Latin alfabesi Îî harfi | |
Î | î |
Î | î |
Î, î harfi Furlanca, Rumence, Kürtçe ve bir dizi başka dilde alfabede bulunan müstakil bir harf ve Türkçe, Fransızca, İtalyanca, Galce ve bir dizi başka dilde "i" harfinin bir varyantı olarak bulunmaktadır. Türkçede "i" harfinin düzeltme işaretli hâlidir.
Değişik dillerde kullanımı
Fransızca
Fransızcanın eski imlasında bulunan "is" 'unun([aɪ], [ɪf], [fə], [əʊ] gibi iki fonemin bileşimi olan ses) harflerinden s harfinin telaffuzdan düşmesinden dolayı "is" harflerinin yerine günümüzde "î" harfi alır ve . Örneğin isle kelimesi bu dönüşüme uğrayıp île(Türkçe:ada) olmuştur.
Kürtçe
Kürtçe alfabesinde yalın i harfi /ɪ/ sesini temsil ederken î harfi /iː/ sesini temsil etmektedir.
Rumence
Rumen alfabesinin 14. harfidir ve sesini temsil eder. Î harfi,  harfi ile aynı sesi verir, ancak Romanya'daki yazı reformundan beri kelimelerin sadece başında ve sonunda yazılırken, kelimenin ortasında istisnalar dışında  harfi kullanılır.
Türkçe
Dilimizde genellikle Arapça ve Farsça orijinli kelimelerin imlasında kullanılır. "İ" harfinin üstüne gelerek uzun okunmasını sağlar. Kökeni Türkçe olan kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Günümüz imlâsında, ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır. Mesela:
Türk askeri ve Askerî okul
İslam dini ve Dinî bilgiler
Fizik ilmi ve İlmî tartışmalar
Nispet eki alan kelimelere başka ekler gelse de nispet î'si olduğu gibi kalır. Mesela:
Millîleştirmek, Millîlik, Resmîleştirmek, Resmîlik vb.
Nispet ekinin yerine modern Türkçe'de zaman zaman -sel/-sal ekleri de getirilebilir:
- dinsel / dinî
- manasal / manevî
- maddesel / maddî
- kimyasal / kimyevî
- ruhsal / ruhî
- cinsel / cinsî
- tarihsel / tarihî
Bazı kelimelere Î harfi gelmez. Örneğin, millet isimlerinde "î" harfi kullanılmaz. "Ermeni" olarak yazılması gereken kelime, "Ermenî" olarak yazılmamalıdır.
Özel isimlerde de Î harfi kullanılmaz: Niyazi, Recai, Zekai, Sezai.
Bunun dışında 5 tane kelimede anlam karışıklığını önlemek için kullanılmaktadır:
- emîr
- kabîl
- metîn
- rahîm
- zahîr
Matematikte kullanımı
Bir sürü yerde birim vektörü î ile gösterilir.
Klavye kullanımı
Türkçe Q klavyede î yapabilmek "⇧ Shift, 3 ve İ (veya I)" tuşlarına birlikte basılır.
Kaynakça
temel Latin alfabesi | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | |
Özel işaret almış I harfi Şapka işaretini kullanan harfler • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • |
Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Latin alfabesi Ii harfiI iI i I i harfi Furlanca Rumence Kurtce ve bir dizi baska dilde alfabede bulunan mustakil bir harf ve Turkce Fransizca Italyanca Galce ve bir dizi baska dilde i harfinin bir varyanti olarak bulunmaktadir Turkcede i harfinin duzeltme isaretli halidir Degisik dillerde kullanimiFransizca Fransizcanin eski imlasinda bulunan is unun aɪ ɪf fe eʊ gibi iki fonemin bilesimi olan ses harflerinden s harfinin telaffuzdan dusmesinden dolayi is harflerinin yerine gunumuzde i harfi alir ve Ornegin isle kelimesi bu donusume ugrayip ile Turkce ada olmustur Kurtce Kurtce alfabesinde yalin i harfi ɪ sesini temsil ederken i harfi iː sesini temsil etmektedir Rumence Rumen alfabesinin 14 harfidir ve ɨ sesini temsil eder I harfi A harfi ile ayni sesi verir ancak Romanya daki yazi reformundan beri kelimelerin sadece basinda ve sonunda yazilirken kelimenin ortasinda istisnalar disinda A harfi kullanilir Turkce Dilimizde genellikle Arapca ve Farsca orijinli kelimelerin imlasinda kullanilir I harfinin ustune gelerek uzun okunmasini saglar Kokeni Turkce olan kelimelerde bugun uzun unlu yoktur Gunumuz imlasinda ve iyelik ekiyle karismasini onlemek icin kullanilir Mesela Turk askeri ve Askeri okul Islam dini ve Dini bilgiler Fizik ilmi ve Ilmi tartismalar Nispet eki alan kelimelere baska ekler gelse de nispet i si oldugu gibi kalir Mesela Millilestirmek Millilik Resmilestirmek Resmilik vb Nispet ekinin yerine modern Turkce de zaman zaman sel sal ekleri de getirilebilir dinsel dini manasal manevi maddesel maddi kimyasal kimyevi ruhsal ruhi cinsel cinsi tarihsel tarihi Bazi kelimelere I harfi gelmez Ornegin millet isimlerinde i harfi kullanilmaz Ermeni olarak yazilmasi gereken kelime Ermeni olarak yazilmamalidir Ozel isimlerde de I harfi kullanilmaz Niyazi Recai Zekai Sezai Bunun disinda 5 tane kelimede anlam karisikligini onlemek icin kullanilmaktadir emir kabil metin rahim zahirMatematikte kullanimiBir suru yerde birim vektoru i ile gosterilir Klavye kullanimiTurkce Q klavyede i yapabilmek Shift 3 ve I veya I tuslarina birlikte basilir Kaynakca a b c Turk Dil Kurumu Ed 2012 Yazim kilavuzu 27 baski Ankara Turk Dil Kurumu Yayinlari ISBN 978 975 16 1817 7 temel Latin alfabesiAa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy ZzOzel isaret almis I harfi Ii Ii Ii Ii ii Ȋȋ Ɨɨ Ii IiSapka isaretini kullanan harfler Aa Ĉĉ Ee Ĝĝ Ĥĥ Ii Ĵĵ Oo Ŝŝ Uu paleografi turetimler diyakritik noktalama rakamlar Yazi sistemi alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz