Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2022) () |
İsmail el-Ezheri (20 Ekim 1900 - 26 Ağustos 1969) (Arapça: إسماعيل الأزهري) Sudanlı milliyetçi ve siyasetçi. 1954-1956 yılları arasında Sudan'ın ilk başbakanı ve 1965'ten 1969'da Cafer Numeyri tarafından devrilinceye kadar Sudan Devlet Başkanı olarak görev yaptı.
| İsmail el-Ezheri | |
|---|---|
 | |
| 3. Sudan Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 10 Haziran 1965 - 25 Mayıs 1969 | |
| Yerine geldiği | (Vekil) |
| Yerine gelen | Cafer Numeyri |
| 2. Sudan Başbakanı | |
| Görev süresi 6 Ocak 1954 - 5 Temmuz 1956 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Abdullah Halil |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 20 Ekim 1900 Omdurman, Britanya-Mısır Sudanı |
| Ölüm | 26 Ağustos 1969 (68 yaşında) Hartum, Sudan |
| Partisi | Demokratik Birlik Partisi |
Kuzey Sudan Danışma Konseyi ve Yasama Meclisinin oluşumunun sağlamıştır. Birlikçi partiler onun önderliğinde birleştiğinde Ulusal Birlik Partisi'nin (şimdiki adıyla Demokratik Birlik Partisi) başkanı oldu. 1954'te parlamento içinden Sudan'ın artan bağımsızlık ihtiyacından ve Mısır'la yapılan birlik görüşmesinden önce başbakan seçildi. Bağımsız hareketinin de desteğiyle parlamentoya bağımsızlık ilan etme önerisini sundu. İkinci Demokrasi sırasında Ekim 1964 devriminden sonra Egemenlik Konseyi Başkanlığı görevini üstlendi. Mayıs 1969 darbesi sırasında Cooper's hapishanesine hapsedildi ve sağlığı bozulunca ölene kadar hastanede kaldı.
İlk yılları
İsmail el-Ezheri, Omdurman'da doğdu. Bir din adamının oğlu olarak ilk eğitimini Vad Medeni'de aldı. 1917'de katıldı ancak eğitimini orada tamamlamadı. ve Omdurman ilkokullarında çalıştı, ardından Beyrut Amerikan Üniversitesi'nde öğrenimine devam etti ve 1930'da oraya döndü. Gordon Koleji tarafından atandı ve Sanat ve Yazışma Derneği'ni kurdu. Mezunlar Konferansı kurulduğunda 1937'de Genel Sekreter seçildi. Birkaç partiye ve sivil haklar hareketine liderlik etti ve Sudan'ın bağımsızlığı çağrıları karşısında Mısır'la birlik çağrısı yapan partilerin en önemlilerinden biri olan Ümmet Partisi'ydi.
Siyasete girişi
El-Ezheri ve diğer eğitimli Sudanlılar, ülke yönetimine daha fazla katılım talep ettiler ve hedeflerini ilerletmek için 1938'de Mezunlar Genel Kongresi'ni kurdular. El-Ezheri'nin kongre sekreteri olarak seçilmesi ona bir siyaset kariyeri başlattı.
Kongrenin başlangıçta siyasi bir amacı olmamasına rağmen, 1942'de tüm Sudan milliyetçilerinin sözcüsü olarak hareket etme iddiasını ortaya koydu. Savaş zamanı İngiliz yönetimi bu iddiayı reddettiğinde, kongre iki gruba ayrıldı: İngilizlerle tam bağımsızlık için çalışmaya hazır olan ılımlılar ve İngilizlere güvenmeyen ve sömürge sonrası dönemde Mısır ile birlik arayan El-Ezheri liderliğindeki daha aşırıcı bir grup.
Siyasi oluşum
1943'te el-Ezheri ve kongredeki destekçileri, Sudan'daki ilk gerçek siyasi parti olan Aşikka (Kardeşler) Partisi'ni kurdular. Başlıca desteği, ülkedeki iki ana Müslüman gruptan biri olan Hatmiyye kardeşliğinden geldi. 1945'te daha ılımlı milliyetçiler Ümmet Partisi'ni kurduklarında, asıl desteği Hatmiyye'nin baş rakibi ve Mısır karşıtı Mehdici mezhebinden geldi.
1944 ve 1953 arasında, Sudan'ı Mısır'la birleştirmenin önde gelen savunucusu olarak el-Ezheri, "Nil Vadisi'nin birliğini" zayıflatıyormuş gibi görünen her türlü eyleme karşı inatla savaştı. Böylece 1948'de Sudan'da yasama meclisi kurmak için yapılan seçimleri boykot etti ve yaptığı propaganda ile gösteriler, 1948-1949'da tutuklanmasına ve hapse atılmasına yol açtı.
Kral I. Faruk rejimine son veren 1952 Mısır Devrimi, Sudan'daki durumu önemli ölçüde değiştirdi. Faruk hükûmeti, Mısır ve Sudan'ı birleştirmek ve Sudan'ın bağımsızlığını engellemek için tüm nüfuzunu kullanmıştı. Mısır'ın yeni liderleri, yarı Sudanlı olan Muhammed Necib ve daha sonra Cemal Abdünnasır, Sudan'ın bağımsızlığını kazanmasına izin vermeye daha istekliydiler.
Şubat 1953'te Mısır, Sudanlılar ve onların İngiliz yöneticileri arasında üç yıl içinde ortak egemenlikten öz yönetime geçiş için bir anlaşmaya varıldı ve ardından Mısır ile Sudan arasındaki gelecekteki ilişkiyi belirlemek için bir seçim yapıldı. Hapsedilmesi ve kendi partisi içindeki çekişmeler bir süreliğine el-Ezheri'in gücünü ve prestijini sarsmış olsa da, taraftarlarını zamanında Ulusal Birlik Partisi (UBP) bayrağı altında yeniden bir araya getirip birleşik parlamento için güçlü bir kampanya yürüttü. Önümüzdeki 2 yıl boyunca Sudan'ı yönetecek olan anayasal meclis. Kampanya boyunca el-Ezheri, İngilizlere olan düşmanlığını ve Mısır'a olan desteğini vurguladı, böylece UBP 1953 seçimlerinde zafer kazandığında, el-Ezheri'in Sudan'ı Mısır'a bağlama çabalarının bir zaferi olarak kabul edildi.
Başbakanlık
1954'te El-Ezheri, Sudan'ın ilk başbakanı oldu. Hükûmeti üç büyük sorunla karşı karşıya kaldı. Birincisi, Sudan'ın Mısır ile ilişkisine ilişkin kritik anayasal soruydu. Sudan halkının Mısır'a sıkı sıkıya bağlı olmak istemediği çok geçmeden anlaşıldı ve el-Ezheri, uzun süredir savunduğu pozisyonu dramatik bir şekilde tersine çevirip başlıca siyasi liderlerin de desteğiyle, 1 Ocak 1956'da Sudan'ın bağımsızlığını ilan etti.
Sonra el-Ezheri, ikinci sorunla, kalıcı bir hükûmet kurma göreviyle karşı karşıya kaldı. Başlıca rakibi Ümmet Partisi, güçlü bir başkanlık sistemi istiyordu. El-Ezheri, bir İngiliz parlamenter hükûmet biçimini savundu, ancak görev süresi boyunca sorunu asla çözmedi ve sorun 1970'lere kadar çözülemedi.
El-Ezheri hükûmetinin karşı karşıya olduğu üçüncü sorun, Siyah, Müslüman olmayan Güney Sudanlıların Arap, Müslüman kuzeye karşı olmasalar da çok farklı halklara ve geleneklere sahip olmalarıydı. El-Ezheri, ne geçmişi ne de siyasi inançları bakımından Güney Sudanlıların isteklerine sempati duyuyordu ve bir yanda askeri ve polis baskısı, diğer yanda da müzakereler ve tartışmalarla Güney Sudan'ı kontrol etmeye çalıştı. Politikanın başarısızlığı, Ağustos 1955'te, bir isyanın güneydeki birçok bölgede kargaşaya yol açmasıyla ortaya çıktı. Bundan sonra, Kuzey ve Güney Sudan arasındaki ilişkiler, birbirini izleyen Sudan hükûmetlerinin karşı karşıya olduğu başlıca sorun olmaya devam etti. Güneylilerin isteklerini karşılayamamaları, tıpkı El Ezheri'nin siyasi gücünü tükettiği gibi, otoritelerini de zayıflattı.
Bu ve diğer sorunlar El-Ezheri'nin koalisyonunu zayıflatmaya başladı. Mısır ile birliği tersine çevirmesi, UBP'yi ana ideolojisinden yoksun bırakarak siyasi gücünü zayıflattı. Güneydeki isyan, El-Ezheri'nin prestijini zedeledi. Daha da önemlisi, Hatmiyye mezhebi ile UBP arasındaki kırılgan ittifak, başbakanı etkin bir şekilde yönetmek için ihtiyaç duyduğu halk desteğinden yoksun bırakarak dağılmaya başladı. Sonuç olarak, Şubat 1956'da koalisyonunu "tüm yeteneklerin hükümeti" haline getirdi, ancak daha sonra eski Hatmiyye destekçileri haziran ayında Demokratik Halk Partisi'ni kurmak için UBP'den ayrıldılar. El-Ezheri hükûmeti temmuz ayında parlamentodaki güvenoyunu kaybetti ve istifa etti.
Daha sonraki yaşamı
El-Ezheri, yerini alan Abdullah Halil liderliğindeki hükûmete ve aynı zamanda peşine gelen 'un askeri rejimine karşı çıktı. 1961 yılında el-Ezheri tutuklandı ve birkaç ay boyunca Cuba, Güney Sudan'da sürgün olarak tutuldu.
1964'te askeri rejim, öğrencilerin önderlik ettiği gösteriler karşısında istifa etti ve Sudan'da parti siyaseti yeniden ortaya çıktı. El-Ezheri gücü yeniden kazanmaya çalıştı, ancak güçlü bir siyasi taban olmadan, bir politikacı olarak yeteneği bile Sudan'da bir hükûmeti yönetmeye yetersizdi. Mart 1965'te Sudan Cumhuriyeti Devlet Başkanı oldu, ancak bu, esas olarak çok az gerçek güce sahip onursal bir pozisyondu. Albay Cafer Numeyri tarafından yönetilen kadar devlet başkanı olarak kaldı. Darbe sonrası siyasi hayatı da sona erdi.
Kurnaz olmasa da yetenekli bir politikacı olarak bilinen el-Ezheri'ye, Sudan halkı tarafından saygı duyuldu ve sevildi. Sudan siyasi hayatının birçok iniş çıkışlarından sağ çıkma azmi takdir edildi. En devlet adamlığı niteliğindeki kararı - Mısır ile birlik için baskı yapmamak - siyasi hayatının üzerine inşa edildiği ilkeleri yıktı ve geriye sadece siyasi iktidarı elde etmek için manipülasyon yeteneğini bıraktı. 26 Ağustos 1969'da öldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- The Secret War in the Sudan: 1955–1972. Londra: . 1977. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ismail el Ezheri haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ismail el Ezheri 20 Ekim 1900 26 Agustos 1969 Arapca إسماعيل الأزهري Sudanli milliyetci ve siyasetci 1954 1956 yillari arasinda Sudan in ilk basbakani ve 1965 ten 1969 da Cafer Numeyri tarafindan devrilinceye kadar Sudan Devlet Baskani olarak gorev yapti Ismail el Ezheri3 Sudan Devlet BaskaniGorev suresi 10 Haziran 1965 25 Mayis 1969Yerine geldigi Vekil Yerine gelen Cafer Numeyri2 Sudan BasbakaniGorev suresi 6 Ocak 1954 5 Temmuz 1956Yerine geldigiYerine gelen Abdullah HalilKisisel bilgilerDogum 20 Ekim 1900 Omdurman Britanya Misir SudaniOlum 26 Agustos 1969 68 yasinda Hartum SudanPartisi Demokratik Birlik Partisi Kuzey Sudan Danisma Konseyi ve Yasama Meclisinin olusumunun saglamistir Birlikci partiler onun onderliginde birlestiginde Ulusal Birlik Partisi nin simdiki adiyla Demokratik Birlik Partisi baskani oldu 1954 te parlamento icinden Sudan in artan bagimsizlik ihtiyacindan ve Misir la yapilan birlik gorusmesinden once basbakan secildi Bagimsiz hareketinin de destegiyle parlamentoya bagimsizlik ilan etme onerisini sundu Ikinci Demokrasi sirasinda Ekim 1964 devriminden sonra Egemenlik Konseyi Baskanligi gorevini ustlendi Mayis 1969 darbesi sirasinda Cooper s hapishanesine hapsedildi ve sagligi bozulunca olene kadar hastanede kaldi Ilk yillariIsmail el Ezheri Omdurman da dogdu Bir din adaminin oglu olarak ilk egitimini Vad Medeni de aldi 1917 de katildi ancak egitimini orada tamamlamadi ve Omdurman ilkokullarinda calisti ardindan Beyrut Amerikan Universitesi nde ogrenimine devam etti ve 1930 da oraya dondu Gordon Koleji tarafindan atandi ve Sanat ve Yazisma Dernegi ni kurdu Mezunlar Konferansi kuruldugunda 1937 de Genel Sekreter secildi Birkac partiye ve sivil haklar hareketine liderlik etti ve Sudan in bagimsizligi cagrilari karsisinda Misir la birlik cagrisi yapan partilerin en onemlilerinden biri olan Ummet Partisi ydi Siyasete girisiEl Ezheri ve diger egitimli Sudanlilar ulke yonetimine daha fazla katilim talep ettiler ve hedeflerini ilerletmek icin 1938 de Mezunlar Genel Kongresi ni kurdular El Ezheri nin kongre sekreteri olarak secilmesi ona bir siyaset kariyeri baslatti Kongrenin baslangicta siyasi bir amaci olmamasina ragmen 1942 de tum Sudan milliyetcilerinin sozcusu olarak hareket etme iddiasini ortaya koydu Savas zamani Ingiliz yonetimi bu iddiayi reddettiginde kongre iki gruba ayrildi Ingilizlerle tam bagimsizlik icin calismaya hazir olan ilimlilar ve Ingilizlere guvenmeyen ve somurge sonrasi donemde Misir ile birlik arayan El Ezheri liderligindeki daha asirici bir grup Siyasi olusumEzheri soldan ilk oturan Fas tan sagdan birinci ve Misir dan Aziz Ali el Misri sagdan ikinci dahil olmak uzere Arap dunyasinin dort bir yanindan kayda deger milliyetci figurlerle birlikte Kahire de 1946 1943 te el Ezheri ve kongredeki destekcileri Sudan daki ilk gercek siyasi parti olan Asikka Kardesler Partisi ni kurdular Baslica destegi ulkedeki iki ana Musluman gruptan biri olan Hatmiyye kardesliginden geldi 1945 te daha ilimli milliyetciler Ummet Partisi ni kurduklarinda asil destegi Hatmiyye nin bas rakibi ve Misir karsiti Mehdici mezhebinden geldi 1944 ve 1953 arasinda Sudan i Misir la birlestirmenin onde gelen savunucusu olarak el Ezheri Nil Vadisi nin birligini zayiflatiyormus gibi gorunen her turlu eyleme karsi inatla savasti Boylece 1948 de Sudan da yasama meclisi kurmak icin yapilan secimleri boykot etti ve yaptigi propaganda ile gosteriler 1948 1949 da tutuklanmasina ve hapse atilmasina yol acti Kral I Faruk rejimine son veren 1952 Misir Devrimi Sudan daki durumu onemli olcude degistirdi Faruk hukumeti Misir ve Sudan i birlestirmek ve Sudan in bagimsizligini engellemek icin tum nufuzunu kullanmisti Misir in yeni liderleri yari Sudanli olan Muhammed Necib ve daha sonra Cemal Abdunnasir Sudan in bagimsizligini kazanmasina izin vermeye daha istekliydiler Subat 1953 te Misir Sudanlilar ve onlarin Ingiliz yoneticileri arasinda uc yil icinde ortak egemenlikten oz yonetime gecis icin bir anlasmaya varildi ve ardindan Misir ile Sudan arasindaki gelecekteki iliskiyi belirlemek icin bir secim yapildi Hapsedilmesi ve kendi partisi icindeki cekismeler bir sureligine el Ezheri in gucunu ve prestijini sarsmis olsa da taraftarlarini zamaninda Ulusal Birlik Partisi UBP bayragi altinda yeniden bir araya getirip birlesik parlamento icin guclu bir kampanya yuruttu Onumuzdeki 2 yil boyunca Sudan i yonetecek olan anayasal meclis Kampanya boyunca el Ezheri Ingilizlere olan dusmanligini ve Misir a olan destegini vurguladi boylece UBP 1953 secimlerinde zafer kazandiginda el Ezheri in Sudan i Misir a baglama cabalarinin bir zaferi olarak kabul edildi BasbakanlikKahire 1968 soldan saga Cezayir cumhurbaskani Houari Boumediene Suriye den Nurredin al Atassi Irak tan Abdul Salam Arif Misir dan Gamal Abdel Nasser ve al Azhari 1954 te El Ezheri Sudan in ilk basbakani oldu Hukumeti uc buyuk sorunla karsi karsiya kaldi Birincisi Sudan in Misir ile iliskisine iliskin kritik anayasal soruydu Sudan halkinin Misir a siki sikiya bagli olmak istemedigi cok gecmeden anlasildi ve el Ezheri uzun suredir savundugu pozisyonu dramatik bir sekilde tersine cevirip baslica siyasi liderlerin de destegiyle 1 Ocak 1956 da Sudan in bagimsizligini ilan etti Sonra el Ezheri ikinci sorunla kalici bir hukumet kurma goreviyle karsi karsiya kaldi Baslica rakibi Ummet Partisi guclu bir baskanlik sistemi istiyordu El Ezheri bir Ingiliz parlamenter hukumet bicimini savundu ancak gorev suresi boyunca sorunu asla cozmedi ve sorun 1970 lere kadar cozulemedi El Ezheri hukumetinin karsi karsiya oldugu ucuncu sorun Siyah Musluman olmayan Guney Sudanlilarin Arap Musluman kuzeye karsi olmasalar da cok farkli halklara ve geleneklere sahip olmalariydi El Ezheri ne gecmisi ne de siyasi inanclari bakimindan Guney Sudanlilarin isteklerine sempati duyuyordu ve bir yanda askeri ve polis baskisi diger yanda da muzakereler ve tartismalarla Guney Sudan i kontrol etmeye calisti Politikanin basarisizligi Agustos 1955 te bir isyanin guneydeki bircok bolgede kargasaya yol acmasiyla ortaya cikti Bundan sonra Kuzey ve Guney Sudan arasindaki iliskiler birbirini izleyen Sudan hukumetlerinin karsi karsiya oldugu baslica sorun olmaya devam etti Guneylilerin isteklerini karsilayamamalari tipki El Ezheri nin siyasi gucunu tukettigi gibi otoritelerini de zayiflatti Bu ve diger sorunlar El Ezheri nin koalisyonunu zayiflatmaya basladi Misir ile birligi tersine cevirmesi UBP yi ana ideolojisinden yoksun birakarak siyasi gucunu zayiflatti Guneydeki isyan El Ezheri nin prestijini zedeledi Daha da onemlisi Hatmiyye mezhebi ile UBP arasindaki kirilgan ittifak basbakani etkin bir sekilde yonetmek icin ihtiyac duydugu halk desteginden yoksun birakarak dagilmaya basladi Sonuc olarak Subat 1956 da koalisyonunu tum yeteneklerin hukumeti haline getirdi ancak daha sonra eski Hatmiyye destekcileri haziran ayinda Demokratik Halk Partisi ni kurmak icin UBP den ayrildilar El Ezheri hukumeti temmuz ayinda parlamentodaki guvenoyunu kaybetti ve istifa etti Daha sonraki yasamiEl Ezheri yerini alan Abdullah Halil liderligindeki hukumete ve ayni zamanda pesine gelen un askeri rejimine karsi cikti 1961 yilinda el Ezheri tutuklandi ve birkac ay boyunca Cuba Guney Sudan da surgun olarak tutuldu 1964 te askeri rejim ogrencilerin onderlik ettigi gosteriler karsisinda istifa etti ve Sudan da parti siyaseti yeniden ortaya cikti El Ezheri gucu yeniden kazanmaya calisti ancak guclu bir siyasi taban olmadan bir politikaci olarak yetenegi bile Sudan da bir hukumeti yonetmeye yetersizdi Mart 1965 te Sudan Cumhuriyeti Devlet Baskani oldu ancak bu esas olarak cok az gercek guce sahip onursal bir pozisyondu Albay Cafer Numeyri tarafindan yonetilen kadar devlet baskani olarak kaldi Darbe sonrasi siyasi hayati da sona erdi Kurnaz olmasa da yetenekli bir politikaci olarak bilinen el Ezheri ye Sudan halki tarafindan saygi duyuldu ve sevildi Sudan siyasi hayatinin bircok inis cikislarindan sag cikma azmi takdir edildi En devlet adamligi niteligindeki karari Misir ile birlik icin baski yapmamak siyasi hayatinin uzerine insa edildigi ilkeleri yikti ve geriye sadece siyasi iktidari elde etmek icin manipulasyon yetenegini birakti 26 Agustos 1969 da oldu Ayrica bakinizSudan Tarihi 1956 1969 Kaynakca a b c d Embassy of Sudan in Canada 27 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2012 OBallance 1977 The Secret War in the Sudan 1955 1972 Londra 1977 ISBN 0 571 10768 0