Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Haziran 2020) () ( |
İnsan deneyleri, insanlar üzerinde uygulanan tıbbî deneyleri içerir. Tıbbî araştırmalar'ın önemli bir parçasıdır ve birçok insan tıbbi tedavi için 'ne gönüllü olmaktadır. Bazı insanlar ayrıca basit medikal bilim ve biyoloji için de gönüllü olmaktadır.
Bazı deneyler, hayvanlar yerine insanların kullanıldığı kozmetik ürün ve içeriklerin testlerini barındırabilir. Bazı vakalarda doktorların testleri, başkalarının hayatlarını riske atmamak için kendileri üzerinde yaptığı belirtilmiştir. Bu durum olarak adlandırılır.
İnsan deneylerinin tarihçesi
İnsan deneyleri ve zaman içinde değişim gösterdi. Pek çok zaman, insan deneylerinin objeleri mahkûmlar, köleler, aile üyeleri veya deneyi yapanın kendisiydi.
Antik zamanlar
Chalcedonlu (Kadıköy yakası) Herophilus(en), diğerleri arasında Batlamyus krallıklarından gelen mahkûmlar üzerinde, mahkûmlar canlıyken yaptığı deneyler sayesinde Celcus tarafından itibar gördü.
Eski Çağdaş Bilim
İlk insan kobaylı araştırma deneyleri arasında 1700 yıllarında aşı deneyleri bulunur. Bu ilk denemelerde, fizikçiler kendilerini veya aile üyelerini denek olarak kullanmışlardır. Başkaları üzerinde denemeler, denek üzerinde bir tehlike olmadığı tecrübelerle kanıtlanınca gerçekleştirilirdi.
Bunun gibi araştırmalardan ünlü olan bir araştırma, çiçek aşısını kendi oğlu ve komşusunun çocukları üzerinde deniyen Edward Jenner'ın deneyleridir. örnek olarak 'un değişik dozlarda 17 ilacı etkilerini kaydetmek için denemesidir. Karşıt şekilde ünlü bilim insanı "insan işlemleri üzerinde acı dolu" Louis Pasteur buna rağmen öncelikli sonuçların hayvanlarla yapılan deneylerden sonra alınması konusunda ikna olmuştu. Bir insan üzerinde işlem yapmayı sadece onun ilk deneğinin, küçük bir çocuk olan Joseph Meister'in, ölümüne emin olunca kabul etmişti ve sonuç kaçınılmazdı.
20. yüzyılın başları
1900'lerde, ilaçlardaki ilerlemeler hızlandı ve deneklerle araştırma işlemleri de değişti. İnsan hakları ortaya çıktı, bilim disiplinlerinde etik açılardan çeşitli tartışmalara konu oldu.
Walter Reed'in iyi bilinen deneyleri sarıhumma aşısını geliştirdi ve büyük avantajlar getirdi. Reed'in aşı denemeleri dikkatlice ince elenip sık dokundu ve hernasılsa önceki denemelere benzemedi.
Tıbbî deneyler ayrıca insanların izinleri olmadan, baskı yoluyla ve gizlice, üstü örtülü olarak da yapılmıştır. Tıbbi deneme bahanesi bazı zorbalıklar için gerekçe olarak kullanılabilir. 1932'den 1970'lere kadar, Birleşik Devletlerde, insanlar (en) için denek olarak kullanılmıştır.
II. Dünya Savaşı sırasında, Almanya'da, Nazi insan deneyleri vuku buldu. Savaşın sonunda 23 Nazi doktor ve bilim insanı toplama kamplarında denek olarak kullanılan insanları öldürmekle yargılandı. 23 Nazi partisi üyesinin yargılanması Nürnberg'deydi ve bunlardan onbeşi suçlu bulundu, bunların yedisi asılarak idama mahkûm edildi ve diğer sekizi 10 yıldan ömür boyu hapse kadar cezalar aldı. Sekiz parti üyesi beraat etti.
Bu işlemlerin sonucunda (en:Nuremberg Code) oluşturuldu ve araştırmacılar için aşağıdaki başlıkları içerir.
- Bilgilendirilmiş izin gereklidir.
- Araştırma öncelikle hayvanlar üzerinde yapılmalıdır.
- Beklenen yararlarla beraber risk de açıklanmalıdır.
- Araştırmalar uzman bilim insanları tarafından yürütülmelidir.
- Fiziksel ve ruhsal acıdan kaçınılmalıdır.
- Ölüm veya benzeri yaralanmaların söz konusu olabileceği araştırmalar yapılmamalıdır.
Japonya'da 731. Birim, canlı mahkûmların vücutlarında deneyleri, uzuvları bedenden ayırma, salgın hastalık deneylerini 1920'lerin başından çok geniş bir sürece yayarak uyguladı. Sovyetler, Japonların sonuçlarına göz diken ABD tarafından bu sorumluluğa ulaşım için birçok yönden engellendi. Etkileri dayanıklıydı ve Çin hala gizlenmiş patojenin etkilerini gidermek için çalışıyor
1940 yılında Birleşik Devletlerde Chicago şehrindeki dört yüz mahkûm yeni ve deneysel ilaçların etkilerini çalışmak için sıtma hastalığına yakalatıldı. 1942 yılının başında, hardal gazı deneyleri, 4.000 Birleşik Devletler memurunda insan sinir sisteminindeki etkileri üzerine çalışmak üzere yürütüldü. 1945 yılında sonlandırıldı.
Maryland'daki (en), Birleşik Devletler biyolojik savaş denemeleri karargâhıdır. (en), enfecsiyonların bulaştırıldığı ve insan deneklerdeki etkilerinin gözlendiği bir operasyondu.[1]14 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
1940'lı yıllarda ABD tarafından Guatemala'da insanlar üzerinde frengi deneyleri yapıldı. 2010 yılında ABD devleti resmî olarak bu yapılan deneylerden dolayı özür diledi.
(en:Declaration of Helsinki)
1964 yılında Helsinki Bildirisi olarak bilinecek olan araştırma etiğine dair bir takım kanunlar yayınladı. , tedavileştirici içerikli tıbbî araştırma gözüyle yeni bir yorumlanmasıydı. Akabinde, Gazete editörleri araştırmaların bildiriye göre olası gerektiğine ihtiyaç gösterdi. Bu belge işlevinin iyileştirilmesine neden oldu.
(Beecher Paper)
1966 yılında,anestesi uzmanı Dr. bir makale yazdı: Etik ve Klinik Araştırmalar', saygı gösterilen araştırmacılar tarafından yürütülen ve ahlâki olarak tartışmalı 22 örnek araştırmayı tanımlıyordu ve başlıca basında yayımlandı Beecher "İlaç sestir ve en büyük ilerleme sesli erişebilmedir." diyordu. O, bununla beraber eğer etik olamayan araştırma engellenmeseydi, "tedaviye büyük zarar verecekti". Beecher wrote, "Medicine is sound, and most progress is soundly attained...". He believed, however, that if unethical research were not prohibited it would "do great harm to medicine". Beecher etik olmayan birkaç araştırmanın hesaplarını şart koşmuş ve "etik olmayan ve şüpheli etik prosedürler nadir değildir" şeklinde sonuçlandırmıştır.
(en:Belmont Report)
Halk Sağlık Servisi Frengi Çalışması, insan denekler kapsayan araştırmaların halk algılamasını yönlendirenleri arasında en etkilisiydi. Basın bu çalışmayı ortaya çıkardığı zaman bir panel düzenledi ve bu çalışmayı derhal durdurulması gerektiğini beyan etti. İnsan araştırmalarının bu yetersizliği kifayetsizdi. Panel federal düzenlemeler yapılmasını ve gelecekte insan araştırma deneklerinin korunmasını tavsiye etti. Akabinde, federal düzenlemeler kanunlaştırıldı ve bu kanun Ulusal Araştırma Kanunu 45, Federal Düzenlemeler Kanunu 46, 21 ve 50'yi de içermekteydi.
1974 yılında Birleşik Devletler Kongresi düzenlenmesini onayladı, genel olarak bilindiği adıyla, araştırma etiğindeki kişilerin oluşturduğu komisyon. Kongre, Ulusal Komisyona insan araştırmalarının idaresi altında basit etik prensipleri tanımlaması için emir verdi. Bu görevi tamamlamak için komisyon, o güne kadar süregelmiş "İnsan denekli araştırmaların etik yanını yargılamak için basit etik prensipleri nedir" hakkındaki tartışma ve soruları inceledi. Kongre ayrıca ulusal komisyondan, insan araştırmalarının bu prensiplerle uyumlu çalışmasını sağlayacak maddeler oluşturmasını istedi.
1979 yılında, Ulusal komisyon toplanarak yayınladı. İnsan deneylerinin içindeki herkes için Belmont Raporunun okunması gerekli ahle getirildi. Rapor bütün insan hususlu araştırmalar altında üç başlıca etik prensip tanımlıyordu. Bu prensiple genel olarak Belmont Prensipleri olarak isimlendirilir. Belmont prensipleri insan için saygı, iyilik ve adalet içermektedir.
II. Dünya Savaşı sonrası
- ABD: , Tuskegee'deki frengi deneylerei (), hepatitis, 'da çocuklar üzerinde yapılan deneyler, (1963), (1971), , (), , 'nde yapılan dermatological deneyleri.
- Birleşik Krallık: 'un ölümüyle 1950'de 'da yapılan gönüllü insan deneyleri.
CIA ABD ordusuyla birlikte kimyalasal ve biyolojik bir çalışma başlattı. Edgewood tophanesi ve American Askeriyesi tıbbi araştırma enstitüsü bu uygulamaların başlandığı ve en önemli merkeziydi. Cia bu upurda birçok toksin geliştirdi. Bunlar, daha çok, uyuşturucu and kanserojen içindi. Cia bu toksinleri Fidel Castro'nun süikastinde ve Abdul Karim ve Patrick Lumumba gibi diğer devlet adamları içinde kullanmaya çalıştı. Akıl kotrol materyalleri daha çok insanları sorguya çekmeyi kolaylaştırmak için kullanılmıştır. Ve bu toksinler süikastlarda silah olarak kullanılmıştır. Bu toksinlerden biri Cİa in üzerinde çok büyük dikkatle çalıştığı kırmızı yosunun türevi olan bir maddeden oluşmaktadar.Adı ise olarak adlandırılmaktadır.
21. yüzyılın başları
21. yüzyılın başlarında insan DNA'sını oluşturan baz çiftlerini belirlemek, insan genomunun tüm genlerini fiziksel ve işlevsel açıdan tanımlamak ve gen haritasını çıkarmak amacıyla başlatılan İnsan Genom Projesi tamamlanmıştır. Bu gelişmeyle birlikte bilim insanları dizi spesifik nükleaz teknolojilerini kullanarak (ZFN, TALEN ve CRISPR) insan genomunda hasarlı DNA parçalarını kesip, hastalığa neden olan genleri düzeltmenin yollarını aramaya başlamışlardır. Günümüzde kanser başta olmak üzere birçok hastalığın gen düzenleme araçlarıyla tedavisi mümkün görünmekte ve buna yönelik klinik çalışmalar devam etmektedir.
Hinxton Topluluğu, Amerikan Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri, Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Topluluğu gibi kuruluşlar hastalık modellemede, genetik hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde büyük umutlar vadeden bu teknolojilerin dikkatle takip edilmesi gerektiğini gündeme getirmiştir.
2016 yılında Kathy Niakan araştırmalarında insan embriyosu üzerinde CRISPR düzenleme aracını kullanmak için ruhsat alan ilk bilim insanı olmuştur. 2017 yılında ise tüp bebek tedavisi gören çiftlerin bağışladığı embriyoları laboratuvar şartlarında birkaç gün yaşatarak, gelişimin ilk günlerinde embriyoların oluşumunu kontrol eden bir gen tespit ederek bu genin düzenlenmesinin düşük riskini azaltabileceği belirleyen bir makale çıkamıştır.
2018 yılının kasım ayında ise He Jiankui isimli Çinli biyofizikçi CRISPR-Cas9 gen düzenleme teknolojisini insan embriyosunda kullanarak insanlık tarihinin ilk genetik tasarımlı bebeklerinin dünyaya gelmesine katkıda bulunduğunu açıklamıştır.
Kaynakça
- ^ Rothman, Alexander J.; Salovey, Peter; Antone, Carol; Keough, Kelli; Martin, Chloé Drake (1 Eylül 1993). "The Influence of Message Framing on Intentions to Perform Health Behaviors". Journal of Experimental Social Psychology (İngilizce). 29 (5): 408-433. doi:10.1006/jesp.1993.1019. ISSN 0022-1031.
- ^ Brady, R. H. (1982). "Dogma and doubt". Biological Journal of the Linnean Society (İngilizce). 17 (1): 79-96. doi:10.1111/j.1095-8312.1982.tb02015.x. ISSN 1095-8312. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2021.
- ^ Mitscherlich, Alexander (1993). Society without the father : a contribution to social psychology. 1st HarperPerennial ed. New York, NY: HarperPerennial. ISBN . OCLC 23939767.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2010.
- ^ Shamoo, Adil E.; Irving, Dianne N. (Kasım 1993). "Accountability in research using persons with mental illness". Accountability in Research (İngilizce). 3 (1): 1-17. doi:10.1080/08989629308573826. ISSN 0898-9621.
- ^ Beecher, Henry K. (16 Haziran 1966). "Ethics and Clinical Research". New England Journal of Medicine (İngilizce). 274 (24): 1354-1360. doi:10.1056/NEJM196606162742405. ISSN 0028-4793.
- ^ Begüm., Akman, (2009). Yaşamın şifresi : insan genom projesi. ODTÜ Yayıncılık. ISBN . OCLC 850789367.
- ^ a b c BULDUK, Bengisu Kevser; ŞAHİNOĞLU, Serap (2021). "Investigation of ethical evaluations of the World's First Genome-Edited Babies Case". Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History. 29 (1): 38-47. doi:10.5336/mdethic.2020-74194. ISSN 1303-4332.
- ^ Fogarty, Norah M. E.; McCarthy, Afshan; Snijders, Kirsten E.; Powell, Benjamin E.; Kubikova, Nada; Blakeley, Paul; Lea, Rebecca; Elder, Kay; Wamaitha, Sissy E.; Kim, Daesik; Maciulyte, Valdone (4 Ekim 2017). "Erratum: Genome editing reveals a role for OCT4 in human embryogenesis". Nature. 551 (7679): 256-256. doi:10.1038/nature24292. ISSN 0028-0836.
Dış bağlantılar
- Alliance for Human Research Protection18 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.mja.com.au/public/issues/178_09_050503/letters_050503-10.html15 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.ama-assn.org/ama/pub/category/10817.html14 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.newscientist.com/opinion/opbooks.jsp?id=ns2435615 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Four Docs Busted For Performing Human Experiments On Elderly Patients[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Insan deneyleri haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Insan deneyleri insanlar uzerinde uygulanan tibbi deneyleri icerir Tibbi arastirmalar in onemli bir parcasidir ve bircok insan tibbi tedavi icin ne gonullu olmaktadir Bazi insanlar ayrica basit medikal bilim ve biyoloji icin de gonullu olmaktadir Bazi deneyler hayvanlar yerine insanlarin kullanildigi kozmetik urun ve iceriklerin testlerini barindirabilir Bazi vakalarda doktorlarin testleri baskalarinin hayatlarini riske atmamak icin kendileri uzerinde yaptigi belirtilmistir Bu durum olarak adlandirilir Insan deneylerinin tarihcesiInsan deneyleri ve zaman icinde degisim gosterdi Pek cok zaman insan deneylerinin objeleri mahkumlar koleler aile uyeleri veya deneyi yapanin kendisiydi Antik zamanlar Chalcedonlu Kadikoy yakasi Herophilus en digerleri arasinda Batlamyus kralliklarindan gelen mahkumlar uzerinde mahkumlar canliyken yaptigi deneyler sayesinde Celcus tarafindan itibar gordu Eski Cagdas Bilim Ilk insan kobayli arastirma deneyleri arasinda 1700 yillarinda asi deneyleri bulunur Bu ilk denemelerde fizikciler kendilerini veya aile uyelerini denek olarak kullanmislardir Baskalari uzerinde denemeler denek uzerinde bir tehlike olmadigi tecrubelerle kanitlaninca gerceklestirilirdi Bunun gibi arastirmalardan unlu olan bir arastirma cicek asisini kendi oglu ve komsusunun cocuklari uzerinde deniyen Edward Jenner in deneyleridir ornek olarak un degisik dozlarda 17 ilaci etkilerini kaydetmek icin denemesidir Karsit sekilde unlu bilim insani insan islemleri uzerinde aci dolu Louis Pasteur buna ragmen oncelikli sonuclarin hayvanlarla yapilan deneylerden sonra alinmasi konusunda ikna olmustu Bir insan uzerinde islem yapmayi sadece onun ilk deneginin kucuk bir cocuk olan Joseph Meister in olumune emin olunca kabul etmisti ve sonuc kacinilmazdi 20 yuzyilin baslari 1900 lerde ilaclardaki ilerlemeler hizlandi ve deneklerle arastirma islemleri de degisti Insan haklari ortaya cikti bilim disiplinlerinde etik acilardan cesitli tartismalara konu oldu Walter Reed in iyi bilinen deneyleri sarihumma asisini gelistirdi ve buyuk avantajlar getirdi Reed in asi denemeleri dikkatlice ince elenip sik dokundu ve hernasilsa onceki denemelere benzemedi Tibbi deneyler ayrica insanlarin izinleri olmadan baski yoluyla ve gizlice ustu ortulu olarak da yapilmistir Tibbi deneme bahanesi bazi zorbaliklar icin gerekce olarak kullanilabilir 1932 den 1970 lere kadar Birlesik Devletlerde insanlar en icin denek olarak kullanilmistir II Dunya Savasi II Dunya Savasi sirasinda Almanya da Nazi insan deneyleri vuku buldu Savasin sonunda 23 Nazi doktor ve bilim insani toplama kamplarinda denek olarak kullanilan insanlari oldurmekle yargilandi 23 Nazi partisi uyesinin yargilanmasi Nurnberg deydi ve bunlardan onbesi suclu bulundu bunlarin yedisi asilarak idama mahkum edildi ve diger sekizi 10 yildan omur boyu hapse kadar cezalar aldi Sekiz parti uyesi beraat etti Bu islemlerin sonucunda en Nuremberg Code olusturuldu ve arastirmacilar icin asagidaki basliklari icerir Bilgilendirilmis izin gereklidir Arastirma oncelikle hayvanlar uzerinde yapilmalidir Beklenen yararlarla beraber risk de aciklanmalidir Arastirmalar uzman bilim insanlari tarafindan yurutulmelidir Fiziksel ve ruhsal acidan kacinilmalidir Olum veya benzeri yaralanmalarin soz konusu olabilecegi arastirmalar yapilmamalidir Japonya da 731 Birim canli mahkumlarin vucutlarinda deneyleri uzuvlari bedenden ayirma salgin hastalik deneylerini 1920 lerin basindan cok genis bir surece yayarak uyguladi Sovyetler Japonlarin sonuclarina goz diken ABD tarafindan bu sorumluluga ulasim icin bircok yonden engellendi Etkileri dayanikliydi ve Cin hala gizlenmis patojenin etkilerini gidermek icin calisiyor 1940 yilinda Birlesik Devletlerde Chicago sehrindeki dort yuz mahkum yeni ve deneysel ilaclarin etkilerini calismak icin sitma hastaligina yakalatildi 1942 yilinin basinda hardal gazi deneyleri 4 000 Birlesik Devletler memurunda insan sinir sisteminindeki etkileri uzerine calismak uzere yurutuldu 1945 yilinda sonlandirildi Maryland daki en Birlesik Devletler biyolojik savas denemeleri karargahidir en enfecsiyonlarin bulastirildigi ve insan deneklerdeki etkilerinin gozlendigi bir operasyondu 1 14 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1940 li yillarda ABD tarafindan Guatemala da insanlar uzerinde frengi deneyleri yapildi 2010 yilinda ABD devleti resmi olarak bu yapilan deneylerden dolayi ozur diledi en Declaration of Helsinki 1964 yilinda Helsinki Bildirisi olarak bilinecek olan arastirma etigine dair bir takim kanunlar yayinladi tedavilestirici icerikli tibbi arastirma gozuyle yeni bir yorumlanmasiydi Akabinde Gazete editorleri arastirmalarin bildiriye gore olasi gerektigine ihtiyac gosterdi Bu belge islevinin iyilestirilmesine neden oldu Beecher Paper 1966 yilinda anestesi uzmani Dr bir makale yazdi Etik ve Klinik Arastirmalar saygi gosterilen arastirmacilar tarafindan yurutulen ve ahlaki olarak tartismali 22 ornek arastirmayi tanimliyordu ve baslica basinda yayimlandi Beecher Ilac sestir ve en buyuk ilerleme sesli erisebilmedir diyordu O bununla beraber eger etik olamayan arastirma engellenmeseydi tedaviye buyuk zarar verecekti Beecher wrote Medicine is sound and most progress is soundly attained He believed however that if unethical research were not prohibited it would do great harm to medicine Beecher etik olmayan birkac arastirmanin hesaplarini sart kosmus ve etik olmayan ve supheli etik prosedurler nadir degildir seklinde sonuclandirmistir en Belmont Report Halk Saglik Servisi Frengi Calismasi insan denekler kapsayan arastirmalarin halk algilamasini yonlendirenleri arasinda en etkilisiydi Basin bu calismayi ortaya cikardigi zaman bir panel duzenledi ve bu calismayi derhal durdurulmasi gerektigini beyan etti Insan arastirmalarinin bu yetersizligi kifayetsizdi Panel federal duzenlemeler yapilmasini ve gelecekte insan arastirma deneklerinin korunmasini tavsiye etti Akabinde federal duzenlemeler kanunlastirildi ve bu kanun Ulusal Arastirma Kanunu 45 Federal Duzenlemeler Kanunu 46 21 ve 50 yi de icermekteydi 1974 yilinda Birlesik Devletler Kongresi duzenlenmesini onayladi genel olarak bilindigi adiyla arastirma etigindeki kisilerin olusturdugu komisyon Kongre Ulusal Komisyona insan arastirmalarinin idaresi altinda basit etik prensipleri tanimlamasi icin emir verdi Bu gorevi tamamlamak icin komisyon o gune kadar suregelmis Insan denekli arastirmalarin etik yanini yargilamak icin basit etik prensipleri nedir hakkindaki tartisma ve sorulari inceledi Kongre ayrica ulusal komisyondan insan arastirmalarinin bu prensiplerle uyumlu calismasini saglayacak maddeler olusturmasini istedi 1979 yilinda Ulusal komisyon toplanarak yayinladi Insan deneylerinin icindeki herkes icin Belmont Raporunun okunmasi gerekli ahle getirildi Rapor butun insan hususlu arastirmalar altinda uc baslica etik prensip tanimliyordu Bu prensiple genel olarak Belmont Prensipleri olarak isimlendirilir Belmont prensipleri insan icin saygi iyilik ve adalet icermektedir II Dunya Savasi sonrasi ABD Tuskegee deki frengi deneylerei hepatitis da cocuklar uzerinde yapilan deneyler 1963 1971 nde yapilan dermatological deneyleri Birlesik Krallik un olumuyle 1950 de da yapilan gonullu insan deneyleri CIA ABD ordusuyla birlikte kimyalasal ve biyolojik bir calisma baslatti Edgewood tophanesi ve American Askeriyesi tibbi arastirma enstitusu bu uygulamalarin baslandigi ve en onemli merkeziydi Cia bu upurda bircok toksin gelistirdi Bunlar daha cok uyusturucu and kanserojen icindi Cia bu toksinleri Fidel Castro nun suikastinde ve Abdul Karim ve Patrick Lumumba gibi diger devlet adamlari icinde kullanmaya calisti Akil kotrol materyalleri daha cok insanlari sorguya cekmeyi kolaylastirmak icin kullanilmistir Ve bu toksinler suikastlarda silah olarak kullanilmistir Bu toksinlerden biri CIa in uzerinde cok buyuk dikkatle calistigi kirmizi yosunun turevi olan bir maddeden olusmaktadar Adi ise olarak adlandirilmaktadir 21 yuzyilin baslari 21 yuzyilin baslarinda insan DNA sini olusturan baz ciftlerini belirlemek insan genomunun tum genlerini fiziksel ve islevsel acidan tanimlamak ve gen haritasini cikarmak amaciyla baslatilan Insan Genom Projesi tamamlanmistir Bu gelismeyle birlikte bilim insanlari dizi spesifik nukleaz teknolojilerini kullanarak ZFN TALEN ve CRISPR insan genomunda hasarli DNA parcalarini kesip hastaliga neden olan genleri duzeltmenin yollarini aramaya baslamislardir Gunumuzde kanser basta olmak uzere bircok hastaligin gen duzenleme araclariyla tedavisi mumkun gorunmekte ve buna yonelik klinik calismalar devam etmektedir Hinxton Toplulugu Amerikan Bilim Muhendislik ve Tip Akademileri Uluslararasi Kok Hucre Arastirmalari Toplulugu gibi kuruluslar hastalik modellemede genetik hastaliklarin onlenmesinde ve tedavisinde buyuk umutlar vadeden bu teknolojilerin dikkatle takip edilmesi gerektigini gundeme getirmistir 2016 yilinda Kathy Niakan arastirmalarinda insan embriyosu uzerinde CRISPR duzenleme aracini kullanmak icin ruhsat alan ilk bilim insani olmustur 2017 yilinda ise tup bebek tedavisi goren ciftlerin bagisladigi embriyolari laboratuvar sartlarinda birkac gun yasatarak gelisimin ilk gunlerinde embriyolarin olusumunu kontrol eden bir gen tespit ederek bu genin duzenlenmesinin dusuk riskini azaltabilecegi belirleyen bir makale cikamistir 2018 yilinin kasim ayinda ise He Jiankui isimli Cinli biyofizikci CRISPR Cas9 gen duzenleme teknolojisini insan embriyosunda kullanarak insanlik tarihinin ilk genetik tasarimli bebeklerinin dunyaya gelmesine katkida bulundugunu aciklamistir Kaynakca Rothman Alexander J Salovey Peter Antone Carol Keough Kelli Martin Chloe Drake 1 Eylul 1993 The Influence of Message Framing on Intentions to Perform Health Behaviors Journal of Experimental Social Psychology Ingilizce 29 5 408 433 doi 10 1006 jesp 1993 1019 ISSN 0022 1031 Brady R H 1982 Dogma and doubt Biological Journal of the Linnean Society Ingilizce 17 1 79 96 doi 10 1111 j 1095 8312 1982 tb02015 x ISSN 1095 8312 19 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2021 Mitscherlich Alexander 1993 Society without the father a contribution to social psychology 1st HarperPerennial ed New York NY HarperPerennial ISBN 0 06 097420 6 OCLC 23939767 Arsivlenmis kopya 3 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2010 Shamoo Adil E Irving Dianne N Kasim 1993 Accountability in research using persons with mental illness Accountability in Research Ingilizce 3 1 1 17 doi 10 1080 08989629308573826 ISSN 0898 9621 Beecher Henry K 16 Haziran 1966 Ethics and Clinical Research New England Journal of Medicine Ingilizce 274 24 1354 1360 doi 10 1056 NEJM196606162742405 ISSN 0028 4793 Begum Akman 2009 Yasamin sifresi insan genom projesi ODTU Yayincilik ISBN 978 9944 344 29 6 OCLC 850789367 a b c BULDUK Bengisu Kevser SAHINOGLU Serap 2021 Investigation of ethical evaluations of the World s First Genome Edited Babies Case Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics Law and History 29 1 38 47 doi 10 5336 mdethic 2020 74194 ISSN 1303 4332 Fogarty Norah M E McCarthy Afshan Snijders Kirsten E Powell Benjamin E Kubikova Nada Blakeley Paul Lea Rebecca Elder Kay Wamaitha Sissy E Kim Daesik Maciulyte Valdone 4 Ekim 2017 Erratum Genome editing reveals a role for OCT4 in human embryogenesis Nature 551 7679 256 256 doi 10 1038 nature24292 ISSN 0028 0836 Dis baglantilarAlliance for Human Research Protection18 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www mja com au public issues 178 09 050503 letters 050503 10 html15 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www ama assn org ama pub category 10817 html14 Aralik 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www newscientist com opinion opbooks jsp id ns2435615 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Four Docs Busted For Performing Human Experiments On Elderly Patients olu kirik baglanti