Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2023) () |
İstisnacılık, bir türün, ülkenin, toplumun, kurumun, hareketin, bireyin veya zaman diliminin "istisnai" (yani sıra dışı veya olağanüstü) özel statüye ve yazgıya sahip olduğunu düşünme doktrini veya inancıdır. Terim, belirtilmiş olsun veya olmasın bir şekilde üstün olunduğu fikrini de taşır. Bu istisnayı Tanrı ya da kaderin tayin ettiği düşünülebilir. Her ne kadar ortaya atılan bu fikir bir döneme ilişkin olarak gelişmiş gibi görünse de, günümüzde özellikle belirli uluslara veya bölgelere ilişkin bağlamlarda kullanılmaktadır.
İngiltere'den ilk göç eden Babalara ve ilk dönem sömürgecilerine, Amerika'ya gelmeleri için Tanrı'nın Avrupa kökenli bu yerleşimcilere ilham verdiği ve "İlahi Takdir"in desteğine sahip oldukları ulusal mitolojide yer almaktadır.
Kavramın gelişimi ve kullanımı
Alman romantik filozof ve tarihçiler, özellikle Johann Gottfried Herder (1744-1803) ve Johann Gottlieb Fichte (1762–1814), 18. yüzyılın sonlarında benzersizlik teması üzerine yoğunlaştılar. Siyasal devlet vurgusunu azaltıp, bunun yerine bütün insanlar için, dillerini ve geleneklerini içeren Volk (halk) kavramının benzersizliğini vurguladılar. Kendine özgü tarihi olan kültürel bir varlık olarak kabul edilen her millet, bir "ulusal ruh" ya da "halkın ruhuna" (Almanca: Volksgeist) sahipti. Bu fikir, milliyetçiliğin geliştiği 19. yüzyıl Avrupa topraklarında, özellikle de elitlerin başka yerlerden yönettiği ülkelerde, güçlü bir etkiye sahipti.
Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya,Fransa, Almanya, Yunanistan,Hindistan, Pakistan, Japon İmparatorluğu, İran, İsrail, Kuzey Kore, Güney Afrika,İspanya, İngiltere, Sovyetler Birliği, Avrupa Birliği ve Tayland gibi birçok ülke için "istisnalık" iddiaları yapıldı. Tarihçiler, tarihte Çin, Osmanlı İmparatorluğu, Antik Roma ve Antik Hindistan gibi tarihi imparatorluklar da dahil olmak üzere birçok başka örnek de göstermektedirler.
On dokuzuncu yüzyılda İngiliz emperyalistleri, dünyanın karanlıkta kalmış bölgelerine üstün İngiliz değerleri getirme misyonuna sahip olduklarına inanıyorlardı. Günümüzde ise Yahudiler, Tanrı'nın onlara, şu anda Batı Şeria'da işgal ettikleri Filistin topraklarını verdiklerini sanmaktadırlar. Amerika'ya giden Avrupalı sömürgeci göçmenler, kıtayı aşmak için "İlahi Takdir tarafından tahsis edilmiş açık bir kadere" sahip olduklarına inanmışlardır. ABD'de hâlâ birçok kişi ülkelerinin dünyanın geri kalanına ışık yaymak gibi özel bir misyonu olduğuna inanıyor.
Eleştiriler
İstisnacılığa olan inanç, bir analizdeki tuhaflıkları aşırı vurgulaması ve anlamlı karşılaştırmaları görmezden gelmesi veya küçümsemesi bakımından tarihselciliğe benzer hatalı bir düşünceyi temsil edebilir.[] Bir grup, farklılığın görünümünü abartmak, daha geniş bir hareket alanı yaratmak ve algılanan gerekçeleri azaltacak benzerliklerin tanınmasından kaçınmak için "istisnacılık" iddiasında bulunabilir. [] Bu, anlamlı karşılaştırmalar için ilgili temelleri göz ardı eden sahte bir argümantasyon biçimi olan özel savunma örneği olabilir.[] İstisnacılık genellikle zayıf tarihsel bilgiye dayanmaktadır.
Diğer alanlarda kullanımı
İstisnacılığın, tıp ve genetik alanlarında da kullanımları vardır.
Psikoloji alanındaki bazı hastalıkların semptomları arasında bulunan bir tür psikotik sanrı olan grandiyöz, İngilizce büyük anlamına grand kelimesinden gelir ve kişinin kendini aşırı bir güven içerisinde birçok yönden üstün görmesine neden olur.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Grandin, Greg (2 Ocak 2017). "The Strange Career of American Exceptionalism". The Nation (İngilizce). ss. 22-27.
Kaynakça
- ^ a b c d Crofton, Ian (2023). Tuğçe İnceoğlu (Ed.). Dakikalar İçinde Büyük Fikirler. M. Murtaza Özeren tarafından çevrildi. İstanbul: Kronik Kitap. s. 298. ISBN .
- ^ Schmidt, Royal J. (Haziran 1956). "Cultural Nationalism in Herder". Journal of the History of Ideas (İngilizce). 17 (3). University of Pennsylvania Press. ss. 407-417. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Kohn, Hans (Haziran 1949). "The Paradox of Fichte's Nationalism". Journal of the History of Ideas (İngilizce). 10 (3). University of Pennsylvania Press. ss. 319-43. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Triggs, Prof. Gillian. (İngilizce). www.humanrights.gov.au. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Papanikolaou, Dimitris. (İngilizce). University of Oxford - Faculty of Medieval and Modern Languages. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Dlakavu, Simamkele. "South Africa IS in 'Africa'" (İngilizce). Daily Maverick. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Padya, Raymond (Journalism Editor) (29 Ekim 2013). . Iziko Live (İngilizce). Durban University of Technology. 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Nolte, Georg; Aust, Helmut Philipp (2013). (PDF). Global Constitutionalism (İngilizce). 2 (3). Cambridge University Press. ss. 407-436. doi:10.1017/S2045381713000038. hdl:10419/66220. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Hoffmann, Leif (1 Ocak 2011). "Becoming Exceptional? American and European Exceptionalism and their Critics: A Review" (İngilizce). Cairn.info. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Chase-Dunn, Christopher K.; Hall, Thomas D.; Manning, E. Susan. . Social Science History (İngilizce). 24 (4, Kış 2000). in Project Muse. ss. 727-754. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Coventry, C. J. Özgürlüğün Yeni Doğuşu: South Australia, slavery and exceptionalism. Güney Avustralya Tarih Konseyi (HCSA) Konuşması (2020). 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Istisnacilik haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Istisnacilik bir turun ulkenin toplumun kurumun hareketin bireyin veya zaman diliminin istisnai yani sira disi veya olaganustu ozel statuye ve yazgiya sahip oldugunu dusunme doktrini veya inancidir Terim belirtilmis olsun veya olmasin bir sekilde ustun olundugu fikrini de tasir Bu istisnayi Tanri ya da kaderin tayin ettigi dusunulebilir Her ne kadar ortaya atilan bu fikir bir doneme iliskin olarak gelismis gibi gorunse de gunumuzde ozellikle belirli uluslara veya bolgelere iliskin baglamlarda kullanilmaktadir Amerika ya Ilk Babalarin Inisi Charles Lucy 1868 Ingiltere den ilk goc eden Babalara ve ilk donem somurgecilerine Amerika ya gelmeleri icin Tanri nin Avrupa kokenli bu yerlesimcilere ilham verdigi ve Ilahi Takdir in destegine sahip olduklari ulusal mitolojide yer almaktadir Kavramin gelisimi ve kullanimiAlman romantik filozof ve tarihciler ozellikle Johann Gottfried Herder 1744 1803 ve Johann Gottlieb Fichte 1762 1814 18 yuzyilin sonlarinda benzersizlik temasi uzerine yogunlastilar Siyasal devlet vurgusunu azaltip bunun yerine butun insanlar icin dillerini ve geleneklerini iceren Volk halk kavraminin benzersizligini vurguladilar Kendine ozgu tarihi olan kulturel bir varlik olarak kabul edilen her millet bir ulusal ruh ya da halkin ruhuna Almanca Volksgeist sahipti Bu fikir milliyetciligin gelistigi 19 yuzyil Avrupa topraklarinda ozellikle de elitlerin baska yerlerden yonettigi ulkelerde guclu bir etkiye sahipti Amerika Birlesik Devletleri Avustralya Fransa Almanya Yunanistan Hindistan Pakistan Japon Imparatorlugu Iran Israil Kuzey Kore Guney Afrika Ispanya Ingiltere Sovyetler Birligi Avrupa Birligi ve Tayland gibi bircok ulke icin istisnalik iddialari yapildi Tarihciler tarihte Cin Osmanli Imparatorlugu Antik Roma ve Antik Hindistan gibi tarihi imparatorluklar da dahil olmak uzere bircok baska ornek de gostermektedirler On dokuzuncu yuzyilda Ingiliz emperyalistleri dunyanin karanlikta kalmis bolgelerine ustun Ingiliz degerleri getirme misyonuna sahip olduklarina inaniyorlardi Gunumuzde ise Yahudiler Tanri nin onlara su anda Bati Seria da isgal ettikleri Filistin topraklarini verdiklerini sanmaktadirlar Amerika ya giden Avrupali somurgeci gocmenler kitayi asmak icin Ilahi Takdir tarafindan tahsis edilmis acik bir kadere sahip olduklarina inanmislardir ABD de hala bircok kisi ulkelerinin dunyanin geri kalanina isik yaymak gibi ozel bir misyonu olduguna inaniyor ElestirilerIstisnaciliga olan inanc bir analizdeki tuhafliklari asiri vurgulamasi ve anlamli karsilastirmalari gormezden gelmesi veya kucumsemesi bakimindan tarihselcilige benzer hatali bir dusunceyi temsil edebilir kaynak belirtilmeli Bir grup farkliligin gorunumunu abartmak daha genis bir hareket alani yaratmak ve algilanan gerekceleri azaltacak benzerliklerin taninmasindan kacinmak icin istisnacilik iddiasinda bulunabilir kaynak belirtilmeli Bu anlamli karsilastirmalar icin ilgili temelleri goz ardi eden sahte bir argumantasyon bicimi olan ozel savunma ornegi olabilir kaynak belirtilmeli Istisnacilik genellikle zayif tarihsel bilgiye dayanmaktadir Diger alanlarda kullanimiIstisnaciligin tip ve genetik alanlarinda da kullanimlari vardir Psikoloji alanindaki bazi hastaliklarin semptomlari arasinda bulunan bir tur psikotik sanri olan grandiyoz Ingilizce buyuk anlamina grand kelimesinden gelir ve kisinin kendini asiri bir guven icerisinde bircok yonden ustun gormesine neden olur Ayrica bakinizAmerikan istisnaciligi Antroposantrizm Sovenizm Elitizm Secilmis Kisi Yahudilikte Secilmis Halk inanci Sonderweg Hindutva GrandiyozKonuyla ilgili yayinlarGrandin Greg 2 Ocak 2017 The Strange Career of American Exceptionalism The Nation Ingilizce ss 22 27 Kaynakca a b c d Crofton Ian 2023 Tugce Inceoglu Ed Dakikalar Icinde Buyuk Fikirler M Murtaza Ozeren tarafindan cevrildi Istanbul Kronik Kitap s 298 ISBN 978 625 8431 55 1 Schmidt Royal J Haziran 1956 Cultural Nationalism in Herder Journal of the History of Ideas Ingilizce 17 3 University of Pennsylvania Press ss 407 417 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Kohn Hans Haziran 1949 The Paradox of Fichte s Nationalism Journal of the History of Ideas Ingilizce 10 3 University of Pennsylvania Press ss 319 43 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Triggs Prof Gillian Ingilizce www humanrights gov au 15 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Papanikolaou Dimitris Ingilizce University of Oxford Faculty of Medieval and Modern Languages 16 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Dlakavu Simamkele South Africa IS in Africa Ingilizce Daily Maverick 22 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Padya Raymond Journalism Editor 29 Ekim 2013 Iziko Live Ingilizce Durban University of Technology 16 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Nolte Georg Aust Helmut Philipp 2013 PDF Global Constitutionalism Ingilizce 2 3 Cambridge University Press ss 407 436 doi 10 1017 S2045381713000038 hdl 10419 66220 7 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Hoffmann Leif 1 Ocak 2011 Becoming Exceptional American and European Exceptionalism and their Critics A Review Ingilizce Cairn info 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Chase Dunn Christopher K Hall Thomas D Manning E Susan Social Science History Ingilizce 24 4 Kis 2000 in Project Muse ss 727 754 10 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2019 Coventry C J Ozgurlugun Yeni Dogusu South Australia slavery and exceptionalism Guney Avustralya Tarih Konseyi HCSA Konusmasi 2020 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2023