1,4-Dioksan, eter olarak sınıflandırılan heterosiklik bir organik bileşiktir. Dietil etere benzer hafif tatlı bir kokuya sahip, erime noktası yüksek, renksiz bir sıvıdır. Diğer dioksan izomerlerine (1,2- ve 1,3-) nadiren rastlandığı için bu bileşik genellikle sadece dioksan olarak adlandırılır.
Adlandırmalar | |
---|---|
1,4-dioksasiklohekzan | |
Diğer adlar [6]-crown-2, Dietilen eter | |
Tanımlayıcılar | |
| |
ECHA InfoCard | 100.004.239 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
Özellikler | |
Kimyasal formül | C4H8O2 |
Molekül kütlesi | 88,11 g mol−1 |
Görünüm | renksiz sıvı |
Yoğunluk | 1.033 g/mL |
Erime noktası | 11.8 °C (53.2 °F; 284.9 K) |
Kaynama noktası | 101.1 °C (214.0 °F; 374.2 K) |
Çözünürlük (su içinde) | karışır |
Tehlikeler | |
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
Ana tehlikeler | şüpheli kanserojen |
Parlama noktası | 12 °C (54 °F; 285 K) |
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Dioksan, laboratuvarda olduğu kadar çeşitli pratik uygulamalar için bir çözücü olarak ve ayrıca alüminyum kaplarda klorlu hidrokarbonların taşınması için bir stabilizatör olarak kullanılır.
Yapı
Dioksan molekülü santrosimetriktir, yani siklohekzan türevlerine özgü bir sandalye yapısını benimser. Bununla birlikte, molekül, konformasyonel olarak esnektir ve tekne konformasyonunu benimser. Dioksan, yalnızca iki etilenoksil birimi ile küçük bir taçlı etere benzer.
Uygulamaları
Trikloroetan taşıma
1980'lerde üretilen dioksanın çoğu, alüminyum kaplarda depolama ve taşıma için 1,1,1-trikloroetan için stabilizatör olarak kullanıldı. Normalde alüminyum bir oksit tabakası ile korunur, ancak bu tabakalar bozulduğunda, metalik alüminyum trikloroetan ile reaksiyona girerek alüminyum triklorürü verir, bu da geri kalan trikloroetanın viniliden klorür ve hidrojen klorüre dehidrohalojenasyonunu katalize eder. Dioksan, alüminyum triklorür ile bir kompleks oluşturarak bu kataliz reaksiyonunun arasına girer.
Çözücü olarak
Dioksan, çok yönlü bir aprotik çözücü olarak çeşitli uygulamalarda kullanılır, örn. mürekkepler, yapıştırıcılar ve selüloz esterler. Daha düşük toksisitesi ve daha yüksek kaynama noktası (101 °C, THF için 66 °C) nedeniyle bazı işlemlerde dioksan yerine tetrahidrofuran (THF) tercih edilir.
Dietil eter suda neredeyse çözünmezken, dioksan karışabilir ve ayrıca higroskopiktir.
Elde edilişi
Dioksan, etilen oksidin hidrolizinden elde edilen dietilen glikolün asit katalizli dehidrasyonu ile üretilir.
Kaynakça
- ^ Wisconsin Department of Health Services (2013) 1,4-Dioxane Fact Sheet 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Publication 00514. Accessed 2016-11-12.
- ^ Surprenant, Kenneth S. (2000). "Dioxane". Dioxane in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. doi:10.1002/14356007.a08_545. ISBN .
- ^ Klaus Weissermel, Hans-Jürgen Arpe (2003) "Industrial Organic Chemistry". John Wiley & Sons, page 158. , 9783527305780.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1 4 Dioksan eter olarak siniflandirilan heterosiklik bir organik bilesiktir Dietil etere benzer hafif tatli bir kokuya sahip erime noktasi yuksek renksiz bir sividir Diger dioksan izomerlerine 1 2 ve 1 3 nadiren rastlandigi icin bu bilesik genellikle sadece dioksan olarak adlandirilir 1 4 Dioksan AdlandirmalarIUPAC adi1 4 dioksasiklohekzanDiger adlar 6 crown 2 Dietilen eterTanimlayicilarCAS numarasi 123 91 1ECHA InfoCard 100 004 239CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID4020533OzelliklerKimyasal formul C4H8O2Molekul kutlesi 88 11 g mol 1Gorunum renksiz siviYogunluk 1 033 g mLErime noktasi 11 8 C 53 2 F 284 9 K Kaynama noktasi 101 1 C 214 0 F 374 2 K Cozunurluk su icinde karisirTehlikelerIs sagligi ve guvenligi OHS OSH Ana tehlikeler supheli kanserojenParlama noktasi 12 C 54 F 285 K Aksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Dioksan laboratuvarda oldugu kadar cesitli pratik uygulamalar icin bir cozucu olarak ve ayrica aluminyum kaplarda klorlu hidrokarbonlarin tasinmasi icin bir stabilizator olarak kullanilir YapiDioksan molekulu santrosimetriktir yani siklohekzan turevlerine ozgu bir sandalye yapisini benimser Bununla birlikte molekul konformasyonel olarak esnektir ve tekne konformasyonunu benimser Dioksan yalnizca iki etilenoksil birimi ile kucuk bir tacli etere benzer UygulamalariTrikloroetan tasima 1980 lerde uretilen dioksanin cogu aluminyum kaplarda depolama ve tasima icin 1 1 1 trikloroetan icin stabilizator olarak kullanildi Normalde aluminyum bir oksit tabakasi ile korunur ancak bu tabakalar bozuldugunda metalik aluminyum trikloroetan ile reaksiyona girerek aluminyum trikloruru verir bu da geri kalan trikloroetanin viniliden klorur ve hidrojen klorure dehidrohalojenasyonunu katalize eder Dioksan aluminyum triklorur ile bir kompleks olusturarak bu kataliz reaksiyonunun arasina girer Cozucu olarak Dioksan cok yonlu bir aprotik cozucu olarak cesitli uygulamalarda kullanilir orn murekkepler yapistiricilar ve seluloz esterler Daha dusuk toksisitesi ve daha yuksek kaynama noktasi 101 C THF icin 66 C nedeniyle bazi islemlerde dioksan yerine tetrahidrofuran THF tercih edilir Dietil eter suda neredeyse cozunmezken dioksan karisabilir ve ayrica higroskopiktir Elde edilisiDioksan etilen oksidin hidrolizinden elde edilen dietilen glikolun asit katalizli dehidrasyonu ile uretilir Kaynakca Wisconsin Department of Health Services 2013 1 4 Dioxane Fact Sheet 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Publication 00514 Accessed 2016 11 12 Surprenant Kenneth S 2000 Dioxane Dioxane in Ullmann s Encyclopedia of Industrial Chemistry doi 10 1002 14356007 a08 545 ISBN 978 3527306732 Klaus Weissermel Hans Jurgen Arpe 2003 Industrial Organic Chemistry John Wiley amp Sons page 158 3527305785 9783527305780