Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İç uydu ya da iç doğal uydu, astronomide ana gezegenin büyük doğal uydularından daha iç kısımda, düşük eğimli ters yönlü bir yörünge izleyen doğal uydu anlamına gelir. Genellikle ana gezegenin oluşumuyla aynı zamanda kendi yerlerinde oluştukları düşünülür. Neptün'ün uyduları bu konuda bir istisnadır, çünkü büyük uydu Triton'un yakalanmasından sonra bozulan orijinal cisimlerin parçalarının yeniden bir araya gelmesinden oluşmuş olmaları muhtemeldir. İç uydular ana gezegene yakınlıkları, kısa yörünge periyotları (genellikle bir günün altında), düşük kütleleri, küçük boyutları ve düzensiz şekilleri ile diğer olağan uydulardan ayrılırlar.
Keşif
Şu anda dört dev gezegenin (Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün) etrafında yörüngede bulunan otuz adet iç uydunun varlığı bilinmektedir. Küçük boyutları ve yakındaki gezegenden gelen parıltı nedeniyle Dünya'dan gözlemlenmeleri oldukça zor olabilir. Bazıları, örneğin Satürn'deki Pan ve Daphnis, sadece uzay araçları tarafından gözlemlenebilmiştir.
Gözlemlenen ilk iç uydu 1892 yılında E. E. Barnard tarafından keşfedilen Amalthea'dır. Daha sonra 1966 yılında gözlenen Satürn uyduları Epimetheus ve Janus olmuştur. Bu iki uydu aynı yörüngeyi paylaşmaktadır ve statüleriyle ilgili ortaya çıkan karışıklık 1980'deki Voyager 1 uçuşuna kadar çözülememiştir. Geri kalan iç uyduların çoğu Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçları tarafından Jüpiter (1979), Satürn (1980), Uranüs (1986) ve Neptün (1989) uçuşları sırasında keşfedilmiştir.
Daha yakın yıllarda, 2005-2009 yılları arasında Cassini uzay aracı tarafından Satürn yörüngesinde ve Hubble Uzay Teleskobu tarafından Uranüs (2003) ve Neptün (2013) yörüngesinde başka iç uydular bulunmuştur.
İç uydular listesi
Jüpiter'in iç uyduları
Jüpiter, dev gezegenler arasında en az sayıda iç uydu kümesine sahiptir. Bunlar;
Galileo uzay aracı Amalthea'nın yörüngesine yakın bazı uydu parçacıkları gözlemlemiş olabilir.
Satürn'ün iç uyduları
Satürn'ün bilinen dokuz iç uydusu halka sistemiyle yakından ilişkilidir ve birçoğu halkaların içinde yörüngede dönerek aralarında boşluklar veya "çoban" halkacıklar oluşturur.
- – B halkası uyducuğu
- Pan - Satürn'ün A Halkasının Encke bölümündeki çoban uydusu
- Daphnis - Satürn'ün A Halkasının Keeler Boşluğundaki çoban uydusu
- Atlas - Satürn'ün A Halkasının dış kenarının çoban uydusu
- Prometheus - Satürn'ün dar F Halkasının iç çoban uydusu
- Pandora
- Epimetheus ve Janus - birbirleriyle periyodik olarak yörünge enerjisi alışverişinde bulunan ortak yörünge uyduları
- - G halkası uyducuğu
S/2009 S 1 ve Aegaeon halkalardaki kendi kanallarını temizleyecek kadar büyük değildir. Aynı durum büyük Satürn uyduları Mimas ve Enceladus arasında yörüngede dolanan küçük uydular Methone, Anthe ve Pallene için de geçerlidir.
Uranüs'ün iç uyduları
Uranüs, bilinen on üç uydusuyla açık ara en geniş iç uydu sistemine sahiptir:
- Cordelia ve Ophelia - Uranüs'ün en parlak halkası olan dar ε halkası için sırasıyla iç ve dış çoban uyduları
- Bianca
- Cressida
- Desdemona
- Juliet
- Portia
- Rosalind
- Cupid
- Belinda
- Perdita
- Puck
- Mab - μ halkasıyla ilişkili
Neptün'ün iç uyduları
Neptün'ün bilinen yedi iç uydusu vardır:
- Naiad
- Talassa
- Despina
- Galatea - yaylara bölünmüş çok dar Adams halkasının iç çoban uydusu
- Larissa
- Hippocamp
- Proteus
Bunların Neptün'ün orijinal uydularının (iç ya da değil) parçalarından yeniden oluşan moloz yığınları olduğu düşünülmektedir. Bu uydular, Triton'un çok dış merkezli bir başlangıç yörüngesine oturmasından hemen sonraki dönemde Triton tarafından güçlü bir şekilde tedirgin edilmişlerdir. Tedirginlikler uydular arasında çarpışmalara yol açmış ve Triton'un yörüngesi daireselleştikten sonra parçaların kaybolmayan bölümleri yeniden bugünkü iç uydulara dönüşmüştür.
Keşif görevleri
İç uyduların çoğu Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçları tarafından görüntülenmiştir. Uyduların büyük çoğunluğu görüntülerde yalnızca tek piksel olarak görülmüş ya da yalnızca birkaç piksele kadar çözümlenmiştir. Ancak aşağıdaki uydularda oldukça ayrıntılı yüzey özellikleri görülmüştür:
Kaynakça
- ^ a b Banfield, Don; Murray, Norm (October 1992). "A dynamical history of the inner Neptunian satellites". Icarus. 99 (2). ss. 390-401. Bibcode:1992Icar...99..390B. doi:10.1016/0019-1035(92)90155-Z.
- ^ Emily Lakdawalla (17 Mayıs 2013). . The Planetary Society. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ic uydu ya da ic dogal uydu astronomide ana gezegenin buyuk dogal uydularindan daha ic kisimda dusuk egimli ters yonlu bir yorunge izleyen dogal uydu anlamina gelir Genellikle ana gezegenin olusumuyla ayni zamanda kendi yerlerinde olustuklari dusunulur Neptun un uydulari bu konuda bir istisnadir cunku buyuk uydu Triton un yakalanmasindan sonra bozulan orijinal cisimlerin parcalarinin yeniden bir araya gelmesinden olusmus olmalari muhtemeldir Ic uydular ana gezegene yakinliklari kisa yorunge periyotlari genellikle bir gunun altinda dusuk kutleleri kucuk boyutlari ve duzensiz sekilleri ile diger olagan uydulardan ayrilirlar KesifSu anda dort dev gezegenin Jupiter Saturn Uranus ve Neptun etrafinda yorungede bulunan otuz adet ic uydunun varligi bilinmektedir Kucuk boyutlari ve yakindaki gezegenden gelen parilti nedeniyle Dunya dan gozlemlenmeleri oldukca zor olabilir Bazilari ornegin Saturn deki Pan ve Daphnis sadece uzay araclari tarafindan gozlemlenebilmistir Gozlemlenen ilk ic uydu 1892 yilinda E E Barnard tarafindan kesfedilen Amalthea dir Daha sonra 1966 yilinda gozlenen Saturn uydulari Epimetheus ve Janus olmustur Bu iki uydu ayni yorungeyi paylasmaktadir ve statuleriyle ilgili ortaya cikan karisiklik 1980 deki Voyager 1 ucusuna kadar cozulememistir Geri kalan ic uydularin cogu Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araclari tarafindan Jupiter 1979 Saturn 1980 Uranus 1986 ve Neptun 1989 ucuslari sirasinda kesfedilmistir Daha yakin yillarda 2005 2009 yillari arasinda Cassini uzay araci tarafindan Saturn yorungesinde ve Hubble Uzay Teleskobu tarafindan Uranus 2003 ve Neptun 2013 yorungesinde baska ic uydular bulunmustur Ic uydular listesiJupiter in ic uydulari ve halkalariJupiter in ic uydulari Jupiter dev gezegenler arasinda en az sayida ic uydu kumesine sahiptir Bunlar Metis Adrastea Amalthea Teb Galileo uzay araci Amalthea nin yorungesine yakin bazi uydu parcaciklari gozlemlemis olabilir Saturn un ic uydulari Saturn un bilinen dokuz ic uydusu halka sistemiyle yakindan iliskilidir ve bircogu halkalarin icinde yorungede donerek aralarinda bosluklar veya coban halkaciklar olusturur B halkasi uyducugu Pan Saturn un A Halkasinin Encke bolumundeki coban uydusu Daphnis Saturn un A Halkasinin Keeler Boslugundaki coban uydusu Atlas Saturn un A Halkasinin dis kenarinin coban uydusu Prometheus Saturn un dar F Halkasinin ic coban uydusu Pandora Epimetheus ve Janus birbirleriyle periyodik olarak yorunge enerjisi alisverisinde bulunan ortak yorunge uydulari G halkasi uyducugu S 2009 S 1 ve Aegaeon halkalardaki kendi kanallarini temizleyecek kadar buyuk degildir Ayni durum buyuk Saturn uydulari Mimas ve Enceladus arasinda yorungede dolanan kucuk uydular Methone Anthe ve Pallene icin de gecerlidir Uranus uydusu ve halka sisteminin semasiUranus un ic uydulari Uranus bilinen on uc uydusuyla acik ara en genis ic uydu sistemine sahiptir Cordelia ve Ophelia Uranus un en parlak halkasi olan dar e halkasi icin sirasiyla ic ve dis coban uydulari Bianca Cressida Desdemona Juliet Portia Rosalind Cupid Belinda Perdita Puck Mab m halkasiyla iliskili Neptun un ic uydulari Neptun un ic uydulari Neptun un bilinen yedi ic uydusu vardir Naiad Talassa Despina Galatea yaylara bolunmus cok dar Adams halkasinin ic coban uydusu Larissa Hippocamp Proteus Bunlarin Neptun un orijinal uydularinin ic ya da degil parcalarindan yeniden olusan moloz yiginlari oldugu dusunulmektedir Bu uydular Triton un cok dis merkezli bir baslangic yorungesine oturmasindan hemen sonraki donemde Triton tarafindan guclu bir sekilde tedirgin edilmislerdir Tedirginlikler uydular arasinda carpismalara yol acmis ve Triton un yorungesi dairesellestikten sonra parcalarin kaybolmayan bolumleri yeniden bugunku ic uydulara donusmustur Kesif gorevleriIc uydularin cogu Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araclari tarafindan goruntulenmistir Uydularin buyuk cogunlugu goruntulerde yalnizca tek piksel olarak gorulmus ya da yalnizca birkac piksele kadar cozumlenmistir Ancak asagidaki uydularda oldukca ayrintili yuzey ozellikleri gorulmustur Gezegen Uzay araciVoyager 1 Voyager 2 Galileo CassiniJupiter Amalthea AmaltheaTebSaturn Pandora Prometheus Janus Epimetheus PanDaphnisAtlasPandoraPrometheusJanusEpimetheusUranus PuckNeptun LarissaProteusKaynakca a b Banfield Don Murray Norm October 1992 A dynamical history of the inner Neptunian satellites Icarus 99 2 ss 390 401 Bibcode 1992Icar 99 390B doi 10 1016 0019 1035 92 90155 Z Emily Lakdawalla 17 Mayis 2013 The Planetary Society 14 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2014