Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çupikçe ya da Chevak Çupikçesi (kendilerince Cugtun ; İngilizce Cup'ik ya da Hooper Bay–Chevak Cup’ik), Alaska'da, ile yöresinde konuştuğu Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili olan Yupikçenin bir lehçesi. Nunivak Çupikçesi gibi bu da Yupikçenin y sesine karşılık ç (yazıda: c harfi) sesini kullanmasıyla belirginleşir.
| Çupikçe | |
|---|---|
| Cugtun | |
| Ana dili olanlar | Amerika Birleşik Devletleri () |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
Eskimo dilleri içindeki yeri
- Eskimo - Aleut dilleri
- Aleut dilleri
- Eskimo dilleri
- Yupik dilleri
- Sirenik Yupikçesi
- Öz Yupik dilleri
- Sibirya Yupikçesi
- Naukan Yupikçesi
- Alaska Yupikçesi
- Unaliq-Pastuliq Yupikçesi : Norton Sound yöresinde
- Yupikçe : Yukon ve Kuskokwin yörelerinde
- Egegik Yupikçesi : Bristol Koyu yöresinde
- Çupikçe : Hooper Bay ve Chevak yörelerinde
- Nunivak Çupikçesi
- Supikçe
- İnuit dilleri
- Yupik dilleri
Eğitim ve Öğrenim
Dünyada yalnızca tek bir okulda, (Kashunamiut School District) bağlı olan Chevak'taki okulda Alaska Yerli Dil Merkezi ile koordineli biçimde ikidilli eğitim çerçevesinde Çupikçe öğretilmektedir. Esas olarak Chevak kasabasında Çupikçe, İngilizce ve her ikisinin karışımı olan karma dil konuşulur.
1950 öncesi eğitim Qaygiq denen Eskimo köy odasında ve kendi evlerinde yapılırdı
Tükenme tehlikesi
50-100 kadar kişinin konuştuğu Çupikçe, Yupikçenin farklı bir lehçesidir ve tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Karşılaştırma
Yukon-Kuskokwim Yupikçesi ile Chevak Çupikçesinin karşılaştırması:
| Yukon-Kuskokwim Yupikçesi (Yugtun) | Chevak Çupikçesi (Cugtun) | anlamı |
| elicaraq (Y) / elitnauraq (K) | elicaraq skuularaq (Çupikçe-İngilizce karma dil) | öğrenci |
| elicarista (Y) / elitnaurista (K) | elicarta skuularta (Çupikçe-İngilizce karma dil) | öğretmen |
| yugnikek’ngaq | aiparnatugaq | arkadaş |
| yuilquq | cuilquq | tundra, ıssız topraklar |
| nuussiq | caviggaq | bıçak (düz) |
| uluaq | kegginalek | ulu bıçağı |
| canek | evek | çim yaprağı |
| ellalluk | ivyuk | yağmur |
Fonoloji
Çupik alfabesinde 18 harf bulunur: a c e g i k l m n p q r s t u v w y.
İngilizcede kullanılan bazı harfler Çupikçede kullanılmaz: b d f h j o x z.
- Kısa ünlüler: a i u e
- Uzun ünlüler: aa ii uu
- Diftonglar: ai ui au iu ua ia
- Stops: p t c k q
- Voiced fricatives: v l y g r w
- Voiceless fricatives: vv ll ss gg rr ww
- Voiced nasals: m n ng
- Voiceless nasals: m n ng
Alıntılar
Rus Alaskası döneminde (1733 - 1867) Ruslarla ve Rusçayla karşılaşan Yupiklerin dillerinde Rusça alıntılar günümüzde de canlılığını sürdürür:
- caarralaq (< Rus. сахар) 'şeker'
- caayuq (< Rus. чай) 'çay'
- caanik (< Rus. чайник) 'çaydanlık, çaynik'
- cap’akiq (< Rus. сапоги) 'ayakkabı'
- cass’aq (< Rus. часы) 'saat'
- culunaq (?< Rus. солонина 'salted meat') 'tuzlama balık'
- kalantaassaq (< Rus. карандаш) 'kalem'
- kalmaaniq (< Rus. карман) 'cep'
- kelipaq (< Rus. хлеб) 'ekmek'
- luussitaq (< Rus. лошадь) 'at'
- mass’laq (< Rus. масло) 'tereyağ, margarin'
- missuulleq (< Rus. мешок) 'çuval'
- muluk’uuq (< Rus. молоко) 'süt'
- mult’uuq (< Rus. молоток) 'çekiç'
- pal’tuuk (< Rus. пальто) 'palto'
- pelatekaq (< Rus. палатка) 'çadır'
- putuskaq (< Rus. подушка) 'yastık'
- spickaq : (< Rus. спичка) 'kibrit'
- tiititsaaq / tiissitsaaq (< Rus. тысяча) 'bin; bin dolar'
- yaassiik : (< Rus. ящик) 'kutu'
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Alaskool: Chevak Cup’ik Glossary6 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Alaskool: Guidebook for Integrating Cup'ik Culture and Curriculum5 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kashunamiut School District25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- On the Facebook: Cup'ik Word Of The Day - Chevak by Rebecca Nayamin (Kashunamiut School Cup’ik Language Teacher)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cupikce ya da Chevak Cupikcesi kendilerince Cugtun Ingilizce Cup ik ya da Hooper Bay Chevak Cup ik Alaska da ile yoresinde konustugu Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili olan Yupikcenin bir lehcesi Nunivak Cupikcesi gibi bu da Yupikcenin y sesine karsilik c yazida c harfi sesini kullanmasiyla belirginlesir CupikceCugtunAna dili olanlarAmerika Birlesik Devletleri Dil ailesiVarsayilan CupikceYazi sistemiLatinDil kodlariISO 639 3 Eskimo dilleri icindeki yeriEskimo Aleut dilleri Aleut dilleri Eskimo dilleri Yupik dilleri Sirenik Yupikcesi Oz Yupik dilleri Sibirya Yupikcesi Naukan Yupikcesi Alaska Yupikcesi Unaliq Pastuliq Yupikcesi Norton Sound yoresinde Yupikce Yukon ve Kuskokwin yorelerinde Egegik Yupikcesi Bristol Koyu yoresinde Cupikce Hooper Bay ve Chevak yorelerinde Nunivak Cupikcesi Supikce Inuit dilleri Inyupikce Bati Kanada Inuitcesi Dogu Kanada Inuitcesi Gronland InuitcesiEgitim ve OgrenimKashunamiut okulunun yeni binasi mavi gol ve eski okul binasi kirmizi Dunyada yalnizca tek bir okulda Kashunamiut School District bagli olan Chevak taki okulda Alaska Yerli Dil Merkezi ile koordineli bicimde ikidilli egitim cercevesinde Cupikce ogretilmektedir Esas olarak Chevak kasabasinda Cupikce Ingilizce ve her ikisinin karisimi olan karma dil konusulur 1950 oncesi egitim Qaygiq denen Eskimo koy odasinda ve kendi evlerinde yapilirdiTukenme tehlikesi50 100 kadar kisinin konustugu Cupikce Yupikcenin farkli bir lehcesidir ve tukenme tehlikesiyle karsi karsiyadir KarsilastirmaYukon Kuskokwim Yupikcesi ile Chevak Cupikcesinin karsilastirmasi Yukon Kuskokwim Yupikcesi Yugtun Chevak Cupikcesi Cugtun anlamielicaraq Y elitnauraq K elicaraq skuularaq Cupikce Ingilizce karma dil ogrencielicarista Y elitnaurista K elicarta skuularta Cupikce Ingilizce karma dil ogretmenyugnikek ngaq aiparnatugaq arkadasyuilquq cuilquq tundra issiz topraklarnuussiq caviggaq bicak duz uluaq kegginalek ulu bicagicanek evek cim yapragiellalluk ivyuk yagmurFonolojiCupik alfabesinde 18 harf bulunur a c e g i k l m n p q r s t u v w y Ingilizcede kullanilan bazi harfler Cupikcede kullanilmaz b d f h j o x z Unluler Kisa unluler a i u e Uzun unluler aa ii uu Diftonglar ai ui au iu ua ia Unsuzler Stops p t c k q Voiced fricatives v l y g r w Voiceless fricatives vv ll ss gg rr ww Voiced nasals m m n n ng ŋ Voiceless nasals m m n n ng ŋ AlintilarRus Alaskasi doneminde 1733 1867 Ruslarla ve Ruscayla karsilasan Yupiklerin dillerinde Rusca alintilar gunumuzde de canliligini surdurur caarralaq lt Rus sahar seker caayuq lt Rus chaj cay caanik lt Rus chajnik caydanlik caynik cap akiq lt Rus sapogi ayakkabi cass aq lt Rus chasy saat culunaq lt Rus solonina salted meat tuzlama balik kalantaassaq lt Rus karandash kalem kalmaaniq lt Rus karman cep kelipaq lt Rus hleb ekmek luussitaq lt Rus loshad at mass laq lt Rus maslo tereyag margarin missuulleq lt Rus meshok cuval muluk uuq lt Rus moloko sut mult uuq lt Rus molotok cekic pal tuuk lt Rus palto palto pelatekaq lt Rus palatka cadir putuskaq lt Rus podushka yastik spickaq lt Rus spichka kibrit tiititsaaq tiissitsaaq lt Rus tysyacha bin bin dolar yaassiik lt Rus yashik kutu Kaynakca Alaskool Guidebook for Integrating Cup ik Culture and Curriculum 5 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2012 Arsivlenmis kopya 10 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2012 Dis baglantilarAlaskool Chevak Cup ik Glossary6 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alaskool Guidebook for Integrating Cup ik Culture and Curriculum5 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kashunamiut School District25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde On the Facebook Cup ik Word Of The Day Chevak by Rebecca Nayamin Kashunamiut School Cup ik Language Teacher