Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İki partili sistem oy hakkı bulunanların iki büyük parti arasında seçim yaptığı ve kazananın mecliste çoğunluğu sağlayarak iktidara geldiği bir sistemdir. ABD, Jamaika ve Malta örneklerinde katı biçimde iki partili sistem görülür, bu sistemde iki parti dışında üçüncü bir partinin ülkedeki siyasi sisteme etkisi neredeyse hiç olmaz. Birleşik Krallık gibi ülkelerde ise siyasete yön veren iki dominant parti görülür, üçüncü veya dördüncü partiler ülkenin siyasi sistemine az da olsa etki edebilir ve dominant iki partinin kazanmasında veya kaybetmesinde etkili olabilirler.
Belirleyici Özellikler
İki partili sistemler çoğunlukçu demokrasi modelleridir. İki partili sistemler gerçekte çok partili sistemin özelleşmiş bir türüdür, hatta İki partili sistemi çok partili sistemden ayırmak bazı hallerde çok zordur. Gerçekten de böyle bir uygulamada bir ülkede yalnızca iki partinin zorunlu varlığı anlaşılmaz. Bu durum yasal bir zorlamanın sonucu değildir. O ülkedeki mevcut partiler içerisinde, güçlü ve baskın bir biçimde iki büyük partinin siyasal yaşama egemen olmasıdır. Bu sisteminin belirleyici özelliği, büyük partilerden birinin koalisyon yapmak zorunda kalmadan iktidara gelmesidir.
Seçim mücadelesi, seçmenler açısından iki eğilim arasındaki bir tercih sorununa dönüşmüştür. Böyle bir sistemde üç tip seçmen bulunur. a) İki büyük partinin sadık ve her ne olursa olsun görüşü değişmeyen seçmenleri b) Kararsız seçmenler c) Sistemin işleyişi ile ilgisi bulunmayan ve oy kullanmayan seçmenler. Ayrıca var olan küçük partilere oy veren ama toplamdaki oranı hiçbir etkiye sahip olmayan seçmenler de dördüncü olarak ele alınabilir. Partiler daha çok kararsız seçmenin oylarını almaya ve bazen de sandığa gitmeyen kitleyi ikna etmeye çalışırlar. Oy kullanmayan seçmen kitlesinin büyüklüğü ise dikkat çekici hususlardan biridir.
Avantaj ve Dezavantajları
İki partili sistemde iki büyük parti dışında, diğer partilerin iktidara gelebilme yetenek ve güçleri çok uzun bir zaman boyunca kaybolmuştur. İktidar genellikle iki parti arasında el değiştirmekte ve bir parti her zaman parlamentoda çoğunluğu temsil ettiğinden siyasal istikrara imkân vermektedir. Bir diğer yararı partilerin çoğunluk oyuna sahip olabilmek için genellikle merkeze yakın, ılımlı politikalar izlemek zorunda kalmasıdır. Bu nedenle, partilerin yaklaşımları ve programları itidalli (orta yolda, ılımlı) ve gerçekçi olmaktadır.Bu sistemin dezavantajı ise ülkede bulunan çeşitli siyasal eğilimlerin temsil şanslarının olmayışıdır.
Ölçüt ve Türler
Bu yapıdaki önemli bir ölçüt tartışması ise iki büyük partiden başka küçük partilerin meclise girebilmeleri ancak uzun yıllar boyunca hükûmete koalisyonla bile olsa gelme imkânı bulamamaları hâlinde sistemin İki Partili olarak kabul edilip edilmeyeceği üzerinedir. Ayrıca üçüncü ve hatta dördüncü ama küçük partilerin bulunması durumunda ise sistem biraz daha değişebilmektedir. İki parti sistemi kendi içinde ikiye ayrılabilir.
- Saf iki partili sistem: Belirleyici özelliği, iki büyük partiden birinin, parlamentoda salt (mutlak) çoğunluğu sağlayarak, tek başına hükûmeti kurabilmesidir.
- Destekli iki partili sistem: Siyasal yaşama hakim olan iki büyük partinin yanında, bir üçüncü partinin de zorunlu olarak ortaya çıktığı durumlarda görülür. Burada aslında iki partili değil üç partili bir yapı vardır. "İki-buçukluk Sistemi" olarak da bilinir. İki büyük partinin herhangi biri tek başına hükûmeti kuracak çoğunluğu sağlayamadığında bu büyük partilerden birinin üçüncü küçük partiyle anlaşmasıyla hükûmet kurulur. Yani küçük partinin desteğine ihtiyaç vardır.
Örnekler
- Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokratik Parti ve Cumhuriyetçi Parti olmak üzere iki baskın parti bulunur. Buradaki çift parti sisteminde iktidardaki parti başarısızlık hâlinde seçmen tarafından açıkça sorumlu görülür. Amerikan siyasal tarihinde birçok kere “üçüncü parti” girişimleri olmuştur ve sistemde buna engel yasal bir durum yoktur. Ancak bunların hepsi ya başarısızlığa uğramış ya da yerel nitelikte küçük partiler olarak kalmışlardır.
- Birleşik Krallık'ta Muhafazakâr Parti ve İşçi Partisi arasında iktidar el değiştirir ancak 2010 yılında Liberal Demokrat Parti ile Muhafazakâr Parti koalisyon kurarak Destekli İki Parti Sistemine doğru kayma gerçekleşmiştir.
- Almanya'da küçük parti (buçukluk) konumundaki Hür Demokrat Parti (Almanca: "Freie Demokratische Partei" - FDP) oyların ve parlamentodaki sandalye sayısının çok az bir kısmını alabilmesine karşın 1945'ten itibaren 53 yıl boyunca iki baskın partiden birisiyle her defasında koalisyon kurarak sürekli hükûmet içinde yer almayı başarmıştır. Yani asıl partiler iktidardan düşerken FDP hep hükûmet içinde kalmıştır. Ancak ilk kez 2013 yılında FDP Parlamento dışında kalmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- The Two Party System, Boundless Publishing, Two-party systems are prominent in various countries, such as the U.S., and contain both advantages and disadvantages, Accessed August 12, 2013
- Parti Sistemleri ve Türkiyedeki Uygulamalar, Murat Yanık, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
- DUVERGER, Maurice, Siyasal Partiler, Çev. Ergun Özbudun, Bilgi Yayınevi, ikinci Basım, Ankara 1974
- Kirchner, Emil; Broughton, David (1988). "The FDP in the Federal Republic of Germany". In Kirchner, Emil. Liberal Parties in Western Europe. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 62–93.
Dipnotlar
- ^ KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, 7. Baskı, Ankara 1995, s. 181.
- ^ Davut Dursun, Siyasal Partiler, "ansar.de" 7 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (erişim tarihi: 22.06.2016)
- ^ Demokrasi Motifleri s:70, Arend Lijphart Çev:Güneş Ayas/Utku Umut Bulsun Mart 2006 Salyangoz Yayınları
Dış bağlantılar
- Birleşik Krallık'ta Seçim Sistemi 28 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ABD: İki Partili Siyasal Sistemin Tarihi Üzerine 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iki partili sistem oy hakki bulunanlarin iki buyuk parti arasinda secim yaptigi ve kazananin mecliste cogunlugu saglayarak iktidara geldigi bir sistemdir ABD Jamaika ve Malta orneklerinde kati bicimde iki partili sistem gorulur bu sistemde iki parti disinda ucuncu bir partinin ulkedeki siyasi sisteme etkisi neredeyse hic olmaz Birlesik Krallik gibi ulkelerde ise siyasete yon veren iki dominant parti gorulur ucuncu veya dorduncu partiler ulkenin siyasi sistemine az da olsa etki edebilir ve dominant iki partinin kazanmasinda veya kaybetmesinde etkili olabilirler Jim Riley ve Regis Publishing e gore iki partili sistemin semasi Kazanan her seyi alir sistemi secmenleri ucuncu parti veya bagimsiz adaylari secmekten caydiriyor ve zamanla surec saglamlasarak yalnizca iki buyuk partinin ayakta kalabilmesine neden oluyor Belirleyici OzelliklerIki partili sistemler cogunlukcu demokrasi modelleridir Iki partili sistemler gercekte cok partili sistemin ozellesmis bir turudur hatta Iki partili sistemi cok partili sistemden ayirmak bazi hallerde cok zordur Gercekten de boyle bir uygulamada bir ulkede yalnizca iki partinin zorunlu varligi anlasilmaz Bu durum yasal bir zorlamanin sonucu degildir O ulkedeki mevcut partiler icerisinde guclu ve baskin bir bicimde iki buyuk partinin siyasal yasama egemen olmasidir Bu sisteminin belirleyici ozelligi buyuk partilerden birinin koalisyon yapmak zorunda kalmadan iktidara gelmesidir Secim mucadelesi secmenler acisindan iki egilim arasindaki bir tercih sorununa donusmustur Boyle bir sistemde uc tip secmen bulunur a Iki buyuk partinin sadik ve her ne olursa olsun gorusu degismeyen secmenleri b Kararsiz secmenler c Sistemin isleyisi ile ilgisi bulunmayan ve oy kullanmayan secmenler Ayrica var olan kucuk partilere oy veren ama toplamdaki orani hicbir etkiye sahip olmayan secmenler de dorduncu olarak ele alinabilir Partiler daha cok kararsiz secmenin oylarini almaya ve bazen de sandiga gitmeyen kitleyi ikna etmeye calisirlar Oy kullanmayan secmen kitlesinin buyuklugu ise dikkat cekici hususlardan biridir Avantaj ve Dezavantajlari Iki partili sistemde iki buyuk parti disinda diger partilerin iktidara gelebilme yetenek ve gucleri cok uzun bir zaman boyunca kaybolmustur Iktidar genellikle iki parti arasin da el degistirmekte ve bir parti her zaman parlamentoda cogunlugu temsil ettiginden siyasal istikrara imkan vermektedir Bir diger yarari partilerin cogunluk oyuna sahip olabilmek icin genellikle merkeze yakin ilimli politikalar izlemek zorunda kalmasidir Bu nedenle partilerin yaklasimlari ve programlari itidalli orta yolda ilimli ve gercekci olmaktadir Bu sistemin dezavantaji ise ulkede bulunan cesitli siyasal egilimlerin temsil sanslarinin olmayisidir Olcut ve Turler Bu yapidaki onemli bir olcut tartismasi ise iki buyuk partiden baska kucuk partilerin meclise girebilmeleri ancak uzun yillar boyunca hukumete koalisyonla bile olsa gelme imkani bulamamalari halinde sistemin Iki Partili olarak kabul edilip edilmeyecegi uzerinedir Ayrica ucuncu ve hatta dorduncu ama kucuk partilerin bulunmasi durumunda ise sistem biraz daha degisebilmektedir Iki parti sistemi kendi icinde ikiye ayrilabilir Saf iki partili sistem Belirleyici ozelligi iki buyuk partiden birinin parlamentoda salt mutlak cogunlugu saglayarak tek basina hukumeti kurabilmesidir Destekli iki partili sistem Siyasal yasama hakim olan iki buyuk partinin yaninda bir ucuncu partinin de zorunlu olarak ortaya ciktigi durumlarda gorulur Burada aslinda iki partili degil uc partili bir yapi vardir Iki bucukluk Sistemi olarak da bilinir Iki buyuk partinin herhangi biri tek basina hukumeti kuracak cogunlugu saglayamadiginda bu buyuk partilerden birinin ucuncu kucuk partiyle anlasmasiyla hukumet kurulur Yani kucuk partinin destegine ihtiyac vardir OrneklerAmerika Birlesik Devletleri nde Demokratik Parti ve Cumhuriyetci Parti olmak uzere iki baskin parti bulunur Buradaki cift parti sisteminde iktidardaki parti basarisizlik halinde secmen tarafindan acikca sorumlu gorulur Amerikan siyasal tarihinde bircok kere ucuncu parti girisimleri olmustur ve sistemde buna engel yasal bir durum yoktur Ancak bunlarin hepsi ya basarisizliga ugramis ya da yerel nitelikte kucuk partiler olarak kalmislardir Birlesik Krallik ta Muhafazakar Parti ve Isci Partisi arasinda iktidar el degistirir ancak 2010 yilinda Liberal Demokrat Parti ile Muhafazakar Parti koalisyon kurarak Destekli Iki Parti Sistemine dogru kayma gerceklesmistir Almanya da kucuk parti bucukluk konumundaki Hur Demokrat Parti Almanca Freie Demokratische Partei FDP oylarin ve parlamentodaki sandalye sayisinin cok az bir kismini alabilmesine karsin 1945 ten itibaren 53 yil boyunca iki baskin partiden birisiyle her defasinda koalisyon kurarak surekli hukumet icinde yer almayi basarmistir Yani asil partiler iktidardan duserken FDP hep hukumet icinde kalmistir Ancak ilk kez 2013 yilinda FDP Parlamento disinda kalmistir Ayrica bakinizCok partili sistem Siyasi parti sistemiKaynakcaThe Two Party System Boundless Publishing Two party systems are prominent in various countries such as the U S and contain both advantages and disadvantages Accessed August 12 2013 Parti Sistemleri ve Turkiyedeki Uygulamalar Murat Yanik Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi DUVERGER Maurice Siyasal Partiler Cev Ergun Ozbudun Bilgi Yayinevi ikinci Basim Ankara 1974 Kirchner Emil Broughton David 1988 The FDP in the Federal Republic of Germany In Kirchner Emil Liberal Parties in Western Europe Cambridge Cambridge University Press pp 62 93 ISBN 978 0 521 32394 9Dipnotlar KAPANI Munci Politika Bilimine Giris Bilgi Yayinevi 7 Baski Ankara 1995 s 181 Davut Dursun Siyasal Partiler ansar de 7 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim tarihi 22 06 2016 Demokrasi Motifleri s 70 Arend Lijphart Cev Gunes Ayas Utku Umut Bulsun Mart 2006 Salyangoz Yayinlari ISBN 975 6277 18 1Dis baglantilarBirlesik Krallik ta Secim Sistemi 28 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Iki Partili Siyasal Sistemin Tarihi Uzerine 10 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde