Aleksandr Parvus (Rusça: Александр Парвус), doğum adı İsrail Lazareviç Gelfand (8 Eylül 1867 - 12 Aralık 1924), Marksist teorisyen, devrimci ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nde tartışmalı bir Yahudi aktivist. Alman ajanlığı yaptığı rivayeti de mevcut. Modern Alman yazınında 'yağmacı' olarak adlandırılan Parvus, 20. Yüzyılın en önemli süreçlerinde rol alan baş aktörlerdendir ve II. Abdulhamid aleyhine projelerde yer almıştır.[] Politik ideolojiler geliştirip bu ideolojilerin terörizm, anarşi, devrimsel faaliyetler, sosyal mühendislik, politik manipülasyon yöntemleriyle ülkelerin geçerli rejimlerine karşı operasyonlar yürütmüştür.
Alexander Parvus | |
---|---|
Alexander Parvus, 1905 | |
Doğum | İsrail Lazarevich Gelfand 8 Eylül 1867 , Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 12 Aralık 1924 (57 yaşında) |
Milliyet | Rusya |
Hayatı
İlk yılları
İsrail Lazareviç Gelfand, (Rusça Израиль Лазаревич Гельфанд), takma adı Aleksandr Parvus ile meşhurdur. 8 Eylül 1867 tarihinde Yahudi bir ailenin çocuğu olarak, şu anda Belarus sınırları içinde olan, çoğunluğu Yahudilerden oluşan Berazino'da doğdu. Bugün Ukrayna sınırları içinde olan Odessa'da büyüdü. Burada, Rusya-Polonya-Litvanya Genel Yahudi İşçi Birliği'ne katıldı (Birlik Almanca Der Bund olarak bilinir). Osmanlı devletinin mali durumunu, sorunlarını ve çözüm yollarını inceleyen anti-european kitap yazdı.
Faaliyetleri
Devrimciliğin bir iş kolu haline gelmesini sağlayan ve Devrimcilik mesleğini 20. yüzyıl şartlarına göre ilk disipline eden profesyonel devrimci.
Yayın hayatının başında bütün Türklerin iyiliği için çalışacağını vadeden, 32 sayfalık iki forma halinde yayınlanan Osmanlı'da millî uyanışın ve Türkçülüğün sesi olarak 1911'de Yusuf Akçura'nın başı çektiği bir grup tarafından çıkartılan ünlü Türk Yurdu dergisinde, Mehmet Emin Bey, Celal Sahir Bey, Halide Edip, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem gibi Türk milliyetçisi yazarlarla birlikte çalıştı. 1911-1914 yılları arasında "iktisat" sütununun hazırlanmasının sorumluğunu üstlenmiş; köylülük, devlet, emperyalizm konularında makaleler kaleme almıştır. Mali ve ekonomik konularda tartışmalar açmış, yazılarıyla o dönem aydınları üzerinde azımsanmayacak etki yaratmıştır.
Ölümü
Parvus 12 Aralık 1924 tarihinde Almanya'nın başkenti Berlin'de öldü. Bedeni yakıldı ve Berlin'deki bir mezarlığa gömüldü. Ölümünden sonra Konrad Haenisch onun hakkında hatıratına şöyle yazdı "Bu adam İkinci Enternasyonal'in en yetenekli beynine sahipti."
Popüler kültürdeki yeri
TRT 1'de 2017'de yayın hayatına başlayan Payitaht: Abdülhamid dizisinde Kevork Malikyan tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça ve notlar
Wikimedia Commons'ta Alexander Parvus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Son isminin Gelfant, Helfand, Helfant veya Helphand gibi değişik yazılışlarına rastlanır.
- ^ (Almanca) Scharlau, Winfried and Zeman, Zbynek A. Freibeuter der Revolution. Parvus-Helphand. Eine politische Biographie (Gebundene Ausgabe) Köln 1964 ASIN B0000BN7WQ (Alman-Rus-Türk Devrimci Sosyal Demokrat Parvus'un en önemli biyografisi) Ayrıca bkz. Zbynek Zeman, W.B. Scharlau Merchant of Revolution: Alexander Helphand, 1867-1924 Oxford University Press, 318 sayfa, 1965
- ^ Georgeon, François (1996). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. ss. 69-70. ISBN .
- ^ (Almanca) Parvus : ein Blatt der Erinnerung. Berlin Verl. für Sozialwissenschaft, 1925
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aleksandr Parvus Rusca Aleksandr Parvus dogum adi Israil Lazarevic Gelfand 8 Eylul 1867 12 Aralik 1924 Marksist teorisyen devrimci ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi nde tartismali bir Yahudi aktivist Alman ajanligi yaptigi rivayeti de mevcut Modern Alman yazininda yagmaci olarak adlandirilan Parvus 20 Yuzyilin en onemli sureclerinde rol alan bas aktorlerdendir ve II Abdulhamid aleyhine projelerde yer almistir kaynak belirtilmeli Politik ideolojiler gelistirip bu ideolojilerin terorizm anarsi devrimsel faaliyetler sosyal muhendislik politik manipulasyon yontemleriyle ulkelerin gecerli rejimlerine karsi operasyonlar yurutmustur Alexander ParvusAlexander Parvus 1905DogumIsrail Lazarevich Gelfand 8 Eylul 1867 1867 09 08 Rus ImparatorluguOlum12 Aralik 1924 57 yasinda Milliyet RusyaHayatiIlk yillari Israil Lazarevic Gelfand Rusca Izrail Lazarevich Gelfand takma adi Aleksandr Parvus ile meshurdur 8 Eylul 1867 tarihinde Yahudi bir ailenin cocugu olarak su anda Belarus sinirlari icinde olan cogunlugu Yahudilerden olusan Berazino da dogdu Bugun Ukrayna sinirlari icinde olan Odessa da buyudu Burada Rusya Polonya Litvanya Genel Yahudi Isci Birligi ne katildi Birlik Almanca Der Bund olarak bilinir Osmanli devletinin mali durumunu sorunlarini ve cozum yollarini inceleyen anti european kitap yazdi Faaliyetleri Devrimciligin bir is kolu haline gelmesini saglayan ve Devrimcilik meslegini 20 yuzyil sartlarina gore ilk disipline eden profesyonel devrimci Yayin hayatinin basinda butun Turklerin iyiligi icin calisacagini vadeden 32 sayfalik iki forma halinde yayinlanan Osmanli da milli uyanisin ve Turkculugun sesi olarak 1911 de Yusuf Akcura nin basi cektigi bir grup tarafindan cikartilan unlu Turk Yurdu dergisinde Mehmet Emin Bey Celal Sahir Bey Halide Edip Ziya Gokalp Omer Seyfettin Ali Canip Yontem gibi Turk milliyetcisi yazarlarla birlikte calisti 1911 1914 yillari arasinda iktisat sutununun hazirlanmasinin sorumlugunu ustlenmis koyluluk devlet emperyalizm konularinda makaleler kaleme almistir Mali ve ekonomik konularda tartismalar acmis yazilariyla o donem aydinlari uzerinde azimsanmayacak etki yaratmistir Olumu Parvus 12 Aralik 1924 tarihinde Almanya nin baskenti Berlin de oldu Bedeni yakildi ve Berlin deki bir mezarliga gomuldu Olumunden sonra Konrad Haenisch onun hakkinda hatiratina soyle yazdi Bu adam Ikinci Enternasyonal in en yetenekli beynine sahipti Populer kulturdeki yeriTRT 1 de 2017 de yayin hayatina baslayan Payitaht Abdulhamid dizisinde Kevork Malikyan tarafindan canlandirilmistir Kaynakca ve notlarWikimedia Commons ta Alexander Parvus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Son isminin Gelfant Helfand Helfant veya Helphand gibi degisik yazilislarina rastlanir Almanca Scharlau Winfried and Zeman Zbynek A Freibeuter der Revolution Parvus Helphand Eine politische Biographie Gebundene Ausgabe Koln 1964 ASIN B0000BN7WQ Alman Rus Turk Devrimci Sosyal Demokrat Parvus un en onemli biyografisi Ayrica bkz Zbynek Zeman W B Scharlau Merchant of Revolution Alexander Helphand 1867 1924 Oxford University Press 318 sayfa 1965 ISBN 0192111620 ISBN 978 0192111623 Georgeon Francois 1996 Turk Milliyetciliginin Kokenleri Yusuf Akcura 1876 1935 Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ss 69 70 ISBN 975 333 058 8 Almanca Parvus ein Blatt der Erinnerung Berlin Verl fur Sozialwissenschaft 1925