Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Algısal yük teorisi, dikkat ile ilgili psikolojik bir teoridir. Nilli Lavie tarafından doksanların ortalarında erken/geç seçim tartışmasına potansiyel bir çözüm olarak sunulmuştur.
Bu tartışma "kokteyl partisi etkisi" ile ilişkilidir: bir kokteyl partisindeki insanlar dinledikleri konuşmayı nasıl seçer ve diğerlerini görmezden gelir? Lavie'nin teorisinden önce önerilen dikkat modelleri, hedef bilginin seçiminin gerçekleştiği bilgi işleme akışındaki noktaya dair önerilerinde farklıydı ve bu, seçimin "erken" mi yoksa "geç" mi olduğu konusunda hararetli bir tartışma oluşmasına sebep oldu. Ayrıca dikkat dağıtıcı uyaranların ne ölçüde işlendiğine dair tartışmalar da vardı.
Tarihçe
Dikkat üzerine modern çalışma, “kokteyl parti problemini” 1953’te dile getirdiğinde başladı: Bir kokteyl partide insanlar dinledikleri konuşmayı seçip geri kalanları nasıl görmezden gelirler? Cherry, bir dizi kulaklık aracılığıyla, katılımcıların farklı kulaklarla iki kelime akışı dinleyeceği ve akışlardan birine odaklanacakları bir deney gerçekleştirdi; daha sonrasında onlara diğer akışın içeriği hakkında sorulacaktı. Bu deneyler deneklerin odaklanmadıkları akışta verilen bilgilerin çok azını aldıklarını gösterdi.
, bu tür bir deneyin sonuçlarını, insanların sınırlı kapasiteye sahip bilgileri işlediğini ve bu nedenle bilginin alınmasından kısa bir süre sonra duyusal bir filtre tarafından seçilmesi gerektiğini öne süren geliştirmek için kullandı. Filtrede doğrudan bakılmayan tüm bilgiler bozulacaktır. Buna karşılık, Deutsch ve Deutsch, ilgisiz uyaranların bu filtrelemesinin, bu işlemlemenin geç aşamalarında meydana geldiğini ileri sürdüler: Tüm bilgiler duyusal düzeyde işlenir, fakat mesajın gözetimsiz kulaktaki bilince erişim sağlayamaz.
Algısal yük teorisi önermesi
Lavie, erken ve geç seçmenin sunulan uyarıcıya bağlı olarak meydana geldiğini tartışarak erken/geç seçme tartışmasını çözümlemeye çalışmıştır. Çeldirici uyarıcı başta olmak üzere, fiziksel uyarıcının karmaşasına değinerek algısal yük kavramını öne sürmüştür. Örneğin, dairelerle çevrili bir kare düşük algısal yüklü bir olay iken, birçok farklı şekille çevrili bir kare daha yüksek algısal yüke sahiptir.
Önemli varsayımlar
Algısal yük teorisi üç temel varsayımda bulunur:
- Dikkat içeren kaynakların sınırlı kapasitede olması;
- Görevle ilgili uyarıcıların görevle ilgili olmayan uyarıcılardan önce işlenmesi;
- Dikkat içeren tüm kaynaklar kullanılmalıdır
Bu nedenle, görevle ilgili uyarıcılar dikkat içeren tüm kaynakları kullanırsa, görevle ilgili uyarıcıların (çeldiriciler) hiçbiri işlemlenemeyecektir. Yüksek-yüklü görevlerde hedefin dikkat içeren kaynakları düşük-yüklü görevlerden daha hızlı tükenir. Hedef, bu nedenle, daha erken seçilecektir ve çeldiriciler daha çabuk filtrelenecektir. Düşük-yüklü bir görevde, çeldiricilerin daha fazlası işlemlenecektir, çünkü dikkat içeren kaynaklar tüketilmemiştir ve filtreleme adımı daha sonra meydana gelecektir. Düşük-yüklü bir halde çeldiriciler algılanacaktır ve bu bozucu bir etkiye neden olacaktır.
Bu modelde, seçme, işlemlemenin hem erken aşamalarında (yüksek-yüklü hal), hem de geç aşamalarında (düşük-yüklü hal) meydana gelir.
Eleştiri
Dikkat dağıtıcı belirginlik
Lavie’nin sonuçlarını açıklamak için sunulmuş bir alternatif teori de dikkat dağıtıcı ’tir. Bu teori genel yüklenimdense dikkat dağıtıcının dikkat çekmesinin ya da göze çarpmasının sebep olmasındaki temel faktör olduğunu savunur.
Dikkat yoğunlaştırma
Lavie’nin sonuçları için ikinci alternatif bir açıklama dikkat yoğunlaştırmadır ve yüksek yüklü ile düşük yüklü koşullar arasındaki belirgin farklılığın genel yüklenimdense katılımcının dikkat alanındaki sınırlanma derecesi dolayısıyla olduğunu öne sürer. Dikkat yoğunlaştırma teorisi katılımcıların kendi dikkat odakları içindeki dikkat dağıtıcı/çeldiricileri işleyebildiklerini öne sürer. Bir kişi düşük dikkat odağına sahip olmaya sevk edilmişse ve dikkat dağıtıcı odağın dışında kalıyorsa dikkat dağıtıcıların minimal işlenmesi ve çatışma görülür. Çeldiriciler içeren daha kapsamlı bir dikkat kontrolü daha yüksek seviyelerde çıkarımlara neden olur.
Konum vs. Verimlilik
Lavie’nin doktora süpervizörü ve orijinal makalenin yazarı olan Yehoshua Tsal, Hanna Benoni ile 2013 yılında algısal yük teorisi üzerine eleştirel bir inceleme yayınladı. İncelemede, algısal yük teorisinin erken seçime karşı geç seçim tartışmasına hibrit bir çözüm olarak sunulmasının yanlış yorumlandığı, bunun yerine teorinin erken seçme modeli olduğu savunulmaktadır: anlamsal işlemlemede dikkat gerekli olduğu için seçim gerçekleşir. Yüksek yüklü ile düşük yüklü koşullar arasındaki fark yüksek yüklü koşullarda verimli, fakat düşük yüklü koşullarda verimsiz olmasının bir sonucudur.
Benoni ve Tsal, algısal yük teorisinin, hibrit bir dikkat modeli önerdiği için değil, odaklanılması gereken noktayı seçici dikkatin odağından daha önemli olan seçici dikkatin etkinliğinin sorusuna kaydırdığı için tanınmayı hak ettiğini savunuyorlar.
Ayrıca, Benoni ve Tsal algısal yükün doğasının hiçbir zaman eksiksiz biçimde tanımlanmadığını, bu da yükü karakterize etmede ve yükteki farklılıkların sonuçlarını çözümlemekte döngüselliğe yol açtığını iddia ediyor.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Lavie, Nilli; Tsal, Yehoshua (1994). "Perceptual load as a major determinant of the locus of selection in visual attention" (PDF). Perception and Psychophysics. 56 (2): 183–197. doi:10.3758/bf03213897. PMID 7971119. Retrieved 2 June 2017.
- ^ a b Lavie, Nilli (1995). "Perceptual load as a necessary condition for selective attention" (PDF). Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance. 21 (3): 451–468. CiteSeerX 10.1.1.468.2521. doi:10.1037/0096-1523.21.3.451. Archived from the original (PDF) on 2018-02-09. Retrieved 2 June 2017.
- ^ Theeuwes, Jan; Kramer, Arthur F.; Belopolsky, Artem V. (2004). "Attentional set interacts with perceptual load in visual search". Psychonomic Bulletin & Review. 11 (4): 697–702. doi:10.3758/BF03196622. ISSN 1069-9384. PMID 15581120.
- ^ a b Goldstein, E. Bruce (2008). Cognitive psychology : connecting mind, research, and everyday experience (2nd ed.). Australia: Thomson Wadsworth. pp. 14. ISBN 9780495095576. OCLC 183623510.
- ^ Broadbent, Donald. E (1958). Perception and Communication. New York: Oxford University Press.
- ^ Deutsch, J. A.; Deutsch, D (Jan 1963). "Attention: some theoretical considerations". Psychological Review. 70 (1): 80–90. doi:10.1037/h0039515. PMID 14027390.
- ^ Cartwright-finch, Ula; Lavie, Nilli (2007). "The role of perceptual load in inattentional blindness". Cognition. 102 (3): 321–340. doi:10.1016/j.cognition.2006.01.002. PMID 16480973.
- ^ Lavie, Nilli; Hirst, A; de Fockhert, J. W; Viding, E (2004). "Load theory of selective attention and cognitive control". Journal of Experimental Psychology. 133 (3): 339–354. doi:10.1037/0096-3445.133.3.339. PMID 15355143.
- ^ Lavie, Nilli (Feb 2005). "Distracted and confused?: Selective attention under load". Trends in Cognitive Sciences. 9 (2): 75–82. CiteSeerX 10.1.1.393.1015. doi:10.1016/j.tics.2004.12.004. PMID 15668100.
- ^ Rees, G; Frith, CD; Lavie, Nilli (Nov 1997). "Modulating irrelevant motion perception by varying attentional load in an unrelated task". Science. 278 (5343): 1616–1619. doi:10.1126/science.278.5343.1616. PMID 9374459.
- ^ Eltiti, Stacy; Wallace, Denise; Fox, Elaine (2005). "Selective target processing: Perceptual load or distractor salience?". Perception and Psychophysics. 67 (5): 876–885. doi:10.3758/bf03193540. PMID 16334059.
- ^ Murray, Janice E; Jones, Craig (2010). "Attention to local form information can prevent access to semantic information". The Quarterly Journal of Experimental Psychology. 55 (2): 609–625. doi:10.1080/02724980143000370. PMID 12047062.
- ^ Chen, Zhe; Cave, Kyle R (June 2013). "Perceptual load vs. dilution: the roles of attentional focus, stimulus category, and target predictability". Frontiers in Psychology. 4: 327. doi:10.3389/fpsyg.2013.00327. PMC 3675768. PMID 23761777.
- ^ Chen, Zhe; Cave, Kyle R (2016). "Identifying Visual Targets Amongst Interfering Distractors: Sorting Out the Roles of Perceptual Load, Dilution, and Attentional Zoom" (PDF). Attention, Perception, & Psychophysics. 78 (7): 1822–38. doi:10.3758/s13414-016-1149-9. PMID 27250363.
- ^ Eriksen, Charles W; St James, J. D. (1986). "Visual attention within and around the field of focal attention: A zoom lens model". Perception and Psychophysics. 40 (4): 225–40. doi:10.3758/BF03211502. PMID 3786090.
- ^ Benoni, H; Tsal, Y (2013). "Conceptual and methodological concerns in the theory of perceptual load". Frontiers in Psychology. 4: 522. doi:10.3389/fpsyg.2013.00522. PMC 3741554. PMID 23964262.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Algisal yuk teorisi dikkat ile ilgili psikolojik bir teoridir Nilli Lavie tarafindan doksanlarin ortalarinda erken gec secim tartismasina potansiyel bir cozum olarak sunulmustur Bu tartisma kokteyl partisi etkisi ile iliskilidir bir kokteyl partisindeki insanlar dinledikleri konusmayi nasil secer ve digerlerini gormezden gelir Lavie nin teorisinden once onerilen dikkat modelleri hedef bilginin seciminin gerceklestigi bilgi isleme akisindaki noktaya dair onerilerinde farkliydi ve bu secimin erken mi yoksa gec mi oldugu konusunda hararetli bir tartisma olusmasina sebep oldu Ayrica dikkat dagitici uyaranlarin ne olcude islendigine dair tartismalar da vardi TarihceDikkat uzerine modern calisma kokteyl parti problemini 1953 te dile getirdiginde basladi Bir kokteyl partide insanlar dinledikleri konusmayi secip geri kalanlari nasil gormezden gelirler Cherry bir dizi kulaklik araciligiyla katilimcilarin farkli kulaklarla iki kelime akisi dinleyecegi ve akislardan birine odaklanacaklari bir deney gerceklestirdi daha sonrasinda onlara diger akisin icerigi hakkinda sorulacakti Bu deneyler deneklerin odaklanmadiklari akista verilen bilgilerin cok azini aldiklarini gosterdi bu tur bir deneyin sonuclarini insanlarin sinirli kapasiteye sahip bilgileri isledigini ve bu nedenle bilginin alinmasindan kisa bir sure sonra duyusal bir filtre tarafindan secilmesi gerektigini one suren gelistirmek icin kullandi Filtrede dogrudan bakilmayan tum bilgiler bozulacaktir Buna karsilik Deutsch ve Deutsch ilgisiz uyaranlarin bu filtrelemesinin bu islemlemenin gec asamalarinda meydana geldigini ileri surduler Tum bilgiler duyusal duzeyde islenir fakat mesajin gozetimsiz kulaktaki bilince erisim saglayamaz Algisal yuk teorisi onermesiLavie erken ve gec secmenin sunulan uyariciya bagli olarak meydana geldigini tartisarak erken gec secme tartismasini cozumlemeye calismistir Celdirici uyarici basta olmak uzere fiziksel uyaricinin karmasasina deginerek algisal yuk kavramini one surmustur Ornegin dairelerle cevrili bir kare dusuk algisal yuklu bir olay iken bircok farkli sekille cevrili bir kare daha yuksek algisal yuke sahiptir Onemli varsayimlar Algisal yuk teorisi uc temel varsayimda bulunur Dikkat iceren kaynaklarin sinirli kapasitede olmasi Gorevle ilgili uyaricilarin gorevle ilgili olmayan uyaricilardan once islenmesi Dikkat iceren tum kaynaklar kullanilmalidir Bu nedenle gorevle ilgili uyaricilar dikkat iceren tum kaynaklari kullanirsa gorevle ilgili uyaricilarin celdiriciler hicbiri islemlenemeyecektir Yuksek yuklu gorevlerde hedefin dikkat iceren kaynaklari dusuk yuklu gorevlerden daha hizli tukenir Hedef bu nedenle daha erken secilecektir ve celdiriciler daha cabuk filtrelenecektir Dusuk yuklu bir gorevde celdiricilerin daha fazlasi islemlenecektir cunku dikkat iceren kaynaklar tuketilmemistir ve filtreleme adimi daha sonra meydana gelecektir Dusuk yuklu bir halde celdiriciler algilanacaktir ve bu bozucu bir etkiye neden olacaktir Bu modelde secme islemlemenin hem erken asamalarinda yuksek yuklu hal hem de gec asamalarinda dusuk yuklu hal meydana gelir ElestiriDikkat dagitici belirginlik Lavie nin sonuclarini aciklamak icin sunulmus bir alternatif teori de dikkat dagitici tir Bu teori genel yuklenimdense dikkat dagiticinin dikkat cekmesinin ya da goze carpmasinin sebep olmasindaki temel faktor oldugunu savunur Dikkat yogunlastirma Lavie nin sonuclari icin ikinci alternatif bir aciklama dikkat yogunlastirmadir ve yuksek yuklu ile dusuk yuklu kosullar arasindaki belirgin farkliligin genel yuklenimdense katilimcinin dikkat alanindaki sinirlanma derecesi dolayisiyla oldugunu one surer Dikkat yogunlastirma teorisi katilimcilarin kendi dikkat odaklari icindeki dikkat dagitici celdiricileri isleyebildiklerini one surer Bir kisi dusuk dikkat odagina sahip olmaya sevk edilmisse ve dikkat dagitici odagin disinda kaliyorsa dikkat dagiticilarin minimal islenmesi ve catisma gorulur Celdiriciler iceren daha kapsamli bir dikkat kontrolu daha yuksek seviyelerde cikarimlara neden olur Konum vs Verimlilik Lavie nin doktora supervizoru ve orijinal makalenin yazari olan Yehoshua Tsal Hanna Benoni ile 2013 yilinda algisal yuk teorisi uzerine elestirel bir inceleme yayinladi Incelemede algisal yuk teorisinin erken secime karsi gec secim tartismasina hibrit bir cozum olarak sunulmasinin yanlis yorumlandigi bunun yerine teorinin erken secme modeli oldugu savunulmaktadir anlamsal islemlemede dikkat gerekli oldugu icin secim gerceklesir Yuksek yuklu ile dusuk yuklu kosullar arasindaki fark yuksek yuklu kosullarda verimli fakat dusuk yuklu kosullarda verimsiz olmasinin bir sonucudur Benoni ve Tsal algisal yuk teorisinin hibrit bir dikkat modeli onerdigi icin degil odaklanilmasi gereken noktayi secici dikkatin odagindan daha onemli olan secici dikkatin etkinliginin sorusuna kaydirdigi icin taninmayi hak ettigini savunuyorlar Ayrica Benoni ve Tsal algisal yukun dogasinin hicbir zaman eksiksiz bicimde tanimlanmadigini bu da yuku karakterize etmede ve yukteki farkliliklarin sonuclarini cozumlemekte dongusellige yol actigini iddia ediyor Ayrica bakinizDikkat Dikkat kontrolu istem disi korluk farkindalikKaynakca a b c Lavie Nilli Tsal Yehoshua 1994 Perceptual load as a major determinant of the locus of selection in visual attention PDF Perception and Psychophysics 56 2 183 197 doi 10 3758 bf03213897 PMID 7971119 Retrieved 2 June 2017 a b Lavie Nilli 1995 Perceptual load as a necessary condition for selective attention PDF Journal of Experimental Psychology Human Perception and Performance 21 3 451 468 CiteSeerX 10 1 1 468 2521 doi 10 1037 0096 1523 21 3 451 Archived from the original PDF on 2018 02 09 Retrieved 2 June 2017 Theeuwes Jan Kramer Arthur F Belopolsky Artem V 2004 Attentional set interacts with perceptual load in visual search Psychonomic Bulletin amp Review 11 4 697 702 doi 10 3758 BF03196622 ISSN 1069 9384 PMID 15581120 a b Goldstein E Bruce 2008 Cognitive psychology connecting mind research and everyday experience 2nd ed Australia Thomson Wadsworth pp 14 ISBN 9780495095576 OCLC 183623510 Broadbent Donald E 1958 Perception and Communication New York Oxford University Press Deutsch J A Deutsch D Jan 1963 Attention some theoretical considerations Psychological Review 70 1 80 90 doi 10 1037 h0039515 PMID 14027390 Cartwright finch Ula Lavie Nilli 2007 The role of perceptual load in inattentional blindness Cognition 102 3 321 340 doi 10 1016 j cognition 2006 01 002 PMID 16480973 Lavie Nilli Hirst A de Fockhert J W Viding E 2004 Load theory of selective attention and cognitive control Journal of Experimental Psychology 133 3 339 354 doi 10 1037 0096 3445 133 3 339 PMID 15355143 Lavie Nilli Feb 2005 Distracted and confused Selective attention under load Trends in Cognitive Sciences 9 2 75 82 CiteSeerX 10 1 1 393 1015 doi 10 1016 j tics 2004 12 004 PMID 15668100 Rees G Frith CD Lavie Nilli Nov 1997 Modulating irrelevant motion perception by varying attentional load in an unrelated task Science 278 5343 1616 1619 doi 10 1126 science 278 5343 1616 PMID 9374459 Eltiti Stacy Wallace Denise Fox Elaine 2005 Selective target processing Perceptual load or distractor salience Perception and Psychophysics 67 5 876 885 doi 10 3758 bf03193540 PMID 16334059 Murray Janice E Jones Craig 2010 Attention to local form information can prevent access to semantic information The Quarterly Journal of Experimental Psychology 55 2 609 625 doi 10 1080 02724980143000370 PMID 12047062 Chen Zhe Cave Kyle R June 2013 Perceptual load vs dilution the roles of attentional focus stimulus category and target predictability Frontiers in Psychology 4 327 doi 10 3389 fpsyg 2013 00327 PMC 3675768 PMID 23761777 Chen Zhe Cave Kyle R 2016 Identifying Visual Targets Amongst Interfering Distractors Sorting Out the Roles of Perceptual Load Dilution and Attentional Zoom PDF Attention Perception amp Psychophysics 78 7 1822 38 doi 10 3758 s13414 016 1149 9 PMID 27250363 Eriksen Charles W St James J D 1986 Visual attention within and around the field of focal attention A zoom lens model Perception and Psychophysics 40 4 225 40 doi 10 3758 BF03211502 PMID 3786090 Benoni H Tsal Y 2013 Conceptual and methodological concerns in the theory of perceptual load Frontiers in Psychology 4 522 doi 10 3389 fpsyg 2013 00522 PMC 3741554 PMID 23964262