Aktağlık (ya da Afakiyye, Uygurca: افَكِيّء, Çince: 白山派; báishānpài; anlamı: Akdağ hizbi), Doğu Türkistan'da Nakşibendi tarikatının bir kolu.
Ahmet Kazani'nin ilk hanımından olan en büyük oğlu Hoca Kalan Muhammed Emin'in (Muhammad Amīn veya Ishān-i Kalān tanılır.) oğlu (Khoja Yūsuf, ? - 1652/53) Doğu Türkistan'a gelmiş ve onun destekçilere Aktag (Akdağ) denilmiş ve Kaşgar'da güçlüydüler. Hoca Yusuf'un oğlu Afak Hoca'nın (sonra Hoca Hidāyat Allāh denilmiş), adından Afakiyye denilmiştir. Nakşibendi tarikatının iki önemli kolundan biri olan Afakiyye Qinghay ve Kansu'da yaşayan Salarlar ve Huiler'in çok önemli katkıları olmuştur.
Afak Hoca, Karatağ'ın destekçisi olan Yarkent Hanı tarafından kovulunca Keşmir yoluyla Tibet'e kaçmış ve orada (Ngawang Lobsang Gyatso)'dan yardım istemiştir. Dalay Lama çocukluğunda yanına gelip Budist eğitimini görmüş olan (1644 - 1697)'a mektubu göndererek Afak Hoca'ya destek etmesini istemiştir. 1678'de Galdan Han, 12.000 kişilik Cungar ordusunu Afak Hoca'ya vermiş ve İsmail Han ve ailesini esir alarak İli'ye götürüp hapisetmiştir.
Aktağlık önderleri
- Ahmet Kazani unvanı Hazrat-i-Makhdum-i-A'zam, (1461/2 - 1541/2).
- Muhammed Emin (Muhammad Amīn) unvanı Ishān-i Kalān, (1520 - 1597/8).
- Muhammed Yusuf (1591/2 - 1653).
- Afak Hoca Khwāja Hidāyat Allāh unvanı Hazrat Apak (? - 1694).
- Han Khwājam Yahya (1694 - 1696)
- Hasan Bugra Han (Hasan Bughra Khán) (? - 1725).
- Ahmad (~ 1713), Yahya'nın oğlu.
- Kılıç Burhan ad-Din unvanı Büyük Khwāja (? - 1759).
- Khwāja Jahan Yahya unvanı Küçük Khwāja (? - 1779).
- Qasim, Baha al-Din, Abd al-Khaliq, Muhammad Amin unvanı Samsaq (1755 - 1809), Burhan ad-Din'nin oğulları
- Muhammad Yusuf (? - 1835), Jahangir (1790-1828) ve Baha ad-Din (1793 - 1825), Samsaq'ın oğulları
- "Yedi Hocalar" bunlar:
- Katta Tore (1815 - 1869), Yichik Han ve Abd Allah, Muhammad Yusuf'un oğulları
- Hakim ve Hashim Han, Katta Hanın oğulları
- Buzrug Han, Jahangir'in oğlu
- Vali Han (1825 - 1865) ve Evliya (Awliya), Baha ad-Din'nin oğulları
- Tavakkul (Tawakkul), bir teyze çocuğu
Notlar
- ^ Encyclopedia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Grousset, Empire of the Steppes, sayfa 527
Kaynakça
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aktaglik ya da Afakiyye Uygurca اف ك ي ء Cince 白山派 baishanpai anlami Akdag hizbi Dogu Turkistan da Naksibendi tarikatinin bir kolu Afakiyye onderi Afak Hoca turbesiXibei San Ma bayragi once Aktaglik Afakiyye in ve bugun Ningxia nin sembolu Ahmet Kazani nin ilk hanimindan olan en buyuk oglu Hoca Kalan Muhammed Emin in Muhammad Amin veya Ishan i Kalan tanilir oglu Khoja Yusuf 1652 53 Dogu Turkistan a gelmis ve onun destekcilere Aktag Akdag denilmis ve Kasgar da gucluyduler Hoca Yusuf un oglu Afak Hoca nin sonra Hoca Hidayat Allah denilmis adindan Afakiyye denilmistir Naksibendi tarikatinin iki onemli kolundan biri olan Afakiyye Qinghay ve Kansu da yasayan Salarlar ve Huiler in cok onemli katkilari olmustur Afak Hoca Karatag in destekcisi olan Yarkent Hani tarafindan kovulunca Kesmir yoluyla Tibet e kacmis ve orada Ngawang Lobsang Gyatso dan yardim istemistir Dalay Lama cocuklugunda yanina gelip Budist egitimini gormus olan 1644 1697 a mektubu gondererek Afak Hoca ya destek etmesini istemistir 1678 de Galdan Han 12 000 kisilik Cungar ordusunu Afak Hoca ya vermis ve Ismail Han ve ailesini esir alarak Ili ye goturup hapisetmistir Aktaglik onderleri Ahmet Kazani unvani Hazrat i Makhdum i A zam 1461 2 1541 2 Muhammed Emin Muhammad Amin unvani Ishan i Kalan 1520 1597 8 Muhammed Yusuf 1591 2 1653 Afak Hoca Khwaja Hidayat Allah unvani Hazrat Apak 1694 Han Khwajam Yahya 1694 1696 Hasan Bugra Han Hasan Bughra Khan 1725 Ahmad 1713 Yahya nin oglu Kilic Burhan ad Din unvani Buyuk Khwaja 1759 Khwaja Jahan Yahya unvani Kucuk Khwaja 1779 Qasim Baha al Din Abd al Khaliq Muhammad Amin unvani Samsaq 1755 1809 Burhan ad Din nin ogullari Muhammad Yusuf 1835 Jahangir 1790 1828 ve Baha ad Din 1793 1825 Samsaq in ogullari Yedi Hocalar bunlar Katta Tore 1815 1869 Yichik Han ve Abd Allah Muhammad Yusuf un ogullari Hakim ve Hashim Han Katta Hanin ogullari Buzrug Han Jahangir in oglu Vali Han 1825 1865 ve Evliya Awliya Baha ad Din nin ogullari Tavakkul Tawakkul bir teyze cocuguNotlar Encyclopedia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Grousset Empire of the Steppes sayfa 527KaynakcaAyrica bakinizKarataglik