Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcü Kolu (Gürcüce: სამწყალის ხეობა - samtskalis heoba "samtskali vadisi"), Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve Gürcü dilini korumuş olan son köyleri ifade eden bir terimdir. Gürcü Kolu denilen bölge, doğuda Karsnia (bugün Kapıköy) köyünden başlayarak batıda Ançgora (bugün Anaçlı) köyünde son bulur. Vadi, Kürdevan Dağı'ndan Berta Çayı'na doğru uzanan Samtskari Deresi (Suncu Suyu) havzasında yer alan 14 köyü kapsamaktadır. Bu köyler, bucakların kaldırılmasına kadar Aşağıırmaklar Bucağı adı altında bir idari birim olarak anılmaktaydı.
| Gürcü Kolu | |
|---|---|
 1886 tarihli Artvin Okrugu'nun etnografik haritasında Анчъ, Самсхар-Цхали, Карсниа yazılı bölge*, “Gürcü Kolu”nu göstermektedir.* *Haritaya göre sarı renk, Gürcü yerleşimlerini gösterir. | |
| Coğrafya | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Bölge(ler) | Klarceti |
| Koordinatlar | 41°10′46″N 42°11′09″E / 41.179512°K 42.185904°D |
| Yerleşim(ler) | Anakerti, Ança, Ançgora, Karsnia, Kontromi, Opiçala, Goraşeti, Soliana, Ustameli, Norgieli, Petobani, Samtskari, Samtskari, Çedila |
| Tür | Bölge |
| Akarsu | Samtskari Deresi (Suncu Suyu/Suncusuyu Deresi/Üçırmaklar Deresi) |
| Konum haritası | |
 | |
Tarihçe
Gürcüce adı Artanuci (არტანუჯი) olan Ardanuç ilçesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olan Klarceti bölgesinde yer alır. Klarceti bölgesinin bilinen ilk merkezi Tuharisi idi. Daha sonra bu merkez Ardanuç Kalesi'ne taşınmış, Ardanuç kasabası da Gürcü kralların idari merkezi haline gelmiştir. Nitekim Osmanlılar Ardanuç bölgesini 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Hemen sonrasında Osmanlılar yaklaşık olarak bugünkü Ardanuç ilçesi topraklarının Ardanuç nahiyesi adıyla idari bir birim haline getirmiştir. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre bu nahiye, sekizi boşalmış olan 58 köyden oluşuyordu. Bu tarihle gelindiğinde nahiyedeki 1.352 hane (yaklaşık 6.760 kişi) Hristiyan olarak kalmış, 58 hane (yaklaşık 290 kişi) ise Müslüman olmuştu. Sonradan Gürcü Kolu köyleri olarak adlandırılan 14 köy arasında sadece Soliana bu defterde yer almamıştır. Anakerti (Cevizli), Ança ya da Ançi (İncilli), Ançgora (Anaçlı), Karsnia (Kapıköy), Kontromi (Yolağzı), Opiçala (Gökçe), Goraşeti (Kutlu), Ustameli (Ustalar), Norgieli (Çakıllar), Petobani (Hisarlı), Samtzkaro (Aşağı Irmaklar ve Yukarı Irmaklar) ve Çedila (Bağlıca) adlı bu köylerin Osmanlı döneminden önce de Gürcü yerleşimleri olduğu bu kayıttan da anlaşılmaktadır. Bu yerleşimlerden Samtzkaro, Samtskar-i Süfla (Aşağı Samtzkaro) ve Samskar-i Ulya (Yukarı Samtzkaro) olmak üzere, ilk kez 1922 tarihinde iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir.
Gürcü Kolu köyleri Rus idaresinin 1886 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespitinde Gürcü yerleşimleri olarak kaydedilmiştir. Bunun yanı sıra, 1879 tarihli Gürcüce Droeba (დროება) gazetesindeki bir yazıda Ançgora, Ança, Anagerti, Çedila, Karsnia, Samtzkaro, Ustameli, Kontromi ve Soliana Ardanuç kazasında Gürcüce konuşulan köyler olarak verilmiştir.
Bu köylerden bazı aileler 93 Harbinden sonra, Şavşat muhacirleriyle birlikte Tokat'ın Niksar ilçesinin Sorhun köyüne yerleşmiştir. Göç eden ailelerin Petieli, Cancur, Kula gibi Gürcüce aile adı ve lakaplara sahip olduğu kaydedilmiştir.
Köyler
Soliana köyü yer almamakla birlikte, Gürcü Kolu köyleri 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal deftelerinde sadece Hristiyan ve Müslüman olarak kaydedilmiştir. Bu kayıtlarda köy halkının etnik kökenine dair bir bilgi mevcut değildir. Bu yerleşimlerin Gürcü köyleri olduğuna dair ilk kayıt 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde yer almıştır. Bununla birlikte 19. yüzyılın son çeyreğinde ve 20. yüzyılın başlarında Klarceti bölgesini gezen Giorgi Kazbegi, Zakaria Çiçinadze ve Nikolay Marr'ın eserlerinde "Gürcü Kolu" gibi bir ifade geçmemektedir. Artvin vilayeti hakkında 1927 yılında kapsamlı Osmanlıca kitabı yayımlanan Muvahhid Zeki de Rus nüfus sayımında Gürcü yerleşimi olarak kaydedilmiş köylerden bu ifadeyle söz etmemiştir. Gürcü dilini veya Gürcü kimliğini korumuş yerleşimleri ifade eden "Gürcü Kolu" ibaresi daha geç tarihte ortaya çıkmış olabilir.
- Anakerti (ანაკერტი): 1574 yılında nüfusu 81 haneden oluşuyordu. 1595 yılında köydeki hane sayısı 22’ye düşmüştü. Bu tarihte köyde Müslüman olan hane bulunmuyordu. 1886 nüfus tespitinde köydeki 59 hanede, 172'si erkek ve 158'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 330 kişi yaşıyordu.
- Ança (ანჩა): 1574 yılında nüfusu 44 haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 26’ya düşmüştür. Bu tarihte Müslüman olmuş hane bulunmuyordu. 1886 nüfus tespitinde köydeki 76 hanede, 206'sı erkek ve 191'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 397 kişi yaşıyordu.
- Ançgora (ანჩგორა): 1574 yılında nüfusu tamamı Hristiyan 27 haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 14’e düşmüş ve bu tarihte de köyün tamamı Hristiyan olarak yazılmıştı. 1886 nüfus tespitinde köydeki 52 hanede, 156'sı erkek ve 142'si kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 298 kişi yaşıyordu.
- Karsnia (კარსნია): 1574 yılında nüfusu 34 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 30’a düşmüş, 30 hane de Hristiyan olarak kalmıştı. 1886 nüfus tespitinde köydeki 37 hanede, 117'si erkek ve 105'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 222 kişi yaşıyordu.
- Kontromi (კონტრომი): 1574 ve 1595 yıllarıında nüfusu 7 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1886 nüfus tespitinde köydeki 18 hanede, 61'i erkek ve 63'ü kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 124 kişi yaşıyordu.
- Opiçala (ოფიჭალა): 1574 yılında nüfusu 21 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 11’e düşmüştü ve 1 hane Müslüman olmuştu. 1886 nüfus tespitinde köydeki 28 hanede, 81'i erkek ve 81'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 162 kişi yaşıyordu.
- Goraşeti (გორაშეთი): 1574 yılında nüfusu 13 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 6’ya düşmüş ve 2 hane Müslüman olmuştu. 1886 nüfus tespitinde köydeki 51 hanede, 145'i erkek ve 150'si kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 295 kişi yaşıyordu.
- Soliana (სოლიანა): 1574 ve 1595 tarihli tahrirlerde bu köyün adı geçmemektedir. 1886 nüfus tespitinde köydeki 8 hanede, 35'i erkek ve 33'ü kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 68 kişi yaşıyordu.
- Ustameli (უსტამელი): 1574 yılında nüfusu 1’i Müslüman olmuş 18 haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı 12’ye düşmüştü ve nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiş. 1886 nüfus tespitinde köydeki 7 hanede, 21'i erkek ve 23'ü kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 44 kişi yaşıyordu.
- Norgieli (ნორგიელი): 1574 yılında nüfusu, biri Müslüman olmuş 18 haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı değişmemiş, ama Müslüman olan hane sayısı 2’ye çıkmıştır. 1886 nüfus tespitinde köydeki 32 hanede, 103'ü erkek ve 101'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 204 kişi yaşıyordu.
- Petobani (პეტობანი): 1574 yılında nüfusu tamamı Hristiyan 20 haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı, 6’sı Müslüman, 7’si Hristiyan olmak üzere 13’e düşmüştür. 1886 tarihli nüfus tespitinde köydeki 22 hanede, 64'ü erkek ve 55'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 119 kişi yaşıyordu.
- Samtzkaro (სამწყარო): 1574 yılında nüfusu 66 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı, tamamı Hristiyan olmak üzere 54’e düşmüştür. 1886 tarihli nüfus tespitinde köydeki 114 hanede, 405'i erkek ve 327'si kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 732 kişi yaşıyordu.
- Çedila (ჭედილა): 1574 yılında nüfusu 31 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 yılında hane sayısı, 4’ü Müslüman olmak üzere 20’ye düşmüştür. 1886 tarihli nüfus tespitinde köydeki 50 hanede, 164'ü erkek ve 161'i kadın olmak üzere, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş 325 kişi yaşıyordu.
Galeri
-
![image]()
Çoruh Nehri'nin Klarceti bölgesindeki kollarını gösteren Gürcüce harita. Sağında ve solunda "Gürcü Kolu" köylerini barındıran Samtskari Deresi (Suncu Suyu/Suncusuyu Deresi/Üçırmaklar Deresi) "სამწყარისწყალი" (Samtskaristskali) yazısıyla belirtilmiştir. -
![image]()
"Gürcü Kolu" köylerinden biri olan Ança'daki Ança Kilisesi'nin kalıntıları. Ança Kilisesi, Gürcü Kilisesi'ne bağlı Ança Piskoposluğu’nun merkeziydi. Fotoğraf: Nikolay Marr, 1904. -
![image]()
Ança Kilisesi'nin kalıntıları ve yerel halk. Nikolay Marr, 1904. -
![image]()
Norgieli köyündeki kva-cvari veya haç-taşı. 1904. Fotoğraf: Niko Marr. Marr. Gürcüce Kvacvari (ქვაჯვარი) denilen haç taş, yol kıyısındaki bir ibadet yerinin işareti, mezar taşı olarak ya da önemli bir dinsel olayın meydana geldiği yerde bu olayın anısına dikiliyordu. -
![image]()
Kraliçe Tamar'ın (1184-1213) isteğiyle hazırlanmış olan ünlü Ança ikonu, İncilli köyündeki Ança Manastırı'nda muhafaza edilmekteydi. 1664'te buradan alınarak Tiflis’e götürülmüştür. -
![image]()
İncilli köyünde yazılan, 12.-13. yüzyıllara tarihlenen Ança İncili. Günümüzde Gürcistan Milli Arşivlerinde muhafaza edilmektedir.
Kaynakça
- ^ ""Nasıl Gidilir" - Karsnia Köyü sitesi". 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Rasim Yılmaz, "Beglar Ocağ Norgiyal (Çakıllar) Köyü" - Yolcu Haber". 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Artvin Fiziki İl Haritası". Harita Genel Müdürlüğü. harita.gov.tr. 2022. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023.
- ^ Umar, Bilge (1993). (PDF). İnkılâp Yayınevi. s. 702. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Köy envanter etüdü, 1981: Artvin. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası. 1984. s. 47. Erişim tarihi: 21 Ekim 2023.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34-36/ 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ Droeba (დროება), 15 Nisan 1879, No: 79.
- ^ Bozkurt, Rüştü (Mayıs 2015). Unutulan Göç: Aslını İnkar Eden Haramzadedir. Yaylacık Matbaacılık. s. 13.
- ^ . 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1370". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1371". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1372". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1391". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1392". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1373". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1390". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1393". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1394". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1402". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1403". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1404". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1405". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcu Kolu Gurcuce სამწყალის ხეობა samtskalis heoba samtskali vadisi Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli ve Gurcu dilini korumus olan son koyleri ifade eden bir terimdir Gurcu Kolu denilen bolge doguda Karsnia bugun Kapikoy koyunden baslayarak batida Ancgora bugun Anacli koyunde son bulur Vadi Kurdevan Dagi ndan Berta Cayi na dogru uzanan Samtskari Deresi Suncu Suyu havzasinda yer alan 14 koyu kapsamaktadir Bu koyler bucaklarin kaldirilmasina kadar Asagiirmaklar Bucagi adi altinda bir idari birim olarak anilmaktaydi Gurcu Kolu1886 tarihli Artvin Okrugu nun etnografik haritasinda Anch Samshar Chali Karsnia yazili bolge Gurcu Kolu nu gostermektedir Haritaya gore sari renk Gurcu yerlesimlerini gosterir CografyaUlke ler TurkiyeBolge ler KlarcetiKoordinatlar41 10 46 N 42 11 09 E 41 179512 K 42 185904 D 41 179512 42 185904Yerlesim ler Anakerti Anca Ancgora Karsnia Kontromi Opicala Goraseti Soliana Ustameli Norgieli Petobani Samtskari Samtskari CedilaTurBolgeAkarsuSamtskari Deresi Suncu Suyu Suncusuyu Deresi Ucirmaklar Deresi Konum haritasiTarihceGurcuce adi Artanuci არტანუჯი olan Ardanuc ilcesi tarihsel Gurcistan in bir parcasi olan Klarceti bolgesinde yer alir Klarceti bolgesinin bilinen ilk merkezi Tuharisi idi Daha sonra bu merkez Ardanuc Kalesi ne tasinmis Ardanuc kasabasi da Gurcu krallarin idari merkezi haline gelmistir Nitekim Osmanlilar Ardanuc bolgesini 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Hemen sonrasinda Osmanlilar yaklasik olarak bugunku Ardanuc ilcesi topraklarinin Ardanuc nahiyesi adiyla idari bir birim haline getirmistir 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore bu nahiye sekizi bosalmis olan 58 koyden olusuyordu Bu tarihle gelindiginde nahiyedeki 1 352 hane yaklasik 6 760 kisi Hristiyan olarak kalmis 58 hane yaklasik 290 kisi ise Musluman olmustu Sonradan Gurcu Kolu koyleri olarak adlandirilan 14 koy arasinda sadece Soliana bu defterde yer almamistir Anakerti Cevizli Anca ya da Anci Incilli Ancgora Anacli Karsnia Kapikoy Kontromi Yolagzi Opicala Gokce Goraseti Kutlu Ustameli Ustalar Norgieli Cakillar Petobani Hisarli Samtzkaro Asagi Irmaklar ve Yukari Irmaklar ve Cedila Baglica adli bu koylerin Osmanli doneminden once de Gurcu yerlesimleri oldugu bu kayittan da anlasilmaktadir Bu yerlesimlerden Samtzkaro Samtskar i Sufla Asagi Samtzkaro ve Samskar i Ulya Yukari Samtzkaro olmak uzere ilk kez 1922 tarihinde iki ayri koy olarak kaydedilmistir Gurcu Kolu koyleriden biri olan Norgieli koyu Fotograf Nikolay Marr 1904 Gurcu Kolu koyleri Rus idaresinin 1886 yilinda gerceklestirdigi nufus tespitinde Gurcu yerlesimleri olarak kaydedilmistir Bunun yani sira 1879 tarihli Gurcuce Droeba დროება gazetesindeki bir yazida Ancgora Anca Anagerti Cedila Karsnia Samtzkaro Ustameli Kontromi ve Soliana Ardanuc kazasinda Gurcuce konusulan koyler olarak verilmistir Bu koylerden bazi aileler 93 Harbinden sonra Savsat muhacirleriyle birlikte Tokat in Niksar ilcesinin Sorhun koyune yerlesmistir Goc eden ailelerin Petieli Cancur Kula gibi Gurcuce aile adi ve lakaplara sahip oldugu kaydedilmistir KoylerSoliana koyu yer almamakla birlikte Gurcu Kolu koyleri 1574 ve 1595 tarihli Osmanli mufassal deftelerinde sadece Hristiyan ve Musluman olarak kaydedilmistir Bu kayitlarda koy halkinin etnik kokenine dair bir bilgi mevcut degildir Bu yerlesimlerin Gurcu koyleri olduguna dair ilk kayit 1886 tarihli Rus nufus tespitinde yer almistir Bununla birlikte 19 yuzyilin son ceyreginde ve 20 yuzyilin baslarinda Klarceti bolgesini gezen Giorgi Kazbegi Zakaria Cicinadze ve Nikolay Marr in eserlerinde Gurcu Kolu gibi bir ifade gecmemektedir Artvin vilayeti hakkinda 1927 yilinda kapsamli Osmanlica kitabi yayimlanan Muvahhid Zeki de Rus nufus sayiminda Gurcu yerlesimi olarak kaydedilmis koylerden bu ifadeyle soz etmemistir Gurcu dilini veya Gurcu kimligini korumus yerlesimleri ifade eden Gurcu Kolu ibaresi daha gec tarihte ortaya cikmis olabilir Anakerti ანაკერტი 1574 yilinda nufusu 81 haneden olusuyordu 1595 yilinda koydeki hane sayisi 22 ye dusmustu Bu tarihte koyde Musluman olan hane bulunmuyordu 1886 nufus tespitinde koydeki 59 hanede 172 si erkek ve 158 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 330 kisi yasiyordu Anca ანჩა 1574 yilinda nufusu 44 haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 26 ya dusmustur Bu tarihte Musluman olmus hane bulunmuyordu 1886 nufus tespitinde koydeki 76 hanede 206 si erkek ve 191 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 397 kisi yasiyordu Ancgora ანჩგორა 1574 yilinda nufusu tamami Hristiyan 27 haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 14 e dusmus ve bu tarihte de koyun tamami Hristiyan olarak yazilmisti 1886 nufus tespitinde koydeki 52 hanede 156 si erkek ve 142 si kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 298 kisi yasiyordu Karsnia კარსნია 1574 yilinda nufusu 34 Hristiyan haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 30 a dusmus 30 hane de Hristiyan olarak kalmisti 1886 nufus tespitinde koydeki 37 hanede 117 si erkek ve 105 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 222 kisi yasiyordu Kontromi კონტრომი 1574 ve 1595 yillariinda nufusu 7 Hristiyan haneden olusuyordu 1886 nufus tespitinde koydeki 18 hanede 61 i erkek ve 63 u kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 124 kisi yasiyordu Opicala ოფიჭალა 1574 yilinda nufusu 21 Hristiyan haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 11 e dusmustu ve 1 hane Musluman olmustu 1886 nufus tespitinde koydeki 28 hanede 81 i erkek ve 81 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 162 kisi yasiyordu Goraseti გორაშეთი 1574 yilinda nufusu 13 Hristiyan haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 6 ya dusmus ve 2 hane Musluman olmustu 1886 nufus tespitinde koydeki 51 hanede 145 i erkek ve 150 si kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 295 kisi yasiyordu Soliana სოლიანა 1574 ve 1595 tarihli tahrirlerde bu koyun adi gecmemektedir 1886 nufus tespitinde koydeki 8 hanede 35 i erkek ve 33 u kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 68 kisi yasiyordu Ustameli უსტამელი 1574 yilinda nufusu 1 i Musluman olmus 18 haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 12 ye dusmustu ve nufusun tamami Hristiyan olarak kaydedilmis 1886 nufus tespitinde koydeki 7 hanede 21 i erkek ve 23 u kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 44 kisi yasiyordu Norgieli ნორგიელი 1574 yilinda nufusu biri Musluman olmus 18 haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi degismemis ama Musluman olan hane sayisi 2 ye cikmistir 1886 nufus tespitinde koydeki 32 hanede 103 u erkek ve 101 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 204 kisi yasiyordu Petobani პეტობანი 1574 yilinda nufusu tamami Hristiyan 20 haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 6 si Musluman 7 si Hristiyan olmak uzere 13 e dusmustur 1886 tarihli nufus tespitinde koydeki 22 hanede 64 u erkek ve 55 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 119 kisi yasiyordu Samtzkaro სამწყარო 1574 yilinda nufusu 66 Hristiyan haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi tamami Hristiyan olmak uzere 54 e dusmustur 1886 tarihli nufus tespitinde koydeki 114 hanede 405 i erkek ve 327 si kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 732 kisi yasiyordu Cedila ჭედილა 1574 yilinda nufusu 31 Hristiyan haneden olusuyordu 1595 yilinda hane sayisi 4 u Musluman olmak uzere 20 ye dusmustur 1886 tarihli nufus tespitinde koydeki 50 hanede 164 u erkek ve 161 i kadin olmak uzere tamami Gurcu olarak kaydedilmis 325 kisi yasiyordu GaleriCoruh Nehri nin Klarceti bolgesindeki kollarini gosteren Gurcuce harita Saginda ve solunda Gurcu Kolu koylerini barindiran Samtskari Deresi Suncu Suyu Suncusuyu Deresi Ucirmaklar Deresi სამწყარისწყალი Samtskaristskali yazisiyla belirtilmistir Gurcu Kolu koylerinden biri olan Anca daki Anca Kilisesi nin kalintilari Anca Kilisesi Gurcu Kilisesi ne bagli Anca Piskoposlugu nun merkeziydi Fotograf Nikolay Marr 1904 Anca Kilisesi nin kalintilari ve yerel halk Nikolay Marr 1904 Norgieli koyundeki kva cvari veya hac tasi 1904 Fotograf Niko Marr Marr Gurcuce Kvacvari ქვაჯვარი denilen hac tas yol kiyisindaki bir ibadet yerinin isareti mezar tasi olarak ya da onemli bir dinsel olayin meydana geldigi yerde bu olayin anisina dikiliyordu Kralice Tamar in 1184 1213 istegiyle hazirlanmis olan unlu Anca ikonu Incilli koyundeki Anca Manastiri nda muhafaza edilmekteydi 1664 te buradan alinarak Tiflis e goturulmustur Incilli koyunde yazilan 12 13 yuzyillara tarihlenen Anca Incili Gunumuzde Gurcistan Milli Arsivlerinde muhafaza edilmektedir Kaynakca Nasil Gidilir Karsnia Koyu sitesi 29 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Rasim Yilmaz Beglar Ocag Norgiyal Cakillar Koyu Yolcu Haber 3 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Artvin Fiziki Il Haritasi Harita Genel Mudurlugu harita gov tr 2022 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 Umar Bilge 1993 PDF Inkilap Yayinevi s 702 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Koy envanter etudu 1981 Artvin Devlet Istatistik Enstitusu Matbaasi 1984 s 47 Erisim tarihi 21 Ekim 2023 Klarceti კლარჯეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 34 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Droeba დროება 15 Nisan 1879 No 79 Bozkurt Rustu Mayis 2015 Unutulan Goc Aslini Inkar Eden Haramzadedir Yaylacik Matbaacilik s 13 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1370 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1371 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1372 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1391 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1392 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1373 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1390 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1393 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1394 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1402 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1403 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1404 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1405 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023