Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed b. Celâliddîn el-Kâsânî, (Arapça: أحمد بن جلال الدين الكاساني veya "makhdūm-i aʿẓam" tanılır) 1461 - 1542 yılları arasında yaşamış ünlü bir Nakşibendi Sūfī Pir'idir. Hocaların Doğu Türkistan'da Türk toplumlarının içinde büyük etkinlikleri olmuştur.
Ahmed Kâsânî | |
|---|---|
| Doğum | 1461 , Türkistan |
| Ölüm | 1542 Semerkand |
| Meslek | Din bilgini |
Yaşamı
Ahmed Kâsânî günümüzde Fergana vadisindeki ismiyle tanınan şehirde bir Seyyid aileye mensup olarak 1461 yılında doğmuştur. Ahmed Kâsânî'nin soyağacı Karahanlılar'dan Burhan Kılıç (Burhān al-Dīn Qilīch)'a kadar geriye gider. Otuzun üzerinde dini araştırma kitabının yazarı, siyasi savaşçı ve Nakşibendi tarikatının iki önemli kolunun kurucu üyesi ve atasıdır. Gençlik yıllarında Taşkent'te Nakşibendi tarikatının disiplini Piri Muhammed Qazib'ten öğrenmiştir.
Kâsânî o sırada bulunduğu Semerkand yakınlarındaki Dahbid köyünde ölmüştür, gerisinde kutsal ve bilim, onun politik rolü ve Maveraünnehir ile Altışehir'de (Altishahr (güney Sincan) onun waqf ait olan birçok mal, mülk bırakmıştır.
Yarkent Hanlığı (Seidiye Hanlığı) zamanında Ahmed Kâsânî'nin ikinci oğlu, Hoca Muhammed İshak Veli’nin oğulları İshakiyye veya Karatağlık adıyla, kardeşi Hoca Muhammed Emin Kalan’ın oğulları da Afakiyye veya Aktağlık adıyla ayrı görüşler savunan iki dini grup olarak kıyasıya mücadeleye girmeleri ülkeyi yeni bir devre sürüklemiştir ki bu devreye "Hocalar Devri" denmiştir.
Oğulları ve Nakşibendi tarikatı iki önemli kolu
Aktağlık
Ahmed Kâsânî'nin en büyük oğlu Muhammed Emin'in (Muhammad Amīn veya Ishān-i Kalān tanılır.) oğlu Hoca Yusuf (Khoja Yūsuf, ? - 1652/53) Doğu Türkistan'a gelmiş ve onun destekçilere Aktağlık denilmiş ve Kaşgar'da güçlüydüler. Hoca Yusuf'un oğlu Afak Hoca'nın (sonra Hoca Hidāyat Allāh denilmiş), adından Afakiyye denilmiştir. Nakşibendi tarikatının iki önemli kolundan biri olan Afakiyye Qinghai ve Gansu'da yaşayan Salarlar ve Huiler'in çok önemli katkıları olmuştur.
- Ahmed Kâsânî unvanı Hazrat-i-Makhdum-i-A'zam, (1461/2 - 1541/2).
- Muhammed Emin (Muhammad Amīn) unvanı Ishān-i Kalān, (1520 - 1597/8).
- Muhammed Yusuf (1591/2 - 1653).
- Afak Hoca Khwāja Hidāyat Allāh unvanı Hazrat Apak (? - 1694).
- Han Khwājam Yahya (1694 - 1696)
- Hasan Bugra Han (Hasan Bughra Khán) (? - 1725).
- Ahmad (~ 1713), Yahya'nın oğlu.
- Kılıç Burhan ad-Din (波羅尼都) unvanı Büyük Khwāja (? - 1759).
- Khwāja Jahan Yahya (霍集占) unvanı Küçük Khwāja (? - 1779).
- Qasim, Baha al-Din, Abd al-Khaliq, Muhammad Amin unvanı Samsaq (薩木薩克, 1755 - 1809), Burhan ad-Din'nin oğulları
- Muhammad Yusuf (玉素普, ? - 1835), Jahangir (張格爾, 1790-1828) ve Baha ad-Din (巴布頂, 1793 - 1825), Samsaq'ın oğulları
- "Yedi Hocalar" bunlar:
- Katta Tore (卡塔條勒, 1815 - 1869), Yichik Han ve Abd Allah, Muhammad Yusuf'un oğulları
- Hakim ve Hashim Han, Katta Hanın oğulları
- Buzrug Han (布素魯克), Jahangir'in oğlu
- Evliya (Awliya, 呵里雅) ve Vali Han (倭里罕, 1825 - 1865), Baha ad-Din'nin oğulları
- Tavakkul (Tawakkul), bir teyze çocuğu
Karatağlık
Ahmed Kâsânî'nin ikinci oğlu, Hoca Muhammed İshak Veli (Arapça: مُهَمَّد اِسهَق واَلِ, Muhammad Ishāq Walī, ? - 1599) birkaç yıllar Doğu Türkistan'da bulunmuştur. Onun taraftarları Karatağlık olarak bilirler. Karatağlık'lıların etkin oldukları şehir Yarkent'ir. İshak'ın adından İshakiyye denilmiştir. Yarkent Hanı İsmail Han'ın da desteğini almıştır.
- Ahmed Kâsânî unvanı Hazrat-i-Makhdum-i-A'zam (1461/2 - 1541/2)
- Muhammet İshak Veli (? - 1599), 4. ve 7. önceki oğlu.
- ...
- Danyal (? - 1754)
- Yusuf (Kaşgar), Jagan (Yarkent), Eyyüb (Aksu), Abdullah (Hotan).
Hufiye
Khufiya (虎夫耶, hŭfūyē)
- Ma Laichi (馬来遅, mǎ láichí) 1681 - 1766
Cahriye
Jahriya (哲合忍耶, zhéhérĕnyē)
- Ma Mingxin (马明新 veya 马明心,mǎ míngxīn, 1719(?) - 1781) Nakşibendi tarikatlarından biri olan Cahriye kolunun kurucusudur.
Notlar
- ^ KÂSÂNÎ, Ahmed – TDV İslâm Ansiklopedisi, 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 25 Haziran 2022
- ^ B.Babajanov. Biographies of Makhdum-i A'zam al-Kasani al-Dahbidi, Shaykh of the Sixteenth-Century Naqshbandiya 10 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sayfa 4 (İngilizce)
- ^ Altishahr; güney Sincan'da Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan'dan oluşan altı şehirler.
- ^ Encyclopedia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ İbranice kökenli isim; 1.Kutsal kitapta adı geçen İsrail peygamberi. 2. İbranice de bu ad “Tanrı benim yargıcımdır” anlamındadır. Kişi Adları Sözlüğü
Kaynakça
- B.Babajanov. Biographies of Makhdum-i A'zam al-Kasani al-Dahbidi, Shaykh of the Sixteenth-Century Naqshbandiya (İngilizce)
- Encyclopedia Iranica19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed b Celaliddin el Kasani Arapca أحمد بن جلال الدين الكاساني veya makhdum i aʿẓam tanilir 1461 1542 yillari arasinda yasamis unlu bir Naksibendi Sufi Pir idir Hocalarin Dogu Turkistan da Turk toplumlarinin icinde buyuk etkinlikleri olmustur Ahmed KasaniDogum1461 TurkistanOlum1542 SemerkandMeslekDin bilginiCin de Islam Yasami Ahmed Kasani gunumuzde Fergana vadisindeki ismiyle taninan sehirde bir Seyyid aileye mensup olarak 1461 yilinda dogmustur Ahmed Kasani nin soyagaci Karahanlilar dan Burhan Kilic Burhan al Din Qilich a kadar geriye gider Otuzun uzerinde dini arastirma kitabinin yazari siyasi savasci ve Naksibendi tarikatinin iki onemli kolunun kurucu uyesi ve atasidir Genclik yillarinda Taskent te Naksibendi tarikatinin disiplini Piri Muhammed Qazib ten ogrenmistir Kasani o sirada bulundugu Semerkand yakinlarindaki Dahbid koyunde olmustur gerisinde kutsal ve bilim onun politik rolu ve Maveraunnehir ile Altisehir de Altishahr guney Sincan onun waqf ait olan bircok mal mulk birakmistir Yarkent Hanligi Seidiye Hanligi zamaninda Ahmed Kasani nin ikinci oglu Hoca Muhammed Ishak Veli nin ogullari Ishakiyye veya Karataglik adiyla kardesi Hoca Muhammed Emin Kalan in ogullari da Afakiyye veya Aktaglik adiyla ayri gorusler savunan iki dini grup olarak kiyasiya mucadeleye girmeleri ulkeyi yeni bir devre suruklemistir ki bu devreye Hocalar Devri denmistir Ogullari ve Naksibendi tarikati iki onemli kolu Aktaglik Afakiyye onderi Afak Hoca turbesiXibei San Ma bayragi once Aktaglik Afakiyye in ve bugun Ningxia nin sembolu Ahmed Kasani nin en buyuk oglu Muhammed Emin in Muhammad Amin veya Ishan i Kalan tanilir oglu Hoca Yusuf Khoja Yusuf 1652 53 Dogu Turkistan a gelmis ve onun destekcilere Aktaglik denilmis ve Kasgar da gucluyduler Hoca Yusuf un oglu Afak Hoca nin sonra Hoca Hidayat Allah denilmis adindan Afakiyye denilmistir Naksibendi tarikatinin iki onemli kolundan biri olan Afakiyye Qinghai ve Gansu da yasayan Salarlar ve Huiler in cok onemli katkilari olmustur Ahmed Kasani unvani Hazrat i Makhdum i A zam 1461 2 1541 2 Muhammed Emin Muhammad Amin unvani Ishan i Kalan 1520 1597 8 Muhammed Yusuf 1591 2 1653 Afak Hoca Khwaja Hidayat Allah unvani Hazrat Apak 1694 Han Khwajam Yahya 1694 1696 Hasan Bugra Han Hasan Bughra Khan 1725 Ahmad 1713 Yahya nin oglu Kilic Burhan ad Din 波羅尼都 unvani Buyuk Khwaja 1759 Khwaja Jahan Yahya 霍集占 unvani Kucuk Khwaja 1779 Qasim Baha al Din Abd al Khaliq Muhammad Amin unvani Samsaq 薩木薩克 1755 1809 Burhan ad Din nin ogullari Muhammad Yusuf 玉素普 1835 Jahangir 張格爾 1790 1828 ve Baha ad Din 巴布頂 1793 1825 Samsaq in ogullari Yedi Hocalar bunlar Katta Tore 卡塔條勒 1815 1869 Yichik Han ve Abd Allah Muhammad Yusuf un ogullari Hakim ve Hashim Han Katta Hanin ogullari Buzrug Han 布素魯克 Jahangir in oglu Evliya Awliya 呵里雅 ve Vali Han 倭里罕 1825 1865 Baha ad Din nin ogullari Tavakkul Tawakkul bir teyze cocuguKarataglik Ahmed Kasani nin ikinci oglu Hoca Muhammed Ishak Veli Arapca م ه م د ا سه ق وا ل Muhammad Ishaq Wali 1599 birkac yillar Dogu Turkistan da bulunmustur Onun taraftarlari Karataglik olarak bilirler Karataglik lilarin etkin olduklari sehir Yarkent ir Ishak in adindan Ishakiyye denilmistir Yarkent Hani Ismail Han in da destegini almistir Ahmed Kasani unvani Hazrat i Makhdum i A zam 1461 2 1541 2 Muhammet Ishak Veli 1599 4 ve 7 onceki oglu Danyal 1754 Yusuf Kasgar Jagan Yarkent Eyyub Aksu Abdullah Hotan Hufiye Khufiya 虎夫耶 hŭfuye Ma Laichi 馬来遅 mǎ laichi 1681 1766Cahriye Jahriya 哲合忍耶 zheherĕnye Ma Mingxin 马明新 veya 马明心 mǎ mingxin 1719 1781 Naksibendi tarikatlarindan biri olan Cahriye kolunun kurucusudur Notlar KASANI Ahmed TDV Islam Ansiklopedisi 25 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 25 Haziran 2022 B Babajanov Biographies of Makhdum i A zam al Kasani al Dahbidi Shaykh of the Sixteenth Century Naqshbandiya 10 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde sayfa 4 Ingilizce Altishahr guney Sincan da Hotan Yarkent Yengihisar Kasgar Aksu ve Ucturfan dan olusan alti sehirler Encyclopedia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ibranice kokenli isim 1 Kutsal kitapta adi gecen Israil peygamberi 2 Ibranice de bu ad Tanri benim yargicimdir anlamindadir Kisi Adlari SozluguKaynakcaB Babajanov Biographies of Makhdum i A zam al Kasani al Dahbidi Shaykh of the Sixteenth Century Naqshbandiya Ingilizce Encyclopedia Iranica19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Dis baglantilar