Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çöl Tilkisi Harekâtı (İngilizce: Operation Desert Fox) ya da Aralık 1998 Irak'ın bombalanması, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık tarafından 16-19 Aralık 1998 tarihleri arasında, Irak hedeflerine karşı gerçekleştirilen bombalama harekâtıdır. Irak yönetiminin (UNSCOM) çalışmalarını engelleyerek Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına uymaması, saldırının gerekçeleri olarak gösterilmişti. Harekâtın hedefi, Irak'ın askerî ve güvenlik hedeflerinin vurularak bu ülkenin kitle imha silahlarını üretmesinin, depolanmasının ve taşınmasının engellenmesi olarak açıklandı.
| Çöl Tilkisi Harekâtı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Irak Uçuşa Yasak Bölgesi | |||||||
 Çöl Tilkisi Harekatı sırasında bir tomahawk seyir füzesi Arleigh Burke sınıfı destroyerden ateşlenirken, Aralık 1998 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 ABD  Birleşik Krallık |  Irak | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Bill Clinton  Tony Blair George Robertson |  Saddam Hüseyin | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 242-1.400 Irak askeri öldü ya da yaralandı tüm hedefler yok edildi veya değişen düzeylerde hasara uğradı | |||||||
Bombalama operasyonunun yılın başlarında başlaması bekleniyordu ve ABD'de yurtdışında eleştirilere maruz kalmıştı.Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri başlangıçta ABD Ordusu'nun Irak'a yapacağı hava saldırıları amacıyla yerel üslerinin kullanılmasını reddedeceklerini duyurdular.
Operasyon, Clinton'a muhalif çevreler tarafından eleştirildi ve Clinton'ı, gündemi kendisine karşı sürmekte olan azil soruşturmasından uzaklaştırmak için bombalamayı kullanmakla suçladı.
Arkaplan
ABD başkanı Bill Clinton, Irak, ABD'ye veya uluslararası topluluğa meydan okuduğunda Saddam Hüseyin rejimini askerî güçle cezalandırmayı içeren bölgesel güvenlik çerçevesi altında çalışıyordu.
Askeri güç kullanma yetkisi olmamasına ve II. Dünya Savaşı'ndaki gibi bir savaş ilanı olmamasına rağmen Clinton, 'nı 31 Ekim 1998'de imzalayarak yasalaştırdı. Yeni kanunla birlikte ABD, Saddam Hüseyin'i iktidardan uzaklaştırmak ve onun yerine demokratik bir hükûmet getirmek umuduyla Irak'taki muhalif gruplara fon ayırıyordu. Yasanın muhalif grupları destekleme amacıyla hazırlanmasına rağmen Clinton, yasayı bombalamayı meşrulaştırmak için kullandı.
Çöl Tilkisi Harekâtı'ndan önce ABD, Saddam'a karşı Çöl Fırtınası Operasyonu adı verilen bir bombalama operasyonuna öncülük ediyordu. Irak'ın BM'nin silah denetimlerine devam etmesine izin vermesi üzerine son dakikada bu plandan vazgeçildi.
Tepkiler
Saldırıya tepki olarak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden üçü (Rusya, Fransa ve Çin Halk Cumhuriyeti), Irak'a sekiz yıldır uygulanan petrol ambargosunun kaldırılması, Birleşmiş Milletler'in Özel Komisyonu'nun yeniden düzenlenmesi veya dağıtılması ve başkanı Avustralyalı diplomat Richard Butler'ın görevden alınması dağıtılması çağrısında bulundu.
Kaynakça
- ^ Boyne, Walter J. (2002). Air Warfare: an International Encyclopedia: A-L. ABC-CLIO. s. 174. ISBN . OL 12237486M.
- ^ Headlines of February 16, 1998 16 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Democracy Now!
- ^ . DemocracyNow. 12 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . DemocracyNow. 14 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Operation Desert Thunder / Desert Viper". GlobalSecurity.org. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2013.
- ^ Gellman, Barton (22 Aralık 1998). "Iraq Inspections, Embargo in Danger at U.N. Council". The Washington Post. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Col Tilkisi Harekati Ingilizce Operation Desert Fox ya da Aralik 1998 Irak in bombalanmasi Amerika Birlesik Devletleri ve Birlesik Krallik tarafindan 16 19 Aralik 1998 tarihleri arasinda Irak hedeflerine karsi gerceklestirilen bombalama harekatidir Irak yonetiminin UNSCOM calismalarini engelleyerek Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi kararlarina uymamasi saldirinin gerekceleri olarak gosterilmisti Harekatin hedefi Irak in askeri ve guvenlik hedeflerinin vurularak bu ulkenin kitle imha silahlarini uretmesinin depolanmasinin ve tasinmasinin engellenmesi olarak aciklandi Col Tilkisi HarekatiIrak Ucusa Yasak BolgesiCol Tilkisi Harekati sirasinda bir tomahawk seyir fuzesi Arleigh Burke sinifi destroyerden ateslenirken Aralik 1998Tarih16 Aralik 19 Aralik 1998BolgeBasra KorfeziSonucKoalisyon zaferi Irak in askeri altyapisinin buyuk kismi tahrip oldu Irak silah denetcilerinin geri donmesini yasakladi Irak ucusa yasak bolgelerindeki Ingiliz ve Amerikan ucaklarina ates etmeye basladi Taraflar ABD Birlesik Krallik IrakKomutanlar ve liderlerBill Clinton Tony Blair George RobertsonSaddam HuseyinKayiplar242 1 400 Irak askeri oldu ya da yaralandi tum hedefler yok edildi veya degisen duzeylerde hasara ugradi Bombalama operasyonunun yilin baslarinda baslamasi bekleniyordu ve ABD de yurtdisinda elestirilere maruz kalmisti Suudi Arabistan Bahreyn ve Birlesik Arap Emirlikleri baslangicta ABD Ordusu nun Irak a yapacagi hava saldirilari amaciyla yerel uslerinin kullanilmasini reddedeceklerini duyurdular Operasyon Clinton a muhalif cevreler tarafindan elestirildi ve Clinton i gundemi kendisine karsi surmekte olan azil sorusturmasindan uzaklastirmak icin bombalamayi kullanmakla sucladi ArkaplanABD baskani Bill Clinton Irak ABD ye veya uluslararasi topluluga meydan okudugunda Saddam Huseyin rejimini askeri gucle cezalandirmayi iceren bolgesel guvenlik cercevesi altinda calisiyordu Askeri guc kullanma yetkisi olmamasina ve II Dunya Savasi ndaki gibi bir savas ilani olmamasina ragmen Clinton ni 31 Ekim 1998 de imzalayarak yasalastirdi Yeni kanunla birlikte ABD Saddam Huseyin i iktidardan uzaklastirmak ve onun yerine demokratik bir hukumet getirmek umuduyla Irak taki muhalif gruplara fon ayiriyordu Yasanin muhalif gruplari destekleme amaciyla hazirlanmasina ragmen Clinton yasayi bombalamayi mesrulastirmak icin kullandi Col Tilkisi Harekati ndan once ABD Saddam a karsi Col Firtinasi Operasyonu adi verilen bir bombalama operasyonuna onculuk ediyordu Irak in BM nin silah denetimlerine devam etmesine izin vermesi uzerine son dakikada bu plandan vazgecildi TepkilerSaldiriya tepki olarak Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin bes daimi uyesinden ucu Rusya Fransa ve Cin Halk Cumhuriyeti Irak a sekiz yildir uygulanan petrol ambargosunun kaldirilmasi Birlesmis Milletler in Ozel Komisyonu nun yeniden duzenlenmesi veya dagitilmasi ve baskani Avustralyali diplomat Richard Butler in gorevden alinmasi dagitilmasi cagrisinda bulundu Kaynakca Boyne Walter J 2002 Air Warfare an International Encyclopedia A L ABC CLIO s 174 ISBN 9781576073452 OL 12237486M Headlines of February 16 1998 16 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Democracy Now DemocracyNow 12 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi DemocracyNow 14 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Operation Desert Thunder Desert Viper GlobalSecurity org 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2013 Gellman Barton 22 Aralik 1998 Iraq Inspections Embargo in Danger at U N Council The Washington Post 12 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan