Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aşağıırmaklar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Aşağıırmaklar | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Aşağıırmaklar Aşağıırmaklar'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 14,8 km² |
| Rakım | 1392 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 148 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe
Aşağıırmaklar köyü ile Yukarıırmaklar köyünün ortak eski adı, Samtskari veya Samtskaro'dur. Samtskari Deresi'nin iki yakasında yer alan yerleşme, geç dönemde iki ayrı köye ayrılmıştır. Gürcüce bir yer adı olan Samtskari (სამწყარი), "Samtskali"den (სამწყალი) veya "Samtskaro"dan (სამწყარო) değişime uğramış olmalıdır ve "üç pınarlar", üç ırmaklar" anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Samskar olarak girmiştir. Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterleri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Samksar / Samiskar (صامسقار) olarak geçer. Ruslar da 1886 yılında köyü Samshar / Samtshar-Tskali (Самсхар / Самсхар-Цхали) adıyla kaydetmiştir.
Esiden tek bir yerleşme olan Samskari, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, Orta Çağ'da Gürcü kültürünün ve dinsel yapılarının toplandığı merkezlerden biriydi. Osmanlılar, bu bölgedeki Samtskari köyünü 1551 yılında Gürüclerden ele geçirdi. Hemen ardından Ardanuç livası kuruldu. Yaklaşık olarak bugünkü Ardanuç ilçesi toprakları Ardanuç nahiyesi adıyla bu livaya bağlandı. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Samtskari, bu nahiyenin büyük köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 66 haneden (yaklaşık 330 kişi) oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Yaklaşık yirmi yıl sonra köyün nüfusu 12 hane azalmıştı; 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç ve adlı Osmanlı tahrir defterinde köyde, tamamı Hristiyan oan 54 hane (yaklaşık 270 hane) kaydedilmişti. Samtskari köyünün halkının bu tarihten sonra Müslüman olduğu bu kayıtlardan da anlaşılmaktadır. Osmanlı idaresinin 1835 yılında askere alma ve vergi toplama amacıyla yaptığı erkek nüfusu tespiti sırasında da Samtskari tek bir yerleşme olarak kaydedilmiştir. Bu tespitte köyd 87 hanede 251 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Samtskari'nin toplam nüfusunun 502 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.
Samtskari, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin Okrugu'nun Ardanuç kazasına (uçastok) bağlı Samtskari nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dört köyünden biriydi. Samtskari köyünün nüfusu 1886 yılında 732 kişiden oluşuyordu. Samtskari, aynı adı nahiyenin nüfus açısından en büyük köyüydü. Samtskari, Norgieli, Petobani ve Çedila köylerinden oluşan Samtskari nahiyesindeyse 1.380 kişi yaşıyordu. Hem Samtskari köyünün hem de Samtskari nahiyesinin nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Şalambereti (შალამბერეთი), Koçareti (კოჭარეთი), Kordati (კორდათი), Çimdara (ჭიმდარა), Tetrkanebi (თეთრყანები), Dzağlauri (ძაღლაურა), Çonati (ჭონათი), Bargaburga (ბარგაბურგა), Mağlisukani (მაღლისუკანი) gibi yer adları da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.
Samtskari, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine Samtskari köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da köy Türkiye'ye bırakıldı.
Gürcistan'ın Türkiye'ye bırakmasından bir yıl sonra, 1922'de Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde Samtskari, Samtskar-i Süfla (صامسقار سفلا) ve Samskar-i Ulya (صامسقار علیا) olmak üzere ik köy olarak kaydedilmiştir. Samskar-i Süfla'da (Aşağı Samtskari) 417 kişi yaşıyordu. Bir Gürücü yerleşmesi olan köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Bu sırada Aşağı Santskari Artvin livasının merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Samtskari Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Aşağı Irmaklar olarak değiştirildi. 1926'da ise köyde 89 hanede 484 kişi tespit edilmiştir. Aşağı Irmaklar, 1935 genel nüfus sayımında "Aşağı Irmak" adıyla kaydedilmişti ve Rize ile Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 656 kişiden oluşuyordu. Samtskari adı zaman içinde "Samıskar", "Samsıkar" gibi Türkçe kaynaklarda farklı biçimlerde yazılmıştır. Gürcü Kolu köylerinden biri sayılan Aşağıırmaklar köyünde 1965 genel nüfus sayımında 942 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 421 kişi okuma yazma biliyordu.
Aşağıırmaklar köyünde eski bir kilise ile megalit yapılar topluluğunun varlığı bilinmektedir. Bu köy kiliselerinden biri olan Samtskaro Kilisesi Aşağı Samtskaro köyünde yer alan tek nefli bir yapıydı. Nikolay Marr’ınn 1904 yılında görmüş olup fotoğrafını çektiği irice ve iyi korunmuş olan tek nefli bu kilise, 20. yüzyılın ikinci yarısında ortadan kaldırılmıştır.
Megalit yapılar topluluğu, köyün 600 güneybatısında yer alır. Geniş bir alana yayılan kompleks, on kadar yapı kalıntısını barındırmaktadır. Orta kısımda bulunan ve üç kollu olduğu tahmin edilen yapı dikkat çekicidir. İri kesme taşlardan inşa edilmiş olan yapının iki kolu bugüne ulaşmıştır. Burada başlayan 3 metrelik tünel bir depoya ulaşmaktadır. Depodan başlan tünelin uzunluğu ise, 7 metredir. Ancak bu tünelin devamı yıkılmıştır. Hem tünel hem de depo kısmen toprakla dolmuştur.
Coğrafya
Aşağıırmaklar köyü, Artvin il merkezine 60 km, Ardanuç ilçe merkezine 25 km uzaklıktadır. Aşağıırmaklar köyünü kuzeyden Hisarlı ve Çakıllar, kuzeybatıdan Cevizli, güneyden Yolağzı, güneybatıdan Tütünlü ve Conat Yaylası, doğudan Yukarıırmaklar, güneydoğudan Ustalar köyü çevreler.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 148 |
| 2020 | 152 |
| 2019 | 155 |
| 2018 | 158 |
| 2017 | 121 |
| 2016 | 138 |
| 2015 | 137 |
| 2014 | 161 |
| 2013 | 127 |
| 2012 | 124 |
| 2011 | 131 |
| 2010 | 131 |
| 2009 | 143 |
| 2008 | 160 |
| 2007 | 197 |
| 1990 | 521 |
| 1985 | 616 |
| 1980 | 840 |
| 1975 | 863 |
| 1970 | 857 |
| 1965 | 942 |
| 1922 | 417 |
Kaynakça
- ^ a b Albayrak, Leman (2014). "Aşağıırmaklar Köyü'nün Coğrafi Etüdü (YL Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. tez.yok.gov.tr. ss. 1-80.
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Akarsu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ a b ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35, 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ]
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 189 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt, II. cilt s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Арданучский участок 1886". www.ethno-kavkaz.narod.ru. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 141, .
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 29" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1965, s. 87.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 145-146, .
- ^ Niko Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 247-248 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 98 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Gök, Nurşen (2008). (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- Aşağıırmaklar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- [1]14 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asagiirmaklar Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli bir koydur AsagiirmaklarKoyArtvin in Turkiye deki konumuAsagiirmaklarAsagiirmaklar in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceArdanucCografi bolgeKaradeniz BolgesiYuzolcumu Toplam14 8 km Rakim1392 mNufus 2021 Toplam148Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08390TarihceAsagiirmaklar koyundeki tek nefli koy kilisesi olan Samtskaro Kilisesi Fotograf Nikolay Marr 1904 Fotograf Nikolay Marr in 1904 tarihli gezisinin notlari olan Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri 1911 Petersburg Rusca Gurcuce baskisi 2015 Batum adli kitaptan alinmistir Asagiirmaklar koyu ile Yukariirmaklar koyunun ortak eski adi Samtskari veya Samtskaro dur Samtskari Deresi nin iki yakasinda yer alan yerlesme gec donemde iki ayri koye ayrilmistir Gurcuce bir yer adi olan Samtskari სამწყარი Samtskali den სამწყალი veya Samtskaro dan სამწყარო degisime ugramis olmalidir ve uc pinarlar uc irmaklar anlamina gelir Bu yer adi Turkceye Samskar olarak girmistir Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterleri ile Artvin vilayeti uzerine 1927 tarihli bir yayinda Samksar Samiskar صامسقار olarak gecer Ruslar da 1886 yilinda koyu Samshar Samtshar Tskali Samshar Samshar Chali adiyla kaydetmistir Esiden tek bir yerlesme olan Samskari tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Klarceti Orta Cag da Gurcu kulturunun ve dinsel yapilarinin toplandigi merkezlerden biriydi Osmanlilar bu bolgedeki Samtskari koyunu 1551 yilinda Guruclerden ele gecirdi Hemen ardindan Ardanuc livasi kuruldu Yaklasik olarak bugunku Ardanuc ilcesi topraklari Ardanuc nahiyesi adiyla bu livaya baglandi 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Samtskari bu nahiyenin buyuk koylerinden biriydi Koyun nufusu 66 haneden yaklasik 330 kisi olusuyordu Nufusun tamami Hristiyan olarak kaydedilmistir Yaklasik yirmi yil sonra koyun nufusu 12 hane azalmisti 1595 tarihli Defter i Mufassal i Liva i Ardanuc ve adli Osmanli tahrir defterinde koyde tamami Hristiyan oan 54 hane yaklasik 270 hane kaydedilmisti Samtskari koyunun halkinin bu tarihten sonra Musluman oldugu bu kayitlardan da anlasilmaktadir Osmanli idaresinin 1835 yilinda askere alma ve vergi toplama amaciyla yaptigi erkek nufusu tespiti sirasinda da Samtskari tek bir yerlesme olarak kaydedilmistir Bu tespitte koyd 87 hanede 251 erkek yasiyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince Samtskari nin toplam nufusunun 502 kisiden olustugu ortaya cikar Samtskari uc yuz yili askin bir sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Rus idaresinde Artvin Okrugu nun Ardanuc kazasina ucastok bagli Samtskari nahiyesinin selskoe obshestvo kirsal topluluk dort koyunden biriydi Samtskari koyunun nufusu 1886 yilinda 732 kisiden olusuyordu Samtskari ayni adi nahiyenin nufus acisindan en buyuk koyuydu Samtskari Norgieli Petobani ve Cedila koylerinden olusan Samtskari nahiyesindeyse 1 380 kisi yasiyordu Hem Samtskari koyunun hem de Samtskari nahiyesinin nufusunun tamami Gurculerden olusuyordu Salambereti შალამბერეთი Kocareti კოჭარეთი Kordati კორდათი Cimdara ჭიმდარა Tetrkanebi თეთრყანები Dzaglauri ძაღლაურა Conati ჭონათი Bargaburga ბარგაბურგა Maglisukani მაღლისუკანი gibi yer adlari da buranin bir Gurcu yerlesmesi oldugunu gostermektedir Samtskari Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rus idaresinin sona ermesinden bir sure sonra bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti Artvin ve Ardahan bolgelerini bosaltmasi icin Gurcistan hukumetine ultimatom verdi Gurcistan hukumetinin bu iki bolgeden cekilmesi uzerine Samtskari koyu fiilen Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca da koy Turkiye ye birakildi Gurcistan in Turkiye ye birakmasindan bir yil sonra 1922 de Artvin livasinda yapilan nufus tespitinde Samtskari Samtskar i Sufla صامسقار سفلا ve Samskar i Ulya صامسقار علیا olmak uzere ik koy olarak kaydedilmistir Samskar i Sufla da Asagi Samtskari 417 kisi yasiyordu Bir Gurucu yerlesmesi olan koyun nufusunun tamami Turk olarak kaydedilmisti Bu sirada Asagi Santskari Artvin livasinin merkez kazasina bagli Ardanuc nahiyesinin koylerinden biriydi Samtskari Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Asagi Irmaklar olarak degistirildi 1926 da ise koyde 89 hanede 484 kisi tespit edilmistir Asagi Irmaklar 1935 genel nufus sayiminda Asagi Irmak adiyla kaydedilmisti ve Rize ile Artvin vilayetlerinin birlestirilmesiyle kurulmus olan Coruh vilayetinin Artvin kazasinin Ardanuc nahiyesine bagliydi Nufusu 656 kisiden olusuyordu Samtskari adi zaman icinde Samiskar Samsikar gibi Turkce kaynaklarda farkli bicimlerde yazilmistir Gurcu Kolu koylerinden biri sayilan Asagiirmaklar koyunde 1965 genel nufus sayiminda 942 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 421 kisi okuma yazma biliyordu Asagiirmaklar koyunde eski bir kilise ile megalit yapilar toplulugunun varligi bilinmektedir Bu koy kiliselerinden biri olan Samtskaro Kilisesi Asagi Samtskaro koyunde yer alan tek nefli bir yapiydi Nikolay Marr inn 1904 yilinda gormus olup fotografini cektigi irice ve iyi korunmus olan tek nefli bu kilise 20 yuzyilin ikinci yarisinda ortadan kaldirilmistir Megalit yapilar toplulugu koyun 600 guneybatisinda yer alir Genis bir alana yayilan kompleks on kadar yapi kalintisini barindirmaktadir Orta kisimda bulunan ve uc kollu oldugu tahmin edilen yapi dikkat cekicidir Iri kesme taslardan insa edilmis olan yapinin iki kolu bugune ulasmistir Burada baslayan 3 metrelik tunel bir depoya ulasmaktadir Depodan baslan tunelin uzunlugu ise 7 metredir Ancak bu tunelin devami yikilmistir Hem tunel hem de depo kismen toprakla dolmustur CografyaAsagiirmaklar koyu Artvin il merkezine 60 km Ardanuc ilce merkezine 25 km uzakliktadir Asagiirmaklar koyunu kuzeyden Hisarli ve Cakillar kuzeybatidan Cevizli guneyden Yolagzi guneybatidan Tutunlu ve Conat Yaylasi dogudan Yukariirmaklar guneydogudan Ustalar koyu cevreler NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1482020 1522019 1552018 1582017 1212016 1382015 1372014 1612013 1272012 1242011 1312010 1312009 1432008 1602007 1971990 5211985 6161980 8401975 8631970 8571965 9421922 417Kaynakca a b Albayrak Leman 2014 Asagiirmaklar Koyu nun Cografi Etudu YL Tezi Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu tez yok gov tr ss 1 80 Ingilizce Fallingrain com 7 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Ardanuc Akarsu Koy Nufusu Nufusune com 23 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2020 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 115 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2021 a b Ardanuc kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2021 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 35 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 189 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt II cilt s 41 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Nisan 2020 Ardanuchskij uchastok 1886 www ethno kavkaz narod ru 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Istanbul 2010 Birinci basim 1927 s 141 ISBN 978 9944 197 52 6 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 29 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Eylul 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1965 s 87 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 145 146 ISBN 9789941478178 Niko Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Gurcuce Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 247 248 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 98 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1981 PDF kutuphane tuik gov tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1977 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1973 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Gok Nursen 2008 PDF Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi 41 ankara edu tr s 89 104 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2020 Dis baglantilarAsagiirmaklar icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft 1 14 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde