Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çubuk Bey, Selçuklu komutanı ve Çubukoğulları Beyliği’nin kurucusudur.
Türkmen kökenli olan Çubuk Beyin hayatının ilk yılları hakkında bilgi bulunmamaktadır. Kayıtlarda Artuk Bey’in hizmetinde görülmeye başlaması nedeniyle, 1071 yılı sonrasında Artuk Bey önderliğinde Kızılırmak'ın ilerisine geçerek akınlarda bulunan beyler arasında yer aldığı düşünülmektedir.
1083’de Artuk Bey'in Sultan Melikşah'ın huzuruna gitmesi sonrasında, Musul Emiri Şerefüddindevle Müslim'in Harran'ı kuşatması esnasında Harranlılar yardıma gelmesi halinde şehri teslim edecekleri haberi yollaması üzerine harekete geçmiş ancak Cülap Suyu yakınlarında Müslim tarafından yenilgiye uğratılınca geri çekilmek zorunda kalmıştır. 1084 yılında Artuk Beyle birlikte Amid kuşatmasına katıldı. Musul Emiri Şerefüddindevle Müslim himayesindeki şehrin güç durumda olmasına rağmen, Ağustos ayında Fahruddevle’nin Şerefüddindevle ile barış yapmaya çalışması nedeniyle ganimetten mahrum kalacak Türkmen atlılarının isyanı sonrası onlara liderlik ederek, Fahruddevle’nin barış görüşmelerine aykırı şekilde Amid surları önündeki Musul Emiri Şerefüddindevle Müslim’in ordusuna baskın düzenleyerek büyükçe ganimet elde etti. Artuk Bey'in Büyük Selçuklu Devletine hizmetten ayrılması sonrasında Fahruddevle ile birlikte Meyyâfârikīn kuşatmasına katıldı. Kuşatma devam ederken Artuk Bey'in Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı I. Süleyman Şahla mücadelesinde, Artuk Bey ile müttefik olan Şerefüddindevle Müslim'in yanında Antakya üzerine düzenlenen sefere katılan Çubuk Bey, 20 Haziran 1085'te Halep yakınlarında meydana gelen Kurzahil Muharebesinde Müslim’in yanından ayrılarak Süleyman Şah'ın tarafına geçmiştir. Bu muharebenin akabinde yeniden Meyyâfârikīn kuşatmasına katılmış ve şehrin ele geçmesi akabinde de Ağustos 1085'te Meyyâfârikîn şahneliğine atanmıştır. Bir süre sonra da Harput civarı kendisine ikta edilerek buranın fethiyle görevlendirilmiştir. Çubuk Bey 1086/87 gibi Harput’u ele geçirdikten sonra Eğin, Arapgir, Çemişgezek kaleleri ile Palu-Genç dolaylarına kadar olan bölgeleri hakimiyet altına olarak Harput merkezli beyliğinin temellerini atmıştır. İbnül'l Esir, Çubuk Bey’in Harput Kalesi'nin yakınlarındaki kalenin komutanı olan Efrenci'den (Normandiyalı Herve?) günümüzde neresi olduğu bilinmeyen kaleyi alması ve Efrenci'yi öldürterek onun eşkıyalıktan kazandığı büyük miktardaki servete sahip olmasından bahsetmiştir.
1092 senesine gelindiğinde Bağdat'a giderek Melikşah tarafından Aden ve Yemen'in fethi için Sa‘düddevle Gevherâyin ile birlikte görevlendirildi. Mekke ve Medine'de Melikşah adına hutbe okutulmasının akabinde Yemen ve Aden'de Selçuklu otoritesinin sağlanmasında rol oynadı. 12. yüzyıl tarihçisi İbnü'l Ezrak'ın kayıtlarında geçen, Tutuş'un daha önce Meyyâfârikīn işleriyle ilgilenmesi için görevlendirdiği ancak kendisine ihanet eden Ebû Tahir bin el-Anbarî üzerine harekete geçmesi üzerine Ebû Tahir'in 25 Kasım 1094’de şehirden kaçarak Harput'a sığındığı, o sırada Çubuk Bey'in Harput'ta olmaması nedeniyle Tutuş tarafından Çubuk Bey'in kız kardeşine Ebu Tahir'in teslim edilmemesi halinde Çubuk Bey'in idam edileceğini söylemesi hadisesinden yola çıkarak Çubuk Bey'in o sırada hayatta olduğu hatta Tutuş'un ordusunda yer aldığı düşünülmektedir. Çubuk Bey'in Tutuş'un ordusunda yer alması halinde de 26 Şubat 1095'te Rey yakınlarında Tutuş ile Berkyaruk arasında yaşanan muharebede ölmüş olabileceği değerlendirilmektedir.
Çubuk ilçesinin adının kesin olmamakla birlikte Çubuk Bey’den geldiği, ilçenin eski isminin de Çubukabad olmasının da bu iddiayı desteklediği yönünde görüşler bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c Öğün Bezer, Gülay (1997). "Harput'ta Bir Türkmen Beyliği Çubukoğulları". Belleten. LXI (230). Türk Tarih Kurumu. ss. 67-92. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ Çelik, Aydın; Yıldırım, Taner (2013). "İlk İslam Fetihlerinden Beylikler Dönemine Harput-Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu (Editör:Enver Çakar)" (PDF). Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi. Cilt 2. isamveri.org. s. 550. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ a b Yinanç, Mükrimin Halil (2013). Türkiye Tarihi Selçuklular Devri I. Cilt (Yayına Hazırlayan:Refet Yinanç). Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 93,101,102. ISBN .
- ^ Sevim, Ali (2011). Ünlü Selçuklu Komutanları Afşin, Atsız, Artuk ve Aksungur (2. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 66. ISBN .
- ^ Özaydın, Abdülkerim (2004). "Melikşah". TDV İslam Ansiklopedisi. Cilt 29. islamansiklopedisi.org.tr. ss. 54-57. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cubuk Bey Selcuklu komutani ve Cubukogullari Beyligi nin kurucusudur Turkmen kokenli olan Cubuk Beyin hayatinin ilk yillari hakkinda bilgi bulunmamaktadir Kayitlarda Artuk Bey in hizmetinde gorulmeye baslamasi nedeniyle 1071 yili sonrasinda Artuk Bey onderliginde Kizilirmak in ilerisine gecerek akinlarda bulunan beyler arasinda yer aldigi dusunulmektedir 1083 de Artuk Bey in Sultan Meliksah in huzuruna gitmesi sonrasinda Musul Emiri Serefuddindevle Muslim in Harran i kusatmasi esnasinda Harranlilar yardima gelmesi halinde sehri teslim edecekleri haberi yollamasi uzerine harekete gecmis ancak Culap Suyu yakinlarinda Muslim tarafindan yenilgiye ugratilinca geri cekilmek zorunda kalmistir 1084 yilinda Artuk Beyle birlikte Amid kusatmasina katildi Musul Emiri Serefuddindevle Muslim himayesindeki sehrin guc durumda olmasina ragmen Agustos ayinda Fahruddevle nin Serefuddindevle ile baris yapmaya calismasi nedeniyle ganimetten mahrum kalacak Turkmen atlilarinin isyani sonrasi onlara liderlik ederek Fahruddevle nin baris gorusmelerine aykiri sekilde Amid surlari onundeki Musul Emiri Serefuddindevle Muslim in ordusuna baskin duzenleyerek buyukce ganimet elde etti Artuk Bey in Buyuk Selcuklu Devletine hizmetten ayrilmasi sonrasinda Fahruddevle ile birlikte Meyyafarikin kusatmasina katildi Kusatma devam ederken Artuk Bey in Anadolu Selcuklu Devleti hukumdari I Suleyman Sahla mucadelesinde Artuk Bey ile muttefik olan Serefuddindevle Muslim in yaninda Antakya uzerine duzenlenen sefere katilan Cubuk Bey 20 Haziran 1085 te Halep yakinlarinda meydana gelen Kurzahil Muharebesinde Muslim in yanindan ayrilarak Suleyman Sah in tarafina gecmistir Bu muharebenin akabinde yeniden Meyyafarikin kusatmasina katilmis ve sehrin ele gecmesi akabinde de Agustos 1085 te Meyyafarikin sahneligine atanmistir Bir sure sonra da Harput civari kendisine ikta edilerek buranin fethiyle gorevlendirilmistir Cubuk Bey 1086 87 gibi Harput u ele gecirdikten sonra Egin Arapgir Cemisgezek kaleleri ile Palu Genc dolaylarina kadar olan bolgeleri hakimiyet altina olarak Harput merkezli beyliginin temellerini atmistir Ibnul l Esir Cubuk Bey in Harput Kalesi nin yakinlarindaki kalenin komutani olan Efrenci den Normandiyali Herve gunumuzde neresi oldugu bilinmeyen kaleyi almasi ve Efrenci yi oldurterek onun eskiyaliktan kazandigi buyuk miktardaki servete sahip olmasindan bahsetmistir 1092 senesine gelindiginde Bagdat a giderek Meliksah tarafindan Aden ve Yemen in fethi icin Sa duddevle Gevherayin ile birlikte gorevlendirildi Mekke ve Medine de Meliksah adina hutbe okutulmasinin akabinde Yemen ve Aden de Selcuklu otoritesinin saglanmasinda rol oynadi 12 yuzyil tarihcisi Ibnu l Ezrak in kayitlarinda gecen Tutus un daha once Meyyafarikin isleriyle ilgilenmesi icin gorevlendirdigi ancak kendisine ihanet eden Ebu Tahir bin el Anbari uzerine harekete gecmesi uzerine Ebu Tahir in 25 Kasim 1094 de sehirden kacarak Harput a sigindigi o sirada Cubuk Bey in Harput ta olmamasi nedeniyle Tutus tarafindan Cubuk Bey in kiz kardesine Ebu Tahir in teslim edilmemesi halinde Cubuk Bey in idam edilecegini soylemesi hadisesinden yola cikarak Cubuk Bey in o sirada hayatta oldugu hatta Tutus un ordusunda yer aldigi dusunulmektedir Cubuk Bey in Tutus un ordusunda yer almasi halinde de 26 Subat 1095 te Rey yakinlarinda Tutus ile Berkyaruk arasinda yasanan muharebede olmus olabilecegi degerlendirilmektedir Cubuk ilcesinin adinin kesin olmamakla birlikte Cubuk Bey den geldigi ilcenin eski isminin de Cubukabad olmasinin da bu iddiayi destekledigi yonunde gorusler bulunmaktadir Kaynakca a b c Ogun Bezer Gulay 1997 Harput ta Bir Turkmen Beyligi Cubukogullari Belleten LXI 230 Turk Tarih Kurumu ss 67 92 8 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2021 Celik Aydin Yildirim Taner 2013 Ilk Islam Fetihlerinden Beylikler Donemine Harput Gecmisten Gelecege Harput Sempozyumu Editor Enver Cakar PDF Firat Universitesi Harput Uygulama ve Arastirma Merkezi Cilt 2 isamveri org s 550 8 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Subat 2021 a b Yinanc Mukrimin Halil 2013 Turkiye Tarihi Selcuklular Devri I Cilt Yayina Hazirlayan Refet Yinanc Ankara Turk Tarih Kurumu s 93 101 102 ISBN 978 975 16 2533 5 Sevim Ali 2011 Unlu Selcuklu Komutanlari Afsin Atsiz Artuk ve Aksungur 2 Baski Ankara Turk Tarih Kurumu s 66 ISBN 978 975 16 0248 0 Ozaydin Abdulkerim 2004 Meliksah TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 29 islamansiklopedisi org tr ss 54 57 8 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2021