Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Örnekler |
|---|
|
- İsimden yüklem yapan ek-fiillerle karıştırılmamalıdır.
İsim-fiil, mastar veya eylemlik,fiillerin cümlede isim görevinde kullanılan hâli. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiil kök veya gövdelerine -me, -mek veya -iş mastar eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Bu eklerde ses uyumlarına göre gerekli değişiklikler yapılır.
- Kardeşim okumayı öğrendi.
- Bu bakışından hoşlanmadım.
- Yarın okula gitmek istemiyorum.
İsim-fiil eki -me ile olumsuzluk eki -me ile karıştırılmamalıdır:
- Sabahları koşmayı severim. (isim-fiil)
- Çocuklar, koridorlarda koşmayın! (emir kipinde fiil. "-ma" olumsuzluk ekidir.)
Ancak olumsuzluk ekinin ardından isim-fiil eki gelebilir:
- Yarın sizinle gelmemeyi tercih ederim. (ilk -me olumsuzluk eki, ikincisi isim-fiil eki)
"dokuma", "görüş", "dondurma", "sarma" gibi bazı sözcükler fiil kökenli olmakla birlikte kalıcı olarak isme dönüşmüşlerdir. Ancak cümlede fiil anlamlarını yitirmeden kullanılırlarsa mastar görevindedirler.
- En sevdiğim yemek zeytinyağlı sarmadır. (isim)
- Çocuk alçalan uçurtmanın ipini çabucak sarmaya çalışıyordu. (isim-fiil)
- Kasabamızda yeni bir dokuma atölyesi açıldı. (isim)
- Yıpranmış elleriyle dokumaya devam eden yaşlı kadın, gençlere taş çıkartıyordu. (isim-fiil)
Mastar eklerinde ses uyumu
Mastar eklerinden "-me" ve "-mek"in ikişer şekli bulunur ve büyük ünlü uyumuna uyacak şekilde fiillere eklenir:
| ekten önceki hecede bulunan harf | ek | örnekler |
|---|---|---|
| e, i, ö, ü (ince) | -me, -mek | gelme, içmek, ölmek, süzme |
| a, ı, o, u (kalın) | -ma, -mak | almak, ısınma, olma, duymak |
"a" ve "e" ile yazılan ekler her hâlükârda küçük ünlü uyumuna uyduklarından kontrol edilmelerine gerek yoktur.
"-iş" ekinin ise dört şekli bulunur ve bunlar hem büyük hem de küçük ünlü uyumuna uyacak şekilde fiillere eklenir:
| ekten önceki hecede bulunan harf | ek | örnekler |
|---|---|---|
| e, i (ince-düz) | -iş | geliş, gidiş |
| a, ı (kalın-düz) | -ış | bakış, çıkış |
| ö, ü (ince-yuvarlak) | -üş | öpüş, düşüş |
| o, u (kalın-yuvarlak) | -uş | oluş, duyuş |
Kaynakça
- ^ a b "mastar." Gramer Terimleri Sözlüğü 2003. Türk Dil Kurumu. Erişim: 19 Aralık 2012
- ^ a b Yapım ekleri 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türkçeciler.com. Erişim: 20 Aralık 2012.
- ^ "eylemlik." 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . TDK Sözlük.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ornekleratmak atma atis dokumak dokuma dokuyus gondermek gonderme gonderis gormek gorme gorusIsimden yuklem yapan ek fiillerle karistirilmamalidir Isim fiil mastar veya eylemlik fiillerin cumlede isim gorevinde kullanilan hali Turkcedeki uc fiilimsi grubundan biridir Fiil kok veya govdelerine me mek veya is mastar eklerinin getirilmesiyle olusturulur Bu eklerde ses uyumlarina gore gerekli degisiklikler yapilir Kardesim okumayi ogrendi Bu bakisindan hoslanmadim Yarin okula gitmek istemiyorum Isim fiil eki me ile olumsuzluk eki me ile karistirilmamalidir Sabahlari kosmayi severim isim fiil Cocuklar koridorlarda kosmayin emir kipinde fiil ma olumsuzluk ekidir Ancak olumsuzluk ekinin ardindan isim fiil eki gelebilir Yarin sizinle gelmemeyi tercih ederim ilk me olumsuzluk eki ikincisi isim fiil eki dokuma gorus dondurma sarma gibi bazi sozcukler fiil kokenli olmakla birlikte kalici olarak isme donusmuslerdir Ancak cumlede fiil anlamlarini yitirmeden kullanilirlarsa mastar gorevindedirler En sevdigim yemek zeytinyagli sarmadir isim Cocuk alcalan ucurtmanin ipini cabucak sarmaya calisiyordu isim fiil Kasabamizda yeni bir dokuma atolyesi acildi isim Yipranmis elleriyle dokumaya devam eden yasli kadin genclere tas cikartiyordu isim fiil Mastar eklerinde ses uyumuMastar eklerinden me ve mek in ikiser sekli bulunur ve buyuk unlu uyumuna uyacak sekilde fiillere eklenir ekten onceki hecede bulunan harf ek orneklere i o u ince me mek gelme icmek olmek suzmea i o u kalin ma mak almak isinma olma duymak a ve e ile yazilan ekler her halukarda kucuk unlu uyumuna uyduklarindan kontrol edilmelerine gerek yoktur is ekinin ise dort sekli bulunur ve bunlar hem buyuk hem de kucuk unlu uyumuna uyacak sekilde fiillere eklenir ekten onceki hecede bulunan harf ek orneklere i ince duz is gelis gidisa i kalin duz is bakis cikiso u ince yuvarlak us opus dususo u kalin yuvarlak us olus duyusKaynakca a b mastar Gramer Terimleri Sozlugu 2003 Turk Dil Kurumu Erisim 19 Aralik 2012 a b Yapim ekleri 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkceciler com Erisim 20 Aralik 2012 eylemlik 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDK Sozluk