Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) (İngilizce: Shanghai Cooperation Organisation, SCO) veya bilinen adlarıyla Şanghay Beşlisi ve Şanghay Paktı, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996 yılında oluşturdukları uluslararası bir örgüt. 2001 yılında Özbekistan'ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkarttı. 9 Haziran 2017'de Astana'da gerçekleştiren zirvede Hindistan ve Pakistan'ın örgüte katılması ile üye sayısı sekize çıktı. Gözlemci statüsünde olan İran'ın 17 Eylül 2021'de Şanghay İşbirliği Örgütüne tam üye olarak kabul edilmesi ile üye sayısı dokuza çıktı.
| Şanghay İşbirliği Örgütü 上海合作组织 Шанхайская организация сотрудничества (SCO / ShOS) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Kuruluş | 15 Haziran 2001 |
| Tür | Karşılıklı-güvenlik örgütü |
| Yasal statü | Anlaşmalı |
| Merkez | Pekin, Çin |
| Üyeler | 3 Gözlemci
6 Diyalog Ortağı 3 Destekçi |
| Resmî diller | Çince ve Rusça |
| Genel Sekreter | Muratbek Sansizbayeviç İmanaliyev |
| Genel Sekreter Yardımcıları | Mihail Alekseyeviç Konarovskiy Enver Cemaleddinoviç Nasirov Juyin Hong Perviz Devlethocayeviç Dodov |
| Resmî site | sectsco.org |
Tarihçe
Çin'in Girişimleri
Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) ortaya çıkmasının ardında, Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC) girişimleri önemli rol oynamıştır. 1990'lı yılların başında Çin'in bölgeye olan ilgisinin ardındaki faktörler şunlardır:
- Sınır güvenliği: ÇHC sınır anlaşmazlıkları konusunda Sovyetler Birliği ile 1989 yılında görüşmelere başlamıştır. Sovyetler'in dağılması üzerine sınır bölgelerinde istikrarı sağlama amacıyla Orta Asya'da yeni kurulan cumhuriyetler ile diyaloglara devam edilmiştir.
- Batı bölgelerinin gelişimi: Deng Xiaoping'in belirlediği ilkeleri doğrultusunda 1978'ten itibaren ülkenin doğu sahillerinde görülür bir gelişme kaydedilmesine rağmen, Sincan Uygur Özerk Bölgesi, İç Moğolistan, Tibet Özerk Bölgesi gibi batı bölgelerinde kayda değer bir gelişme elde edilememiştir. ÇHC Orta Asya ve Rusya ile karayolu, demiryolu bağlarını kurarak bölge ticaretini ve batı bölgelerinde ekonomik gelişiminin önünü açma çabasına girmiştir. Daha sonra 2000 yılında Devlet Konseyi tarafından resmen onaylanan (西部大开发; pinyin: Xībù Dàkāifā) de bu doğrultuda hazırlanmıştır.
- Büyüyen enerji ihtiyacı: Ekonominin hızla büyümesi ÇHC'nin petrole olan bağımlılığını artırmış; 1993 itibarıyla Çin petrol ithal eden ülke konumuna gelmiştir. Basra Körfezi bölgesine bağımlılığı azaltmak amacıyla arayışlara giren ÇHC, özellikle Rusya ve Kazakistan ile petrol boru hattı konusunda bir dizi anlaşmaya imza atmıştır.
- Soğuk Savaş sonrası stratejik ortam: Soğuk savaşın ardından ABD'nin tek süper güç olarak sahneye çıkması üzerine ÇHC denge unsuru olarak stratejik ortaklık arayışlarına girişmiştir. 1992'de "iyi komşuluk" politikasıyla başlayan diyalog, Nisan 1996'da ilk Şanghay görüşmelerinde "Rus-Çin stratejik ortaklığının" ilanıyla gelişmiştir. 1997'de Jiang Zemin'in Moskova ziyareti sırasında ortak bir bildiri yayınlayan iki ülke liderleri, "dünyada çok kutupluluğun desteklenmesi" amacını taşıdıklarını belirtmişlerdir.
Birliğin oluşumu ve gelişim
26 Nisan 1996'da Şanghay'da toplanan beş ülkenin Sınır Bölgelerinde Askeri Güvenin Derinleştirilmesi Anlaşmasını imzalamasıyla Şanghay Beşlisi kurulmuş oldu.
Bundan sonra Şanghay Beşlisi yıllık görüşmeleri sırasıyla 1998'de Almatı'da, 1999'da Bişkek'te, 2000'de ise Duşanbe'de yapıldı.
2001 yılında ise görüşmeler ŞİÖ’nün kuruluşu ile sonuçlandı. Beş devlet ile başlayan örgütün tam üye sayısı sonra altıya ulaştı: Rusya, Çin, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan.
Haziran 2001'de üye devletler Sankt-Peterburg Zirvesinde örgütün amaç, prensip, yapı ve işleyişini belirleyen ŞİÖ Beyannamesini imzaladı. Ayrıca zirvede bir "anti-terör ajansı"nın kurulmasını öngören bir anlaşma daha imzalandı.
ABD karşıtı ilk ciddi adım, 2005’te atılmıştır. ŞİÖ zirve toplantısında, ABD’ye Orta Asya’daki askeri varlığına son verme çağrısı yapılmıştır. Bunun üzerine, Özbekistan’daki ABD askerleri ülkeyi terk etmişlerdir.
Ağustos 2007'de ŞİÖ'ye üye altı ülke, Rusya'nın Ural Dağları'nda 'Barış Misyonu 2007' adıyla ortak bir askeri tatbikat gerçekleştirdi.
Türkiye 2012'de, Şangay İşbirliği Örgütüne (ŞİÖ) Diyalog ortağı olarak katıldı. Katılım sonrası kararı değerlendiren Çin'deki akademisyenler ve Rus analistler bu kararın hem ŞİÖ hem de Türkiye açısından bir devrim niteliğinde olduğunu belirttiler.
Amacı
Dünya petrol üretim ve kullanım pazarının yarısından fazlasını elinde bulunduran ve Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan'ın gözlemci olarak bulunduğu örgüt, ABD'ye karşı etkili bir kutup oluşturmaktadır. Dönemin Rusya Devlet Başkanı Putin, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün Ağustos 2007 Bişkek Zirvesi’nde “Tek kutuplu dünya kabul edilemez.” diyerek bir anlamda birliğin misyonunu da belirtmiştir.
- 2007 Bişkek Zirvesi’nde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “Tek kutuplu dünya kabul edilemez.” açıklaması, örgütün misyonunu özetlemektedir aslında. Çıkış noktasına baktığımızda, üye ülkelerin sınır bölgelerinde askeri güveni sağlamak gibi görünse de, birincil amaç ABD suretinde batıya karşı alternatif ve etkili blok oluşturmak, ikincil amaç ise dünya nüfusunun 1/4′ünün yaşadığı coğrafyada, en büyük güvenlik tehditleri olarak deklare ettikleri terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılıkla mücadele adı altında bu coğrafyada yaşayan halk ve uygarlıkları dizginlemektir.
Etkinlikleri
Güvenlikte İşbirliği
ŞİÖ öncelikli olarak üye ülkelerin Orta Asya güvenliği ile ilgili sorunlarına eğilme amacını taşımaktadır; başlıca tehditler olarak terörizm, ayrılıkçılık ve aşırılıkçılığı gösterir. Taşkent'te yapılan ŞİÖ 16-17 Haziran 2004 zirvesinde, Bölgesel Antiterörizm Yapısı (RATS) kuruldu. 21 Nisan 2006'da, ŞİÖ antiterörizm kapsamı altında uluslararası uyuşturucu suçlarıyla mücadele etme planını açıkladı.
ŞİÖ genel sekreteri Grigory Logninov Nisan 2006'da ŞİÖ'nün askeri bir blok olma niyetinin bulunmadığını açıkladı; bununla birlikte "terör, aşırılıkçılık, ayrılıkçılık" tehdidinin artışının kapsamlı bir askeri müdahaleyi zorunlu kıldığını da belirtti.
ŞİÖ birkaç defa ortak askeri tatbikat düzenlemiştir. İlki 2003 yılında tatbikatın ilk aşaması Kazakistan'da, ikinci aşaması ise Çin'de gerçekleştirildi.
Daha büyük kapsamlı olan Çin-Rus ortak Peace Mission 2005 tatbikatı ise, 19 Ağustos 2005'te ŞİÖ çerçevesi dışında düzenlendi. Tatbikatların başarıyla tamamlanmasının ardından Rus yetkililer bu tür tatbikatlara gelecekte Hindistan'ın da katılacağı ve ŞİÖ'nün askeri bir nitelik kazanacağını dile getirmeye başlamıştır.
2006 ŞİÖ savunma bakanları toplantısında belirlendiği üzere, 2007'de Rusya'nın Ural Dağları yakınlarındaki Çelyabinsk bölgesinde ortak askeri tatbikat düzenlenmiştir. Ekim 2007'de Tacikistan başkenti Duşanbe'de güvenlik, suç ve uyuşturucu trafiği konularında kapsamlı iş birliğine gidilmesi amacıyla ŞİÖ ile Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü arasında bir anlaşma imzalanmıştır.
Ekonomik İşbirliği
ŞİÖ'ne devletler 2003 yılında ekonomik iş birliğini genişletme amacıyla bir çerçeve anlaşması imzalamıştır. Aynı toplantıda Çin başbakanı Wen Jiabao, bölgede ticaretin geliştirilmesi için bir an önce tedbirlerin alınmasıyla birlikte, ŞİÖ'de uzun vadede bir serbest ticaret bölgesi oluşturulması hedeflenmesini önerdi. Ardından bir yıl sonra 23 Eylül 2004'te 100 maddelik bir plan imzalanmıştır.
25 Ekim 2005, ŞİÖ Moskova zirvesinde, ŞİÖ'nün ortak enerji projelerine öncelik tanıyacağı açıklanmış, özellikle de petrol ve gaz sektörüyle ve su kaynaklarının ortak kullanımı üzerinde durulacağı belirtilmiştir. Ortak projelerin finansmanı için bir ŞİÖ Interbank'ının kurulması kabul edilmiştir. ŞİÖ İnterbank kurumunun ilk toplantısı Şubat 2006'da Pekin'de yapıldı. 30 Kasım 2006'da, Almatı'da düzenlenen ŞİÖ konferansında Rus Dışişleri bakanı ŞİÖ'nün bir "Enerji Kulübü" kurulması konusunda planlar yaptığını belirtmiştir. Bu kulüp ihtiyacı Kasım 2007 ŞİÖ zirvesinde yinelenmiş, ancak diğer üyeler tarafından pek ilgi görmemiştir.
Kültürel İşbirliği
Kültürel iş birliği de ŞİÖ çerçevesine dahil edilmiştir. 12 Nisan 2002'de Pekin'de ŞİÖ kültür bakanları buluşması düzenlenmiş, sürekli kültürel iş birliği konusunda ortak bildiri imzalanmıştır. Kültür bakanlarının üçüncü buluşması 27-28 Nisan 2006'da Taşkent'te düzenlenmiştir. İlk defa 2005 Astana zirvesi sırasında bir ŞİÖ Sanat Festivali ve bir sergi düzenlenmiştir. Kazakistan aynı zamanda 2008 yılında bir halk dansları festivali düzenlenmesini önermiştir.
Örgüt Yapısı
Güvenlik, ekonomi ve kültür alanlarında iş birliği öngören Şanghay İşbirliği Örgütü’nde 7 ana organ faaliyet göstermekte ve örgütün işleyişini sağlamaktadır. Bunlar;
Devlet Başkanları Konseyi, Hükûmet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Ulusal Koordinatörler Konseyi, Temsilcilikler Konseyi, Sekretarya, Bölgesel Anti-Terör Ajansı olarak sıralanabilir.
Organizasyonun en üstünde yer alan Devlet Başkanları Konseyi yılda bir kez toplanan ve devlet başkanlarının katıldığı en üst düzeyli ve nihai karar mekanizmasıdır. Diğer konseyler önceden istişare ettikleri önemli meseleleri karara bağlanması için Devlet Başkanları Konseyi’ne havale etmektedirler.
Kaynakça
- ^ Mark Burles, Chinese Policy Toward Russia and the Central Asian Republics, Rand Corporation, 1999, sayfa 5.
- ^ Burles, a.g.e, s. 34
- ^ Ahmet İnsel, Rusya'dan Çin'e bir örgüt, Radikal2, 12/08/2007 http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=7341 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
- ^ . 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ SCO to intensify fight against cross-border drug crimes 15 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Xinhua.net
- ^ SCO gets ready for joint military exercise 11 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . World Student Press Agency
- ^ SCO to stage joint anti-terror military exercise in 2007 17 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Xinhua.net
- ^ Enrico Fels, Assessing Eurasia's Powerhouse. An Inquiry into the Nature of the Shanghai Cooperation Organisation, Winkler Verlag: Bochum, 2009, sayfa 73.
- ^ Security alliances led by Russia, China link up 11 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Daily Times
- ^ Joint Communique of the Council of the Governmental Heads (Prime Ministers) of Shanghai Cooperation Organization Member States 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . University of Hawaii
- ^ Shanghai Cooperation Organization Eyes Economic, Security Cooperation 1 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Jamestown Vakfı
- ^ SCO Ministers of Foreign Economic Activity and Trade to meet in Tashkent 15 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . National Bank of Uzbekistan
- ^ Russia's Foreign Ministry develops concept of SCO energy club 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gazeta.kz
- ^ Russia Urges Formation of Central Asian Energy Club 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Eurasianet
- ^ Culture Ministers of SCO Member States Meet in Beijing 26 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . People's Daily
- ^ SCO Culture Ministers to Meet in Tashkent 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gazeta.kz
- ^ Kazakhstan Backs Promotion of SCO Cultural Ties 26 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Embassy of Kazakhstan in India
- ^ Yüksel, Okan. . Politik Akademi. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.
- Ahmet İnsel, Rusya'dan Çin'e bir örgüt 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye, Şanghay İşbirliği Örgütü'ne "Diyalog Ortağı" statüsüyle katıldı. 28 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Abdulkadir Alkan, Türkiye'nin yeni hedefi Şangay Beşlisi mi? 20 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- SCE Web Sayfası 21 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Çince, Rusça, İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sanghay Isbirligi Orgutu SIO Ingilizce Shanghai Cooperation Organisation SCO veya bilinen adlariyla Sanghay Beslisi ve Sanghay Pakti Cin Rusya Kazakistan Kirgizistan ve Tacikistan in 1996 yilinda olusturduklari uluslararasi bir orgut 2001 yilinda Ozbekistan in katilimiyla uye sayisini altiya cikartti 9 Haziran 2017 de Astana da gerceklestiren zirvede Hindistan ve Pakistan in orgute katilmasi ile uye sayisi sekize cikti Gozlemci statusunde olan Iran in 17 Eylul 2021 de Sanghay Isbirligi Orgutune tam uye olarak kabul edilmesi ile uye sayisi dokuza cikti Sanghay Isbirligi Orgutu 上海合作组织 Shanhajskaya organizaciya sotrudnichestva SCO ShOS Kurulus15 Haziran 2001TurKarsilikli guvenlik orgutuYasal statuAnlasmaliMerkezPekin CinUyeler9 Uye Cin Hindistan Iran Kazakistan Kirgizistan Ozbekistan Pakistan Rusya Tacikistan 3 Gozlemci Afganistan De jure Belarus Mogolistan 6 Diyalog Ortagi Azerbaycan Ermenistan Kambocya Nepal Sri Lanka Turkiye 3 Destekci ASEAN BDT TurkmenistanResmi dillerCince ve RuscaGenel SekreterMuratbek Sansizbayevic ImanaliyevGenel Sekreter YardimcilariMihail Alekseyevic Konarovskiy Enver Cemaleddinovic Nasirov Juyin Hong Perviz Devlethocayevic DodovResmi sitesectsco orgTarihceCin in Girisimleri Sanghay Isbirligi Orgutu nun SIO ortaya cikmasinin ardinda Cin Halk Cumhuriyeti nin CHC girisimleri onemli rol oynamistir 1990 li yillarin basinda Cin in bolgeye olan ilgisinin ardindaki faktorler sunlardir Sinir guvenligi CHC sinir anlasmazliklari konusunda Sovyetler Birligi ile 1989 yilinda gorusmelere baslamistir Sovyetler in dagilmasi uzerine sinir bolgelerinde istikrari saglama amaciyla Orta Asya da yeni kurulan cumhuriyetler ile diyaloglara devam edilmistir Bati bolgelerinin gelisimi Deng Xiaoping in belirledigi ilkeleri dogrultusunda 1978 ten itibaren ulkenin dogu sahillerinde gorulur bir gelisme kaydedilmesine ragmen Sincan Uygur Ozerk Bolgesi Ic Mogolistan Tibet Ozerk Bolgesi gibi bati bolgelerinde kayda deger bir gelisme elde edilememistir CHC Orta Asya ve Rusya ile karayolu demiryolu baglarini kurarak bolge ticaretini ve bati bolgelerinde ekonomik gelisiminin onunu acma cabasina girmistir Daha sonra 2000 yilinda Devlet Konseyi tarafindan resmen onaylanan 西部大开发 pinyin Xibu Dakaifa de bu dogrultuda hazirlanmistir Buyuyen enerji ihtiyaci Ekonominin hizla buyumesi CHC nin petrole olan bagimliligini artirmis 1993 itibariyla Cin petrol ithal eden ulke konumuna gelmistir Basra Korfezi bolgesine bagimliligi azaltmak amaciyla arayislara giren CHC ozellikle Rusya ve Kazakistan ile petrol boru hatti konusunda bir dizi anlasmaya imza atmistir Soguk Savas sonrasi stratejik ortam Soguk savasin ardindan ABD nin tek super guc olarak sahneye cikmasi uzerine CHC denge unsuru olarak stratejik ortaklik arayislarina girismistir 1992 de iyi komsuluk politikasiyla baslayan diyalog Nisan 1996 da ilk Sanghay gorusmelerinde Rus Cin stratejik ortakliginin ilaniyla gelismistir 1997 de Jiang Zemin in Moskova ziyareti sirasinda ortak bir bildiri yayinlayan iki ulke liderleri dunyada cok kutuplulugun desteklenmesi amacini tasidiklarini belirtmislerdir Birligin olusumu ve gelisim2018 Sanghay toplantisi 26 Nisan 1996 da Sanghay da toplanan bes ulkenin Sinir Bolgelerinde Askeri Guvenin Derinlestirilmesi Anlasmasini imzalamasiyla Sanghay Beslisi kurulmus oldu Bundan sonra Sanghay Beslisi yillik gorusmeleri sirasiyla 1998 de Almati da 1999 da Biskek te 2000 de ise Dusanbe de yapildi 2001 yilinda ise gorusmeler SIO nun kurulusu ile sonuclandi Bes devlet ile baslayan orgutun tam uye sayisi sonra altiya ulasti Rusya Cin Kazakistan Tacikistan Kirgizistan Ozbekistan Haziran 2001 de uye devletler Sankt Peterburg Zirvesinde orgutun amac prensip yapi ve isleyisini belirleyen SIO Beyannamesini imzaladi Ayrica zirvede bir anti teror ajansi nin kurulmasini ongoren bir anlasma daha imzalandi ABD karsiti ilk ciddi adim 2005 te atilmistir SIO zirve toplantisinda ABD ye Orta Asya daki askeri varligina son verme cagrisi yapilmistir Bunun uzerine Ozbekistan daki ABD askerleri ulkeyi terk etmislerdir Agustos 2007 de SIO ye uye alti ulke Rusya nin Ural Daglari nda Baris Misyonu 2007 adiyla ortak bir askeri tatbikat gerceklestirdi Turkiye 2012 de Sangay Isbirligi Orgutune SIO Diyalog ortagi olarak katildi Katilim sonrasi karari degerlendiren Cin deki akademisyenler ve Rus analistler bu kararin hem SIO hem de Turkiye acisindan bir devrim niteliginde oldugunu belirttiler AmaciDunya petrol uretim ve kullanim pazarinin yarisindan fazlasini elinde bulunduran ve Hindistan Iran Mogolistan ve Pakistan in gozlemci olarak bulundugu orgut ABD ye karsi etkili bir kutup olusturmaktadir Donemin Rusya Devlet Baskani Putin Sanghay Isbirligi Orgutu nun Agustos 2007 Biskek Zirvesi nde Tek kutuplu dunya kabul edilemez diyerek bir anlamda birligin misyonunu da belirtmistir 2007 Biskek Zirvesi nde Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin in Tek kutuplu dunya kabul edilemez aciklamasi orgutun misyonunu ozetlemektedir aslinda Cikis noktasina baktigimizda uye ulkelerin sinir bolgelerinde askeri guveni saglamak gibi gorunse de birincil amac ABD suretinde batiya karsi alternatif ve etkili blok olusturmak ikincil amac ise dunya nufusunun 1 4 unun yasadigi cografyada en buyuk guvenlik tehditleri olarak deklare ettikleri teror ayrilikcilik ve asiricilikla mucadele adi altinda bu cografyada yasayan halk ve uygarliklari dizginlemektir EtkinlikleriGuvenlikte Isbirligi SIO oncelikli olarak uye ulkelerin Orta Asya guvenligi ile ilgili sorunlarina egilme amacini tasimaktadir baslica tehditler olarak terorizm ayrilikcilik ve asirilikciligi gosterir Taskent te yapilan SIO 16 17 Haziran 2004 zirvesinde Bolgesel Antiterorizm Yapisi RATS kuruldu 21 Nisan 2006 da SIO antiterorizm kapsami altinda uluslararasi uyusturucu suclariyla mucadele etme planini acikladi SIO genel sekreteri Grigory Logninov Nisan 2006 da SIO nun askeri bir blok olma niyetinin bulunmadigini acikladi bununla birlikte teror asirilikcilik ayrilikcilik tehdidinin artisinin kapsamli bir askeri mudahaleyi zorunlu kildigini da belirtti SIO birkac defa ortak askeri tatbikat duzenlemistir Ilki 2003 yilinda tatbikatin ilk asamasi Kazakistan da ikinci asamasi ise Cin de gerceklestirildi Daha buyuk kapsamli olan Cin Rus ortak Peace Mission 2005 tatbikati ise 19 Agustos 2005 te SIO cercevesi disinda duzenlendi Tatbikatlarin basariyla tamamlanmasinin ardindan Rus yetkililer bu tur tatbikatlara gelecekte Hindistan in da katilacagi ve SIO nun askeri bir nitelik kazanacagini dile getirmeye baslamistir 2006 SIO savunma bakanlari toplantisinda belirlendigi uzere 2007 de Rusya nin Ural Daglari yakinlarindaki Celyabinsk bolgesinde ortak askeri tatbikat duzenlenmistir Ekim 2007 de Tacikistan baskenti Dusanbe de guvenlik suc ve uyusturucu trafigi konularinda kapsamli is birligine gidilmesi amaciyla SIO ile Kolektif Guvenlik Anlasmasi Orgutu arasinda bir anlasma imzalanmistir Ekonomik Isbirligi SIO ne devletler 2003 yilinda ekonomik is birligini genisletme amaciyla bir cerceve anlasmasi imzalamistir Ayni toplantida Cin basbakani Wen Jiabao bolgede ticaretin gelistirilmesi icin bir an once tedbirlerin alinmasiyla birlikte SIO de uzun vadede bir serbest ticaret bolgesi olusturulmasi hedeflenmesini onerdi Ardindan bir yil sonra 23 Eylul 2004 te 100 maddelik bir plan imzalanmistir 25 Ekim 2005 SIO Moskova zirvesinde SIO nun ortak enerji projelerine oncelik taniyacagi aciklanmis ozellikle de petrol ve gaz sektoruyle ve su kaynaklarinin ortak kullanimi uzerinde durulacagi belirtilmistir Ortak projelerin finansmani icin bir SIO Interbank inin kurulmasi kabul edilmistir SIO Interbank kurumunun ilk toplantisi Subat 2006 da Pekin de yapildi 30 Kasim 2006 da Almati da duzenlenen SIO konferansinda Rus Disisleri bakani SIO nun bir Enerji Kulubu kurulmasi konusunda planlar yaptigini belirtmistir Bu kulup ihtiyaci Kasim 2007 SIO zirvesinde yinelenmis ancak diger uyeler tarafindan pek ilgi gormemistir Kulturel Isbirligi Kulturel is birligi de SIO cercevesine dahil edilmistir 12 Nisan 2002 de Pekin de SIO kultur bakanlari bulusmasi duzenlenmis surekli kulturel is birligi konusunda ortak bildiri imzalanmistir Kultur bakanlarinin ucuncu bulusmasi 27 28 Nisan 2006 da Taskent te duzenlenmistir Ilk defa 2005 Astana zirvesi sirasinda bir SIO Sanat Festivali ve bir sergi duzenlenmistir Kazakistan ayni zamanda 2008 yilinda bir halk danslari festivali duzenlenmesini onermistir Orgut YapisiGuvenlik ekonomi ve kultur alanlarinda is birligi ongoren Sanghay Isbirligi Orgutu nde 7 ana organ faaliyet gostermekte ve orgutun isleyisini saglamaktadir Bunlar Devlet Baskanlari Konseyi Hukumet Baskanlari Konseyi Disisleri Bakanlari Konseyi Ulusal Koordinatorler Konseyi Temsilcilikler Konseyi Sekretarya Bolgesel Anti Teror Ajansi olarak siralanabilir Organizasyonun en ustunde yer alan Devlet Baskanlari Konseyi yilda bir kez toplanan ve devlet baskanlarinin katildigi en ust duzeyli ve nihai karar mekanizmasidir Diger konseyler onceden istisare ettikleri onemli meseleleri karara baglanmasi icin Devlet Baskanlari Konseyi ne havale etmektedirler Kaynakca Mark Burles Chinese Policy Toward Russia and the Central Asian Republics Rand Corporation 1999 sayfa 5 Burles a g e s 34 Ahmet Insel Rusya dan Cin e bir orgut Radikal2 12 08 2007 http www radikal com tr ek haber php ek r2 amp haberno 7341 17 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 2 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Nisan 2022 16 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2013 SCO to intensify fight against cross border drug crimes 15 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Xinhua net SCO gets ready for joint military exercise 11 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde World Student Press Agency SCO to stage joint anti terror military exercise in 2007 17 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Xinhua net Enrico Fels Assessing Eurasia s Powerhouse An Inquiry into the Nature of the Shanghai Cooperation Organisation Winkler Verlag Bochum 2009 sayfa 73 Security alliances led by Russia China link up 11 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Daily Times Joint Communique of the Council of the Governmental Heads Prime Ministers of Shanghai Cooperation Organization Member States 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Hawaii Shanghai Cooperation Organization Eyes Economic Security Cooperation 1 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jamestown Vakfi SCO Ministers of Foreign Economic Activity and Trade to meet in Tashkent 15 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Bank of Uzbekistan Russia s Foreign Ministry develops concept of SCO energy club 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta kz Russia Urges Formation of Central Asian Energy Club 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eurasianet Culture Ministers of SCO Member States Meet in Beijing 26 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde People s Daily SCO Culture Ministers to Meet in Tashkent 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta kz Kazakhstan Backs Promotion of SCO Cultural Ties 26 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Embassy of Kazakhstan in India Yuksel Okan Politik Akademi 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2013 Ahmet Insel Rusya dan Cin e bir orgut 17 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye Sanghay Isbirligi Orgutu ne Diyalog Ortagi statusuyle katildi 28 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abdulkadir Alkan Turkiye nin yeni hedefi Sangay Beslisi mi 20 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizNATO BRICS Cin Rusya iliskileri G20 G7 OPEC OECD MIKTADis baglantilarSCE Web Sayfasi 21 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cince Rusca Ingilizce