Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed Midhat (Osmanlıca: احمد مدحت; 1844, Tophane, İstanbul - 28 Aralık 1912, İstanbul), Türk yazar, gazeteci ve yayıncı. Tanzimat dönemi yazarlarındandır. Türk edebiyatının gerçek anlamda ilk popüler yazarıdır. 1870'te Devir (Çağ) adıyla bir gazete çıkardı ancak ilk sayıda kapandı. Çok kısa zaman sonra Bedir adıyla çıktı. 1878'de çıkarmaya başladığı ve yayın hayatını 1921'e kadar sürdürmüş olan Tercüman-ı Hakikat gazetesi Osmanlı basın tarihinin en uzun ömürlü ve etkili yayınlarından biri olmuştur. Kabri Fatih Camii içinde II. Mehmed'in türbesinin de bulunduğu ayrı kısımdadır.
| Ahmed Midhat | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1844 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 28 Aralık 1912 (68 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Yazar, yayıncı |
| Dönem | 1870-1910 |
Millî Eğitim Bakanlığının 100 büyük Türk edebiyatçısı listesinde yer almaktadır.
Yaşamı
1844 yılında İstanbul'un Tophane semtinde dünyaya geldi. Babası Bezci Süleyman Ağa (Kafkasya'daki Aktaş şehrinden Anadoluya hicret etmiştir), annesi bekâr çamaşırı diken Nefise Hanım idi. Annesinin ilk evliliğinden olma Hafız İbrahim adlı bir ağabeyi ve Halime, Şerife, İsmet adlı kardeşleri vardır.
6-7 yaşlarında iken babasını kaybetti ve ailesi büyük geçim zorluğuna düştü. Ailesi ile beraber ağabeyi Hafız Ağa'nın kaza müdürü olarak görev yaptığı Vidin'e gitti ve bir mahalle mektebinde öğrenim görmeye başladı. Ertesi yıl İstanbul'a dönerek öğrenimine Tophane Sıbyan Mektebinde devam etti. 1857-1861 yıllarında Mısır Çarşısı'nda bir aktar dükkânında çırak olarak çalıştı.
1861'de ağabeyinin yeniden Vidin kasabasına atanmasıyla Vidin'e, Midhat Paşa'nın ağabeyini yanına aldırması üzerine Niş kasabasına gitti ve 1864 yılında üç yıllık Niş Rüştiyesini bitirdi.
Memuriyet yaşamı
Midhat Paşa'nın Tuna Valisi olarak atanıp ağabeyini vilayet merkezi Rusçuk'a getirtmesinden sonra kendisi de Rusçuk'ta bir devlet dairesine memur olarak atandı. Memuriyetini sürdürürken bir yandan da Arapça, Farsça ve Fransızcasını ilerlettiği için kendisini takdir eden Midhat Paşa ona kendi ismini verdi. Böylece asıl adı olan "Ahmet"in yanına "Midhat" da eklenerek bu şekilde anılmaya başladı. Bu dönemde memuriyet görevlerine ilave olarak Teşkilat Kanunu gereği çıkartılan Tuna gazetesinin yazı işlerinde yardımcılık yapmaktaydı.
1866'da ağabeyinin yanında tercümanlık göreviyle gittiği Sofya'da ailesinin isteği üzerine evlendirildi. Kısa süre sonra Rusçuk'a dönerek çeşitli işlerde çalıştı. 1868'de Tuna gazetesinde yazar olarak göreve başladı; gazetenin başyazarı oldu. Bu dönemde tanıştığı Muhacirin Komisyonu (Göçmen Komisyonu) başkanlığını yapmakta olan Şakir Bey'in evinde uzun süre konuk olan Ahmed Midhat, onun zengin kitaplığından yararlandı, Şakir Bey'in Romanyalı bir müzisyen olan eşi sayesinde ilk defa Batı sanatı ile tanıştı.
Bağdat yılları
Şura-yı Devlet Reisi olan Mithat Paşa 1869 yılında Bağdat Valiliği'ne tayin olduğunda Şakir Paşa'yı da merkez mutasarrıfı olarak Bağdat'ta görevlendirmesi üzerine Ahmed Midhat, onunla Bağdat'a gitmek istedi. Bu isteğini kabul eden Midhat Paşa kendisini bir matbaa kurmakla görevlendirdi ve çıkartılacak olan "Zevra" adlı gazetenin başına geçirdi.
Bağdat yolculuğu sırasında ressam Osman Hamdi Bey ile tanışmıştı. Osman Hamdi ile dostluğu sayesinde Batı kültürünü tanımaya başladı. Bağdat'ta bulunduğu sırada Muhammed Zuhavi ve yarı derviş bir kişi olan Şirazlı Muhammed Bakır Can Muattar ile tanışıklığı onun kültürünü genişletti, öğrenme hırsını kamçıladı.
Bağdat'ta hem gazete yönetmenliği yaptı hem de sanat okulu öğrencileri için fen bilgileri kitabı hazırladı. Kitabı, Maarif Nezaretinin yarışmasında ödül kazanıp ders kitabı olarak okutuldu. Devrin Maarif Nazırı Saffet Paşa ile yazışmaları onda İstanbul'a dönme isteği doğurdu.
Yayıncılık ve yazarlık
Basra mutasarrıfı (valisi) olan ağabeyi Hafız İbrahim'in ölümü üzerine 1871 yılında görevinden istifa eden Ahmed Midhat, İstanbul'a dönüp ailesinin geçim yükünü üstlendi. "Ceride-i Askeriye" ve "Basiret" gazetelerinde çalıştığı gibi matbaahanesini de kurup eserlerini bastı. İlk önce kendi evinin altında kurduğu matbaayı kısa süre sonra Eminönü'nde kiraladığı bir odaya taşıdı. Edebiyatımızın ilk hikâye koleksiyonu olan "Letaif-i Rivayat" adlı eseri kaleme aldı. "Letâif-i Rivayat" ve "Kıssadan Hisse" isimli eserlerini kaleme aldı, bu eserlerin satışıyla geçimini temine çalıştı. İlk sayıda kapatılan "Devir" ve 13. sayıda kapatılan "Bedir" gazetelerinin ardından "Dağarcık" adlı dergiyi çıkardı.
Bu dönemde Genç Osmanlılar ile ilişki kuran Ahmed Midhat, Ebüzziya Tevfik aracılığıyla Namık Kemal ile tanıştı. Kendi bastığı eserlerinin yanı sıra gazetelerde de yazıları yayımlandı. Namık Kemal'in yayınlamaya başladığı "İbret" gazetesinin sürekli yazarları arasına girdi. 1873 yılında kendine ait Dağarcık mecmuasında yazdığı yazılar ve Yeni Osmanlılar'la yakınlığı nedeni ile tepki çekti. Özellikle mecmuanın 4. sayısında yayınladığı "Duvardan Bir Seda" adlı makalesi nedeniyle dinsizlikle suçlandı. Namık Kemal'in Vatan Yahut Silistre oyununun yarattığı hava içinde Gedikpaşa Tiyatrosu'nda iken 6 Nisan 1873'te Ebüzziya Tevfik ile birlikte Rodos'a sürüldü.
Rodos sürgünü
38 ay süren sürgün sırasında çok sayıda eser yayınladı, Rodoslu çocuklara ders vermekle kalmadı, "Medreseyi Süleymaniye" adlı bir ilkokul açtı. En üretken dönemlerinden birini yaşayan yazar, "Hasan Mellah", "Hüseyin Fellah" ve "Dünyaya Yeniden Geliş ya da İstanbul'da Neler Olmuş" gibi önemli eserlerini burada yazdı. İstanbul'da çıkan "Kırkambar" dergisine yazılar gönderdi. Abdülaziz'in vefat etmesi ve V. Murat'ın başa geçmesiyle çıkan genel af sonucu İstanbul'a geri dönmesine izin verildi.
Sürgün sonrası
İstanbul'a döndükten sonra gazetecilik, yayıncılık ve romancılığa ağırlık verdi. İstanbul'a dönüşünden 15 gün sonra "İttihad" adlı gazeteyi çıkardı. Vakit gazetesinde yazar (1877), Takvim-i Vakayi'de müdür oldu (1878). Bu dönemde yazdığı ve sürgüne kadarki hayatı ile sürgün yıllarını anlattığı "Menfa" adlı eserinde Yeni Osmanlılar'ı eleştirdi; "Üss-i İnkılab" adlı eserinde de II. Abdülhamid'in siyasetini överek yeni padişahın gözüne girdi.
Tercüman-ı Hakikat dönemi
27 Haziran 1878'de Osmanlı sarayının desteği ile Tercüman-ı Hakikat gazetesini yayımlamaya başladı. Gazete, Osmanlı basın tarihinin en uzun ömürlü ve etkili yayınlarından birisi oldu. Başlangıçta gazetenin tüm yazılarını kendisi yazıyordu. Zamanla gazetenin yazarları arasına giren Ahmet Cevdet, Hüseyin Rahmi, Ahmet Rasim gibi isimler, bu gazetenin sütunlarında meşhur oldular. 1879'da Matbaayı Amire'ye müdür olarak tayin edildi.
Şair Fitnat Hanım ile aşkı
Rodos sürgününden döndükten sonra Kabataş'ta yeni bir eve taşınan Ahmed Midhat Efendi, burada şair Fitnat Hanım ile komşu olmuştu. Annesi Nefise Hanım'ın kardeşinin kızı olan Fitnat Hanım ile aralarında doğan aşk, mektuplarla sürdürüldü. Mektuplaşmaları 1944 yılında kitaplaştı.
Beykoz'a yerleşmesi
1880 yılında Beykoz'da bir çiftlik satın aldı. Ona ait araziden kaynayan suya "Sırmakeş" adını verdi ve şişeleyerek içme suyu satışı başlattı. Beykoz kıyısında bir yalı satın alarak sanat ve edebiyat çevrelerinden pek çok kişiyi bu yalıda ağırladı.
1884'te büyük kızı Mediha'yı Muallim Naci ile evlendirdi. Damadı Muallim Naci, 1883'te Tercüman-ı Hakikat'in edebiyat sayfasının yönetimini üstlendi. Ne var ki Ahmed Midhat eski edebiyat alışkanlıklarını savunan damadı ile görüş ayrılığına düştüğü için 2 yıl sonra onu gazeteden kovdu.
1888'de "Gümüş İmtiyaz Madalyası", 1889'da ise "Bâlâ Rütbesi" ve ikinci dereceden "Mecidî" aldı. 1888'de Türkiye temsilcisi olarak Stockholm'daki VIII. Müsteşrikler Kongresi'ne (Doğu Bilimleri Kongresi) katıldı ve ayrıca dönünce gözlemlerinden yola çıkarak "Avrupa'da Bir Cevelan" kitabını yayımladı.
1895 ilâ 1908 arasında Karantina Nazırlığı yaptı. 1908'e kadar Tercüman-ı Hakikat'te roman, hikâye ve makaleler yazmayı sürdürdü.
Emekliliği
Yazar, II. Meşrutiyet döneminde yaş haddi nedeniyle emekliye ayrıldı. Yazıları eskisi gibi rağbet görmediği için yazı hayatından da çekildi; Bakanlar Kurulunun özel kararıyla Darülfünun'da genel tarih, felsefe tarihi; Darülmuallimat'ta tarih ve eğitimbilim dersleri; Medreset-ül-Vaizin'de dinler tarihi dersleri verdi; ayrıca Darüşşafaka'da gönüllü olarak öğretmenlik yaptı. 28 Aralık 1912 tarihinde Darüşşafaka'da nöbetçi olduğu bir sırada kalp durmasından hayatını kaybetti. Fatih Camii haziresine defnedildi.
Eserleri hakkında
Ölümüne dek iki yüzden fazla eser yayımlayan Ahmed Midhat, Türk edebiyatının gerçek anlamda ilk popüler yazarıdır. En büyük arzusu kitap okuyan bir toplum yaratmak idi. Çoğunluğa hitap etmek, dertlerine tercüman olmak kaygısıyla çok sayıda eser verdi "kırk beygir gücünde yazı makinesi" olarak tanındı.
Eserlerinde Avrupa'nın bilim, sanayi ve çalışkanlığını överken Osmanlı toplumunun ahlaki değerlerinin korunması gerektiğini vurguladı. Genç yazarlara destek verdi, dilde sadeleşmeyi savundu, devlete ve dine itaatsizliği, tembelliği, müsrifliği, özentiliği eleştirdi. Ürünlerini daha çok öykü ve roman türünde vermiştir. Romancılığı ve öykücülüğü, halk öykücülüğünden Batı tarzı öykü ve romancılığına geçiş olarak kabul edilebilir. Ayrıca tiyatro alanında da çalışmalar yapmış, "Açıkbaş, Ahz-i Sar, Ziba" adlı kitaplarıyla dram ve operet türlerinde ürünler vermiştir.
Fransızcadan yaptığı roman çevirileri, Batı yazınının ilk çeviri örneklerini oluşturur. Romanları, Namık Kemal, Şemseddin Sami ve Samipaşazade Sezai ile birlikte onu ilk Türk romancılar kuşağının bir üyesi yaptı.
Gazeteciliğin dışında tarih, coğrafya ve felsefeye ilgi duymuş; çoğunlukla Batı kaynaklarından yararlanarak kaleme aldığı bu eserleri hem kitap oylumunda, hem de fasikül olarak çıkarmıştır.
Eserleri
Romanları
- (1872)
- (1874)
- Dünyaya İkinci Geliş Yahut İstanbul'da Neler Olmuş (1875)
- (1875)
- Felâtun Bey ile Râkım Efendi (1875)
- (1875)
- (1876)
- Çengi (1877, oyun)
- (1877)
- Yeryüzünde Bir Melek (1879)
- Henüz On Yedi Yaşında (1881)
- (1881)
- (1881)
- (1882)
- (1882)
- (1882)
- Esrâr-ı Cinâyât (1884)
- (1884)
- (1884)
- Hayret (1885)
- Cinli Han (1885)
- Çingene (1886)
- (1887)
- Fennî Bir Roman Yahut Amerika Doktorları (1888)
- Haydut Montari (1888)
- Arnavutlar Solyotlar (1888)
- Gürcü Kızı Yahut İntikam (1888)
- Nedâmet mi? Heyhât (1889)
- (1889)
- Aleksandr Stradella (1889)
- Şeytankaya Tılsımı (1889)
- Müşâhedât (1890)
- Ahmed Metin ve Şîrzât (1891)
- Bir Acîbe-i Saydiyye (1894)
- Taaffüf (1895)
- Gönüllü (1896)
- Eski Mektûblar (1897)
- Mesâil-i Muğlaka (1898)
- Altın Âşıkları (1899)
- Hikmet-i Peder (1900)
- Jön Türkler (1910)
Öyküleri
- Kıssadan Hisse (1870)
- Letâif-i rivayat
- Suni'fi Zann(1870)
- Gençlik (1870)
- Esâret (1870)
- Teehhül (1870)
- Felsefe-i Zenân (1870)
- Gönül (1870)
- Mihnetkeşân (1870)
- Firkat (1870)
- Ölüm Allâhın Emri (1873)
- Bir Gerçek Hikâye (1876)
- Bir Fitnekâr (1876)
- Nasîb (1877)
- Çifte İntikam (1887)
- Para (1887)
- Kısmetinde Olanın Kaşığında Çıkar (1887)
- Diplomalı Kız (1890)
- Dolabdan Temâşâ (1890)
- İki Hud'akâr (1893)
- Emânetçi Sıdkı (1893)
- Cankurtaranlar (1893)
- Ana-Kız (1893)
- Durûb-u Emsâl-i Osmâniyye Hikamiyyatının Ahkâmını Tasvir (1872)
- Hayâl-Hakîkat (1891)
Gezi
- Avrupada Bir Cevelan (1889)
- Seyyadane Bir Cevelan (1891)
Tiyatroları
- çengi
- açıkbaş
- eyvah
Diğer eserleri
- Üss-i İnkılâb ve Zübdetül Hakâyık (3 cilt, 1877-78)
- Hilâl-i Ahmer Cemiyet-i İnsaniyesinin Tarihi
- Müdâfa'a (3 cilt, 1883-85)
- İstibşâr (1892)
- Beşâir
- Nizâ'-ı İlm-ü Din (4 cilt)
- Şopenhavr'ın Hikmet-i Cedidesi
- Volter
- Beşir Fuad
- Menfa (öz yaşam öyküsü)
- Çerkez Özdenler (oyun)
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Ahmed Midhat ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Bilgehan, Şerif (12 Temmuz 1944). "Ahmet Mithat efendi'nin menşeine dair malûmat", No. 9243. Akşam. s. 3. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ a b c d e f Kemal Coşkun, Ahmet Midhat Efendi'nin Eserlerinde Dini ve Toplumsal Temalar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilm Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2006, Ankara]
- ^ "Gökhan Akka, Muhammet Uysal, Şükrü Özdemir, Ahmet Midhat Efendi, Egeedebiyat.org sitesi, 29.01.2010". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2011.
- ^ a b c . 27 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011.
- ^ Yıldırım, Nuran (2006). "Osmanlı Coğrafyasında Karantina Uygulamalarına İsyanlar: Karantina İstemezük", 150. Toplumsal Tarih. ss. 18-27. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed Midhat Osmanlica احمد مدحت 1844 Tophane Istanbul 28 Aralik 1912 Istanbul Turk yazar gazeteci ve yayinci Tanzimat donemi yazarlarindandir Turk edebiyatinin gercek anlamda ilk populer yazaridir 1870 te Devir Cag adiyla bir gazete cikardi ancak ilk sayida kapandi Cok kisa zaman sonra Bedir adiyla cikti 1878 de cikarmaya basladigi ve yayin hayatini 1921 e kadar surdurmus olan Tercuman i Hakikat gazetesi Osmanli basin tarihinin en uzun omurlu ve etkili yayinlarindan biri olmustur Kabri Fatih Camii icinde II Mehmed in turbesinin de bulundugu ayri kisimdadir Ahmed MidhatDogum1844 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum28 Aralik 1912 68 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguMeslekYazar yayinciDonem1870 1910 Milli Egitim Bakanliginin 100 buyuk Turk edebiyatcisi listesinde yer almaktadir Yasami1844 yilinda Istanbul un Tophane semtinde dunyaya geldi Babasi Bezci Suleyman Aga Kafkasya daki Aktas sehrinden Anadoluya hicret etmistir annesi bekar camasiri diken Nefise Hanim idi Annesinin ilk evliliginden olma Hafiz Ibrahim adli bir agabeyi ve Halime Serife Ismet adli kardesleri vardir 6 7 yaslarinda iken babasini kaybetti ve ailesi buyuk gecim zorluguna dustu Ailesi ile beraber agabeyi Hafiz Aga nin kaza muduru olarak gorev yaptigi Vidin e gitti ve bir mahalle mektebinde ogrenim gormeye basladi Ertesi yil Istanbul a donerek ogrenimine Tophane Sibyan Mektebinde devam etti 1857 1861 yillarinda Misir Carsisi nda bir aktar dukkaninda cirak olarak calisti 1861 de agabeyinin yeniden Vidin kasabasina atanmasiyla Vidin e Midhat Pasa nin agabeyini yanina aldirmasi uzerine Nis kasabasina gitti ve 1864 yilinda uc yillik Nis Rustiyesini bitirdi Memuriyet yasami Midhat Pasa nin Tuna Valisi olarak atanip agabeyini vilayet merkezi Ruscuk a getirtmesinden sonra kendisi de Ruscuk ta bir devlet dairesine memur olarak atandi Memuriyetini surdururken bir yandan da Arapca Farsca ve Fransizcasini ilerlettigi icin kendisini takdir eden Midhat Pasa ona kendi ismini verdi Boylece asil adi olan Ahmet in yanina Midhat da eklenerek bu sekilde anilmaya basladi Bu donemde memuriyet gorevlerine ilave olarak Teskilat Kanunu geregi cikartilan Tuna gazetesinin yazi islerinde yardimcilik yapmaktaydi 1866 da agabeyinin yaninda tercumanlik goreviyle gittigi Sofya da ailesinin istegi uzerine evlendirildi Kisa sure sonra Ruscuk a donerek cesitli islerde calisti 1868 de Tuna gazetesinde yazar olarak goreve basladi gazetenin basyazari oldu Bu donemde tanistigi Muhacirin Komisyonu Gocmen Komisyonu baskanligini yapmakta olan Sakir Bey in evinde uzun sure konuk olan Ahmed Midhat onun zengin kitapligindan yararlandi Sakir Bey in Romanyali bir muzisyen olan esi sayesinde ilk defa Bati sanati ile tanisti Bagdat yillari Sura yi Devlet Reisi olan Mithat Pasa 1869 yilinda Bagdat Valiligi ne tayin oldugunda Sakir Pasa yi da merkez mutasarrifi olarak Bagdat ta gorevlendirmesi uzerine Ahmed Midhat onunla Bagdat a gitmek istedi Bu istegini kabul eden Midhat Pasa kendisini bir matbaa kurmakla gorevlendirdi ve cikartilacak olan Zevra adli gazetenin basina gecirdi Bagdat yolculugu sirasinda ressam Osman Hamdi Bey ile tanismisti Osman Hamdi ile dostlugu sayesinde Bati kulturunu tanimaya basladi Bagdat ta bulundugu sirada Muhammed Zuhavi ve yari dervis bir kisi olan Sirazli Muhammed Bakir Can Muattar ile tanisikligi onun kulturunu genisletti ogrenme hirsini kamciladi Bagdat ta hem gazete yonetmenligi yapti hem de sanat okulu ogrencileri icin fen bilgileri kitabi hazirladi Kitabi Maarif Nezaretinin yarismasinda odul kazanip ders kitabi olarak okutuldu Devrin Maarif Naziri Saffet Pasa ile yazismalari onda Istanbul a donme istegi dogurdu Yayincilik ve yazarlik Basra mutasarrifi valisi olan agabeyi Hafiz Ibrahim in olumu uzerine 1871 yilinda gorevinden istifa eden Ahmed Midhat Istanbul a donup ailesinin gecim yukunu ustlendi Ceride i Askeriye ve Basiret gazetelerinde calistigi gibi matbaahanesini de kurup eserlerini basti Ilk once kendi evinin altinda kurdugu matbaayi kisa sure sonra Eminonu nde kiraladigi bir odaya tasidi Edebiyatimizin ilk hikaye koleksiyonu olan Letaif i Rivayat adli eseri kaleme aldi Letaif i Rivayat ve Kissadan Hisse isimli eserlerini kaleme aldi bu eserlerin satisiyla gecimini temine calisti Ilk sayida kapatilan Devir ve 13 sayida kapatilan Bedir gazetelerinin ardindan Dagarcik adli dergiyi cikardi Bu donemde Genc Osmanlilar ile iliski kuran Ahmed Midhat Ebuzziya Tevfik araciligiyla Namik Kemal ile tanisti Kendi bastigi eserlerinin yani sira gazetelerde de yazilari yayimlandi Namik Kemal in yayinlamaya basladigi Ibret gazetesinin surekli yazarlari arasina girdi 1873 yilinda kendine ait Dagarcik mecmuasinda yazdigi yazilar ve Yeni Osmanlilar la yakinligi nedeni ile tepki cekti Ozellikle mecmuanin 4 sayisinda yayinladigi Duvardan Bir Seda adli makalesi nedeniyle dinsizlikle suclandi Namik Kemal in Vatan Yahut Silistre oyununun yarattigi hava icinde Gedikpasa Tiyatrosu nda iken 6 Nisan 1873 te Ebuzziya Tevfik ile birlikte Rodos a suruldu Rodos surgunu 38 ay suren surgun sirasinda cok sayida eser yayinladi Rodoslu cocuklara ders vermekle kalmadi Medreseyi Suleymaniye adli bir ilkokul acti En uretken donemlerinden birini yasayan yazar Hasan Mellah Huseyin Fellah ve Dunyaya Yeniden Gelis ya da Istanbul da Neler Olmus gibi onemli eserlerini burada yazdi Istanbul da cikan Kirkambar dergisine yazilar gonderdi Abdulaziz in vefat etmesi ve V Murat in basa gecmesiyle cikan genel af sonucu Istanbul a geri donmesine izin verildi Surgun sonrasi Istanbul a dondukten sonra gazetecilik yayincilik ve romanciliga agirlik verdi Istanbul a donusunden 15 gun sonra Ittihad adli gazeteyi cikardi Vakit gazetesinde yazar 1877 Takvim i Vakayi de mudur oldu 1878 Bu donemde yazdigi ve surgune kadarki hayati ile surgun yillarini anlattigi Menfa adli eserinde Yeni Osmanlilar i elestirdi Uss i Inkilab adli eserinde de II Abdulhamid in siyasetini overek yeni padisahin gozune girdi Tercuman i Hakikat donemi 27 Haziran 1878 de Osmanli sarayinin destegi ile Tercuman i Hakikat gazetesini yayimlamaya basladi Gazete Osmanli basin tarihinin en uzun omurlu ve etkili yayinlarindan birisi oldu Baslangicta gazetenin tum yazilarini kendisi yaziyordu Zamanla gazetenin yazarlari arasina giren Ahmet Cevdet Huseyin Rahmi Ahmet Rasim gibi isimler bu gazetenin sutunlarinda meshur oldular 1879 da Matbaayi Amire ye mudur olarak tayin edildi Sair Fitnat Hanim ile aski Rodos surgununden dondukten sonra Kabatas ta yeni bir eve tasinan Ahmed Midhat Efendi burada sair Fitnat Hanim ile komsu olmustu Annesi Nefise Hanim in kardesinin kizi olan Fitnat Hanim ile aralarinda dogan ask mektuplarla surduruldu Mektuplasmalari 1944 yilinda kitaplasti Beykoz a yerlesmesi 1880 yilinda Beykoz da bir ciftlik satin aldi Ona ait araziden kaynayan suya Sirmakes adini verdi ve siseleyerek icme suyu satisi baslatti Beykoz kiyisinda bir yali satin alarak sanat ve edebiyat cevrelerinden pek cok kisiyi bu yalida agirladi 1884 te buyuk kizi Mediha yi Muallim Naci ile evlendirdi Damadi Muallim Naci 1883 te Tercuman i Hakikat in edebiyat sayfasinin yonetimini ustlendi Ne var ki Ahmed Midhat eski edebiyat aliskanliklarini savunan damadi ile gorus ayriligina dustugu icin 2 yil sonra onu gazeteden kovdu 1888 de Gumus Imtiyaz Madalyasi 1889 da ise Bala Rutbesi ve ikinci dereceden Mecidi aldi 1888 de Turkiye temsilcisi olarak Stockholm daki VIII Mustesrikler Kongresi ne Dogu Bilimleri Kongresi katildi ve ayrica donunce gozlemlerinden yola cikarak Avrupa da Bir Cevelan kitabini yayimladi 1895 ila 1908 arasinda Karantina Nazirligi yapti 1908 e kadar Tercuman i Hakikat te roman hikaye ve makaleler yazmayi surdurdu Emekliligi Ahmed Midhat Efendi nin Fatih Camii haziresinde bulunan kabri Istanbul Yazar II Mesrutiyet doneminde yas haddi nedeniyle emekliye ayrildi Yazilari eskisi gibi ragbet gormedigi icin yazi hayatindan da cekildi Bakanlar Kurulunun ozel karariyla Darulfunun da genel tarih felsefe tarihi Darulmuallimat ta tarih ve egitimbilim dersleri Medreset ul Vaizin de dinler tarihi dersleri verdi ayrica Darussafaka da gonullu olarak ogretmenlik yapti 28 Aralik 1912 tarihinde Darussafaka da nobetci oldugu bir sirada kalp durmasindan hayatini kaybetti Fatih Camii haziresine defnedildi Eserleri hakkindaOlumune dek iki yuzden fazla eser yayimlayan Ahmed Midhat Turk edebiyatinin gercek anlamda ilk populer yazaridir En buyuk arzusu kitap okuyan bir toplum yaratmak idi Cogunluga hitap etmek dertlerine tercuman olmak kaygisiyla cok sayida eser verdi kirk beygir gucunde yazi makinesi olarak tanindi Eserlerinde Avrupa nin bilim sanayi ve caliskanligini overken Osmanli toplumunun ahlaki degerlerinin korunmasi gerektigini vurguladi Genc yazarlara destek verdi dilde sadelesmeyi savundu devlete ve dine itaatsizligi tembelligi musrifligi ozentiligi elestirdi Urunlerini daha cok oyku ve roman turunde vermistir Romanciligi ve oykuculugu halk oykuculugunden Bati tarzi oyku ve romanciligina gecis olarak kabul edilebilir Ayrica tiyatro alaninda da calismalar yapmis Acikbas Ahz i Sar Ziba adli kitaplariyla dram ve operet turlerinde urunler vermistir Fransizcadan yaptigi roman cevirileri Bati yazininin ilk ceviri orneklerini olusturur Romanlari Namik Kemal Semseddin Sami ve Samipasazade Sezai ile birlikte onu ilk Turk romancilar kusaginin bir uyesi yapti Gazeteciligin disinda tarih cografya ve felsefeye ilgi duymus cogunlukla Bati kaynaklarindan yararlanarak kaleme aldigi bu eserleri hem kitap oylumunda hem de fasikul olarak cikarmistir EserleriAhmed MidhatRomanlari 1872 1874 Dunyaya Ikinci Gelis Yahut Istanbul da Neler Olmus 1875 1875 Felatun Bey ile Rakim Efendi 1875 1875 1876 Cengi 1877 oyun 1877 Yeryuzunde Bir Melek 1879 Henuz On Yedi Yasinda 1881 1881 1881 1882 1882 1882 Esrar i Cinayat 1884 1884 1884 Hayret 1885 Cinli Han 1885 Cingene 1886 1887 Fenni Bir Roman Yahut Amerika Doktorlari 1888 Haydut Montari 1888 Arnavutlar Solyotlar 1888 Gurcu Kizi Yahut Intikam 1888 Nedamet mi Heyhat 1889 1889 Aleksandr Stradella 1889 Seytankaya Tilsimi 1889 Musahedat 1890 Ahmed Metin ve Sirzat 1891 Bir Acibe i Saydiyye 1894 Taaffuf 1895 Gonullu 1896 Eski Mektublar 1897 Mesail i Muglaka 1898 Altin Asiklari 1899 Hikmet i Peder 1900 Jon Turkler 1910 Oykuleri Kissadan Hisse 1870 Letaif i rivayatSuni fi Zann 1870 Genclik 1870 Esaret 1870 Teehhul 1870 Felsefe i Zenan 1870 Gonul 1870 Mihnetkesan 1870 Firkat 1870 Olum Allahin Emri 1873 Bir Gercek Hikaye 1876 Bir Fitnekar 1876 Nasib 1877 Cifte Intikam 1887 Para 1887 Kismetinde Olanin Kasiginda Cikar 1887 Diplomali Kiz 1890 Dolabdan Temasa 1890 Iki Hud akar 1893 Emanetci Sidki 1893 Cankurtaranlar 1893 Ana Kiz 1893 Durub u Emsal i Osmaniyye Hikamiyyatinin Ahkamini Tasvir 1872 Hayal Hakikat 1891 Gezi Avrupada Bir Cevelan 1889 Seyyadane Bir Cevelan 1891 Tiyatrolari cengi acikbas eyvahDiger eserleri Uss i Inkilab ve Zubdetul Hakayik 3 cilt 1877 78 Hilal i Ahmer Cemiyet i Insaniyesinin Tarihi Mudafa a 3 cilt 1883 85 Istibsar 1892 Besair Niza i Ilm u Din 4 cilt Sopenhavr in Hikmet i Cedidesi Volter Besir Fuad Menfa oz yasam oykusu Cerkez Ozdenler oyun KaynakcaWikimedia Commons ta Ahmed Midhat ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bilgehan Serif 12 Temmuz 1944 Ahmet Mithat efendi nin menseine dair malumat No 9243 Aksam s 3 28 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2024 a b c d e f Kemal Coskun Ahmet Midhat Efendi nin Eserlerinde Dini ve Toplumsal Temalar Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilm Dali Yuksek Lisans Tezi 2006 Ankara Gokhan Akka Muhammet Uysal Sukru Ozdemir Ahmet Midhat Efendi Egeedebiyat org sitesi 29 01 2010 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2011 a b c 27 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2011 Yildirim Nuran 2006 Osmanli Cografyasinda Karantina Uygulamalarina Isyanlar Karantina Istemezuk 150 Toplumsal Tarih ss 18 27 14 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ocak 2022