Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullah bin Tâhir (yaklaşık 798 - 844/5) askeri lider ve 828'den ölümüne kadar Horasan'ın Tâhirî valisidir. Tahirîlerin belki de en ünlüsüdür. Kariyeri, Memûn, Mutasım ve Vâsik adlı üç halifenin yönetimi altında yirmi beş yılı kapsamaktadır. Askeri açıdan, Cezire'de (Yukarı Mezopotamya) güçlü isyancılar Nasr ibn Şabat'ı ve Mısır'da Ubeydallah ibn el-Sari'yi yenmesiyle tanınır.
| Abdullah bin Tâhir | |
|---|---|
| Horasan Valisi | |
| Görev süresi 828-845 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Tâhir bin Abdullah |
| Mısır Valisi | |
| Görev süresi 826-827 | |
| Yerine geldiği | Ubaydallah ibn al-Sari |
| Yerine gelen | Isa ibn Yazid al-Juludi |
| Suriye Valisi | |
| Görev süresi 820-822 | |
| Yerine geldiği | Muhammad ibn Salih ibn Bayhas (810–820) |
| Yerine gelen | Abu Ishaq Muhammad ibn Harun al-Rashid |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 798 İran |
| Ölüm | 845 Nişabur |
| Çocuk(lar) | Tâhir bin Abdullah |
Erken dönem
Abdullah'ın ilk kariyeri Emîn ve Memûn arasındaki iç savaşın ardından Abbasi Halifeliği topraklarını sakinleştirmek için babası Tâhir bin Hüseyin ile birlikte hizmet etmekten ibarettir. Daha sonra babasının yerine el-Cezire valisi olarak asi Nasr ibn Shabath'ı yenme görevi almış ve 824 ile 826 yılları arasında Nasr'ı teslim olmaya ikna etmiştir. Daha sonra Mısır'a gönderilmiş ve burada Abdullah ibn el-Sari liderliğindeki ayaklanmayı başarıyla sona erdirmiştir. Ayrıca yedi yıl önce Endülüslü Müslüman mülteciler tarafından ele geçirilen İskenderiye'yi de kurtarmıştır. Mülteciler, sınır dışı edilmelerinin ardından Bizans Girit'ine yönelmişler ve orada ilk kez Müslüman yönetimi kurmuşlardır.
Valiliği
Abdullah, kardeşinin 828'deki ölümünün ardından Horasan'ın valisi olmasına rağmen, Nişabur'a ancak 830'da gelmiştir; bu arada daha fazla isyanla mücadele etmekle meşguldü. 829'da kısa bir süre için Hürremiyyeli Babek'i durdurmakla görevlendirildi, ancak daha sonra halife tarafından Horasan'a hareket etmesi ve Hâricîleri durdurması için yeni emirler verildi. Abdullah'ın kardeşi Ali, Nişabur'da ikamet etmeye hazır olana kadar Horasan vali yardımcısı olarak görev yaptı.
Vali olarak hükümdarlığı sırasında Abdullah, topraklarının hem doğu hem de batı kesimlerindeki işlerle meşgul olmuştur. Doğuda Maveraünnehir'deki tebaası Sâmânîler gücünü artırmak için adımlar attı. Samaniler önemliydi çünkü Türk köle ticareti de dahil olmak üzere Orta Asya ile merkezi Halifelik arasındaki ticareti kontrol ediyorlardı. Yine doğuda, 834'te Alid Muhammed ibn el-Kasım Cüzcan'da isyan etti, ancak Abdullah'ın güçleri sonunda onu yakalamayı başardı.
Bu arada batıda Abdullah, Taberistan'ın yerel hükümdarı Ispahbadh Mazyar ile anlaşmazlığa düştü. Doğunun hükümdarı olarak Abdullah, Taberistan'ın kendisine bağımlı olduğunu iddia etti ve Mazyar'ın halifeye borçlu olduğu haraçın kendisinden geçmesi konusunda ısrar etti. Ancak Mazyar, hakimiyetini genişletmek ve Tahiri etkisinden kurtulmak istiyordu, bu yüzden bunu kabul etmeyi reddetti ve haraçını doğrudan halifeye ödeyebilmesini talep etti. Bu mücadelede Mazyar, Tahirid topraklarını kendisinin kontrol etmek istediği iddia edilen Afşin'in desteğini aldı. Abdullah halifeyi Mazyar'a karşı çevirmeyi başardı ve 839'da İspahbad'ı durdurması emredildi. Yakın zamanda İslam'a geçen Mazyar, büyük ölçüde eyaletteki Zerdüştlere güveniyordu ama sonunda yakalandı, Irak'a gönderildi ve idam edildi. Bu nedenle Taberistan üzerindeki Tahiri kontrolü 864'teki Zeydi isyanına kadar güvence altına alındı. 839'da Fergana'da şehrin büyük bir kısmını yok eden bir deprem meydana gelmiştir.
Abdullah 844'ün sonunda veya 845'te Nişabur'da ölmüştür. Yerine oğlu Tâhir geçmiştir. Ünlü Selçuklu veziri Nizâmülmülk'e göre Abdullah, mezarının hac yeri haline geldiği Nişabur'a gömülmüştür.
Kaynakça
- Özel
- ^ Bosworth 1969, s. 103.
- ^ Bosworth 1975, s. 100.
- ^ Bosworth 1975, s. 106.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1969). "The Ṭāhirids and Persian Literature". Iran. Cilt 7. Taylor & Francis Ltd. ss. 103-106. doi:10.2307/4299615. JSTOR 4299615.
- Bosworth, C.E. (1975). "The Ṭāhirids and Ṣaffārids". (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 90-135. ISBN .
- Bosworth, C. E. (2011). "ʿAbdallāh b. Ṭāher". Encyclopædia Iranica.
- Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (Second bas.). Oxford ve New York: Routledge. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Bosworth, C. Edmund (2007). "ʿAbdallāh b. Ṭāhir". Fleet, Kate; ; Matringe, Denis; Nawas, John; (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830. Geçersiz
|url-erişimi=subscription()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdullah bin Tahir yaklasik 798 844 5 askeri lider ve 828 den olumune kadar Horasan in Tahiri valisidir Tahirilerin belki de en unlusudur Kariyeri Memun Mutasim ve Vasik adli uc halifenin yonetimi altinda yirmi bes yili kapsamaktadir Askeri acidan Cezire de Yukari Mezopotamya guclu isyancilar Nasr ibn Sabat i ve Misir da Ubeydallah ibn el Sari yi yenmesiyle taninir Abdullah bin TahirHorasan ValisiGorev suresi 828 845Yerine geldigiYerine gelen Tahir bin AbdullahMisir ValisiGorev suresi 826 827Yerine geldigi Ubaydallah ibn al SariYerine gelen Isa ibn Yazid al JuludiSuriye ValisiGorev suresi 820 822Yerine geldigi Muhammad ibn Salih ibn Bayhas 810 820 Yerine gelen Abu Ishaq Muhammad ibn Harun al RashidKisisel bilgilerDogum 798 IranOlum 845 NisaburCocuk lar Tahir bin AbdullahTahirid Horasan HaritasiErken donemAbdullah in ilk kariyeri Emin ve Memun arasindaki ic savasin ardindan Abbasi Halifeligi topraklarini sakinlestirmek icin babasi Tahir bin Huseyin ile birlikte hizmet etmekten ibarettir Daha sonra babasinin yerine el Cezire valisi olarak asi Nasr ibn Shabath i yenme gorevi almis ve 824 ile 826 yillari arasinda Nasr i teslim olmaya ikna etmistir Daha sonra Misir a gonderilmis ve burada Abdullah ibn el Sari liderligindeki ayaklanmayi basariyla sona erdirmistir Ayrica yedi yil once Enduluslu Musluman multeciler tarafindan ele gecirilen Iskenderiye yi de kurtarmistir Multeciler sinir disi edilmelerinin ardindan Bizans Girit ine yonelmisler ve orada ilk kez Musluman yonetimi kurmuslardir ValiligiAbdullah kardesinin 828 deki olumunun ardindan Horasan in valisi olmasina ragmen Nisabur a ancak 830 da gelmistir bu arada daha fazla isyanla mucadele etmekle mesguldu 829 da kisa bir sure icin Hurremiyyeli Babek i durdurmakla gorevlendirildi ancak daha sonra halife tarafindan Horasan a hareket etmesi ve Haricileri durdurmasi icin yeni emirler verildi Abdullah in kardesi Ali Nisabur da ikamet etmeye hazir olana kadar Horasan vali yardimcisi olarak gorev yapti Vali olarak hukumdarligi sirasinda Abdullah topraklarinin hem dogu hem de bati kesimlerindeki islerle mesgul olmustur Doguda Maveraunnehir deki tebaasi Samaniler gucunu artirmak icin adimlar atti Samaniler onemliydi cunku Turk kole ticareti de dahil olmak uzere Orta Asya ile merkezi Halifelik arasindaki ticareti kontrol ediyorlardi Yine doguda 834 te Alid Muhammed ibn el Kasim Cuzcan da isyan etti ancak Abdullah in gucleri sonunda onu yakalamayi basardi Bu arada batida Abdullah Taberistan in yerel hukumdari Ispahbadh Mazyar ile anlasmazliga dustu Dogunun hukumdari olarak Abdullah Taberistan in kendisine bagimli oldugunu iddia etti ve Mazyar in halifeye borclu oldugu haracin kendisinden gecmesi konusunda israr etti Ancak Mazyar hakimiyetini genisletmek ve Tahiri etkisinden kurtulmak istiyordu bu yuzden bunu kabul etmeyi reddetti ve haracini dogrudan halifeye odeyebilmesini talep etti Bu mucadelede Mazyar Tahirid topraklarini kendisinin kontrol etmek istedigi iddia edilen Afsin in destegini aldi Abdullah halifeyi Mazyar a karsi cevirmeyi basardi ve 839 da Ispahbad i durdurmasi emredildi Yakin zamanda Islam a gecen Mazyar buyuk olcude eyaletteki Zerdustlere guveniyordu ama sonunda yakalandi Irak a gonderildi ve idam edildi Bu nedenle Taberistan uzerindeki Tahiri kontrolu 864 teki Zeydi isyanina kadar guvence altina alindi 839 da Fergana da sehrin buyuk bir kismini yok eden bir deprem meydana gelmistir Abdullah 844 un sonunda veya 845 te Nisabur da olmustur Yerine oglu Tahir gecmistir Unlu Selcuklu veziri Nizamulmulk e gore Abdullah mezarinin hac yeri haline geldigi Nisabur a gomulmustur KaynakcaOzel Bosworth 1969 s 103 Bosworth 1975 s 100 Bosworth 1975 s 106 GenelBosworth C E 1969 The Ṭahirids and Persian Literature Iran Cilt 7 Taylor amp Francis Ltd ss 103 106 doi 10 2307 4299615 JSTOR 4299615 Bosworth C E 1975 The Ṭahirids and Ṣaffarids Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 90 135 ISBN 0 521 20093 8 Bosworth C E 2011 ʿAbdallah b Ṭaher Encyclopaedia Iranica Kennedy Hugh 2016 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Second bas Oxford ve New York Routledge ISBN 978 1 138 78761 2 Konuyla ilgili yayinlarBosworth C Edmund 2007 ʿAbdallah b Ṭahir Fleet Kate Matringe Denis Nawas John Ed Encyclopaedia of Islam THREE Ingilizce Brill Online ISSN 1873 9830 Gecersiz url erisimi subscription yardim