İoannis Komnenos Vatacis (Yunanca: Grekçe: Ἱωάννης Κομνηνός Βατάτζης ya da kısaca İoannis Komnenos ya da İoannis Vatacis), başka alfabelerle Batacis yazımıda kullanılır, I. Manuil ve II. Aleksios hükümdarlıklarının önemli askerî ve siyasi karakteridir. Yaklaşık 1132 yılında doğumludur ve I. Andronikos'a karşı başlattığı isyan sırasında doğal nedenlerle ölmüştür.
İoannis Komnenos Vatacis | |
---|---|
Doğum | bilinmiyor, muhtemelen y. 1132 |
Ölüm | 16 Mayıs 1182 Filadelfiya |
Bağlılığı | Bizans İmparatorluğu |
Rütbesi | Megas Domestikos |
Komutası | Bizans Ordusu Komutanlığı, Trakya Theması Valisi (Dux) |
Çatışma/savaşları | Bizans-Selçuklu savaşları
|
Ailesi | |
Babası | |
Arka plan ve ailesi
İoannis Komnenos Vatacis, sebastohypertatos ile İmparator II. İoannis ve karısı İrini kızları porphyrogenita prenses Eudokia Komnini'nin oğludur. Theodoros Vatacis, II. İoannis tarafından öne çıkarılmaya başlanan "yeni adamlarada" biridir. Vatacis ailesi Bizans aristokrasinde daha önceleri ün üst düzeyler arasında kabul edilmezdi, daha ziyade Trakya'da Hadrianapolis şehri çevresinde uzun zamandır önemliydiler. İoannis'in ebeveynleri 1131 yılında evlendiler ve daha sonra takribi 1132 yılında doğdu. İoannis, kendisi gibi tanınmış bir general olana Andronikos isminde bir erkek kardeşi vardır, Andronikos Amaseia şehrine karşı bir bir orduya 1176 yılında liderlik etmiş ancak Selçuklu Türkleri tarafından öldürülmüştür. Selçuklu Türkleri kesik başını kısa bir süre sonra Miryokefalon Muharebesi sırasında göstermişlerdir. Aleksios isimli bir başka kardeşi vardır. İoannis'in karısının ismi Maria Doukaina'dır ve Aleksios ile Manuel isimlerinde iki oğulları olmuştur. İkinci oğul ismini İoannis'in amcası İmparator Manel'den almıştır.
I. Manuil hükümdarlığında askeri kariyeri
İoannis Komnenos Vatacis, dönemin kayıtlarına 1170'lerde kıdemli general olarak girmiştir; yüksek komutaya atanmadan önce daha küçük kuvvetlerde hizmet ettiği kesindir fakat o dönemlere ait kayıtlar günümüze ulaşmamıştır. Macar sınırında bulunan Zemun'un 1151 yılında kuşatılmasını üstlenen ve Klikya'da bulunan Tarsus'u 1158 yılında ele geçiren önde gelen generallerden babası Theodoros Vatacis'in yanında askerlikte çıraklık dönemini geçirdiği şüphesizdir.
1176 yılında İmparator Manuil Komnenos, Anadolu Selçuklu Devleti yıkmaya teşebbüs etti fakat Miryokefalon'da mağlup oldu. Türk topraklarından Bizans ordusunun çekilmesini içeren ateşkesin ardından, Manuel tüm şartları ama özellikle düşmanlığın durması için Selçuklu sultanı II. Kılıç Arslan'ın ön şart olarak koyduğu sınır kalelerinin yıkılması şartını tam olarak yerine getirmemiştir. Soublaion kalesi yıkıldı ama çok daha önemli olan Dorlion kalesi ise yıkılmadı. Sultan 24,000 kişiden oluşan hatırı sayılır bir süvari ordusunu Anadolu'nun batısında Menderes Vadisi'nde bulunan Bizans topraklarına yollayarak buna cevap verdi. İoannis Komnenos Vatacis, Konstantinopolis'ten Selçuklu saldırısını engellemek talimatları ile Bizans Ordusu komutanı olarak ayrıldı. Konstantin Dukas ve Mihail Aspietes yardımcıları olarak görevlendirildiler. Vatacis, ordusunu yerel asker alımıyla güçlendirdi. Bu şekilde bölgeye hareket etti.
Vatacis, talan edilen Bizans şehirlerinden elde ettikleri yağmalarla Türk topraklarına dönen Selçuklu Ordusunu Menderes Nehri'nden geçerlerken pusuya düşürdü. Selçuklu ordusu kendini savunmakta tamamen acizdi ve yok edildi; Bizans tarihçisi Nikitas Honiatis, binlercesinden çok azının kaçabildiğini yazmıştır. Atabeg rütbesine sahip Selçuklu komutanı da tuzaktan kurtulmak için savaşırken öldürülmüştür.Hyelion-Leimocheir Muharebesi olarak tarihe geçen bu çatışma Bizanslılar için önemli bir zafer olmuştur. Menderes Vadisi etrafında bulunan Türk kökenli göçerlere bu zaferden sonra ceza seferleri düzenlenmiştir.
II. Aleksios ve isyan
Vatacis, kaynaklarda tekrar 1182 yılında çok yüksek bir makam olan Bizans Ordusu baş komutanı (Megas Domestikos) ve önemli bir Thema (vilayet) olan Trakya valisi olarak geçer. Hadrianapolis şehri hem Trakya vilayetinin hem de ailesinin topraklarının merkezidir ve İoannis orada binalar, bakım evleri ve hastaneler yapması nedeniyle kayıtlara geçmiştir.
1180 yılında I. Manuel'in ölümünün ardından, yerine oğlu II. Aleksios geçmiştir. Aleksios çocuk olduğu için, güç annesi İmparatoriçe Antakyalı Maria'nın elindeydi. Maria, Latin (Batı) kökenli olması nedeniyle, halk ama özellikle aristokrasi arasında sevilen biri değildi. Manuel'in kuzeni I. Andronikos erken 1182'de gücü ele geçirmek istediğinde, İoannis Vatacis'e aklına çelmek için yazı yazdı. Vatacis, Andronikos'u potansiyel bir tiran gördüğü için hakaret ifadeleri ile bir cevap verdi. Vatacis'in kuzeni donanma komutanı Andronikos Kontostefanos faka bastırıp Andronikos'un kuvvetlerinin Konstantinopolis'e girmelerinde anahtar rol oynamıştır. Bir kere gücü ele geçirince, I. Andronikos'un gerçekten tiran doğası olduğu ortaya çıkmış ve şiddetli ihtirasıyla Bizans aristokrasisinin ailelerinin güç ve etkisini kırmıştır.
Bu sırada Vatacis, Batı Anadolu'da Filadelfiya yakınlarında ikamet ederken kaydedilmiştir, büyük ihtimalle elindeki görevler alınmıştı. İmparatorluk ailesi üyesinin bir üyesi ve saygı duyulan ve başarılı bir general olarak yeni yönetime karşı açıkça isyan ettiği zaman hatırı sayılır bir ordu toplamakta hiç zorlanmamıştır. Vatacis, Andronikos'u "İmparatorluk ailesi yok etmeyi amaçlamış" bir "şeytani düşman" olarak kınamıştır. En azından İmparatorluk ailesi yönelik suçlaması doğru bir düşüncedir.
I. Andronikos, General Andronikos Lampardas (ya da Lapardas) yönetiminde büyük bir orduyu Vatacis'e karşı yolladı. Vatacis, ağır bir hastalığa yakalanmışken, Filadelfiya yakınlarında Lampardas ile karşılaştı. İlk önce oğulları Manuel ve Aleksios'a ordunun nasıl yerleşeceğiyle ilgili talimat verdi sonra kendisini bir tepenin üstüne çıkartarak, Tahtırevandan savaşı izlemeye başladı. Vatacis'in kuvvetleri başlangıçta galip gelip, Lampardas'ın kuvvetlerini dağıttılar ve bir miktar geri çekilmelerini sağladılar. Ancak birkaç gün sonra 16 mayıs 1182 tarihinde Vatacis öldü. Lidersiz kalan isyan çabucak dağıldı ve Vatacis'in oğulları Selçuklu Sultanı'nın korumasına sığındılar. Denizden Sicilya'yı almaya teşebbüs ederlerken, Girit sahillerinde kaza yaptılar ve esir alındılar. I. Andronikos'un emriyle kör edildiler. Andronikos, Vatacis'in ölümünü ilahi takdir olarak görüp, kendisini Aleksios'un yanında ortak imparator ilan etmiştir.
Mirası
İoannis Komnenos Vatacis, Bizans Tarihçisi Nikitas Honiatis'in çalışmalarında tam bir hayranlıkla tarif edilen birkaç karakterden biridir.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Varzos, p. 382
- ^ Magdalino, p. 207
- ^ Magdalino, p. 208
- ^ Honiatis, pp. 440-441.
- ^ Varzos, pp. 382–383
- ^ Varzos, p. 383
- ^ İoannis Kinnamos, pp. 91 and 138
- ^ Magdalino, p. 99
- ^ Honiatis, p. 108
- ^ Honiatis, pp. 108-109
- ^ Birkenmeier, p. 196
- ^ Varzos, pp. 383–384
- ^ Honiatis, p. 110
- ^ Varzos, p. 384
- ^ Angold, p. 193
- ^ a b Honiatis, p. 138
- ^ Magdalino, p. 153
- ^ Honiatis, p. 146
- ^ Angold, p. 267
- ^ Honiatis, pp. 146-147
- ^ Magdalino, p. 13.
- Genel
Birincil
- Honiatis, Nikitas (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniates. transl. by H. Magoulias. Detroit. ISBN .
- Kinnamos, İoannis (1976). Deeds of John and Manuel Comnenus. transl. by Charles M. Brand. Columbia University Basımevi.
İkincil
- Angold, Michael (1997). The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History (İngilizce). Longman. ISBN .
- Birkenmeier, John W. (2002). The Development of the Komnenian Army: 1081–1180 (İngilizce). Brill. ISBN .
- Magdalino, Paul (2002). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143-1180 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN . 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). B. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. OCLC 834784665.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ioannis Komnenos Vatacis Yunanca Grekce Ἱwannhs Komnhnos Batatzhs ya da kisaca Ioannis Komnenos ya da Ioannis Vatacis baska alfabelerle Batacis yazimida kullanilir I Manuil ve II Aleksios hukumdarliklarinin onemli askeri ve siyasi karakteridir Yaklasik 1132 yilinda dogumludur ve I Andronikos a karsi baslattigi isyan sirasinda dogal nedenlerle olmustur Ioannis Komnenos VatacisDogumbilinmiyor muhtemelen y 1132Olum16 Mayis 1182 FiladelfiyaBagliligi Bizans ImparatorluguRutbesiMegas DomestikosKomutasiBizans Ordusu Komutanligi Trakya Themasi Valisi Dux Catisma savaslariBizans Selcuklu savaslari Hyelion ve Leimocheir Muharebesi Filadelfiya Muharebesi 1182 AilesiBabasiArka plan ve ailesiIoannis Komnenos Vatacis in buyukebeveynleri Imparator II Ioannis ve karisi Irini Bakire ve Cocugu kanatlarda korurken Ioannis Komnenos Vatacis sebastohypertatos ile Imparator II Ioannis ve karisi Irini kizlari porphyrogenita prenses Eudokia Komnini nin ogludur Theodoros Vatacis II Ioannis tarafindan one cikarilmaya baslanan yeni adamlarada biridir Vatacis ailesi Bizans aristokrasinde daha onceleri un ust duzeyler arasinda kabul edilmezdi daha ziyade Trakya da Hadrianapolis sehri cevresinde uzun zamandir onemliydiler Ioannis in ebeveynleri 1131 yilinda evlendiler ve daha sonra takribi 1132 yilinda dogdu Ioannis kendisi gibi taninmis bir general olana Andronikos isminde bir erkek kardesi vardir Andronikos Amaseia sehrine karsi bir bir orduya 1176 yilinda liderlik etmis ancak Selcuklu Turkleri tarafindan oldurulmustur Selcuklu Turkleri kesik basini kisa bir sure sonra Miryokefalon Muharebesi sirasinda gostermislerdir Aleksios isimli bir baska kardesi vardir Ioannis in karisinin ismi Maria Doukaina dir ve Aleksios ile Manuel isimlerinde iki ogullari olmustur Ikinci ogul ismini Ioannis in amcasi Imparator Manel den almistir I Manuil hukumdarliginda askeri kariyeriIoannis Komnenos Vatacis donemin kayitlarina 1170 lerde kidemli general olarak girmistir yuksek komutaya atanmadan once daha kucuk kuvvetlerde hizmet ettigi kesindir fakat o donemlere ait kayitlar gunumuze ulasmamistir Macar sinirinda bulunan Zemun un 1151 yilinda kusatilmasini ustlenen ve Klikya da bulunan Tarsus u 1158 yilinda ele geciren onde gelen generallerden babasi Theodoros Vatacis in yaninda askerlikte ciraklik donemini gecirdigi suphesizdir 1176 yilinda Imparator Manuil Komnenos Anadolu Selcuklu Devleti yikmaya tesebbus etti fakat Miryokefalon da maglup oldu Turk topraklarindan Bizans ordusunun cekilmesini iceren ateskesin ardindan Manuel tum sartlari ama ozellikle dusmanligin durmasi icin Selcuklu sultani II Kilic Arslan in on sart olarak koydugu sinir kalelerinin yikilmasi sartini tam olarak yerine getirmemistir Soublaion kalesi yikildi ama cok daha onemli olan Dorlion kalesi ise yikilmadi Sultan 24 000 kisiden olusan hatiri sayilir bir suvari ordusunu Anadolu nun batisinda Menderes Vadisi nde bulunan Bizans topraklarina yollayarak buna cevap verdi Ioannis Komnenos Vatacis Konstantinopolis ten Selcuklu saldirisini engellemek talimatlari ile Bizans Ordusu komutani olarak ayrildi Konstantin Dukas ve Mihail Aspietes yardimcilari olarak gorevlendirildiler Vatacis ordusunu yerel asker alimiyla guclendirdi Bu sekilde bolgeye hareket etti Vatacis talan edilen Bizans sehirlerinden elde ettikleri yagmalarla Turk topraklarina donen Selcuklu Ordusunu Menderes Nehri nden gecerlerken pusuya dusurdu Selcuklu ordusu kendini savunmakta tamamen acizdi ve yok edildi Bizans tarihcisi Nikitas Honiatis binlercesinden cok azinin kacabildigini yazmistir Atabeg rutbesine sahip Selcuklu komutani da tuzaktan kurtulmak icin savasirken oldurulmustur Hyelion Leimocheir Muharebesi olarak tarihe gecen bu catisma Bizanslilar icin onemli bir zafer olmustur Menderes Vadisi etrafinda bulunan Turk kokenli gocerlere bu zaferden sonra ceza seferleri duzenlenmistir II Aleksios ve isyanVatacis kaynaklarda tekrar 1182 yilinda cok yuksek bir makam olan Bizans Ordusu bas komutani Megas Domestikos ve onemli bir Thema vilayet olan Trakya valisi olarak gecer Hadrianapolis sehri hem Trakya vilayetinin hem de ailesinin topraklarinin merkezidir ve Ioannis orada binalar bakim evleri ve hastaneler yapmasi nedeniyle kayitlara gecmistir 1180 yilinda I Manuel in olumunun ardindan yerine oglu II Aleksios gecmistir Aleksios cocuk oldugu icin guc annesi Imparatorice Antakyali Maria nin elindeydi Maria Latin Bati kokenli olmasi nedeniyle halk ama ozellikle aristokrasi arasinda sevilen biri degildi Manuel in kuzeni I Andronikos erken 1182 de gucu ele gecirmek istediginde Ioannis Vatacis e aklina celmek icin yazi yazdi Vatacis Andronikos u potansiyel bir tiran gordugu icin hakaret ifadeleri ile bir cevap verdi Vatacis in kuzeni donanma komutani Andronikos Kontostefanos faka bastirip Andronikos un kuvvetlerinin Konstantinopolis e girmelerinde anahtar rol oynamistir Bir kere gucu ele gecirince I Andronikos un gercekten tiran dogasi oldugu ortaya cikmis ve siddetli ihtirasiyla Bizans aristokrasisinin ailelerinin guc ve etkisini kirmistir Bu sirada Vatacis Bati Anadolu da Filadelfiya yakinlarinda ikamet ederken kaydedilmistir buyuk ihtimalle elindeki gorevler alinmisti Imparatorluk ailesi uyesinin bir uyesi ve saygi duyulan ve basarili bir general olarak yeni yonetime karsi acikca isyan ettigi zaman hatiri sayilir bir ordu toplamakta hic zorlanmamistir Vatacis Andronikos u Imparatorluk ailesi yok etmeyi amaclamis bir seytani dusman olarak kinamistir En azindan Imparatorluk ailesi yonelik suclamasi dogru bir dusuncedir I Andronikos General Andronikos Lampardas ya da Lapardas yonetiminde buyuk bir orduyu Vatacis e karsi yolladi Vatacis agir bir hastaliga yakalanmisken Filadelfiya yakinlarinda Lampardas ile karsilasti Ilk once ogullari Manuel ve Aleksios a ordunun nasil yerlesecegiyle ilgili talimat verdi sonra kendisini bir tepenin ustune cikartarak Tahtirevandan savasi izlemeye basladi Vatacis in kuvvetleri baslangicta galip gelip Lampardas in kuvvetlerini dagittilar ve bir miktar geri cekilmelerini sagladilar Ancak birkac gun sonra 16 mayis 1182 tarihinde Vatacis oldu Lidersiz kalan isyan cabucak dagildi ve Vatacis in ogullari Selcuklu Sultani nin korumasina sigindilar Denizden Sicilya yi almaya tesebbus ederlerken Girit sahillerinde kaza yaptilar ve esir alindilar I Andronikos un emriyle kor edildiler Andronikos Vatacis in olumunu ilahi takdir olarak gorup kendisini Aleksios un yaninda ortak imparator ilan etmistir MirasiIoannis Komnenos Vatacis Bizans Tarihcisi Nikitas Honiatis in calismalarinda tam bir hayranlikla tarif edilen birkac karakterden biridir KaynakcaOzel a b Varzos p 382 Magdalino p 207 Magdalino p 208 Honiatis pp 440 441 Varzos pp 382 383 Varzos p 383 Ioannis Kinnamos pp 91 and 138 Magdalino p 99 Honiatis p 108 Honiatis pp 108 109 Birkenmeier p 196 Varzos pp 383 384 Honiatis p 110 Varzos p 384 Angold p 193 a b Honiatis p 138 Magdalino p 153 Honiatis p 146 Angold p 267 Honiatis pp 146 147 Magdalino p 13 GenelBirincil Honiatis Nikitas 1984 O City of Byzantium Annals of Niketas Choniates transl by H Magoulias Detroit ISBN 0 8143 1764 2 Kinnamos Ioannis 1976 Deeds of John and Manuel Comnenus transl by Charles M Brand Columbia University Basimevi Ikincil Angold Michael 1997 The Byzantine Empire 1025 1204 A Political History Ingilizce Longman ISBN 0 582 29468 1 Birkenmeier John W 2002 The Development of the Komnenian Army 1081 1180 Ingilizce Brill ISBN 90 04 11710 5 Magdalino Paul 2002 The Empire of Manuel I Komnenos 1143 1180 Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 0 521 52653 1 19 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Varzos Konstantinos 1984 H Genealogia twn Komnhnwn Komninoslarin Soyagaci PDF Yunanca B Selanik Bizans Arastirmalari Merkezi OCLC 834784665