Üçoklar, Türk mitolojisinde "yersel boylar"ı (arzi kavimleri) ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bunlar, Oğuz Han’ın ilk (yerden çıkan) eşinden olan üç oğlu ve onlardan türeyen boylardır. Bunlar da Oğuz Boylarının 12'sini oluştururlar .
Üçok Boyları
Gümüş Oklar’ın sahibidirler. 24 Oğuz boyundan 12'sini oluştururlar. Yerle ilgili unsurları temsil ederler. Sözcük, üç oka sahip olanlar manası taşır. Ok sözcüğü birçok kaynakta boy anlamında kullanılmıştır, Onok, Bozok, Üçok. Yine "Oğuz" ve "Oğur" kelimeleri de benzer biçimde kullanılır. On Oğur, Beş Oğur, Şar Oğur, Dokuz Oğuz gibi… Üçoklara "İç Oğuzlar" da denir, sol kolu teşkil ederler.
Kök Alp / Gök Han
Simgesi Sungur'dur. Oğulları:
- a) Bayan: Her zaman nimetle dolu yer anlamındadır. Akkoyunlular sülâlesi, İzmir'den Gence'ye kadar Bayandur adlı yerler bu boydan gelir.
- b) Beçene / Peçenek: İyi savaşçı anlamındadır. Karadeniz kuzeyi ile Balkanlarda göçen ve 1071 Malazgirt ile 1176 Miryakefalon meydan muharebelerinde Bizanslardan ayrılarak Selçuklular safına geçen Peçenekler, Ankara Çukurova Halep bölgelerindeki Türkmen oymaklarından Peçenekler bu boydandır.
- c) Çavuldur / Çavundur: Ünlü, şerefli, çevik anlamındadır. Türkmenistan'da Mankışlak Çavuldurları, Çorum çevresindeki Çavuldur ve Anadolu'daki Çavdar Türkmen oymakları, Erzurum ve çevresindeki Çavundur adlı köyler bu boyun adından alınmıştır.
- d) Çepni: Düşmanı nerede görse savaşıp, çarpan, vuran ve hızlı savaşan anlamındadır. Rize-Sinop arasındaki çok usta demirci Çepniler, Kırşehir, Manisa, Balıkesir çevresindeki ve Kars ile Van bölgelerinde Türkmen Oymağı Çepniler bulunmaktadır.
Tağ Alp / Dağ Han
Simgesi Uçkuş'tur. Oğulları:
- a) Salur: Nerde yetişirse kılıç ve çomağı ile iş görür anlamındadır. Kars ve Erzurum hakimleri, Salur Kazan Han sülalesi, Sivas ve Kayseri hükümdarı âlim ve şair Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Fars Atabegleri, Salqurlar, Horasan'daki Teke Yomut ve Sarık adlı Türkmenlerin çoğu bu boydandır.
- b) Eymür / İmir: Çok iyi ve zengin anlamındadır. Akkoyunlu, Zülkadirli ve Halep Türkmenleri içindeki Eymürlü / İmirli oymakları, Çıldır ve Gürcistan'daki bazı Terekeme Oymağı bu boydandır.
- c) Alayuntlu / Alayundlu: Alaca atlı, hayvanları iyi anlamındadır. Yonca kelimesi bu boyun hatırasıdır.
- d) Yüregir / Üregir: Daima iyi iş yapan ve düzen kuran, kurucu anlamındadır. Orta Toros ve Çukurova Üçoklu Türkmenlerinin çoğu, Anadolu'daki Ramazanoğulları bu boydandır.
Tengiz Alp / Deniz Han
Simgesi Çakır'dır. Oğulları:
- a) Iğdır: Yiğitlik, büyüklük anlamındadır. Anadolu'da yüzlerce yer adı bırakan Iğdırlar, İran'da büyük Kaşkay eli içindeki Igdir ve Iğdır, bu boyun hatırasıdır.
- b) Begdüz / Büğdüz: Herkese tevazu gösterir ve hizmet eder anlamındadır. Peygamber Muhammed'e elçi giden (622-623 yılları arasında Medîne'ye varan), Begdüz Emen soyu temsilcisi ve Yenikent yabgularından Şahmelik'in Atabeyi Kuzulu, Halep Türkmenlerinden Begdüzlər bu boydandır.
- c) Yıva / Iva: Derecesi hepsinden üstün anlamındadır. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın (1072-1092) döneminde Suriye ve Filistin'i feth eden Atsız Bey, XII yüzyılda Hemedanın batısında Cebel bölgesi hâkimleri Berçemoğulları, Haçlıları Halep çevresinde yenen Yaruk Bey, Güney Azerbaycan'daki Kaçar elinin Yıva Oymağı bu boydandır. Ankara'da çok tanınan Yıva kavunu bu boyun yerleştiği ve adları ile anılan köylerde yetişir.
- d) Kınık: Her yerde aziz, muhterem anlamındadır. Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu devletlerini kuran obalar ile Orta Toroslardaki Üçoklu Türkmenler ve Halep, Ankara ve Aydın'daki Kınık oymakları bu boydandır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- E. G. Ambros, P. A. Andrews, Ç. Balım, L. Bazin, J. Cler, P. B. Golden, A. Gökalp, B. Flemming, G. Hazai, A. T. Karamustafa, S. Kleinmichel, P. Zieme, E. J. Zürcher; Artikel Turks, Encyclopaedia of Islam, Digital Edition, The Tribal History Of The Central Asian Turks
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucoklar Turk mitolojisinde yersel boylar i arzi kavimleri ifade etmek icin kullanilan bir kavramdir Bunlar Oguz Han in ilk yerden cikan esinden olan uc oglu ve onlardan tureyen boylardir Bunlar da Oguz Boylarinin 12 sini olustururlar Ucok BoylariGumus Oklar in sahibidirler 24 Oguz boyundan 12 sini olustururlar Yerle ilgili unsurlari temsil ederler Sozcuk uc oka sahip olanlar manasi tasir Ok sozcugu bircok kaynakta boy anlaminda kullanilmistir Onok Bozok Ucok Yine Oguz ve Ogur kelimeleri de benzer bicimde kullanilir On Ogur Bes Ogur Sar Ogur Dokuz Oguz gibi Ucoklara Ic Oguzlar da denir sol kolu teskil ederler Kok Alp Gok Han Simgesi Sungur dur Ogullari a Bayan Her zaman nimetle dolu yer anlamindadir Akkoyunlular sulalesi Izmir den Gence ye kadar Bayandur adli yerler bu boydan gelir b Becene Pecenek Iyi savasci anlamindadir Karadeniz kuzeyi ile Balkanlarda gocen ve 1071 Malazgirt ile 1176 Miryakefalon meydan muharebelerinde Bizanslardan ayrilarak Selcuklular safina gecen Pecenekler Ankara Cukurova Halep bolgelerindeki Turkmen oymaklarindan Pecenekler bu boydandir c Cavuldur Cavundur Unlu serefli cevik anlamindadir Turkmenistan da Mankislak Cavuldurlari Corum cevresindeki Cavuldur ve Anadolu daki Cavdar Turkmen oymaklari Erzurum ve cevresindeki Cavundur adli koyler bu boyun adindan alinmistir d Cepni Dusmani nerede gorse savasip carpan vuran ve hizli savasan anlamindadir Rize Sinop arasindaki cok usta demirci Cepniler Kirsehir Manisa Balikesir cevresindeki ve Kars ile Van bolgelerinde Turkmen Oymagi Cepniler bulunmaktadir Tag Alp Dag Han Simgesi Uckus tur Ogullari a Salur Nerde yetisirse kilic ve comagi ile is gorur anlamindadir Kars ve Erzurum hakimleri Salur Kazan Han sulalesi Sivas ve Kayseri hukumdari alim ve sair Kadi Burhaneddin Ahmed ve Devleti Fars Atabegleri Salqurlar Horasan daki Teke Yomut ve Sarik adli Turkmenlerin cogu bu boydandir b Eymur Imir Cok iyi ve zengin anlamindadir Akkoyunlu Zulkadirli ve Halep Turkmenleri icindeki Eymurlu Imirli oymaklari Cildir ve Gurcistan daki bazi Terekeme Oymagi bu boydandir c Alayuntlu Alayundlu Alaca atli hayvanlari iyi anlamindadir Yonca kelimesi bu boyun hatirasidir d Yuregir Uregir Daima iyi is yapan ve duzen kuran kurucu anlamindadir Orta Toros ve Cukurova Ucoklu Turkmenlerinin cogu Anadolu daki Ramazanogullari bu boydandir Tengiz Alp Deniz Han Simgesi Cakir dir Ogullari a Igdir Yigitlik buyukluk anlamindadir Anadolu da yuzlerce yer adi birakan Igdirlar Iran da buyuk Kaskay eli icindeki Igdir ve Igdir bu boyun hatirasidir b Begduz Bugduz Herkese tevazu gosterir ve hizmet eder anlamindadir Peygamber Muhammed e elci giden 622 623 yillari arasinda Medine ye varan Begduz Emen soyu temsilcisi ve Yenikent yabgularindan Sahmelik in Atabeyi Kuzulu Halep Turkmenlerinden Begduzler bu boydandir c Yiva Iva Derecesi hepsinden ustun anlamindadir Buyuk Selcuklu Sultani Meliksah in 1072 1092 doneminde Suriye ve Filistin i feth eden Atsiz Bey XII yuzyilda Hemedanin batisinda Cebel bolgesi hakimleri Bercemogullari Haclilari Halep cevresinde yenen Yaruk Bey Guney Azerbaycan daki Kacar elinin Yiva Oymagi bu boydandir Ankara da cok taninan Yiva kavunu bu boyun yerlestigi ve adlari ile anilan koylerde yetisir d Kinik Her yerde aziz muhterem anlamindadir Buyuk Selcuklu ve Anadolu Selcuklu devletlerini kuran obalar ile Orta Toroslardaki Ucoklu Turkmenler ve Halep Ankara ve Aydin daki Kinik oymaklari bu boydandir Ayrica bakinizTurk Boylarinin Tamgalari Oguz Kagan Destani Oguzlar BozoklarKaynakcaE G Ambros P A Andrews C Balim L Bazin J Cler P B Golden A Gokalp B Flemming G Hazai A T Karamustafa S Kleinmichel P Zieme E J Zurcher Artikel Turks Encyclopaedia of Islam Digital Edition The Tribal History Of The Central Asian TurksTurk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz