Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İç Kale, Diyarbakır kentinin ilk yerleşim yeri olarak kabul edilen yerdir. Kentin kuzeydoğusunda, Dicle Nehri'nin 100 m kadar yükseğinde yer alır.
Tarihi ve içeriği
İç Kale, Hurriler zamanında kurulmuş ve 349 yılında Roma imparatoru II. Constantius döneminde ise onarılmıştır.Artuklu Beyliği'nin yönetiminde iken önemli değişimlere uğramış ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise on altı burçlu yeni bir surla çevrilmiştir. Saray ve hükûmet konağı, mahkeme binası gibi bütün yönetim örgütleri İç Kale'de yer almıştır. Dört kapısı olan İç Kale'nin Fetih ve Oğrun (Gizli Kapı) adlı kapılar kent dışına, Saray ve Küpeli adlı kapılar ise sur içindeki eski kente açılmaktadır. İç Kale'nin kuzeybatısında yer alan aynı zamanda kentin çekirdek kuruluş noktasıdır. Burada yapılan kazılarda Artuklulara ait saray duvarları, sekiz köşeli bir havuz, altı yıldızlı ve motifli mozaikler ortaya çıkarılmıştır. İç Kale'ye girişi, 10 metre genişliğindeki Artuklu Kemeri sağlamıştır. Kemerin iki yanında kireç taşına işlenmiş aslan-boğa mücadelesini simgeleyen bir kabartma yer almaktadır. İç Kale'nin kuzeydoğu köşesinde yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte MS 3. yüzyıla ait olduğu düşünülen Saint George Kilisesi yer almaktadır.Hazreti Süleyman Camii, İç Kale' surlara bitişiktir. İç Kale'de kemerli girişin hemen karşısında 19. yüzyıla ait ve ağzından su akan Aslanlı Çeşme yer almaktadır. Özgün halinde iki aslanın bulunduğu çeşmede günümüzde yalnızca bir aslan bulunmaktadır.Yenişehir ilçesindeki Anıt Park'ta Aslanlı Çeşme'den esinlenerek çeşmeler yapılmıştır. İç Kale'de yer alan bir diğer mekân ise Komutan Atatürk Müze ve Kütüphanesi'dir. 19. yüzyılın sonlarında yapılan bu yer, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1917 yılında 2. Ordu Komutanı iken karargah olarak kullandığı bina, 1973 yılında 7. Kolordu Komutanlığınca düzenlenip Komutan Atatürk Müze ve Kütüphanesi olarak hizmete açılmıştır.
Kapıları
Saray Kapısı
Diyarbekir Eyaleti'nin II. Osmanlı Valisi Divane Hüsrev Paşa (1521-27) tarafından İç Kale alanının genişletilmesi sonucu saray kapı inşa edilmiştir. İki burç arasında inşa edilen kapının dikdörtgen bir çerçevede sivri kemer ile sınırlandırılmış bir açıklık içerisinde basık kemerli bir girişi bulunmaktadır. Kapı, iki katlı olarak tasarlanmış olup İç Kale'nin kent içine açılan kapılarındandır. Derin bir sivri kemer içerisinde batı cephede yer alan basık kemerli giriş kapısının hemen üstünde savunma amacıyla kapıya yanaşan düşmanların üzerine kızgın yağ ve kaynar suyun boşaltıldığı iki delik mevcuttur. Basık kemerli giriş kapısı ardından doğu batı doğrultusunda üzeri beşik tonoz ile örtülü bir hol bulunmaktadır. Düzgün kesme bazalt ve moloz taştan inşa edilen giriş kapısında altı bölümden oluşan iki satırlık celi sülüs yazı tarzındaki kitabe dışında herhangi bir süsleme unsuru bulunmamaktadır.
Küpeli Kapı
Divane Hüsrev Paşa tarafından İç Kale alanının genişletilmesi sonucu Saray Kapı'yla birlikte Küpeli Kapı da inşa edilmiştir. Kapı, enine dikdörtgen bir formda dışa taşıntılı olup iki katlı olarak inşa edilmiştir. Güney cephesi on kenarlı burç şeklindedir. Birinci katında mazgal açıklıklarına yer verilmiştir. Dikdörtgen olan kapı formu sivri ve derin bir kemer içerisinde olup sivri kemer bölümü bir silme ile hareketlendirilmiştir. Kuzey cephesinde basık kemerli bir açıklık yer almaktadır. Batı kenarında bulunan iki kademeli merdivenler sayesinde açıklığın üzerindeki birinci kat girişine ulaşılmaktadır. Kapının tamamı düzgün kesme bazalt ve moloz taşından yapılmıştır.
Artuklu Kapısı
Artuklu sultanı Sultan Melik'in (1311-1364) taht döneminde yapıldığı kitabelerden anlaşılmaktadır. Ayrıca yakın tarihe kadar önünde un fabrikası olduğu için fark edilmeyen yapı, Diyarbakır surları etrafında yapılan peyzaj düzenlemesi sonucunda açığa çıkarılmıştır. Günümüzde kapı, duvar örülerek kapatılmıştır. Kapı üzerinde iki kitabe bulunmaktadır. Çok sayıda değişiklik ve onarım gördüğünden söz konusu iki kitabede taşlar sıra gözetilmeden yerleştirilmiştir. Malzeme olarak kesme bazalt ve moloz taş kullanılmıştır.
Fetih Kapısı
Kapının kitabesinden hareketle Kutbüddin II. Sökmen'in (1185–1200) taht döneminde 1198 senesinde inşa edildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu kapı, 639 tarihinde Halid bin Velid önderliğindeki İslam ordusunun Diyarbakır'ı fethettikten sonra şehre girdiği kapı olduğu da kaynaklarda geçmektedir. Malzeme olarak düzgün kesme bazalt ve moloz taşı kullanılmıştır.
Aslanlı Kapı
Aslanlı Kapı ya da diğer adıyla Artuklu Kemeri'ndeki kitabeden Artuklu hükümdarı Nasıreddin Mahmut döneminde 1206 senesinde inşa edildiği anlaşılmaktadır. Kapının güneybatı cephesinin her iki kenarında yazıt bulunmaktadır. Doğu köşesinde yer alan yazıt tamamen yıpranmıştır. Batı köşesinde yer alan celi sülüs yazı tarzındaki kitabesinde ise sadece "... Bu 603 (1206) senesinde" yazısı okunmaktadır. Artuklu kalesi surlarına bitişik tasarlanmış, yaklaşık 8–9 m genişliğinde, 4,5 m yüksekliğinde sivri kemerli geniş bir açıklık seklindedir. Kemer biçiminde olup iç mekâna sahip değildir. Malzeme olarak yapıda bölgede bolca bulunan kesme bazalt ve moloz taş kullanılmıştır.
Kaynakça
- Özel
- ^ Özçelik, Metin (2011). Diyarbakır Merkez Maddi Kültür Varlıkları. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi. s. 11.
- ^ a b c d e f g h i j k l Çidam, Feride Burcu (2007). Diyarbakır Kent Dokusunun Turizm Ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmes. Ankara: Ankara Üniversitesi. ss. 83-90.
- ^ a b c İş 2019, s. 29.
- ^ a b c İş 2019, s. 30.
- ^ a b c d İş 2019, s. 31.
- ^ a b c İş 2019, s. 32.
- ^ a b c d İş 2019, s. 33.
- ^ İş 2019, s. 34.
- ^ a b İş 2019, s. 35.
- ^ a b İş 2019, s. 36.
- ^ a b c İş 2019, s. 37.
- ^ İş 2019, s. 38.
- Genel
- İş, Adnan (2019). Geçmişten Günümüze Diyarbakır İçkale Ve Yapıları. Van: Van Yüzyüncü Yıl Üniversitesi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ic Kale Diyarbakir kentinin ilk yerlesim yeri olarak kabul edilen yerdir Kentin kuzeydogusunda Dicle Nehri nin 100 m kadar yukseginde yer alir Ic Kale nin planiTarihi ve icerigiIc Kale Hurriler zamaninda kurulmus ve 349 yilinda Roma imparatoru II Constantius doneminde ise onarilmistir Artuklu Beyligi nin yonetiminde iken onemli degisimlere ugramis ve Osmanli Imparatorlugu doneminde ise on alti burclu yeni bir surla cevrilmistir Saray ve hukumet konagi mahkeme binasi gibi butun yonetim orgutleri Ic Kale de yer almistir Dort kapisi olan Ic Kale nin Fetih ve Ogrun Gizli Kapi adli kapilar kent disina Saray ve Kupeli adli kapilar ise sur icindeki eski kente acilmaktadir Ic Kale nin kuzeybatisinda yer alan ayni zamanda kentin cekirdek kurulus noktasidir Burada yapilan kazilarda Artuklulara ait saray duvarlari sekiz koseli bir havuz alti yildizli ve motifli mozaikler ortaya cikarilmistir Ic Kale ye girisi 10 metre genisligindeki Artuklu Kemeri saglamistir Kemerin iki yaninda kirec tasina islenmis aslan boga mucadelesini simgeleyen bir kabartma yer almaktadir Ic Kale nin kuzeydogu kosesinde yapim tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte MS 3 yuzyila ait oldugu dusunulen Saint George Kilisesi yer almaktadir Hazreti Suleyman Camii Ic Kale surlara bitisiktir Ic Kale de kemerli girisin hemen karsisinda 19 yuzyila ait ve agzindan su akan Aslanli Cesme yer almaktadir Ozgun halinde iki aslanin bulundugu cesmede gunumuzde yalnizca bir aslan bulunmaktadir Yenisehir ilcesindeki Anit Park ta Aslanli Cesme den esinlenerek cesmeler yapilmistir Ic Kale de yer alan bir diger mekan ise Komutan Ataturk Muze ve Kutuphanesi dir 19 yuzyilin sonlarinda yapilan bu yer Mustafa Kemal Ataturk un 1917 yilinda 2 Ordu Komutani iken karargah olarak kullandigi bina 1973 yilinda 7 Kolordu Komutanliginca duzenlenip Komutan Ataturk Muze ve Kutuphanesi olarak hizmete acilmistir KapilariSaray Kapisi Diyarbekir Eyaleti nin II Osmanli Valisi Divane Husrev Pasa 1521 27 tarafindan Ic Kale alaninin genisletilmesi sonucu saray kapi insa edilmistir Iki burc arasinda insa edilen kapinin dikdortgen bir cercevede sivri kemer ile sinirlandirilmis bir aciklik icerisinde basik kemerli bir girisi bulunmaktadir Kapi iki katli olarak tasarlanmis olup Ic Kale nin kent icine acilan kapilarindandir Derin bir sivri kemer icerisinde bati cephede yer alan basik kemerli giris kapisinin hemen ustunde savunma amaciyla kapiya yanasan dusmanlarin uzerine kizgin yag ve kaynar suyun bosaltildigi iki delik mevcuttur Basik kemerli giris kapisi ardindan dogu bati dogrultusunda uzeri besik tonoz ile ortulu bir hol bulunmaktadir Duzgun kesme bazalt ve moloz tastan insa edilen giris kapisinda alti bolumden olusan iki satirlik celi sulus yazi tarzindaki kitabe disinda herhangi bir susleme unsuru bulunmamaktadir Kupeli Kapi Divane Husrev Pasa tarafindan Ic Kale alaninin genisletilmesi sonucu Saray Kapi yla birlikte Kupeli Kapi da insa edilmistir Kapi enine dikdortgen bir formda disa tasintili olup iki katli olarak insa edilmistir Guney cephesi on kenarli burc seklindedir Birinci katinda mazgal acikliklarina yer verilmistir Dikdortgen olan kapi formu sivri ve derin bir kemer icerisinde olup sivri kemer bolumu bir silme ile hareketlendirilmistir Kuzey cephesinde basik kemerli bir aciklik yer almaktadir Bati kenarinda bulunan iki kademeli merdivenler sayesinde acikligin uzerindeki birinci kat girisine ulasilmaktadir Kapinin tamami duzgun kesme bazalt ve moloz tasindan yapilmistir Artuklu Kapisi Artuklu sultani Sultan Melik in 1311 1364 taht doneminde yapildigi kitabelerden anlasilmaktadir Ayrica yakin tarihe kadar onunde un fabrikasi oldugu icin fark edilmeyen yapi Diyarbakir surlari etrafinda yapilan peyzaj duzenlemesi sonucunda aciga cikarilmistir Gunumuzde kapi duvar orulerek kapatilmistir Kapi uzerinde iki kitabe bulunmaktadir Cok sayida degisiklik ve onarim gordugunden soz konusu iki kitabede taslar sira gozetilmeden yerlestirilmistir Malzeme olarak kesme bazalt ve moloz tas kullanilmistir Fetih Kapisi Kapinin kitabesinden hareketle Kutbuddin II Sokmen in 1185 1200 taht doneminde 1198 senesinde insa edildigi anlasilmaktadir Soz konusu kapi 639 tarihinde Halid bin Velid onderligindeki Islam ordusunun Diyarbakir i fethettikten sonra sehre girdigi kapi oldugu da kaynaklarda gecmektedir Malzeme olarak duzgun kesme bazalt ve moloz tasi kullanilmistir Aslanli Kapi Aslanli Kapi ya da diger adiyla Artuklu Kemeri ndeki kitabeden Artuklu hukumdari Nasireddin Mahmut doneminde 1206 senesinde insa edildigi anlasilmaktadir Kapinin guneybati cephesinin her iki kenarinda yazit bulunmaktadir Dogu kosesinde yer alan yazit tamamen yipranmistir Bati kosesinde yer alan celi sulus yazi tarzindaki kitabesinde ise sadece Bu 603 1206 senesinde yazisi okunmaktadir Artuklu kalesi surlarina bitisik tasarlanmis yaklasik 8 9 m genisliginde 4 5 m yuksekliginde sivri kemerli genis bir aciklik seklindedir Kemer biciminde olup ic mekana sahip degildir Malzeme olarak yapida bolgede bolca bulunan kesme bazalt ve moloz tas kullanilmistir KaynakcaOzel Ozcelik Metin 2011 Diyarbakir Merkez Maddi Kultur Varliklari Diyarbakir Dicle Universitesi s 11 a b c d e f g h i j k l Cidam Feride Burcu 2007 Diyarbakir Kent Dokusunun Turizm Ve Rekreasyon Kaynaklarinin Peyzaj Mimarligi Acisindan Degerlendirilmes Ankara Ankara Universitesi ss 83 90 a b c Is 2019 s 29 a b c Is 2019 s 30 a b c d Is 2019 s 31 a b c Is 2019 s 32 a b c d Is 2019 s 33 Is 2019 s 34 a b Is 2019 s 35 a b Is 2019 s 36 a b c Is 2019 s 37 Is 2019 s 38 GenelIs Adnan 2019 Gecmisten Gunumuze Diyarbakir Ickale Ve Yapilari Van Van Yuzyuncu Yil Universitesi