mart 1992 | Adigey Cumhuriyeti | Adigey Cumhuriyeti'nin ilk bayrağı. Tasarım Çerkesya bayrağına dayanıyordu, ancak renkler ve ölçüler önemli ölçüde farklıydı. Siyah tamamen kaldırıldı ve altın rengiyle değiştirildi, yıldızlar ise daha yükseğe kaldırıldı. |
 | 7 Haziran 2002 | Adigey Cumhuriyeti | Adigey Cumhuriyeti'nin 2007'de kabul edilen mevcut bayrağı. Ölçüler orijinal Çerkes bayrağına daha yakın. |
| | - | - | Çerkes diasporasında kullanılan versiyon |
Diğer bayraklar
| Bayrak | Kullanıldığı yıllar | Kullanan | Notlar |
|---|---|---|---|
 | 1382–22 Ocak 1517 | Burcî Memlûkler | Memlük bayrağı. |
 | ?-16. yüzyıl | Zihya | Orta Çağ'da Çerkesya'da kullanılan bayrak. |
 | 1848–1859 | Çerkesya | Karl Marx'ın bir yayınında açıklanan "Çerkes İslam bayrağı". Bayrağın kendisi yeşildir ve üzerinde hilal ve yıldız bulunan beyaz bir kılıcı vardır. Muhammed Emin dönemindeki bayraklardan biri. |
 | 1859-1864 | Bjeduğlar | Bjeduğ bölgesinin bayrağı. |
 | ?-1864 | Şapsığlar | Şapsığ bölgesinin bayrağı. |
 | ?-1864 | Natuhaylar | Natuhay bölgesinin bayrağı. Natuhay Çerkeslerinin Napolyon'u takdir etmesi sebebiyle Fransız bayrağına İslam peygamberi Muhammed'in ismi eklenerek oluşturulmuştur. |
 | 6 Mart 1917 – 30 Kasım 1922 | Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti | Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti bayrağı. |
Renk şeması
| Stil | Yeşil | Altın |
|---|---|---|
| RAL | 6002 | 1026 |
| CMYK | 61-0-82-39 | 0-0-99-1 |
| HEX | #296912 | #FDFC02 |
| RGB | 41-105-18 | 253-252-2 |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j Samir, Khotqo. . Abkhaz World (İngilizce). 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023.
- ^ a b c d e f g h i Хотко, Самир. (Rusça). Кавказский Узел. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023.
- ^ a b c d e f g Bashqawi, Adel (2017). "The Circassian Flag, the Homeland, the Circassian Identity". Circassia: Born to Be Free. ISBN . Erişim tarihi: 10 Haziran 2019.
- ^ a b Gammer, M. (2004). The Caspian Region: a Re-emerging Region. Londra: Routledge. s. 67.
- ^ efor (4 Mayıs 2017). . insamer.com. 14 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ Узел, Кавказский. . Кавказский Узел. 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ . Ajans Kafkas. 27 Mayıs 2019. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022.
- ^ Khotqo, Samir (25 Nisan 2023). . Abkhaz World | History, Culture & Politics of Abkhazia (İngilizce). 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ Ногмов, Шора (1817). История адыхейского народа: Составленная по преданиям кабардинцев (Rusça). Nalçik: Elbrus (1994 tarihinde yayınlandı). ISBN .
- ^ Henze 1992
- ^ Natho, Kadir (2005). "The Russo-Circassian War". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ King, Charles (2008). The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus
![image]()
. : Oxford University Press. ISBN . - ^ Huvaj, Fahri. Çerkes bayrak günü. KAFFED. 25 Nisan 2020
- ^ John Emerich Edward Dalberg Acton (1907). The Cambridge Modern History. Macmillan & Co. s. 202.
- ^ Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ Bashqawi, Adel. Circassia: Born to Be Free. ISBN .
- ^ a b c d Yağcı, Zübeyde Güneş (1 Haziran 2016). "Kuzey Kafkasya'nın Uluslararası Lideri: Sefer Zaniko". Bilig (76): 59-86. ISSN 1301-0549. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ Bashqawi, Adel. Circassia: Born to Be Free. ISBN .
- ^ James Stanislaus Bell (1840). Journal of a Residence in Circassia: During the Years 1837, 1838 and 1839 (İngilizce). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b . www.vostlit.info. 29 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019.
- ^ 'The Sanjac Sheriff of the Confederated Princes of Circassia' - London, 1837.
- ^ a b Spencer (capt.), Edmund (1837). Travels in Circassia, Krim Tartary, &c (İngilizce). 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ a b Спенсер, Eдмонд. "ПУТЕШЕСТВИЯ В ЧЕРКЕСИЮ". www.vostlit.info (Rusça). 29 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ Dictionary of National Biography (1899), vol.58, p.45
- ^ Brewda, J.- L. Hoyos (1999). “David Urquhart’s Holy War”. EIR XXVI (36): 24-27.
- ^ Richmond, Walter (2013). "A Pawn in the Great Game". The Circassian Genocide. Genocide, Political Violence, Human Rights. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. s. 50. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2019.
[...] Urquhart claims to have met fifteen tribal leaders and nearly two hundred village chiefs, designed the Circassian flag, and helped them draft a petition to London for assistance.
- ^ Khoon 2015, ss. 76–77.
- ^ a b c "Науржанов Ибрагим – человек, воссоздавший черкесский флаг в Кабарде. » Адыги .RU - Новости Адыгеи, история, культура и традиции адыгов (черкесов)". Адыги .RU - Новости Адыгеи, история, культура и традиции адыгов (черкесов) (Rusça). 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ "Eastern Mediterranean and Black Sea. HM 35. JOÃO FREIRE, PORTOLAN ATLAS. Portugal (?), 1546" atlasında belirtildiği gibi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cerkes bayragi Adigece Adyge byrak Kabardeyce Adyge nyp tarihi Cerkesya nin ve modern Adigey Cumhuriyeti nin resmi dunya capindaki Cerkeslerin ise milli bayragidir Yesil zemin uzerinde dokuzu yay ucu yatay sekilde on iki altuni yildiz ve uc capraz oktan olusur Seferbiy Zaneqo ve David Urquhart bayragin tasarimcisi olarak kabul edilir Her yil 25 Nisan gunu Cerkesler tarafindan Cerkes bayrak gunu olarak kutlanir Cerkes bayrak gunu ayni zamanda Abhazya da kutlanmaktadir Cerkes BayragiAyrintilarKullanan lar Cerkesya Adigey CumhuriyetiKabul tarihiCerkesya 1830 Adigey Cumhuriyeti 24 Mart 1992Ilk kez gondere cekilisiIlk prototip 1807 Gunumuzdeki hali 1834LakabiAltin yesil sancakTipiUlusal ve resmi bayrakOran1 2TasarimYesil zemin uzerinde dokuzu yay ucu yatay sekilde on iki altuni yildiz ve uc capraz ok Renkler Yesil AltuniFikirSeferbiy ZaneqoTasarlayanSeferbiy Zaneqo David Urquhart Bayraktaki yesil renk dogayi ve Islam dinini temsil eder Altin renk parlak bir gelecegi ve bereketli tarimi temsil eder Cerkesya nin 12 bolgesi bayraktaki 12 yildiz ile temsil edilmistir Capraz uc ok ise Cerkes toresi Adige Habze ye bir gondermedir TarihiBir arabanin arkasinda Cerkes bayragiTasarim sureci Cerkes cocuklar ve Cerkes bayragi 1763 te Rusya Cerkesya yi isgal etmeye basladi ve Rus Cerkes Savasi patlak verdi o zamandan beri Cerkesler Rusya ya karsi bir savunma savasi yurutuyordu Cerkesler arasinda gevsek bir konfederasyon olsa da tek bir bayrak tasarimi henuz yoktu 1807 yilinda Qalebatiqo Supago kendisini tum Cerkeslerin lideri ilan etti ve modern Cerkes bayraginin ilk prototipini Dogu Cerkesleri tarafindan Kabarda da kullanilan bayraktan esinlenerek ortaya atti 14 Eylul 1829 da Edirne Antlasmasi imzalandi Bu antlasmaya gore Osmanli Imparatorlugu Cerkesya dahil olmak uzere Kafkasya yi Rus topragi olarak taniyordu Cerkesler bu antlasmanin Ruslar tarafindan Osmanli yi kotulemek icin uyduruldugunu dusunuyorlardi ve gercekligine inanmadilar Osmanli Imparatorlugunun Cerkesleri Rusya ya terk edeceklerini dusunmuyorlardi Bizzat padisah ile durumu gorusmek icin 200 kisilik bir delegasyon olusturuldu Bayragin tasarimcisi olan Seferbiy Zaneqo bu delegasyonun basiydi Delegasyonun gorevi halife ile durumu gorusmek ve destegini almakti Fakat delegeler Istanbul a vardiklarinda Rus sefiri Butenev tutuklanmalarini talep etti ve delegeler Cerkesya ya donmek zorunda kaldi sadece Seferbiy Zaneqo kalabildi cunku onun Osmanli vatandasligi vardi Rus sefiri Kafkas Kolordusu komutani Baron Rosen e yazdigi bir mektupta Zaneqo nun 200 Cerkes soylusu tarafindan imzalanmis yazili yetkileri oldugunu belirtti James Bell de Zaneqo nun Istanbul da 12 Cerkes bolgesinin temsilcisi olarak bulundugunu yazar Zaneqo nun babasinin kuzeni Kabardey basprensi Atajuq Hamurzin idi Bu sebeple Zaneqo nun Kabardey armasi konusunda bilgisi vardi Zaneqo nun bayragi tasarim sureci ile ilgili detaylar yazili kaynaklarda gecmiyor Ancak Cerkes halk hikayelerine gore Istanbul da kaldigi surede Zaneqo hastalandi ve istirahat etmek zorunda kaldi Istanbul da yasayan bir Cerkes olan Muhammed Selhur onu ziyarete geldiginde Zaneqo ona kagit uzerinde bir cizim gostererek bunun yeni Cerkes bayraginin bir prototipi oldugunu soyledi Kabardey armasindan onceki ve bayraklardan ilham alan Zaneqo yildizlarin Cerkes vilayetlerini oklarin ise Cerkeslerin savas istemedigini ama kendini savunacagini temsil ettigini acikladi Bayrak Osmanli sarayindaki bir Cerkes kadin tarafindan dikilerek Cerkesya ya gonderildi Kabul edilisi Bayragin kabul edildigi toplanti Cizer Edmund Spencer Bayrak Sirihuqo Tiguj un bir tanidigi olan Hatajuq isimli bir genc tarafindan Cerkesya ya getirildi ve ilk olarak Natuhay bolgesinin bas kadisi Mehmet Efendi nin koyunde saklandi Ardindan Nur Muhammed Hagur tarafindan teslim alinarak gunumuzde Soci de bulunan Ges vadisine getirildi Burada tum Cerkes vilayetlerinin reisleri toplanarak bayragi kabul ettiler ve komutan Ale Hirtsijiqo bayragi ilk defa Cerkes topragina dikti Bayraga Sanjak Seriff Sancak i Serif Kutsal Bayrak lakabi verildi Sahit olan Ingiliz seyyah ve Cerkes hayrani Edmund Spencer olayi soyle tarif eder Atesli silahlarimizi bosaltirken gelisi prense onceden duyurulmustu cok sayida cesur savasci cadirlardan ve caliliklardan firladi ve birkac saniye icinde yuz seckin Cerkesya yurtseveri tarafindan kusatildik Bazilari ulkelerinin basit kostumlerini giymis bazilari ise parlak dovme demir zirhlar giymisti Iste o zaman cesur lider Hirsis Sultan Oglou Istanbul dan yeni aldigi Turk Imparatorlugu nda yuksek statuye sahip bir Cerkes prensesinin guzel elleriyle suslenmis guzel ulusal bayragi acti Uzun zamandir beklenen ulusal bayragin gorulmesi uzerine binlerce kilic havaya uctu ve kalabaliktan uzun sureli bir sevinc cigligi yukseldi Ortak tehdit basariya ulasmanin ilk ve en gerekli unsuru olarak birlik duygusu uyandirdigi icin ulke genelinde herkes Ruslara asla boyun egmeyecegine onlarla ticari iliskilere girmeyecegine herhangi bir anlasmayi surdurmeyecegine yemin etti Prensler ve boylar arasinda o gune kadar suregelen rekabet sona erdi simdiye kadar birbirlerinin topraklarina saldiran Cerkesler artik el ele en yakin kardeslik baglariyla birlesmis olarak gorulebiliyordu Spencer daha sonra gerceklesen toplantiyi da anlatiyor Konusmaci meclise hitap etmek icin koltugundan kalkar kalkmaz derin ve saygili bir sessizlik gozlemlendi ta ki soyledigi bir sey genel bir cosku cigligina yol acana kadar kiliclarin yuksek sesli carpismasi buna ek bir etki verdi Bu sirada yaslilardan birinin kalabaligi susturmak icin elini sallamasi gerekti Bu vatansever halkin heyecanli coskusunu resmetmeye kalkismak benim icin imkansiz olurdu Nerede diye haykirdi yasli savasci Vatanim nerede Halkimin baslarini orten yuzlerce cadir nerede suruleri nerede halkimin kadinlari ve cocuklari nerede Ah Moskova Nefret dolu Moskova Nefret dolu Ruslar tozlarini goklerin dort ruzgarina sacti ve eger isgalciye karsi kiliclarinizi birakirsaniz sonunuz boyle olacak ey Adigey in evlatlari Bir zamanlar cesur ve guclu olan yabanci boyundurugun en ufak belirtisinde kiliclari kinlarindan firlayan Ingus dostlarimiza Osetyalilara Gaudomakarii ye Avarlara ve Cecenlere bakin simdi neredeler Koleler Ey Adige Nefret edilen Moskova nin kendi bolgenize girmesine izin verirseniz olacagi budur Once silahli adamlari icin tastan evler insa ettiler sonra kandirilan yerlilerin topraklarini caldilar onlari silahsizlandirdilar ve daha sonra onlari zalimlerin ordularini takviye etmeye gorevlendirdiler Moskova da korku uyandiran tum denizlerin ve Hint Adalari nin buyuk hukumdarinin Ingiltere Hukumdari bize bir muttefik elini teklif ettigini duydum Boylesine guclu bir hukumdar daglarin kahraman evlatlariyla ittifak kurmaya gercekten layiktir ama bagimsizliginizi hatirlayin ve bir yabancinin boynunuza boyunduruk atmasina asla izin vermeyin Bunlari soyledikten sonra duygudan bitkin bir halde kanepesine coktu ve derin bir sessizlik icinde korudan disari cikarildi Pek cok cesur ve tecrubeli savasci yanaklarindan suzulen gozyaslarini tutmaya calisti Iskoc diplomat Bati da Turk kulturunun savunucusu ve Cerkes hayrani David Urquhart Davut Bey bu toplantiya Zaneqo dan aldigi referans mektubu ile katilmisti David Urquhart bayragin tasarim surecinde oldugunu anilarinda yazar O donemde Cerkesya da bir milli bayragin kabulune yetki verebilecek tek kisi Zaneqo oldugundan Urquhart bu toplantida bayragi Seferbiy in adina sunmustur Urquhart in Cerkesya daki tum varligi Zaneqo tarafindan garantileniyordu ve Urquhart ancak Zaneqo nun verdigi yetkiyle hareket ediyordu Osmanli daki Cerkesya temsilcisi Zaneqo nun izni olmadan bir bayrak tasarlanmasi mumkun degildi Baska bir versiyona gore David Urquhart ve Zaneqo bayragi birlikte tasarlamistir Boylece Seferbiy Zaneqo David Urquhart araciligi ile hem Cerkesya bagimsizlik bildirgesini yayinlatmayi hem de Cerkeslerin bayraginin belirlenmesini sagladi Zaneqo bayragin kopyalarini Cerkesya daki arkadaslarina ve tanidiklarina gonderdi Bu vakalardan biri sirasinda Ocak 1838 de bayragi tasiyan Cerkes gemisi Ruslar tarafindan saldiriya ugradi ancak Cerkesler yine de bayragi Hawdiqo Mansur un ikamet ettigi Ostigay koyune teslim etmeyi basardilar Zaneqo bayragin dikilisine sahit olamadi cunku Cerkesya nin uluslararasi temsilcisi gorevi sebebiyle Cerkesya ya donmedi Daha sonra Samsun a yerleserek burada Cerkesya davasinin savunuculugunu surdurdu 1854 yilinda Cerkesya ya geri dondu Dirilisi Cerkes bayragi ile suslenmis bir ev duvari Bayrak Turkiye Urdun ve diger ulkelerde yasayan Cerkesler arasinda kullanilmaya devam edilse de Kafkasya da Sovyetlerin milli sembolleri siliklestiren sistemiyle unutulmustu 1989 da Ibrahim Nawurjan tarafindan bir tarih kitabinda kesfedilip canlandirildi Bayrak ilk olarak Nalcik Cerkes dernegi tarafindan kabul edildi ardindan Cerkes futbol takimi PFK Spartak Nalcik taraftarlari tarafindan populerlestirildi Bayragi dirilten Ibrahim Nawurjan ise gonullu olarak katildigi Abhazya Savasi sirasinda 25 Agustos ta Mamdzisha tepesinde oldu Adigey Cumhuriyeti 24 Mart 1992 de Nawurjan in versiyonunu milli bayrak olarak kabul etti 7 Haziran 2007 de bayragin olculeri tarihi orijinal versiyonu ve Turkiye deki versiyonuyla uyusacak sekilde duzenlendi Tarihi bayraklarBayragin evrimi Bayrak Kabul edilisi Kullanan Notlar1672 Kabarda Kabarda tarafindan kullanilan arma Beyaz hilal Islam i temsil eder Uc yildiz sonsuzlugu hanedanligi ve gelecegi temsil eder Oklar savas gucunu temsil eder 1732 Kabarda Dogu Cerkesya nin uniter bayragi olarak kullanilan yesil bayragin ilk versiyonu Tasarim armadan gecirilmistir 1805 Kabarda Sari ve beyaz kisim bu versiyonda kaldirilmistir Bu versiyon ayni zamanda prens Canhot Kusuk tarafindan da kullanildi 1807 Cerkesya Tamamen birlesik bir Cerkesya onerisinin bilinen ilk bayragi Konfederasyona katilan 8 Cerkes vilayetini 8 yildiz ile temsil edilmis Altin rengi dusmana olum anlamina gelen siyah ile degistirilmis 1830 Cerkesya Seferbiy Zaneqo tarafindan tasarlanan bu bayrak 1830 lardan beri Cerkesya nin bayragi olarak kullaniliyordu Bayraktaki yesil renk dogayi ve Islam dinini temsil eder Altin renk parlak bir gelecegi ve bereketli tarimi temsil eder Cerkesya nin 12 vilayeti bayraktaki 12 yildiz ile temsil edilmistir Capraz uc ok ise Cerkes kulturu Adige Habze ye bir gondermedir dosta baris dusmana ise olumu temsil eder 13 Haziran 1861 Cerkesya Cerkes Meclisi Bu versiyon 1860 yilinda Cerkes Meclisi tarafindan resmen kabul edildi Oklar siyah ancak yildizlar altin 1864 te Qbaada Savasi nin ardindan Cerkesya nin dususunden sonra kaldirildi 24 Mart 1992 Adigey Cumhuriyeti Adigey Cumhuriyeti nin ilk bayragi Tasarim Cerkesya bayragina dayaniyordu ancak renkler ve olculer onemli olcude farkliydi Siyah tamamen kaldirildi ve altin rengiyle degistirildi yildizlar ise daha yuksege kaldirildi 7 Haziran 2002 Adigey Cumhuriyeti Adigey Cumhuriyeti nin 2007 de kabul edilen mevcut bayragi Olculer orijinal Cerkes bayragina daha yakin Cerkes diasporasinda kullanilan versiyonDiger bayraklar Bayrak Kullanildigi yillar Kullanan Notlar1382 22 Ocak 1517 Burci Memlukler Memluk bayragi 16 yuzyil Zihya Orta Cag da Cerkesya da kullanilan bayrak 1848 1859 Cerkesya Karl Marx in bir yayininda aciklanan Cerkes Islam bayragi Bayragin kendisi yesildir ve uzerinde hilal ve yildiz bulunan beyaz bir kilici vardir Muhammed Emin donemindeki bayraklardan biri 1859 1864 Bjeduglar Bjedug bolgesinin bayragi 1864 Sapsiglar Sapsig bolgesinin bayragi 1864 Natuhaylar Natuhay bolgesinin bayragi Natuhay Cerkeslerinin Napolyon u takdir etmesi sebebiyle Fransiz bayragina Islam peygamberi Muhammed in ismi eklenerek olusturulmustur 6 Mart 1917 30 Kasim 1922 Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti bayragi Renk semasiStil Yesil AltinRAL 6002 1026CMYK 61 0 82 39 0 0 99 1HEX 296912 FDFC02RGB 41 105 18 253 252 2Kaynakca a b c d e f g h i j Samir Khotqo Abkhaz World Ingilizce 25 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2023 a b c d e f g h i Hotko Samir Rusca Kavkazskij Uzel 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2023 a b c d e f g Bashqawi Adel 2017 The Circassian Flag the Homeland the Circassian Identity Circassia Born to Be Free ISBN 9781543447651 Erisim tarihi 10 Haziran 2019 a b Gammer M 2004 The Caspian Region a Re emerging Region Londra Routledge s 67 efor 4 Mayis 2017 insamer com 14 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2022 Uzel Kavkazskij Kavkazskij Uzel 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2022 Ajans Kafkas 27 Mayis 2019 20 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2022 Khotqo Samir 25 Nisan 2023 Abkhaz World History Culture amp Politics of Abkhazia Ingilizce 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2023 Nogmov Shora 1817 Istoriya adyhejskogo naroda Sostavlennaya po predaniyam kabardincev Rusca Nalcik Elbrus 1994 tarihinde yayinlandi ISBN 978 5 7680 0850 5 Henze 1992 Natho Kadir 2005 The Russo Circassian War 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2023 Richmond Walter 9 Nisan 2013 The Circassian Genocide Rutgers University Press ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2023 King Charles 2008 The Ghost of Freedom A History of the Caucasus Oxford University Press ISBN 978 0 19 517775 6 Huvaj Fahri Cerkes bayrak gunu KAFFED 25 Nisan 2020 John Emerich Edward Dalberg Acton 1907 The Cambridge Modern History Macmillan amp Co s 202 Richmond Walter 9 Nisan 2013 The Circassian Genocide Rutgers University Press ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2023 Bashqawi Adel Circassia Born to Be Free ISBN 1543447643 a b c d Yagci Zubeyde Gunes 1 Haziran 2016 Kuzey Kafkasya nin Uluslararasi Lideri Sefer Zaniko Bilig 76 59 86 ISSN 1301 0549 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Bashqawi Adel Circassia Born to Be Free ISBN 1543447643 James Stanislaus Bell 1840 Journal of a Residence in Circassia During the Years 1837 1838 and 1839 Ingilizce 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2023 a b www vostlit info 29 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 The Sanjac Sheriff of the Confederated Princes of Circassia London 1837 a b Spencer capt Edmund 1837 Travels in Circassia Krim Tartary amp c Ingilizce 19 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2023 a b Spenser Edmond PUTEShESTVIYa V ChERKESIYu www vostlit info Rusca 29 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2023 Dictionary of National Biography 1899 vol 58 p 45 Brewda J L Hoyos 1999 David Urquhart s Holy War EIR XXVI 36 24 27 Richmond Walter 2013 A Pawn in the Great Game The Circassian Genocide Genocide Political Violence Human Rights New Brunswick New Jersey Rutgers University Press s 50 ISBN 9780813560694 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2019 Urquhart claims to have met fifteen tribal leaders and nearly two hundred village chiefs designed the Circassian flag and helped them draft a petition to London for assistance Khoon 2015 ss 76 77 a b c Naurzhanov Ibragim chelovek vossozdavshij cherkesskij flag v Kabarde Adygi RU Novosti Adygei istoriya kultura i tradicii adygov cherkesov Adygi RU Novosti Adygei istoriya kultura i tradicii adygov cherkesov Rusca 25 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2023 Arsivlenmis kopya 25 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2021 Eastern Mediterranean and Black Sea HM 35 JOAO FREIRE PORTOLAN ATLAS Portugal 1546 atlasinda belirtildigi gibi