Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdülmelik Fırat (1934 - 29 Eylül 2009, Ankara), Kürt asıllı Türk siyasetçi.
Abdülmelik Fırat | |
|---|---|
| Doğum | 1934 Hınıs, Erzurum, Türkiye |
| Ölüm | 29 Eylül 2009 (74-75 yaşlarında) Ankara, Türkiye |
| Eğitim | Medrese, yüksekokul |
| Meslek | Siyasetçi |
| Çocuk(lar) | Mahmut Fevzi Fırat, Abdülkadir Fırat, Abidin Fırat, Süreyya Fırat |
Yaşamı
Şeyh Said’in torunu olan Abdülmelik Fırat 11. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DP) ve 19. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DYP) yaptı. 2002 yılında Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu ve onursal başkanlığını yaptı. 29 Eylül 2009 tarihinde öldü. Erzurum, Hınıs ilçesindeki Kolhisar köyündeki aile kabristanında defnedildi.
Diyarbakır Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu mezunudur. Babası Şeyh Şahabettin, Şeyh Said'in yeğenidir ve aynı zamanda onun kızı Ayşan Hanım ile evliydi. 1925'teki isyanın ardından Şeyh Said ve pek çok yakını idam edildi. Ailenin hayatta olan mensupları da sürgüne gönderildiler. Sürgüne gönderilenler, 1929'un Mart ayında Takrir-i Sükun Kanunu'nun kaldırılmasıyla memleketlerine geri dönebildiler. Ancak topraklarına el konulmuştu. Tekrar gidip yerleşmelerine izin verildi, fakat araziler resmen verilmedi. Bu arada Soyadı Kanunu çıkarılmış, Şeyh Said ailesinin bir kısmına sürgünde Fırat soyadı verilmişti. Ancak Aile 1935'te ikinci kez sürgüne tabi tutuldu.
Çok partili dönemin başlaması ile TBMM, 8 Haziran 1947'de 5098 sayılı kanunu kabul ederek, 1934'teki 'nun bazı maddelerini değiştirdi, bazı maddelerini de yürürlükten kaldırdı. Böylece Fırat ailesi birkaç günlük yolculuğun ardından Hınıs'ın Kolhisar köyüne döndüler. İlk kez 1957'de yaşını 7 yıl büyüterek Demokrat Parti Erzurum milletvekili oldu. 27 Mayıs Darbesi'nde tutuklanan yaklaşık 500 kişinin içinde en genciydi. 1,5 yıla yakın Yassıada'da kaldı. Yargılama sonucu önce idam cezasına çarptırıldı, daha sonra cezası hapis cezasına çevrildi ve 1,5 sene de Kayseri Cezaevinde kaldı.[1]
1991'de Erzurum'dan DYP milletvekili seçildi, ancak daha sonra hükûmetin Kürt politikasıyla ters düşerek istifa etti.
İstifası ile ilgili Özgür Ülke Gazetesi'ne 22 Kasım 1994 tarihinde şöyle bir mülakat verdi: "İstifa, af talep etmek... görevi bihakkın yerine getirmediği zaman affını talep etmek onurlu haysiyetli bir harekettir. Aziz halkıma parlamentodaki durumunu ve içinde bulunduğum psikolojik şartları vurgulayarak izinlerini ve beni affetmelerini rica edeceğim. Parlamentoda bir palamenterin korkuluk olmaktan öte hiçbir fonksiyonu yoktur ve kalmamıştır. Vekaletinizi hakkıyla yerine getirebilecek inancımı kaybetmek üzereyim. Onu ve haysiyetin rencide olmaktadır. Büyük bir eziklik duymaktayım." Bir ara RP'den ihraç edilen Hasan Mezarcı ile yeni bir parti kuruluşuna çalıştı, sonuç alamadı. Yeni Demokrasi Hareketi ile temas kurdu en sonunda Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu.
Kürtçe ve Türkçenin yanı sıra Arapça, Farsça, İngilizce ve Fransızca da konuşan Fırat, TBMM'nin en çok yabancı dil bilen üyelerindendi. HAK-PAR onursal başkanlığı yaptı.
Uzun yıllardır "Multiple Miyelom" adı verilen kan hastalığıyla mücadele eden Fırat, 29 Eylül 2009 tarihinde böbrek yetmezliği sonucunda solunum ve yutma problemi ortaya çıkması üzerine yoğun bakım servisine kaldırıldı, saat 13.55'te solunum ve dolaşım yetmezliği sonucu öldü.
1 Ekim 2009'da memleketi Erzurum'un Hınıs ilçesi Kolhisar mahallesinde bulunan aile kabristanına defnedildi.
Dipnotlar
- ^ - Abdülmelik Fırat yazı dizisi - Dizi temelde Gazeteci-Yazar Ferzende Kaya'nın kaleme aldığı ve Anka Yayınları'ndan çıkan Mezopotamya Sürgünü/Abdulmelik Fırat'ın Yaşam Öyküsü isimli kitaptan alıntıdır23 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdulmelik Firat 1934 29 Eylul 2009 Ankara Kurt asilli Turk siyasetci Abdulmelik FiratDogum1934 Hinis Erzurum TurkiyeOlum29 Eylul 2009 74 75 yaslarinda Ankara TurkiyeEgitimMedrese yuksekokulMeslekSiyasetciCocuk lar Mahmut Fevzi Firat Abdulkadir Firat Abidin Firat Sureyya FiratYasamiSeyh Said in torunu olan Abdulmelik Firat 11 Donem Erzurum Milletvekilligi DP ve 19 Donem Erzurum Milletvekilligi DYP yapti 2002 yilinda Hak ve Ozgurlukler Partisini kurdu ve onursal baskanligini yapti 29 Eylul 2009 tarihinde oldu Erzurum Hinis ilcesindeki Kolhisar koyundeki aile kabristaninda defnedildi Diyarbakir Sosyal Bilimler Meslek Yuksekokulu mezunudur Babasi Seyh Sahabettin Seyh Said in yegenidir ve ayni zamanda onun kizi Aysan Hanim ile evliydi 1925 teki isyanin ardindan Seyh Said ve pek cok yakini idam edildi Ailenin hayatta olan mensuplari da surgune gonderildiler Surgune gonderilenler 1929 un Mart ayinda Takrir i Sukun Kanunu nun kaldirilmasiyla memleketlerine geri donebildiler Ancak topraklarina el konulmustu Tekrar gidip yerlesmelerine izin verildi fakat araziler resmen verilmedi Bu arada Soyadi Kanunu cikarilmis Seyh Said ailesinin bir kismina surgunde Firat soyadi verilmisti Ancak Aile 1935 te ikinci kez surgune tabi tutuldu Cok partili donemin baslamasi ile TBMM 8 Haziran 1947 de 5098 sayili kanunu kabul ederek 1934 teki nun bazi maddelerini degistirdi bazi maddelerini de yururlukten kaldirdi Boylece Firat ailesi birkac gunluk yolculugun ardindan Hinis in Kolhisar koyune donduler Ilk kez 1957 de yasini 7 yil buyuterek Demokrat Parti Erzurum milletvekili oldu 27 Mayis Darbesi nde tutuklanan yaklasik 500 kisinin icinde en genciydi 1 5 yila yakin Yassiada da kaldi Yargilama sonucu once idam cezasina carptirildi daha sonra cezasi hapis cezasina cevrildi ve 1 5 sene de Kayseri Cezaevinde kaldi 1 1991 de Erzurum dan DYP milletvekili secildi ancak daha sonra hukumetin Kurt politikasiyla ters duserek istifa etti Istifasi ile ilgili Ozgur Ulke Gazetesi ne 22 Kasim 1994 tarihinde soyle bir mulakat verdi Istifa af talep etmek gorevi bihakkin yerine getirmedigi zaman affini talep etmek onurlu haysiyetli bir harekettir Aziz halkima parlamentodaki durumunu ve icinde bulundugum psikolojik sartlari vurgulayarak izinlerini ve beni affetmelerini rica edecegim Parlamentoda bir palamenterin korkuluk olmaktan ote hicbir fonksiyonu yoktur ve kalmamistir Vekaletinizi hakkiyla yerine getirebilecek inancimi kaybetmek uzereyim Onu ve haysiyetin rencide olmaktadir Buyuk bir eziklik duymaktayim Bir ara RP den ihrac edilen Hasan Mezarci ile yeni bir parti kurulusuna calisti sonuc alamadi Yeni Demokrasi Hareketi ile temas kurdu en sonunda Hak ve Ozgurlukler Partisini kurdu Kurtce ve Turkcenin yani sira Arapca Farsca Ingilizce ve Fransizca da konusan Firat TBMM nin en cok yabanci dil bilen uyelerindendi HAK PAR onursal baskanligi yapti Uzun yillardir Multiple Miyelom adi verilen kan hastaligiyla mucadele eden Firat 29 Eylul 2009 tarihinde bobrek yetmezligi sonucunda solunum ve yutma problemi ortaya cikmasi uzerine yogun bakim servisine kaldirildi saat 13 55 te solunum ve dolasim yetmezligi sonucu oldu 1 Ekim 2009 da memleketi Erzurum un Hinis ilcesi Kolhisar mahallesinde bulunan aile kabristanina defnedildi Dipnotlar Abdulmelik Firat yazi dizisi Dizi temelde Gazeteci Yazar Ferzende Kaya nin kaleme aldigi ve Anka Yayinlari ndan cikan Mezopotamya Surgunu Abdulmelik Firat in Yasam Oykusu isimli kitaptan alintidir23 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca