Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Triyas (bazen 🝈 olarak sembolize edilir), 251,902 milyon yıl önce (myö) Permiyen Dönemi'nin sonundan 201,4 myö Jura Dönemi'nin başlangıcına kadar 50,5 milyon yılı kapsayan jeolojik bir dönem ve . Triyas, Mezozoyik Zaman'ın ilk ve en kısa dönemidir. Dönemin hem başlangıcı hem de sonunda büyük yok oluşlar görülmüştür. Triyas Dönemi, Erken Triyas, ve Geç Triyas olmak üzere üç devreye ayrılır.
| Triyas | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
251,902 ± 0,024 - 201,36 ± 0,17 myö | |||||||||||||||||||||||
 Geç Triyas (220 milyon yıl önce) döneminde Dünya | |||||||||||||||||||||||
| Kronoloji | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Etimoloji | |||||||||||||||||||||||
| Kullanım bilgisi | |||||||||||||||||||||||
| Gök cismi | Dünya | ||||||||||||||||||||||
| Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | ||||||||||||||||||||||
| Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | ||||||||||||||||||||||
| Tanım | |||||||||||||||||||||||
| Kronolojik birim | (Dönem) | ||||||||||||||||||||||
| Stratigrafik birim | |||||||||||||||||||||||
| Zaman aralığının resmîyeti | Resmî | ||||||||||||||||||||||
| Alt sınırını belirleyen | Bir konodont olan 'un ilk ortaya çıkışı | ||||||||||||||||||||||
| Alt sınır KSKN | Meishan, Zhejiang, Çin 31°04′47″N 119°42′21″E / 31.0798°K 119.7058°D | ||||||||||||||||||||||
| KSKN onayı | 2001 | ||||||||||||||||||||||
| Üst sınırını belirleyen | Bir ammonit olan 'un ilk ortaya çıkışı | ||||||||||||||||||||||
| Üst sınır KSKN | Kuhjoch kesiti, , , Avusturya 47°29′02″N 11°31′50″E / 47.4839°K 11.5306°D | ||||||||||||||||||||||
| KSKN onayı | 2010 | ||||||||||||||||||||||
| Atmosfer ve iklim verileri | |||||||||||||||||||||||
Triyas, Dünya'nın biyosferini fakirleştiren Permiyen-Triyas yok oluşuyla başlamıştır; yaşamın eski çeşitliliğine kavuşması Triyas'ın ortalarını bulmuştur. Triyas kayıtlarında üç canlı kategorisi öne çıkar. Bunlar: Yok oluştan kurtulanlar, kısa süreliğine gelişen yeni gruplar ve Mezozoyik Zaman'a hükmetmeye devam eden diğer yeni gruplardır. Sürüngenler, özellikle de arkozorlar, bu dönemdeki başlıca kara omurgalılarıdır. Dinozorlar olarak adlandırılan özelleşmiş bir arkozor alt grubu, ilk olarak Geç Triyas'ta ortaya çıkmış ancak bunu takip eden Jura Dönemi'ne kadar baskın hâle gelmemiştir. Bu dönemde baskın hâle gelen arkozorlar öncelikle modern timsahların akrabaları ve ataları olan psödosukiyanlar olurken, omurgalılar arasında ilk kez uçma konusunda uzmanlaşan bazı arkozorlar da teruzorlar hâline gelmiştir.
Önceki Permiyen Dönemi'nin baskın omurgalıları olan terapsitler, Triyas boyunca azalmıştır. Kendileri de terapsitlerin özelleşmiş bir alt grubu olan ilk gerçek memeliler de bu dönemde evrimleşmiştir. Süperkıta Pangea, Triyas Dönemi boyunca yerküreyi kaplamaktaydı ancak takip eden Jura Dönemi'nde kademeli olarak kuzeyde Lavrasya ve güneyde Gondvana olmak üzere iki ayrı kara parçasına ayrılmaya başlamıştır.
Triyas Dönemi'nde küresel iklim çoğunlukla sıcak ve kuraktı. Pangea'nın iç kısımlarının çoğunu çöller kaplıyordu ancak Pangea parçalanmaya başladıkça iklim değişmiş ve daha nemli hâle gelmiştir. Triyas Dönemi, çoğu psödosukiyan dahil olmak üzere birçok grubu yok eden ve dinozorların Jura'daki hâkim kara omurgalıları olmasına sebep olan Triyas-Jura yok oluşu ile sonlandı.
Kelime kökeni
Triyas, 1834 yılında tarafından, güney Almanya'da yaygın olan üç farklı kayaç katmanının (Yunanca triás 'üçlü' anlamına gelir) art arda gelmesine ithafen adlandırılmıştır. Bunlar, sırasıyla alt (renkli kumtaşı), orta (kabuklu kireç taşı) ve üst 'dir (renkli kil).
-
![image]()
, Almanya yakınlarındaki Erken Triyas kumtaşı (Buntsandstein) -
![image]()
, Almanya yakınlarında Muschelkalk'ı (kabuklu kireçtaşı) -
![image]()
, Almanya'da Geç Triyas ve üstündeki
Deniz yaşamı
Trias’da deniz yaşamı bugünkü görünümü alır. En önemli fark, dev deniz sürüngenlerinin hakim yırtıcı türleri oluşturmasıdır. Su Kaplumbağaları ve Timsahlar da bu devirde ortaya çıkmıştır.
Günümüz mercanları ilk kez Tetis Denizinde ortaya çıkar. Tetis, mercan resiflerinin yoğun olduğu tropik bir denize dönüşür.
Kara yaşamı
Pangea’nın kurak kesimlerinde sporlu bitkilerin yanı sıra açık tohumlulardan özellikle kozalaklılar yaygındır.
İlk memeliler de Trias’ın sonlarında ortaya çıkmıştır. Bunlar, oldukça küçük cüsseli canlılardır. Dinozorların ilk türleri de bu devre aittir.
Kitlesel yok oluş
Trias’ın sonunda, nedeni bugün için net olarak bilinmeyen bir kitlesel yok oluş yaşanmıştır. Hayvan türlerinin yüzde otuzbeşi, deniz yaşamının ise yüzde ellisi bu yok oluştan etkilendi. İlk dinozorlar da tümüyle yok oldular.
Kaynakça
- ^ Widmann, Philipp; Bucher, Hugo; Leu, Marc; ve diğerleri. (2020). "Dynamics of the Largest Carbon Isotope Excursion During the Early Triassic Biotic Recovery". Frontiers in Earth Science. 8 (196): 196. Bibcode:2020FrEaS...8..196W. doi:10.3389/feart.2020.00196.
- ^ McElwain, J. C.; Punyasena, S. W. (2007). "Mass extinction events and the plant fossil record". Trends in Ecology & Evolution. 22 (10): 548–557. doi:10.1016/j.tree.2007.09.003. (PMID) 17919771.
- ^ Retallack, G. J.; ; Morante, R. (1996). "Global coal gap between Permian–Triassic extinctions and middle Triassic recovery of peat forming plants". GSA Bulletin. 108 (2): 195–207. Bibcode:1996GSAB..108..195R. doi:10.1130/0016-7606(1996)108<0195:GCGBPT>2.3.CO;2. Erişim tarihi: 2007-09-29.
- ^ Payne, J. L.; Lehrmann, D. J.; Wei, J.; Orchard, M. J.; Schrag, D. P.; Knoll, A. H. (2004). "Large Perturbations of the Carbon Cycle During Recovery from the End-Permian Extinction". Science. 305 (5683): 506–9. Bibcode:2004Sci...305..506P. doi:10.1126/science.1097023. (PMID) 15273391.
- ^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu.
- ^ Hongfu, Yin; Kexin, Zhang; Jinnan, Tong; Zunyi, Yang; Shunbao, Wu (June 2001). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) of the Permian-Triassic Boundary" (PDF). Episodes. 24 (2): 102-114. doi:10.18814/epiiugs/2001/v24i2/004
![image]()
. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. - ^ Hillebrandt, A.v.; Krystyn, L.; Kürschner, W. M.; Bonis, N. R.; Ruhl, M.; Richoz, S.; Schobben, M. A. N.; Urlichs, M.; Bown, P.R.; Kment, K.; McRoberts, C. A.; Simms, M.; Tomãsových, A. (September 2013). "The Global Stratotype Sections and Point (GSSP) for the base of the Jurassic System at Kuhjoch (Karwendel Mountains, Northern Calcareous Alps, Tyrol, Austria)". Episodes. 36 (3): 162-98. CiteSeerX 10.1.1.736.9905 $2. doi:10.18814/epiiugs/2013/v36i3/001. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ "Triassic". Unabridged. Random House.
- ^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2024.
- ^ Sahney, S.; Benton, M.J. (2008). "Recovery from the most profound mass extinction of all time". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 275 (1636): 759-765. doi:10.1098/rspb.2007.1370. (PMC) 2596898 $2. (PMID) 18198148.
- ^ Brusatte, S. L.; Benton, M. J.; Ruta, M.; Lloyd, G. T. (12 Eylül 2008). (PDF). Science. 321 (5895): 1485-1488. Bibcode:2008Sci...321.1485B. doi:10.1126/science.1161833. hdl:20.500.11820/00556baf-6575-44d9-af39-bdd0b072ad2b. (PMID) 18787166. 24 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
- ^ . nationalgeographic.com. 19 Ekim 2012. 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Friedrich von Alberti, Beitrag zu einer Monographie des bunten Sandsteins, Muschelkalks und Keupers, und die Verbindung dieser Gebilde zu einer Formation [Contribution to a monograph on the colored sandstone, shell limestone and mudstone, and the joining of these structures into one formation] (Stuttgart and Tübingen, (Germany): J. G. Cotta, 1834). Alberti coined the term "Trias" on page 324 : "… bunter Sandstein, Muschelkalk und Keuper das Resultat einer Periode, ihre Versteinerungen, um mich der Worte E. de Beaumont's zu bedeinen, die Thermometer einer geologischen Epoche seyen, … also die bis jezt beobachtete Trennung dieser Gebilde in 3 Formationen nicht angemessen, und es mehr dem Begriffe Formation entsprechend sey, sie zu einer Formation, welche ich vorläufig Trias nennen will, zu verbinden." ( … colored sandstone, shell limestone, and mudstone are the result of a period; their fossils are, to avail myself of the words of E. de Beaumont, the thermometer of a geologic epoch; … thus the separation of these structures into 3 formations, which has been maintained until now, isn't appropriate, and it is more consistent with the concept of "formation" to join them into one formation, which for now I will name "trias".)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Triyas bazen olarak sembolize edilir 251 902 milyon yil once myo Permiyen Donemi nin sonundan 201 4 myo Jura Donemi nin baslangicina kadar 50 5 milyon yili kapsayan jeolojik bir donem ve Triyas Mezozoyik Zaman in ilk ve en kisa donemidir Donemin hem baslangici hem de sonunda buyuk yok oluslar gorulmustur Triyas Donemi Erken Triyas ve Gec Triyas olmak uzere uc devreye ayrilir Triyas251 902 0 024 201 36 0 17 myo PreYeYeOSDCPTJKPgNGec Triyas 220 milyon yil once doneminde DunyaKronoloji 255 250 245 240 235 230 225 220 215 210 205 200 PzMezozoyikPermiyenTriyasJuraErkGec Permiyen Triyas yok olusu Karniyen yagmur donemi Odunsu agaclarin tumuyle geri donusu Komurlesen bitkilerin geri donusu Scleractinia takimindan mercanlar amp kireclesmis sungerler Triyas Jura yok olusu 2018 itibariyla Triyas in Uluslararasi Stratigrafi Komisyonu na gore alt bolumleri Dikey eksen olcegi milyon yil once EtimolojiKullanim bilgisiGok cismiDunyaBolgesel kullanimKuresel ICS Kullanilan zaman cizelgesiICS Zaman CetveliTanimKronolojik birimDonemStratigrafik birimZaman araliginin resmiyetiResmiAlt sinirini belirleyenBir konodont olan un ilk ortaya cikisiAlt sinir KSKNMeishan Zhejiang Cin 31 04 47 N 119 42 21 E 31 0798 K 119 7058 D 31 0798 119 7058KSKN onayi2001Ust sinirini belirleyenBir ammonit olan un ilk ortaya cikisiUst sinir KSKNKuhjoch kesiti Avusturya 47 29 02 N 11 31 50 E 47 4839 K 11 5306 D 47 4839 11 5306KSKN onayi2010Atmosfer ve iklim verileri Triyas Dunya nin biyosferini fakirlestiren Permiyen Triyas yok olusuyla baslamistir yasamin eski cesitliligine kavusmasi Triyas in ortalarini bulmustur Triyas kayitlarinda uc canli kategorisi one cikar Bunlar Yok olustan kurtulanlar kisa sureligine gelisen yeni gruplar ve Mezozoyik Zaman a hukmetmeye devam eden diger yeni gruplardir Surungenler ozellikle de arkozorlar bu donemdeki baslica kara omurgalilaridir Dinozorlar olarak adlandirilan ozellesmis bir arkozor alt grubu ilk olarak Gec Triyas ta ortaya cikmis ancak bunu takip eden Jura Donemi ne kadar baskin hale gelmemistir Bu donemde baskin hale gelen arkozorlar oncelikle modern timsahlarin akrabalari ve atalari olan psodosukiyanlar olurken omurgalilar arasinda ilk kez ucma konusunda uzmanlasan bazi arkozorlar da teruzorlar haline gelmistir Onceki Permiyen Donemi nin baskin omurgalilari olan terapsitler Triyas boyunca azalmistir Kendileri de terapsitlerin ozellesmis bir alt grubu olan ilk gercek memeliler de bu donemde evrimlesmistir Superkita Pangea Triyas Donemi boyunca yerkureyi kaplamaktaydi ancak takip eden Jura Donemi nde kademeli olarak kuzeyde Lavrasya ve guneyde Gondvana olmak uzere iki ayri kara parcasina ayrilmaya baslamistir Triyas Donemi nde kuresel iklim cogunlukla sicak ve kurakti Pangea nin ic kisimlarinin cogunu coller kapliyordu ancak Pangea parcalanmaya basladikca iklim degismis ve daha nemli hale gelmistir Triyas Donemi cogu psodosukiyan dahil olmak uzere bircok grubu yok eden ve dinozorlarin Jura daki hakim kara omurgalilari olmasina sebep olan Triyas Jura yok olusu ile sonlandi Kelime kokeniGuneybati Utah ta Orta Triyas deniz tortullari Triyas 1834 yilinda tarafindan guney Almanya da yaygin olan uc farkli kayac katmaninin Yunanca trias uclu anlamina gelir art arda gelmesine ithafen adlandirilmistir Bunlar sirasiyla alt renkli kumtasi orta kabuklu kirec tasi ve ust dir renkli kil Almanya yakinlarindaki Erken Triyas kumtasi Buntsandstein Almanya yakinlarinda Muschelkalk i kabuklu kirectasi Almanya da Gec Triyas ve ustundekiDeniz yasamiTrias da deniz yasami bugunku gorunumu alir En onemli fark dev deniz surungenlerinin hakim yirtici turleri olusturmasidir Su Kaplumbagalari ve Timsahlar da bu devirde ortaya cikmistir Gunumuz mercanlari ilk kez Tetis Denizinde ortaya cikar Tetis mercan resiflerinin yogun oldugu tropik bir denize donusur Kara yasamiPangea nin kurak kesimlerinde sporlu bitkilerin yani sira acik tohumlulardan ozellikle kozalaklilar yaygindir Ilk memeliler de Trias in sonlarinda ortaya cikmistir Bunlar oldukca kucuk cusseli canlilardir Dinozorlarin ilk turleri de bu devre aittir Kitlesel yok olusTrias in sonunda nedeni bugun icin net olarak bilinmeyen bir kitlesel yok olus yasanmistir Hayvan turlerinin yuzde otuzbesi deniz yasaminin ise yuzde ellisi bu yok olustan etkilendi Ilk dinozorlar da tumuyle yok oldular Kaynakca Widmann Philipp Bucher Hugo Leu Marc ve digerleri 2020 Dynamics of the Largest Carbon Isotope Excursion During the Early Triassic Biotic Recovery Frontiers in Earth Science 8 196 196 Bibcode 2020FrEaS 8 196W doi 10 3389 feart 2020 00196 McElwain J C Punyasena S W 2007 Mass extinction events and the plant fossil record Trends in Ecology amp Evolution 22 10 548 557 doi 10 1016 j tree 2007 09 003 PMID 17919771 Retallack G J Morante R 1996 Global coal gap between Permian Triassic extinctions and middle Triassic recovery of peat forming plants GSA Bulletin 108 2 195 207 Bibcode 1996GSAB 108 195R doi 10 1130 0016 7606 1996 108 lt 0195 GCGBPT gt 2 3 CO 2 Erisim tarihi 2007 09 29 Payne J L Lehrmann D J Wei J Orchard M J Schrag D P Knoll A H 2004 Large Perturbations of the Carbon Cycle During Recovery from the End Permian Extinction Science 305 5683 506 9 Bibcode 2004Sci 305 506P doi 10 1126 science 1097023 PMID 15273391 Uluslararasi Kronostratigrafik Cizelge PDF www stratigraphy org Uluslararasi Stratigrafi Komisyonu Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Hongfu Yin Kexin Zhang Jinnan Tong Zunyi Yang Shunbao Wu June 2001 The Global Stratotype Section and Point GSSP of the Permian Triassic Boundary PDF Episodes 24 2 102 114 doi 10 18814 epiiugs 2001 v24i2 004 28 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Aralik 2020 Hillebrandt A v Krystyn L Kurschner W M Bonis N R Ruhl M Richoz S Schobben M A N Urlichs M Bown P R Kment K McRoberts C A Simms M Tomasovych A September 2013 The Global Stratotype Sections and Point GSSP for the base of the Jurassic System at Kuhjoch Karwendel Mountains Northern Calcareous Alps Tyrol Austria Episodes 36 3 162 98 CiteSeerX 10 1 1 736 9905 2 doi 10 18814 epiiugs 2013 v36i3 001 27 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2020 Triassic Unabridged Random House Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Uluslararasi Kronostratigrafik Cizelge PDF www stratigraphy org Uluslararasi Stratigrafi Komisyonu 23 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Nisan 2024 Sahney S Benton M J 2008 Recovery from the most profound mass extinction of all time Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences 275 1636 759 765 doi 10 1098 rspb 2007 1370 PMC 2596898 2 PMID 18198148 Brusatte S L Benton M J Ruta M Lloyd G T 12 Eylul 2008 PDF Science 321 5895 1485 1488 Bibcode 2008Sci 321 1485B doi 10 1126 science 1161833 hdl 20 500 11820 00556baf 6575 44d9 af39 bdd0b072ad2b PMID 18787166 24 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2012 nationalgeographic com 19 Ekim 2012 20 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Friedrich von Alberti Beitrag zu einer Monographie des bunten Sandsteins Muschelkalks und Keupers und die Verbindung dieser Gebilde zu einer Formation Contribution to a monograph on the colored sandstone shell limestone and mudstone and the joining of these structures into one formation Stuttgart and Tubingen Germany J G Cotta 1834 Alberti coined the term Trias on page 324 bunter Sandstein Muschelkalk und Keuper das Resultat einer Periode ihre Versteinerungen um mich der Worte E de Beaumont s zu bedeinen die Thermometer einer geologischen Epoche seyen also die bis jezt beobachtete Trennung dieser Gebilde in 3 Formationen nicht angemessen und es mehr dem Begriffe Formation entsprechend sey sie zu einer Formation welche ich vorlaufig Trias nennen will zu verbinden colored sandstone shell limestone and mudstone are the result of a period their fossils are to avail myself of the words of E de Beaumont the thermometer of a geologic epoch thus the separation of these structures into 3 formations which has been maintained until now isn t appropriate and it is more consistent with the concept of formation to join them into one formation which for now I will name trias Oncesinde gelen Proterozoyik Ust Zaman Fanerozoyik Ust ZamanPaleozoyik Zaman Mezozoyik Zaman Senozoyik ZamanKambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen Neojen Kv