Bu maddede belli bir etnik grubun bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen katılınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun lütfen inceleyiniz. |
Şuşa pogromu veya Şuşa katliamı (Ermenice: Շուշիի ջարդեր - Shusha charder), Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde yer alan Şuşa şehrindeki Ermeni ayaklanmasının bastırılmasının ardından Azeri asker ve siviller tarafından şehirdeki Ermeni nüfusunun topluca öldürülmesini ve Ermeni mahallelerinin yıkımını içeren olaylardır.
Şehrin yıkılmış Ermeni mahalleleri | |
Bölge | Dağlık Karabağ |
---|---|
Tarih | Mart 1920 |
Hedef | Ermeniler |
Saldırı türü | Katliam,İsyan, Pogrom |
Ölü | 500- 20.000 |
Katliam, 22-26 Mart 1920 tarihlerinde Ermenistan ve Azerbaycan tarafından bölgenin kime ait olduğu hususunda yaşanan çatışmalar sonucunda gerçekleşti. Bu, Şuşa’nın Ermeni mahallelerinin tamamen tahrip olmasına ve kasabanın Ermeni nüfusunun ortadan kaldırılmasına neden oldu. Olaylardan sonra şehirde etnik açıdan Azeriler baskın grup haline geldi.
Katliam
Richard Hovannisian olayları şu şekilde betimlemiştir:
Şehrin Azeri sakinlerinin de katıldığı Azerbaycan birlikleri Şuşa'nın Ermeni bölgelerini cehenneme çevirdi. 23-26 Mart tarihleri arasında, kiliseler ve arsaları, kültürel kurumlar, okullar, kütüphaneler ve tüccar sınıfının konakları da dahil olmak üzere yangında yaklaşık 2.000 yapı tahrip edildi. (...) Emniyet müdürü Avetis Ter-Ghukasian ateşe verilerek bir insan meşalesi haline getirildi ve birçok aydın 500 Ermeni kurban arasındaydı.
Azeri komünist Odzhakhkuli Musayev'in açıklamasına göre ise olay:
Savunmasız kadınların, çocukların, yaşlı kadın ve erkeklerin acımasızca yok edilmesi başladı. Ermeniler toplu katliamlara maruz kaldılar ... Ve güzel Ermeni kızlar tecavüz edildikten sonra silahla vuruldu ... Hüsrev Bey Sultanov'un emriyle, pogromlar altı günden daha fazla bir süre boyunca devam etti ve Ermeni mahallelerindeki evler talan edildi, ezildi ve küle döndü ... Hüsrev Bey Sultanov, Müslümanlarla Cihad hakkında konuştu ve onlardan, kadınları, çocukları vb. bağışlamadan, Şuşa şehrinin Ermenilerini yok etmelerini istedi.
Büyük Sovyet Ansiklopedisi'ne (Üçüncü Baskı, 1970) göre, bu olaylar kent nüfusunun 2.096'sının ölümüne sebep oldu. Olaylardan sonra şehirde sadece birkaç Ermeni ailesi kaldı.
Nadezhda Mandelştam 1920'lerde Şuşa hakkında şunları yazdı:
"... eskiden, elbette sağlıklı olan bu kasabada, felaket ve katliamların görüntüsü çok canlıydı... Katliamlardan sonra bütün kuyuların cesetlerle dolu olduğunu söylüyorlar. (...) Sokakta veya dağda kimseyi görmedik. Sadece şehir merkezinde, pazar meydanında çok fazla insan vardı, fakat aralarında hiç Ermeni yoktu, hepsi de Müslümandı.”
21 Ocak 1936'da Moskova Kremlini'nde Azerbaycan SSC'den gelen delegasyonun kabulü sırasında Sergo Ordzhonikidze, yıkılmış Şuşa'yı ziyaretini şu şekilde hatırlamıştır:
Bugün bile 1920'de Şuşa'da gördüklerimi korkuyla hatırlarım. En güzel Ermeni kasabası tamamen yıkıldı ve kuyularda kadınların ve çocukların cesetlerini gördük.”
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti eski İçişleri Bakanı Behbud Han Cevanşir, Ermenistan Devrimci Federasyonu'nun Nemesis Operasyonu sırasında bu olaylara karıştığı için suikasta uğramıştır.
Kayıplar
Ekim Devrimi öncesindeki 1916 yılında Kafkasya'da yürütülmüş son istatistiklere göre, Şuşa kasabası 43.869 kişiye ev sahipliği yapmaktaydı. Bunlardan 23.396'ı (%53) Ermeni iken, 19.121'i (%44) ise Tatardı (Azeri).
Kayıp sayısı tahminleri belirsiz ve değişkendir; 500 ila 20,000 - 30,000 Ermeni'nin öldürüldüğü ve Şuşa'daki birçok binanın yıkıldığına inanılmaktadır.
Kaynakça
- ^ The Journal of international relations, Volume 10 By Clark University-page 252
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022.
- ^ Thomas de Waal. Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War, p. 128.
- ^ Edward Thomas Devine, Paul Underwood Kellogg, The Survey, Volume 43, Survey Associates, Charity Organization Society of the City of New York, 1920, p. 346 "...caused a recent exodus of over two thousand Armenians form Shusha (survivors of a Tartar post-war massacre there) through hostile villages to the nearest rail point..."
- ^ a b S. Neil MacFarlane, Oliver Thränert,, Balancing hegemony: the OSCE in the CIS, Centre for International Relations, 1997, p. 71 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . "Another event of the period was the massacre in March 1920 of Armenians in Shusha, the historic centre of Karabakh, which shifted its ethnic status from an Armenian-dominated town to an Azeri-dominated one."
- ^ Brook, Stephen (1993). Claws of the crab: Georgia and Armenia in crisis. s. 326.
In the 1920s a massacre of Armenians led to an Azeri majority in the town.
- ^ Chorbajian, Levon (1994). The Caucasian Knot: The History & Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Londra: Zed Books. s. 141. ISBN .
The city of Shushi, formerly the third largest city in Transcaucasia, saw its Armenian population decimated by the massacre of March 1920.
- ^ (Rusça) A. Zubov, Политическое будущее Кавказа: опыт ретроспективно-сравнительного анализа (Political future of the Caucasus) 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,"Znamiya" journal, 2000, #4 "Британская администрация почему-то передала населенные армянами уезды Елизаветпольской губернии под юрисдикцию Азербайджана. Британский администратор Карабаха полковник Шательворт не препятствовал притеснениям армян, чинимым татарской администрацией губернатора Салтанова. Межнациональные трения завершились страшной резней, в которой погибла большая часть армян города Шуши. Бакинский парламент отказался даже осудить свершителей Шушинской резни, и в Карабахе вспыхнула война." "British administrator of Karabakh colonel Shuttleworth didn't impede the discrimination of Armenians by Tatarian administration of governor Saltanov. The national clashes ended by the terrible massacres in which the most of Armenians in Shusha town perished. The Parliament in Bakü refused even condemn the accomplishers of the massacres in Shusha and the war was started in Karabakh."
- ^ Verluise, Pierre (Nisan 1995), Armenia in Crisis: The 1988 Earthquake, , s. 6, ISBN
- ^ "exterminé la population arménienne dans l'ancienne capitale Chouchi au début du 20ème siècle." La nation, un concept républicain (14ème partie): les solutions républicaines fondées sur les états-nations pour des conflits actuels, par Valentin Boudras-Chapon // ReSPUBLICA journal, Mardi 22 mai 2007 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Situation des réfugiés et déplacés d'origine arménienne sur le territoire de l'ex-Union soviétique" (PDF). (Fransızca). 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2019.
De 1918 à 1920, les républiques indépendantes d'Arménie et d'Azerbaïdjan se sont disputées le contrôle du Karabagh, pour des raisons symboliques et stratégiques. Des pogroms et des incendies anéantissent le quartier arménien de Chouchi en février 1920.
- ^ (Ростов н/Д., 2005)
- ^ "For Kin or Country: Xenophobia, Nationalism, and War By Stephen M. Saideman, R. William Ayres". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2019.
- ^ Richard G. Hovannisian. Ermenistan Cumhuriyeti, Vol. III: Londra'dan Sèvres'e, Şubat – Ağustos 1920 s.152
- ^ Daha fazla bilgi edinmek için tıklayınız., Ayrıca, 1918-1923'te Нагорный Карабах, гг. Сборник документов и материалов. Ереван, 1992. о443 Д443: злебайджана Оджахкули Мусаева правительству РСФСР. стр. 638-639 (Ermenistan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Ermenistan Bakanlar Konseyi Ana Arşiv Bölümü, Erivan Devlet Üniversitesi Ermeni Halkı Tarih Fakültesi, 1918-1923 yılları arasında Nagorny Karabakh. Erivan, 1992. №443 sayılı belge: Azerbaycan Komünist Partisi üyesi Odzhakhkuli Musayev’in RSFSR hükümetine yazdığı mektuptan рр. 638-639).
- ^ Great Soviet Encyclopedia, vol. 17, London, Collier Macmillan, 1973, p. 301. quoted by Tim Potier. Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia, and South Ossetia: A Legal Appraisal.
- ^ (Rusça) Н. Я. Мандельштам. Книга третья . Париж, YMCA-Ргess, 1987, с.162-164.
- ^ Партиздат ЦК ВКП (б), 1936, с. 60-63
- ^ "Помимо лидеров младотурок руководство операции "Немезис" приняло решение о ликвидации некоторых деятелей мусаватистского правительства Азербайджана, виновных, по их мнению, в организации резни армян в Баку в сентябре 1918 г. - бывшего премьер-министра Фатали хана Хойского (1920 ã июнь), ааратитика и министра Бехбуд хана Дживаншира (yaklaşık 1921 yıl), организатора резни армян в Шуши (Карабах). "
- ^ «Кавказский календарь» на 1917 год. Тифлис, 1916, p. 190—196
- ^ Richard G. Hovannisian. The Republic of Armenia, Vol. III: From London to Sèvres, February–August 1920
- ^ Thomas de Waal. Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War.
- ^ (2001). "Armenia between the Bolshevik hammer and Kemalist anvil". 1700 Years of Faithfulness: History of Armenia and its Churches. Moskova: FAM. ISBN .
- ^ (PDF). and the Center for International Law & Policy. Haziran 2000. s. 3. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2019.
In August 1919, the Karabagh National Council entered into a provisional treaty agreement with the Azerbaijani government. Despite signing the Agreement, the Azerbaijani government continuously violated the terms of the treaty. This culminated in March 1920 with the Azerbaijanis' massacre of Armenians in Karabagh's former capital, Shushi, in which it is estimated that more than 20,000 Armenians were killed.
|eser=
dış bağlantı () - ^ Why IDPs Matter in the Nagorno-Karabakh Conflict by Seepan V. Parseghian, p.5
- ^ Historic Maps of Armenia: The Cartographic Heritage – Page 7 by
- ^ Russian analysts and write that "On March, 1920, during the occupation of Shusha town, 30 thousand Armenians were massacred". / Игорь Бабанов, Константин Воеводский, Карабахский кризис, Санкт-Петербург, 1992
Yayınlar
- Armenia, Armenia: about the country and the people from the Biblical times to our days, a reference-book, V. Krivopuskov, V. Osipov, V. Alyoshkin, ed. V.V. Krivopuskov, 3. ed., Moskova, Golos-Press, 2007. P. 30-31.
- (Rusça) В Нагорном Карабахе осудили погромы 1920 года в Шуши 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede belli bir etnik grubun bakis acisinin agirlikta oldugu bir tur sistemik yanlilik sorununun bulundugu dusunulmektedir Maddenin evrensellestirilmesi ve uygun hale getirilmesi icin lutfen tartismaya katiliniz Sablonu maddeden cikarmadan once sablonun yardim sayfasini lutfen inceleyiniz Susa pogromu veya Susa katliami Ermenice Շուշիի ջարդեր Shusha charder Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nde yer alan Susa sehrindeki Ermeni ayaklanmasinin bastirilmasinin ardindan Azeri asker ve siviller tarafindan sehirdeki Ermeni nufusunun topluca oldurulmesini ve Ermeni mahallelerinin yikimini iceren olaylardir Susa katliamiSehrin yikilmis Ermeni mahalleleriBolgeDaglik KarabagTarihMart 1920HedefErmenilerSaldiri turuKatliam Isyan PogromOlu500 20 000 Katliam 22 26 Mart 1920 tarihlerinde Ermenistan ve Azerbaycan tarafindan bolgenin kime ait oldugu hususunda yasanan catismalar sonucunda gerceklesti Bu Susa nin Ermeni mahallelerinin tamamen tahrip olmasina ve kasabanin Ermeni nufusunun ortadan kaldirilmasina neden oldu Olaylardan sonra sehirde etnik acidan Azeriler baskin grup haline geldi Katliam1920 pogromundan sonra Susa nin Ermeni kesiminin kalintilari Arka planda Kanach Zham Kilisesi gorunmektedir Daglik Karabag daki Susa sehrinin yikilmis Ermeni mahalleleri arka planda Kutsal Kurtarici Ermeni Katedrali Richard Hovannisian olaylari su sekilde betimlemistir Sehrin Azeri sakinlerinin de katildigi Azerbaycan birlikleri Susa nin Ermeni bolgelerini cehenneme cevirdi 23 26 Mart tarihleri arasinda kiliseler ve arsalari kulturel kurumlar okullar kutuphaneler ve tuccar sinifinin konaklari da dahil olmak uzere yanginda yaklasik 2 000 yapi tahrip edildi Emniyet muduru Avetis Ter Ghukasian atese verilerek bir insan mesalesi haline getirildi ve bircok aydin 500 Ermeni kurban arasindaydi Azeri komunist Odzhakhkuli Musayev in aciklamasina gore ise olay Savunmasiz kadinlarin cocuklarin yasli kadin ve erkeklerin acimasizca yok edilmesi basladi Ermeniler toplu katliamlara maruz kaldilar Ve guzel Ermeni kizlar tecavuz edildikten sonra silahla vuruldu Husrev Bey Sultanov un emriyle pogromlar alti gunden daha fazla bir sure boyunca devam etti ve Ermeni mahallelerindeki evler talan edildi ezildi ve kule dondu Husrev Bey Sultanov Muslumanlarla Cihad hakkinda konustu ve onlardan kadinlari cocuklari vb bagislamadan Susa sehrinin Ermenilerini yok etmelerini istedi Buyuk Sovyet Ansiklopedisi ne Ucuncu Baski 1970 gore bu olaylar kent nufusunun 2 096 sinin olumune sebep oldu Olaylardan sonra sehirde sadece birkac Ermeni ailesi kaldi Nadezhda Mandelstam 1920 lerde Susa hakkinda sunlari yazdi eskiden elbette saglikli olan bu kasabada felaket ve katliamlarin goruntusu cok canliydi Katliamlardan sonra butun kuyularin cesetlerle dolu oldugunu soyluyorlar Sokakta veya dagda kimseyi gormedik Sadece sehir merkezinde pazar meydaninda cok fazla insan vardi fakat aralarinda hic Ermeni yoktu hepsi de Muslumandi 21 Ocak 1936 da Moskova Kremlini nde Azerbaycan SSC den gelen delegasyonun kabulu sirasinda Sergo Ordzhonikidze yikilmis Susa yi ziyaretini su sekilde hatirlamistir Bugun bile 1920 de Susa da gorduklerimi korkuyla hatirlarim En guzel Ermeni kasabasi tamamen yikildi ve kuyularda kadinlarin ve cocuklarin cesetlerini gorduk Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti eski Icisleri Bakani Behbud Han Cevansir Ermenistan Devrimci Federasyonu nun Nemesis Operasyonu sirasinda bu olaylara karistigi icin suikasta ugramistir KayiplarEkim Devrimi oncesindeki 1916 yilinda Kafkasya da yurutulmus son istatistiklere gore Susa kasabasi 43 869 kisiye ev sahipligi yapmaktaydi Bunlardan 23 396 i 53 Ermeni iken 19 121 i 44 ise Tatardi Azeri Kayip sayisi tahminleri belirsiz ve degiskendir 500 ila 20 000 30 000 Ermeni nin olduruldugu ve Susa daki bircok binanin yikildigina inanilmaktadir Kaynakca The Journal of international relations Volume 10 By Clark University page 252 Arsivlenmis kopya PDF 16 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Agustos 2022 Thomas de Waal Black Garden Armenia and Azerbaijan through Peace and War p 128 0814719449 Edward Thomas Devine Paul Underwood Kellogg The Survey Volume 43 Survey Associates Charity Organization Society of the City of New York 1920 p 346 caused a recent exodus of over two thousand Armenians form Shusha survivors of a Tartar post war massacre there through hostile villages to the nearest rail point a b S Neil MacFarlane Oliver Thranert Balancing hegemony the OSCE in the CIS Centre for International Relations 1997 p 71 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Another event of the period was the massacre in March 1920 of Armenians in Shusha the historic centre of Karabakh which shifted its ethnic status from an Armenian dominated town to an Azeri dominated one Brook Stephen 1993 Claws of the crab Georgia and Armenia in crisis s 326 In the 1920s a massacre of Armenians led to an Azeri majority in the town Chorbajian Levon 1994 The Caucasian Knot The History amp Geopolitics of Nagorno Karabagh Londra Zed Books s 141 ISBN 9781856492881 The city of Shushi formerly the third largest city in Transcaucasia saw its Armenian population decimated by the massacre of March 1920 Rusca A Zubov Politicheskoe budushee Kavkaza opyt retrospektivno sravnitelnogo analiza Political future of the Caucasus 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Znamiya journal 2000 4 Britanskaya administraciya pochemu to peredala naselennye armyanami uezdy Elizavetpolskoj gubernii pod yurisdikciyu Azerbajdzhana Britanskij administrator Karabaha polkovnik Shatelvort ne prepyatstvoval pritesneniyam armyan chinimym tatarskoj administraciej gubernatora Saltanova Mezhnacionalnye treniya zavershilis strashnoj reznej v kotoroj pogibla bolshaya chast armyan goroda Shushi Bakinskij parlament otkazalsya dazhe osudit svershitelej Shushinskoj rezni i v Karabahe vspyhnula vojna British administrator of Karabakh colonel Shuttleworth didn t impede the discrimination of Armenians by Tatarian administration of governor Saltanov The national clashes ended by the terrible massacres in which the most of Armenians in Shusha town perished The Parliament in Baku refused even condemn the accomplishers of the massacres in Shusha and the war was started in Karabakh Verluise Pierre Nisan 1995 Armenia in Crisis The 1988 Earthquake s 6 ISBN 0814325270 extermine la population armenienne dans l ancienne capitale Chouchi au debut du 20eme siecle La nation un concept republicain 14eme partie les solutions republicaines fondees sur les etats nations pour des conflits actuels par Valentin Boudras Chapon ReSPUBLICA journal Mardi 22 mai 2007 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Situation des refugies et deplaces d origine armenienne sur le territoire de l ex Union sovietique PDF Fransizca 23 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Mart 2019 De 1918 a 1920 les republiques independantes d Armenie et d Azerbaidjan se sont disputees le controle du Karabagh pour des raisons symboliques et strategiques Des pogroms et des incendies aneantissent le quartier armenien de Chouchi en fevrier 1920 Rostov n D 2005 For Kin or Country Xenophobia Nationalism and War By Stephen M Saideman R William Ayres 28 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2019 Richard G Hovannisian Ermenistan Cumhuriyeti Vol III Londra dan Sevres e Subat Agustos 1920 s 152 Daha fazla bilgi edinmek icin tiklayiniz Ayrica 1918 1923 te Nagornyj Karabah gg Sbornik dokumentov i materialov Erevan 1992 o443 D443 zlebajdzhana Odzhahkuli Musaeva pravitelstvu RSFSR str 638 639 Ermenistan Bilimler Akademisi Tarih Enstitusu Ermenistan Bakanlar Konseyi Ana Arsiv Bolumu Erivan Devlet Universitesi Ermeni Halki Tarih Fakultesi 1918 1923 yillari arasinda Nagorny Karabakh Erivan 1992 443 sayili belge Azerbaycan Komunist Partisi uyesi Odzhakhkuli Musayev in RSFSR hukumetine yazdigi mektuptan rr 638 639 Great Soviet Encyclopedia vol 17 London Collier Macmillan 1973 p 301 quoted by Tim Potier Conflict in Nagorno Karabakh Abkhazia and South Ossetia A Legal Appraisal 90 411 1477 7 Rusca N Ya Mandelshtam Kniga tretya Parizh YMCA Rgess 1987 s 162 164 Partizdat CK VKP b 1936 s 60 63 Pomimo liderov mladoturok rukovodstvo operacii Nemezis prinyalo reshenie o likvidacii nekotoryh deyatelej musavatistskogo pravitelstva Azerbajdzhana vinovnyh po ih mneniyu v organizacii rezni armyan v Baku v sentyabre 1918 g byvshego premer ministra Fatali hana Hojskogo 1920 a iyun aaratitika i ministra Behbud hana Dzhivanshira yaklasik 1921 yil organizatora rezni armyan v Shushi Karabah Kavkazskij kalendar na 1917 god Tiflis 1916 p 190 196 Richard G Hovannisian The Republic of Armenia Vol III From London to Sevres February August 1920 Thomas de Waal Black Garden Armenia and Azerbaijan through Peace and War 0 8147 1944 9 2001 Armenia between the Bolshevik hammer and Kemalist anvil 1700 Years of Faithfulness History of Armenia and its Churches Moskova FAM ISBN 5 89831 013 4 PDF and the Center for International Law amp Policy Haziran 2000 s 3 30 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2019 In August 1919 the Karabagh National Council entered into a provisional treaty agreement with the Azerbaijani government Despite signing the Agreement the Azerbaijani government continuously violated the terms of the treaty This culminated in March 1920 with the Azerbaijanis massacre of Armenians in Karabagh s former capital Shushi in which it is estimated that more than 20 000 Armenians were killed eser dis baglanti yardim Why IDPs Matter in the Nagorno Karabakh Conflict by Seepan V Parseghian p 5 Historic Maps of Armenia The Cartographic Heritage Page 7 by Russian analysts and write that On March 1920 during the occupation of Shusha town 30 thousand Armenians were massacred Igor Babanov Konstantin Voevodskij Karabahskij krizis Sankt Peterburg 1992YayinlarArmenia Armenia about the country and the people from the Biblical times to our days a reference book V Krivopuskov V Osipov V Alyoshkin ed V V Krivopuskov 3 ed Moskova Golos Press 2007 P 30 31 Rusca V Nagornom Karabahe osudili pogromy 1920 goda v Shushi 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde