Öldürme bir canlı varlığın yaşamına son verme eylemidir. Bir öldürme eylemi, başka bir kişinin ölümüyle sonuçlanan istemli bir eylemi gerektirir ve bu nedenle, bir zarar verme niyeti olmasa bile, kaza sonucu, umursamazlık veya ihmalkarlık sonucu da öldürme gerçekleşebilir. Öldürme, ölüm şartlarına bağlı olarak cinayet, kasıtsız öldürme, hukuka uygunluk sebebinin var olduğu öldürme, savaşta öldürme (savaş hukukuna göre veya savaş suçu olarak), ötanazi ve ölüm cezası gibi birbiriyle örtüşen birçok yasal kategoriye ayrılabilir. Bu farklı cinayet türleri genellikle çoğu toplumlarda çok farklı muamele görür; bazıları suç olarak kabul edilirken, diğerlerine izin verilir veya hukuk düzeni tarafından gerçekleştirilmesine karar verilir.
Cezai öldürme
Cezai öldürme, kaza sonucu öldürme veya cinayet dahil olmak üzere birçok biçimde olabilir. Cezai öldürme, cinayet ve kasıtsız öldürme olmak üzere iki geniş kategoriye ayrılır ve suçu işleyen kişinin ruh hali ve niyetine göre belirlenir.
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi tarafından Temmuz 2019'da yayınlanan bir rapor, 2017 yılında dünya çapında yaklaşık 464.000 kişinin öldürüldüğünü belgeledi; bu rakamın, aynı dönemde silahlı çatışmalarda öldürülen 89.000'den "önemli ölçüde" fazla olduğu belirtilmiştir.
Cinayet
Cinayet, öldürmeden sonra suçlanabilecek en ciddi suçtur. Pek çok yargı sisteminde cinayet ömür boyu hapis veya ölüm cezası ile cezalandırılabilir. Cinayet kategorileri yargı sistemine göre değişiklik gösterse de, cinayet suçlamaları iki kategoriye ayrıldığı kabul edilmektedir:
- Birinci derece cinayet: Bir başka kişinin önceden tasarlanarak, hukuka aykırı ve kasıtlı olarak öldürülmesi.
- İkinci derece cinayet : Başka bir kişinin kasıtlı ve hukuka aykırı ancak önceden tasarlanmaksızın öldürülmesi.
Bazı yargı sistemlerinde, tehlikeli bir suçun işlenmesi sırasında meydana gelen bir öldürme, kişinin öldürme niyetine bakılmaksızın cinayet teşkil edebilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu, ağır cinayet kuralı olarak bilinir. Basit bir ifadeyle, ağır cinayet kuralı uyarınca, bir suç işleyen bir kişi, suçun işlenmesi sonucunda bir kişi ölürse cinayetten suçlu olabilir; öldürme niyeti - ya da yokluğu - ve hatta ölüm, suçla ilgili bir davalı ya da üçüncü tarafın eylemlerinden kaynaklandığında bile.
Kasıtsız öldürme
Kasıtsız öldürme, öldüren kişinin ya kurbanı öldürme niyetinde olmadığı ya da makul bir kişinin eylemlerinin kontrolünü duygusal ya da zihinsel olarak potansiyel olarak kaybetme noktasına kadar rahatsız olmasına neden olacak koşullar sonucunda kurbanı öldürdüğü bir öldürme türüdür. Cinayet ve kasıtsız öldürme arasındaki ayrımın bazen ilk olarak antik Atinalı milletvekili Drakon tarafından MÖ 7. yüzyılda yapıldığı söylenir. Kasıtsız adam öldürmenin cezası normalde öldürmenin cezasından daha azdır. İki geniş adam öldürme kategorisi şunlardır:
- Gönüllü öldürme: Rahatsız edici bir zihin durumu veya tutku hararetinin bir sonucu olarak başka bir kişinin kasıtlı ama önceden tasarlanmaksızın öldürülmesi.
- İstemsiz öldürme: Başkalarının hayatına ve güvenliğine kayıtsızlık gösteren bir pervasızlık veya ölümle sonuçlanması makul olarak öngörülebilecek bir ihmal eylemi yoluyla başka bir kişinin kasıtsız öldürülmesi. Ölümle sonuçlanan eylem, birini öfkeye itmek gibi kasıtlı olabilir, ancak ölümleri (daha sonra düşmeleri, kafalarına vurmaları ve ölümcül bir kafa travması geçirmeleri gibi) değildir.
Bazı yargı sistemlerinde bir başka öldürme biçimi de, bir kişinin kasıtlı olmadan ölümüne neden olması durumunda, ancak önemli bir güvenlik yasası veya yönetmeliğini ihlal etmesi durumunda suçlanabileceği yapıcı öldürmedir.
Meşru sayılabilecek öldürmeler
Öldürmelerin hepsi suç değildir veya cezai kovuşturmaya tabi tutulmaz. Bazıları yasal olarak ayrıcalıklıdır, yani suç teşkil etmez. Diğerleri, davalıya ceza kovuşturmasına karşı tam veya kısmi savunma sağlayan koşullar altında meydana gelebilir. Ortak savunmalar şunları içerir:
- Meşru müdafaa: Sivil toplumların çoğu öldürmeyi cezai kovuşturmaya tabi olsa da, bir meşru müdafaa hakkını (genellikle başkalarını savunma hakkı dahil), korkunç koşullarda, ölümcül güç kullanımı da dahil olmak üzere yaygın olarak kabul edilmektedir.
- Zihinsel yetersizlik: Bir sanık, bir akıl hastalığı nedeniyle bir öldürmeden cezai olarak sorumlu olmadığını kanıtlamaya çalışabilir. Bazı yargı sistemlerinde, zihinsel olarak yetersiz katiller, cezai yargılama yerine farklı güvenlik tedbirlerine tabi tutulabilirler. Ceza verme sırasında genellikle akıl sağlığı ve gelişimi dikkate alınır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde zihinsel engelli hükümlü katillere ölüm cezası uygulanamaz.
- Yaş bakımından cezai ehliyet - Küçük çocuklar, cezai sorumluluk yaşına gelmeden cezai olarak sorumlu tutulmazlar. Öldürme ciddi bir suç olup bazı eski ergin olmayan kimseler yetişkinler gibi yargılandığından, bir çocuk mahkemesi bu yaşın üstünde ancak yasal rüşt yaşının altındaki sanıkları yargılayabilir. Fail cezai sorumluluk alacak yaşta olsa bile, cezalandırma sırasında bazen yaş da dikkate alınır.
- Hukuka uygunluk nedeni veya ayrıcalık: Koşullar nedeniyle, bir öldürme gerçekleşmesine rağmen, öldürme eylemi hukuka aykırı değildir. Örneğin, savaş sırasında savaş alanında bir öldürme veya bir polis memurunun, memurun kendi hayatını veya başkalarının canını ve güvenliğini korumak için tehlikeli bir şüpheliyi vurması normal olarak yasaldır
Bir öldürmenin ardından suç isnadına karşı savunmanın varlığı, cinayet oranını etkileyebilir. Örneğin, Florida da dahil olmak üzere savunmayı tanıyan ABD yargı sistemlerinde "yerinizde durun" savunmasının mevcudiyetinin cinayet oranlarında artışa neden olduğu öne sürülmüştür.
Devlet aktörleri tarafından öldürülme
Devlet görevlileri tarafından öldürülmeler, aşağıdakilere göre yasal veya yasa dışı kabul edilebilir:
- İç hukuk
- Hükûmetin antlaşmayla kabul ettiği uluslararası hukuk
- Soykırım, korsanlık ve köleliğe karşı yasaklar gibi fiilen tüm ülkelerde zorunlu olarak uygulanan kalıcı normlar
Devlet cinayetlerinin türleri şunları içerir:
- İdam cezası, bazı ülkeler tamamen kaldırmış olsa da yargı sisteminde ciddi bir suça karşılık olarak ölüm cezası yetkisi verir,
- Düşman askerlerinin öldürülmesi gibi savaş sırasında gerçekleşen kanuni öldürme
- Acil durumlarda kamu güvenliğini sağlamak için kolluk kuvvetleri tarafından kanuna uygun ölümcül güç kullanımı.
- Hükûmet aktörlerinin adli mahkeme işlemleri olmaksızın insanları (genellikle bireyleri veya küçük grupları) öldürdüğü yargısız infaz.
- Öldürme dahil savaş suçları (hükûmet tarafından izin verilmeyen savaş suçları da ayrıca iç askeri yargıya tabi bireyler tarafından işlenebilir)
- Belirli bir grubun hükûmeti tarafından, hedefe bağlı olarak; siyasi, ırki, sınıfsal, dini gibi sebeplerle soykırım adlandırılabilecek yaygın, sistematik öldürme. Bazı durumlarda bu olaylar, insanlığa karşı suç tanımlarına da uyabilir.
Bilim adamları, özellikle büyük öldürme olaylarını (tipik olarak beş yıl veya daha kısa sürede 50.000 ölüm) toplu katliam olarak inceler. Devlet aktörleri tarafından gerçekleştirilen bazı orta ve geniş ölçekli toplu öldürmeler katliam olarak adlandırılır, ancak bu tür öldürmelerin tümü bu şekilde adlandırılmaz. "Demosit" (siyasi nedenlerle soykırım) terimi, Rudolph Rummel tarafından hem yargısız infazları hem de yaygın sistematik öldürmeleri içeren, genel olarak "hükümet tarafından öldürülmeyi" tanımlamak için kullanılmıştır.
Devlet görevlileri tarafından gerçekleştirilen öldürmeler, özellikle yorumcu tarafından etik olarak görülmüyorsa, genel kullanımda "cinayet" veya "toplu katliam" olarak adlandırılabilir, ancak cinayet, adam öldürme vb. için yerel yasal tanımlar genellikle yasal hükûmet eylemleri tarafından gerçekleştirilen cinayetleri kapsamaz. .
Yaygın sistematik hükümet cinayetlerine örnekler
Savaş zamanında ya da sivil itaatsizlik dönemlerinde, devletin silahlı güçlerince gerçekleştirilen tutsakların veya sivillerin kasıtlı olarak öldürülmelerini içeren olaylardan bazıları; Cengiz Han, Altın Orda, Kazıklı Voyvoda'nın birlikleri, kolonilerindeki İngiliz İmparatorluğu, Japon İmparatorluğu, Sovyetler Birliği, İkinci Çin-Japon Savaşı ve II.Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası, 20. yüzyılda gerçekleştirilen Ermeni Kırımı, Holokost, Nanjing Katliamı, 1940 Polonya vatandaşlarının Katyn Ormanı Katliamı ve Barbarossa Harekatı'nın başlamasının ardından gerçekleşen NKVD esir katliamları, Üç Alls Politikası, Babi Yar'daki Sovyet Yahudilerinin katliamı, Voyvodina'daki Macar, Sırp ve Alman nüfusun katli, "Bačka İntikamı", 24 silahsız köylünün Malay Krizi sırasında İngiliz birliklerince öldürüldüğü Batang Kali katliamı, Suharto'nun iktidara gelmesi sırasında Endonezya'daki toplu katliamlar, şüpheli solcuların öldürüldüğü Güney Amerika'da Condor Operasyonu,Vietnam Savaşı sırasında My Lai Katliamı'nda Vietnamlı sivillerin Amerikan askerleri tarafından öldürülmesi, Guatemala İç Savaşı sırasında Mayaların katledilmesi, Salvador İç Savaşı sırasındaki El Mozote katliamı ve El-Kubeyr katliamı da dahil olmak üzere Suriye İç Savaşı sırasında sivillere yönelik tekrarlanan saldırılar.
Devletin dolaylı olarak çok sayıda insanın ölümüne neden olduğu eylemler arasında İngiliz yönetimi sırasında Hindistan'daki kıtlıklar gibi devletin yol açtığı insan yapımı felaketler,Özgür Kongo Eyaleti'ndeki zulümler,Kamboçya'daki Kızıl Kmerler yılları , Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki Büyük Atılım ve Kültür Devrimi'nin neden olduğu kıtlıklar ve yoksulluk ve ABD destekli Suudi Arabistan önderliğindeki müdahale ve abluka nedeniyle Yemen'deki kıtlık.
Küresel istatistikler
Küresel öldürme oranları
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi tarafından 2011 yılında yapılan bir araştırma, trendlerin ve gelişmelerin dünya çapında bir resmini oluşturmak için çok çeşitli veri kaynaklarını bir araya getirdi. Kaynaklar arasında Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü ve 207 ülkeden ulusal ve uluslararası kaynakların çok sayıda ajansı ve saha ofisi vardı.
Rapor, 2010 yılında dünya çapında toplam öldürme sayısının 468.000 olduğunu tahmin ediyor. Üçte birinden fazlası (%36) Afrika'da, yüzde 31'i Amerika'da, yüzde 27'si Asya'da, yüzde beşi Avrupa'da ve yüzde biri Okyanusya'da meydana geldi. 1995'ten beri, öldürme oranı Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya'da düşerken, Orta Amerika ve Karayipler'de neredeyse bir “kriz noktasına” yükseldi. Dünyadaki tüm öldürmelerin yüzde 82'si erkek ve yüzde 18'i kadındı. Kişi başına ölçeklenmiş bir düzeyde, "Afrika ve Amerika'daki öldürme oranı (sırasıyla 100.000 kişi başına 17 ve 16) küresel ortalamanın iki katından fazladır (100.000 kişi başına 6,9), Asya, Avrupa ve Okyanusya'da ise (100.000 kişi başına 6,9) 100.000'de 3 ve 4) kabaca yarısıdır ".
UNODC, 2013 küresel raporunda, dünya çapında toplam öldürme sayısının 2012'de 437.000'e düştüğünü tahmin etmektedir. Amerika, küresel olarak tüm öldürmelerin yüzde 36'sını, Afrika yüzde 21'ini, Asya yüzde 38'ini, Avrupa yüzde 5'ini ve Okyanusya yüzde 0,3'ünü oluşturuyordu. Dünyanın ortalama öldürme oranı 2012'de 100.000 kişi başına 6,2 oldu, ancak Güney Afrika bölgesi ve Orta Amerika kasıtlı cinayet oranları dünya ortalamasından dört kat daha yüksekti. Savaşların ve dini veya sosyopolitik terörizmin yaşandığı bölgelerin dışında, küresel olarak en şiddetli bölgelerdir. Batı Asya ve Orta Asya hariç Asya, Batı Avrupa, Kuzey Avrupa ve Okyanusya, dünyadaki en düşük cinayet oranlarına sahip ülkeler olarak görüldü. Dünyadaki öldürmelerin yaklaşık yüzde 41'i 2012 yılında silah kullanımıyla, yüzde 24'ü bıçak gibi keskin nesnelerle ve yüzde 35'i zehir gibi diğer yollarla meydana geldi. 2012 yılında kasıtlı adam öldürme suçuna ilişkin küresel mahkûmiyet oranı yüzde 43'tür.
Öldürme üzerine 2011 Küresel Araştırması, "Öldürme oranlarının yüksek olduğu ve ateşli silahların ve uyuşturucu kaçakçılığı şeklindeki organize suçların önemli bir rol oynadığı yerlerde, 20 yaşındaki 50 erkekten 1'inin 31 yaşına gelmeden öldürüldü. Öte yandan, böyle bir gerçekleşme olasılığı 400 kata kadar daha düşüktür. Öldürme, sosyoekonomik istikrarın öldürme için bir panzehir gibi göründüğü daha eşitlikçi toplumlara kıyasla, insani gelişme düzeyi düşük, gelir eşitsizliği yüksek ve hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ülkelerde çok daha yaygındır. Yakın partner ve aile ile ilgili öldürme vakalarında, geçmiş veya şimdiki erkek partnerleri tarafından öldürülen kadınlar, dünya çapında cinayet kurbanlarının büyük çoğunluğunu oluşturuyor." şeklinde tespitte bulunmuştur.
Avrupa'da 1200-2000 arası öldürme oranları
Avrupa'daki tahmini öldürme oranları :100 | Yıllık ölüm (100.000 nüfus başına) |
---|---|
13. - 14. yüzyıllar | 32 |
15. yüzyıl | 41 |
16. yüzyıl | 19 |
17. yüzyıl | 11 |
18. yüzyıl | 3.2 |
19. yüzyıl | 2.6 |
20. yüzyıl | 1.4 |
İkinci milenyumun ortasında, Avrupa'daki yerel şiddet seviyeleri modern gelişmiş ülkelerin standartlarına göre oldukça yüksekti. Tipik olarak, küçük gruplar, bıçak, orak, çekiç ve balta gibi eldeki çiftlik aletlerini kullanarak komşularıyla savaşırdı. Kargaşa ve ölüm kasıtlıydı. Avrupalıların büyük çoğunluğu 1800'lerin sonlarında kırsal alanlarda yaşıyordu. Şehirler az ve küçüktü, ancak nüfus yoğunluğu şiddete elverişliydi ve eğilimleri kırsal alanlardakilere benziyordu. Avrupa genelinde, cinayet eğilimleri istikrarlı bir uzun vadeli düşüş gösteriyor. İtalya'nın düşüşünün daha sonra ve daha yavaş olması dışında bölgesel farklılıklar küçüktü. MS 1200'den MS 1800'e kadar, askerî eylemler hariç, şiddetli yerel olaylardan kaynaklanan cinayet oranları, 100.000 kişide yaklaşık 32 ölümden 100.000'de 3.2'ye 10 kat azaldı. 20. yüzyılda cinayet oranı 100.000'de 1,4'e düştü. Şehirlerin dışında polis güçleri nadiren vardı; hapishaneler ancak 1800'den sonra yaygınlaştı. O zamandan önce, cinayet için ağır cezalar verilirdi (şiddetli kırbaçlama veya infaz), ancak şiddetin çoğunu hızlandıran kişiliğe hakareti kontrol etmede veya azaltmada etkisiz kaldılar. Düşüş, ekonomi ya da devlet kontrol önlemleri ile ilişkili değildir. Çoğu tarihçi, öldürmelerde eğilimi, Protestanlık tarafından teşvik edilen ve okullar ve fabrikalar tarafından gerekli kılınan türde sürekli bir öz denetim artışına bağlar. :127–32 Eisner, nezaket, öz disiplin ve ileri görüşlülüğü teşvik etmeye yönelik toplumsal çabalar için makro düzeydeki göstergelerin, son altı yüzyıldaki cinayet oranlarındaki dalgalanmalarla güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu savunuyor.
Ayrıca bakınız
- Öldürme türlerinin listesi
- Ülkelere göre kolluk kuvvetleri tarafından öldürülen cinayetlerin listesi
Kaynakça
- ^ "Öldürmenin tanımı". Cornell University Law School. 30 Haziran 2009. 7 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
- ^ Melenik (9 Eylül 2015). "7 Common Mistakes Regarding Autopsy Reports". Advantage Business Media. Forensic News Daily. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2017.
- ^ . Criminal Law: Criminal Homicide. University of Minnesota. 17 Aralık 2015. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ "Homicide kills far more people than armed conflict, says new UNODC study". www.unodc.org. 3 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019.
- ^ a b c "What Are Homicide and Murder". ExpertLaw. 7 Ekim 2016. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ "Federal Laws Providing for the Death Penalty". Death Penalty Information Center. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ Fletcher (1980). "Reflections on Felony Murder". Southwestern University Law Review. 12: 413. 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ . Criminal Law: Manslaughter. University of Minnesota. 17 Aralık 2015. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ Slapper (1 Aralık 1993). "Corporate Manslaughter: an Examination of the Determinants of Prosecutorial Polic" (PDF). Social & Legal Studies. 2 (4): 423-443. doi:10.1177/096466399300200404. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2019.
- ^ Stevens (Şubat 1957). "Manslaughter and Negligent Homicide". Judge Advocate General Journal. 1957. 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ Bkz, ör., California Constitution, Art. 1, Sec. 1
- ^ Bkz. ör., California Penal Code, Sec. 197.
- ^ ABD Anayasa Mahkemesi'nin Atkins v. Virginia davasında verdiği hükme bkz.
- ^ "'Stand Your Ground' Linked To Increase In Homicides". All Things Considered. National Public Radio. 2 Ocak 2013. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2018.
- ^ Sanburn (14 Kasım 2016). "Florida's 'Stand Your Ground' Law Linked to Homicide Increase". Time. 23 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2018.
- ^ Cheng (2013). (PDF). Journal of Human Resources. 48 (3): 821-854. doi:10.1353/jhr.2013.0023. 5 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2018.
- ^ "Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America". State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). Routledge. 2011. s. 107. ISBN .
- ^ Maslin (13 Aralık 2016). "Remembering El Mozote, the Worst Massacre in Modern Latin American History". . 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2018.
- ^ Late Victorian Holocausts: El Niño Famines and the Making of the Third World. Verso. 2017. s. 9. ISBN .
- ^ King Leopold's Ghost. Houghton Mifflin. 1999. ISBN .
- ^ Akbar (17 Eylül 2010). "Mao's Great Leap Forward 'killed 45 million in four years'". The Independent. Londra. 29 Ekim 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2010.
- ^ Horesh (30 Nisan 2017). "Is the Trump administration enabling genocide in Yemen? And will Americans ever pay attention?". Salon. 27 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ "Saudi Arabia Threatens Famine, Genocide in Yemen". . 13 Kasım 2017. 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ Kristof (26 Eylül 2018). "Be Outraged by America's Role in Yemen's Misery". The New York Times. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ a b "2011 Global Study on Homicide". UNODC. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi. 2011. 18 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2018.
- ^ "United Nations 2011 Global Study on Homicide". Journalist's Resource. 30 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2011.
- ^ a b c Manuel Eisner, "Long-term historical trends in violent crime." Crime and Justice 30 (2003): 83-142. online 2 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Lawrence Stone, "Interpersonal Violence in English Society, 1300– 1980" Past and Present (1983). 101:22–33.
- ^ Helmut Thome, "Explaining long term trends in violent crime." Crime, Histoire & Sociétés/Crime, History & Societies 5.2 (2001): 69–86.
- ^ Yerel hükümetin anlaşmazlıkları azaltmasındaki rolü için, bkz. Matthew H. Lockwood, Death, Justice and the State: The Coroner and the Monopoly of Violence in England, 1500–1800 (2014) ve The Conquest of Death: Violence and the Birth of the Modern English State (2017).
- ^ Manuel Eisner, "From swords to words: Does macro-level change in self-control predict long-term variation in levels of homicide?." Crime and Justice 43.1 (2014): 65–134. online
Konuyla ilgili yayınlar
- Lappi-Seppälä, Tapio, and Martti Lehti. "Cross-comparative perspectives on global homicide trends." Crime and justice 43.1 (2014): 135-230.
- Pinker, Steven. The Better Angels of Our Nature: Why Violence Has Declined (2011)
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oldurme bir canli varligin yasamina son verme eylemidir Bir oldurme eylemi baska bir kisinin olumuyle sonuclanan istemli bir eylemi gerektirir ve bu nedenle bir zarar verme niyeti olmasa bile kaza sonucu umursamazlik veya ihmalkarlik sonucu da oldurme gerceklesebilir Oldurme olum sartlarina bagli olarak cinayet kasitsiz oldurme hukuka uygunluk sebebinin var oldugu oldurme savasta oldurme savas hukukuna gore veya savas sucu olarak otanazi ve olum cezasi gibi birbiriyle ortusen bircok yasal kategoriye ayrilabilir Bu farkli cinayet turleri genellikle cogu toplumlarda cok farkli muamele gorur bazilari suc olarak kabul edilirken digerlerine izin verilir veya hukuk duzeni tarafindan gerceklestirilmesine karar verilir Gustave Dore un Kabil in Habil i oldurmesini tasvir eden resmiCezai oldurmeCezai oldurme kaza sonucu oldurme veya cinayet dahil olmak uzere bircok bicimde olabilir Cezai oldurme cinayet ve kasitsiz oldurme olmak uzere iki genis kategoriye ayrilir ve sucu isleyen kisinin ruh hali ve niyetine gore belirlenir Birlesmis Milletler Uyusturucu ve Suc Ofisi tarafindan Temmuz 2019 da yayinlanan bir rapor 2017 yilinda dunya capinda yaklasik 464 000 kisinin olduruldugunu belgeledi bu rakamin ayni donemde silahli catismalarda oldurulen 89 000 den onemli olcude fazla oldugu belirtilmistir Cinayet Cinayet oldurmeden sonra suclanabilecek en ciddi suctur Pek cok yargi sisteminde cinayet omur boyu hapis veya olum cezasi ile cezalandirilabilir Cinayet kategorileri yargi sistemine gore degisiklik gosterse de cinayet suclamalari iki kategoriye ayrildigi kabul edilmektedir Birinci derece cinayet Bir baska kisinin onceden tasarlanarak hukuka aykiri ve kasitli olarak oldurulmesi Ikinci derece cinayet Baska bir kisinin kasitli ve hukuka aykiri ancak onceden tasarlanmaksizin oldurulmesi Bazi yargi sistemlerinde tehlikeli bir sucun islenmesi sirasinda meydana gelen bir oldurme kisinin oldurme niyetine bakilmaksizin cinayet teskil edebilir Amerika Birlesik Devletleri nde bu agir cinayet kurali olarak bilinir Basit bir ifadeyle agir cinayet kurali uyarinca bir suc isleyen bir kisi sucun islenmesi sonucunda bir kisi olurse cinayetten suclu olabilir oldurme niyeti ya da yoklugu ve hatta olum sucla ilgili bir davali ya da ucuncu tarafin eylemlerinden kaynaklandiginda bile Kasitsiz oldurme Kasitsiz oldurme olduren kisinin ya kurbani oldurme niyetinde olmadigi ya da makul bir kisinin eylemlerinin kontrolunu duygusal ya da zihinsel olarak potansiyel olarak kaybetme noktasina kadar rahatsiz olmasina neden olacak kosullar sonucunda kurbani oldurdugu bir oldurme turudur Cinayet ve kasitsiz oldurme arasindaki ayrimin bazen ilk olarak antik Atinali milletvekili Drakon tarafindan MO 7 yuzyilda yapildigi soylenir Kasitsiz adam oldurmenin cezasi normalde oldurmenin cezasindan daha azdir Iki genis adam oldurme kategorisi sunlardir Gonullu oldurme Rahatsiz edici bir zihin durumu veya tutku hararetinin bir sonucu olarak baska bir kisinin kasitli ama onceden tasarlanmaksizin oldurulmesi Istemsiz oldurme Baskalarinin hayatina ve guvenligine kayitsizlik gosteren bir pervasizlik veya olumle sonuclanmasi makul olarak ongorulebilecek bir ihmal eylemi yoluyla baska bir kisinin kasitsiz oldurulmesi Olumle sonuclanan eylem birini ofkeye itmek gibi kasitli olabilir ancak olumleri daha sonra dusmeleri kafalarina vurmalari ve olumcul bir kafa travmasi gecirmeleri gibi degildir Bazi yargi sistemlerinde bir baska oldurme bicimi de bir kisinin kasitli olmadan olumune neden olmasi durumunda ancak onemli bir guvenlik yasasi veya yonetmeligini ihlal etmesi durumunda suclanabilecegi yapici oldurmedir Mesru sayilabilecek oldurmeler Oldurmelerin hepsi suc degildir veya cezai kovusturmaya tabi tutulmaz Bazilari yasal olarak ayricaliklidir yani suc teskil etmez Digerleri davaliya ceza kovusturmasina karsi tam veya kismi savunma saglayan kosullar altinda meydana gelebilir Ortak savunmalar sunlari icerir Mesru mudafaa Sivil toplumlarin cogu oldurmeyi cezai kovusturmaya tabi olsa da bir mesru mudafaa hakkini genellikle baskalarini savunma hakki dahil korkunc kosullarda olumcul guc kullanimi da dahil olmak uzere yaygin olarak kabul edilmektedir Zihinsel yetersizlik Bir sanik bir akil hastaligi nedeniyle bir oldurmeden cezai olarak sorumlu olmadigini kanitlamaya calisabilir Bazi yargi sistemlerinde zihinsel olarak yetersiz katiller cezai yargilama yerine farkli guvenlik tedbirlerine tabi tutulabilirler Ceza verme sirasinda genellikle akil sagligi ve gelisimi dikkate alinir Ornegin Amerika Birlesik Devletleri nde zihinsel engelli hukumlu katillere olum cezasi uygulanamaz Yas bakimindan cezai ehliyet Kucuk cocuklar cezai sorumluluk yasina gelmeden cezai olarak sorumlu tutulmazlar Oldurme ciddi bir suc olup bazi eski ergin olmayan kimseler yetiskinler gibi yargilandigindan bir cocuk mahkemesi bu yasin ustunde ancak yasal rust yasinin altindaki saniklari yargilayabilir Fail cezai sorumluluk alacak yasta olsa bile cezalandirma sirasinda bazen yas da dikkate alinir Hukuka uygunluk nedeni veya ayricalik Kosullar nedeniyle bir oldurme gerceklesmesine ragmen oldurme eylemi hukuka aykiri degildir Ornegin savas sirasinda savas alaninda bir oldurme veya bir polis memurunun memurun kendi hayatini veya baskalarinin canini ve guvenligini korumak icin tehlikeli bir supheliyi vurmasi normal olarak yasaldir Bir oldurmenin ardindan suc isnadina karsi savunmanin varligi cinayet oranini etkileyebilir Ornegin Florida da dahil olmak uzere savunmayi taniyan ABD yargi sistemlerinde yerinizde durun savunmasinin mevcudiyetinin cinayet oranlarinda artisa neden oldugu one surulmustur Devlet aktorleri tarafindan oldurulmeDevlet gorevlileri tarafindan oldurulmeler asagidakilere gore yasal veya yasa disi kabul edilebilir Ic hukuk Hukumetin antlasmayla kabul ettigi uluslararasi hukuk Soykirim korsanlik ve kolelige karsi yasaklar gibi fiilen tum ulkelerde zorunlu olarak uygulanan kalici normlar Devlet cinayetlerinin turleri sunlari icerir Idam cezasi bazi ulkeler tamamen kaldirmis olsa da yargi sisteminde ciddi bir suca karsilik olarak olum cezasi yetkisi verir Dusman askerlerinin oldurulmesi gibi savas sirasinda gerceklesen kanuni oldurme Acil durumlarda kamu guvenligini saglamak icin kolluk kuvvetleri tarafindan kanuna uygun olumcul guc kullanimi Hukumet aktorlerinin adli mahkeme islemleri olmaksizin insanlari genellikle bireyleri veya kucuk gruplari oldurdugu yargisiz infaz Oldurme dahil savas suclari hukumet tarafindan izin verilmeyen savas suclari da ayrica ic askeri yargiya tabi bireyler tarafindan islenebilir Belirli bir grubun hukumeti tarafindan hedefe bagli olarak siyasi irki sinifsal dini gibi sebeplerle soykirim adlandirilabilecek yaygin sistematik oldurme Bazi durumlarda bu olaylar insanliga karsi suc tanimlarina da uyabilir Bilim adamlari ozellikle buyuk oldurme olaylarini tipik olarak bes yil veya daha kisa surede 50 000 olum toplu katliam olarak inceler Devlet aktorleri tarafindan gerceklestirilen bazi orta ve genis olcekli toplu oldurmeler katliam olarak adlandirilir ancak bu tur oldurmelerin tumu bu sekilde adlandirilmaz Demosit siyasi nedenlerle soykirim terimi Rudolph Rummel tarafindan hem yargisiz infazlari hem de yaygin sistematik oldurmeleri iceren genel olarak hukumet tarafindan oldurulmeyi tanimlamak icin kullanilmistir Devlet gorevlileri tarafindan gerceklestirilen oldurmeler ozellikle yorumcu tarafindan etik olarak gorulmuyorsa genel kullanimda cinayet veya toplu katliam olarak adlandirilabilir ancak cinayet adam oldurme vb icin yerel yasal tanimlar genellikle yasal hukumet eylemleri tarafindan gerceklestirilen cinayetleri kapsamaz Yaygin sistematik hukumet cinayetlerine ornekler Savas zamaninda ya da sivil itaatsizlik donemlerinde devletin silahli guclerince gerceklestirilen tutsaklarin veya sivillerin kasitli olarak oldurulmelerini iceren olaylardan bazilari Cengiz Han Altin Orda Kazikli Voyvoda nin birlikleri kolonilerindeki Ingiliz Imparatorlugu Japon Imparatorlugu Sovyetler Birligi Ikinci Cin Japon Savasi ve II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi 20 yuzyilda gerceklestirilen Ermeni Kirimi Holokost Nanjing Katliami 1940 Polonya vatandaslarinin Katyn Ormani Katliami ve Barbarossa Harekati nin baslamasinin ardindan gerceklesen NKVD esir katliamlari Uc Alls Politikasi Babi Yar daki Sovyet Yahudilerinin katliami Voyvodina daki Macar Sirp ve Alman nufusun katli Backa Intikami 24 silahsiz koylunun Malay Krizi sirasinda Ingiliz birliklerince olduruldugu Batang Kali katliami Suharto nun iktidara gelmesi sirasinda Endonezya daki toplu katliamlar supheli solcularin olduruldugu Guney Amerika da Condor Operasyonu Vietnam Savasi sirasinda My Lai Katliami nda Vietnamli sivillerin Amerikan askerleri tarafindan oldurulmesi Guatemala Ic Savasi sirasinda Mayalarin katledilmesi Salvador Ic Savasi sirasindaki El Mozote katliami ve El Kubeyr katliami da dahil olmak uzere Suriye Ic Savasi sirasinda sivillere yonelik tekrarlanan saldirilar Devletin dolayli olarak cok sayida insanin olumune neden oldugu eylemler arasinda Ingiliz yonetimi sirasinda Hindistan daki kitliklar gibi devletin yol actigi insan yapimi felaketler Ozgur Kongo Eyaleti ndeki zulumler Kambocya daki Kizil Kmerler yillari Cin Halk Cumhuriyeti ndeki Buyuk Atilim ve Kultur Devrimi nin neden oldugu kitliklar ve yoksulluk ve ABD destekli Suudi Arabistan onderligindeki mudahale ve abluka nedeniyle Yemen deki kitlik Kuresel istatistiklerKuresel oldurme oranlari Birlesmis Milletler Uyusturucu ve Suc Ofisi tarafindan 2011 yilinda yapilan bir arastirma trendlerin ve gelismelerin dunya capinda bir resmini olusturmak icin cok cesitli veri kaynaklarini bir araya getirdi Kaynaklar arasinda Birlesmis Milletler Dunya Saglik Orgutu ve 207 ulkeden ulusal ve uluslararasi kaynaklarin cok sayida ajansi ve saha ofisi vardi Rapor 2010 yilinda dunya capinda toplam oldurme sayisinin 468 000 oldugunu tahmin ediyor Ucte birinden fazlasi 36 Afrika da yuzde 31 i Amerika da yuzde 27 si Asya da yuzde besi Avrupa da ve yuzde biri Okyanusya da meydana geldi 1995 ten beri oldurme orani Avrupa Kuzey Amerika ve Asya da duserken Orta Amerika ve Karayipler de neredeyse bir kriz noktasina yukseldi Dunyadaki tum oldurmelerin yuzde 82 si erkek ve yuzde 18 i kadindi Kisi basina olceklenmis bir duzeyde Afrika ve Amerika daki oldurme orani sirasiyla 100 000 kisi basina 17 ve 16 kuresel ortalamanin iki katindan fazladir 100 000 kisi basina 6 9 Asya Avrupa ve Okyanusya da ise 100 000 kisi basina 6 9 100 000 de 3 ve 4 kabaca yarisidir UNODC 2013 kuresel raporunda dunya capinda toplam oldurme sayisinin 2012 de 437 000 e dustugunu tahmin etmektedir Amerika kuresel olarak tum oldurmelerin yuzde 36 sini Afrika yuzde 21 ini Asya yuzde 38 ini Avrupa yuzde 5 ini ve Okyanusya yuzde 0 3 unu olusturuyordu Dunyanin ortalama oldurme orani 2012 de 100 000 kisi basina 6 2 oldu ancak Guney Afrika bolgesi ve Orta Amerika kasitli cinayet oranlari dunya ortalamasindan dort kat daha yuksekti Savaslarin ve dini veya sosyopolitik terorizmin yasandigi bolgelerin disinda kuresel olarak en siddetli bolgelerdir Bati Asya ve Orta Asya haric Asya Bati Avrupa Kuzey Avrupa ve Okyanusya dunyadaki en dusuk cinayet oranlarina sahip ulkeler olarak goruldu Dunyadaki oldurmelerin yaklasik yuzde 41 i 2012 yilinda silah kullanimiyla yuzde 24 u bicak gibi keskin nesnelerle ve yuzde 35 i zehir gibi diger yollarla meydana geldi 2012 yilinda kasitli adam oldurme sucuna iliskin kuresel mahkumiyet orani yuzde 43 tur Oldurme uzerine 2011 Kuresel Arastirmasi Oldurme oranlarinin yuksek oldugu ve atesli silahlarin ve uyusturucu kacakciligi seklindeki organize suclarin onemli bir rol oynadigi yerlerde 20 yasindaki 50 erkekten 1 inin 31 yasina gelmeden olduruldu Ote yandan boyle bir gerceklesme olasiligi 400 kata kadar daha dusuktur Oldurme sosyoekonomik istikrarin oldurme icin bir panzehir gibi gorundugu daha esitlikci toplumlara kiyasla insani gelisme duzeyi dusuk gelir esitsizligi yuksek ve hukukun ustunlugunun zayif oldugu ulkelerde cok daha yaygindir Yakin partner ve aile ile ilgili oldurme vakalarinda gecmis veya simdiki erkek partnerleri tarafindan oldurulen kadinlar dunya capinda cinayet kurbanlarinin buyuk cogunlugunu olusturuyor seklinde tespitte bulunmustur Avrupa da 1200 2000 arasi oldurme oranlari Avrupa daki tahmini oldurme oranlari 100 Yillik olum 100 000 nufus basina 13 14 yuzyillar 3215 yuzyil 4116 yuzyil 1917 yuzyil 1118 yuzyil 3 219 yuzyil 2 620 yuzyil 1 4 Ikinci milenyumun ortasinda Avrupa daki yerel siddet seviyeleri modern gelismis ulkelerin standartlarina gore oldukca yuksekti Tipik olarak kucuk gruplar bicak orak cekic ve balta gibi eldeki ciftlik aletlerini kullanarak komsulariyla savasirdi Kargasa ve olum kasitliydi Avrupalilarin buyuk cogunlugu 1800 lerin sonlarinda kirsal alanlarda yasiyordu Sehirler az ve kucuktu ancak nufus yogunlugu siddete elverisliydi ve egilimleri kirsal alanlardakilere benziyordu Avrupa genelinde cinayet egilimleri istikrarli bir uzun vadeli dusus gosteriyor Italya nin dususunun daha sonra ve daha yavas olmasi disinda bolgesel farkliliklar kucuktu MS 1200 den MS 1800 e kadar askeri eylemler haric siddetli yerel olaylardan kaynaklanan cinayet oranlari 100 000 kiside yaklasik 32 olumden 100 000 de 3 2 ye 10 kat azaldi 20 yuzyilda cinayet orani 100 000 de 1 4 e dustu Sehirlerin disinda polis gucleri nadiren vardi hapishaneler ancak 1800 den sonra yayginlasti O zamandan once cinayet icin agir cezalar verilirdi siddetli kirbaclama veya infaz ancak siddetin cogunu hizlandiran kisilige hakareti kontrol etmede veya azaltmada etkisiz kaldilar Dusus ekonomi ya da devlet kontrol onlemleri ile iliskili degildir Cogu tarihci oldurmelerde egilimi Protestanlik tarafindan tesvik edilen ve okullar ve fabrikalar tarafindan gerekli kilinan turde surekli bir oz denetim artisina baglar 127 32 Eisner nezaket oz disiplin ve ileri goruslulugu tesvik etmeye yonelik toplumsal cabalar icin makro duzeydeki gostergelerin son alti yuzyildaki cinayet oranlarindaki dalgalanmalarla guclu bir sekilde iliskili oldugunu savunuyor Ayrica bakinizOldurme turlerinin listesi Ulkelere gore kolluk kuvvetleri tarafindan oldurulen cinayetlerin listesiKaynakca Oldurmenin tanimi Cornell University Law School 30 Haziran 2009 7 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2014 Melenik 9 Eylul 2015 7 Common Mistakes Regarding Autopsy Reports Advantage Business Media Forensic News Daily 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2017 Criminal Law Criminal Homicide University of Minnesota 17 Aralik 2015 11 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Homicide kills far more people than armed conflict says new UNODC study www unodc org 3 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2019 a b c What Are Homicide and Murder ExpertLaw 7 Ekim 2016 10 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Federal Laws Providing for the Death Penalty Death Penalty Information Center 11 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Fletcher 1980 Reflections on Felony Murder Southwestern University Law Review 12 413 8 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Criminal Law Manslaughter University of Minnesota 17 Aralik 2015 10 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Slapper 1 Aralik 1993 Corporate Manslaughter an Examination of the Determinants of Prosecutorial Polic PDF Social amp Legal Studies 2 4 423 443 doi 10 1177 096466399300200404 12 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Haziran 2019 Stevens Subat 1957 Manslaughter and Negligent Homicide Judge Advocate General Journal 1957 8 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2017 Bkz or California Constitution Art 1 Sec 1 Bkz or California Penal Code Sec 197 ABD Anayasa Mahkemesi nin Atkins v Virginia davasinda verdigi hukme bkz Stand Your Ground Linked To Increase In Homicides All Things Considered National Public Radio 2 Ocak 2013 26 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2018 Sanburn 14 Kasim 2016 Florida s Stand Your Ground Law Linked to Homicide Increase Time 23 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2018 Cheng 2013 PDF Journal of Human Resources 48 3 821 854 doi 10 1353 jhr 2013 0023 5 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2018 Chapter 5 Industrial repression and Operation Condor in Latin America State Violence and Genocide in Latin America The Cold War Years Critical Terrorism Studies Routledge 2011 s 107 ISBN 978 0415664578 Maslin 13 Aralik 2016 Remembering El Mozote the Worst Massacre in Modern Latin American History 21 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2018 Late Victorian Holocausts El Nino Famines and the Making of the Third World Verso 2017 s 9 ISBN 978 1784786625 King Leopold s Ghost Houghton Mifflin 1999 ISBN 978 0618001903 Akbar 17 Eylul 2010 Mao s Great Leap Forward killed 45 million in four years The Independent Londra 29 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2010 Horesh 30 Nisan 2017 Is the Trump administration enabling genocide in Yemen And will Americans ever pay attention Salon 27 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2018 Saudi Arabia Threatens Famine Genocide in Yemen 13 Kasim 2017 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2018 Kristof 26 Eylul 2018 Be Outraged by America s Role in Yemen s Misery The New York Times 28 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2018 a b 2011 Global Study on Homicide UNODC Birlesmis Milletler Uyusturucu ve Suc Ofisi 2011 18 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2018 United Nations 2011 Global Study on Homicide Journalist s Resource 30 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2011 a b c Manuel Eisner Long term historical trends in violent crime Crime and Justice 30 2003 83 142 online 2 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lawrence Stone Interpersonal Violence in English Society 1300 1980 Past and Present 1983 101 22 33 Helmut Thome Explaining long term trends in violent crime Crime Histoire amp Societes Crime History amp Societies 5 2 2001 69 86 Yerel hukumetin anlasmazliklari azaltmasindaki rolu icin bkz Matthew H Lockwood Death Justice and the State The Coroner and the Monopoly of Violence in England 1500 1800 2014 ve The Conquest of Death Violence and the Birth of the Modern English State 2017 Manuel Eisner From swords to words Does macro level change in self control predict long term variation in levels of homicide Crime and Justice 43 1 2014 65 134 onlineKonuyla ilgili yayinlarLappi Seppala Tapio and Martti Lehti Cross comparative perspectives on global homicide trends Crime and justice 43 1 2014 135 230 Pinker Steven The Better Angels of Our Nature Why Violence Has Declined 2011 Dis baglantilar