Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve karşı savunmasız olan kullanılmıştır. (Ekim 2023) () |
Allah'ın isimleri (Arapça: الأسماء الحسنى, romanize: el-Esmâü'l-hüsnâ), İslam toplumunda, Kur'an ve hadislerde Allah'a izâfe edilen fiil veya sıfatlardan türetilmiş veya doğrudan Allah'ı ifade amacıyla kullanılmış olan isimlerdir. Yalnızca Kur'an'da geçen ilahi isimler yüzden fazlayken hadislerde Allah'a atfedilen başka isimler de bulunmaktadır. Geniş anlamıyla esmâü'l-hüsnâ kavramı bu adların hepsini kapsasa da terim anlamıyla daha çok doksan dokuz ismi içerdiği kabul edilir ve buna mukabil Türkçede çoğunlukla Allah'ın 99 ismi şeklinde bilinir.
Kur'an'da isimleri anılan peygamberler ve bunların kitapları kendilerini sıklıkla Yehova'ya bağlamalarına rağmen İslam'da Yahve/Yehova ismi kullanılmaz ve bilinmez. Kur'an'da Cebrail, Mikail gibi melek isimleri diğer İbrahimî dinlerde olduğu gibi El (ya da İl) ile bağlantılıdırlar. Kur'an'da da geçen ve İslam'da geleneksel olarak dualara başlarken kullanılan Allahumme, İbranice (olasılıkla) Elohim kelimesinin Arapça telaffuzundan ibaret bir kelimeydi. Elohim İbranicede "majesteleri!" ifadesinde olduğu gibi yüceltme amaçlı çoğul ("Tanrılar!" gibi) olarak kullanılmaktaydı.Yahudilikte Yahve yerine kullanılan isimlerden olan Rab (efendi, ağa) kelimesi de Kur'an'da sıklıkla Allah için kullanılır. Yahve yerine kullanılan kelimelerin On Emir arasında bulunan "Tanrın Yahve'nin adını boş yere ağzına almayacaksın, Yoksa Yahve bunu cezasız bırakmayacak" ifadesi ile bağlantılı olarak Yahudiler arasında yerleştiği düşünülüyor. Kuran'da Allah için en sık kullanılan isim/sıfatlardan bir diğeri de (Arap kökenli olmayan) Rahman'dır. Bu sıfat teriminin (Rahmanan/Rahman) bilinen en eski kullanımı Akadca ve Aramice'de Hadad'a adanmış bir yazıtta bulunur.
İnanış
İslam mistisizminde belirli sayıda tekrar edilerek şifacılıkta,seyr-i sülukta, duaların kabulü, nazar ve büyü bozma tedavilerinde kullanılır. Kuran'da rakam olarak yer almaz. İslam toplumunda Allah’ın isimleri bu 99 isimden ibaret değildir. Bunların dışında Şafi, Kafi, Hannan, Mennan,Hüda, mehterde , Yunus Emre şiirlerinde Çalab gibi isimler de Allah’ için kullanılırlar.
- Allah
- Yaratıcının özel ismi kabul edilir ve diğer isimler O'na izafe edilir. "Allah gafurdur, rahimdir" denildiğinde bu isim-sıfatların fiilleri de O'na isnat edilerek "Allah rahmet etti" veya etsin şeklinde kullanılır.
Kaynaklarda
Kur'an'da değişik ayetlerde bu deyim kullanılır:
"En güzel isimler Allah’ındır. O’na o güzel isimleriyle dua edin ve O’nun isimleri hakkında gerçeği çarpıtanları bırakın." (Âraf-180)
"De ki: ister Allah diye çağırın, ister Rahman diye çağırın. Hangisiyle çağırırsanız çağırın, nihayet en güzel isimler O’nundur." (İsra-110)
"Allah, kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayandır. En güzel isimler O’nundur." (Taha-8)
"O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren Allah’tır. Güzel isimler O’nundur. Göklerdeki ve yerdeki her şey O’nu tesbih eder. O, güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir." (Haşr-24)
Hadislerde:
"Allah'ın 99 ismi vardır. Yüzden bir eksik. Kim bunları sayarsa cennete girer. O tektir, teki sever."
99 ismin metne ravi tarafından eklendiği, yani hadisin müdrec olduğu ifade edilmiştir. İbn-i Mace'nin de 99 isimden oluşan listesi bulunur ve bu iki ravinin listeleri birbirinden farklıdır. Her iki ravinin farklı isimlerinin toplamı 125 rakamını vermektedir. Esma-ül Hüsna ile ilgili yazılan eserlerin hemen hepsinde Tirmizi'nin rivayeti esas alınmış ve Müslümanlar arasında meşhur olmuştur.
Tercüme edilmesi, etimoloji ve mitolojik etkileşimler
(Ayrıca bakınız: Kişisel tanrı, Arap mitolojisi, meal)
Kur'an'da da kullanılan isimlerin bir kısmı yabancı kökenli olmakla birlikte yöresel söyleyiş ve yeni anlamsal yüklemelerle Araplaştırılmış (Muarreb) isimlerden oluşur; Allah, Rahman, Halik, Malik, Hakem, Hannan, Sultan, Kebir, Fatır, Fettah, Rab, Hadi, Tevvab, Musavvir, Kuddüs vb. İthal sözcüklerden oluşan isimlere tercümelerde verilen farklı ve yer yer zorlama anlamlar ile, bazı isimler de insani sıfatlardan arındırmalar (tenzih) ve tanrı aşkı içeren mistik ögeler ilave edilirler. Ahad, Samed, Rahman, Hannan, Mennan birincilere, ikinci gruba da mütekebbir, mümin, tevvab, şekur, celil gibi isimler örnek gösterilebilir. [] Mümin, ismi fail olduğu ve güvenen, inanan anlamına geldiği halde ismi mef'ul olarak güvenilen anlamı verilir. Aynı durum tevbekar anlamına gelen Tevvab, çok şükreden anlamına gelen Şekur için de geçerlidir.
Bu isimlerden bazıları insansı özellikler taşır: Müntakim (intikam alan), Mütekebbir (kibirlenen), Sabur (sabırlı), Celil (Öfkeli) vb.
İslam'da Allah için kullanılan Ahad, Samed, Aziz, Rahman, Malik, Vedud gibi isimler İslam öncesinde Ortadoğu veya komşularında tapınılan Anat, Şamaş, Aziz, Rahman, Molek, Wedd gibi tanrı isimleri ile benzeşir. Allah ve put isimleri arasında göze çarpan bu ilişkiye dillerin evrimini inceleyen antropolojik araştırmaların aksine olarak İslami teorisyenlerce put isimlerinin Allah'ın isimlerinden türetildiği şeklinde açıklamalar getirilir.Muazzez İlmiye Çığ put isimlerinin Allah'ın isimlerinden sayılmasının tek tanrıcılığa giden yolda gerçekleştirilen değişimlerden birisi olduğunu kaydeder. O’na göre çok tanrıcı olan Sümerler daha sonra bu tanrıların isimlerini Marduk üzerinde toplarlar ve Marduk’un 50 kadar ismi olur. İlmiye çığ aynı eğilimin Allah’ın isimleri konusunda da yaşandığını söyler ve bir araştırmacının Ahad ve Samed isimlerinin Allah’a atfedilmesi konusundaki analizini aktarır.
Allah'ın isimleri
Esmâü'l-Hüsnâ
| No | Okunuşu | Arapça yazılış | Kelimenin anlamı veya açıklaması |
|---|---|---|---|
| 1 | Allah | الله | El-ilah kelimesinin zamanla kaynaşmasından türediği düşünülmektedir. |
| 2 | Rahmân | الرحمن | Araplaştırılan bir kelimedir. "'Acıyan, merhamet eden, şefkat gösteren, ihsan eden." |
| 3 | Rahîm | الرحيم | "'Koruyan, acıyan, merhamet eden." |
| 4 | Adil | العدل | "'Türeli, adil, insaflı, aşırı gitmeyen, her şeyi yerli yerince yapan" |
| 5 | Afüv | العفو | "'Bağışlayıcı, affedici, cezalandırmaktan vazgeçen anlamına gelmektedir" |
| 6 | Âhir | الآخر | "'Son, en son olan, sonuncu" |
| 7 | Alîm | العليم | "'Bilgin, çok bilen, bilgisi sonsuz, farkında olan, ilim sahibi." |
| 8 | Aliyy | العلي | "'Ulu, yüce, üstün olan. Alî, yüksek, büyük ve yüce olan" |
| 9 | Azîm | العظيم | "'Büyük, büyüklük sahibi, sınırsız ve kayıtsız büyüklük, pek azametli." |
| 10 | Azîz | العزيز | "'Eren, aziz, izzetli, onurlu." Aziz kelimesinden ayrıca Arapça dil kalıpları kullanılarak Azze, Azize, Muiz, muazzez gibi kelimeler türetilmiştir. |
| 11 | Bâis | الباعث | "'Gönderen, ölüleri dirilten." |
| 12 | Bâkî | الباقي | "'Bengi, varlığının sonu gelmeyen, süreklilik sâhibi, sonsuza kadar kalan. Varlığının zamansal sonu gelmeyen, ebedî." |
| 13 | Bâri | البارئ | "'Yaratan demektir." |
| 14 | Basîr | البصير | "'Gören, her şeyi eksiksiz gören." |
| 15 | Bâsit | الباسط | "'Gönençleten, ferahlatan, bolluk veren, açan, genişleten demektir." |
| 16 | Bâtın | الباطن | "'Gizli, varlığı (zâtı) gizli olan, görünmeyen" |
| 17 | Bedî | البديع | "'Örneksiz, emsalsiz yaratan demektir." |
| 18 | Berr | البَرّ | "'İyi olan." |
| 19 | Cemî | الجامع | "'Toplayıcı, toparlayan, toplayan demektir." |
| 20 | Cebbâr | الجبّار | "'Yavuz, acımasız, çokça güç kullanan, cebir yoluyla yapan." |
| 21 | Celîl | الجليل | "'Öfkeli, ulu." |
| 22 | Dâr | الضار | "'Tutan, sahip" |
| 23 | Evvel | الأوّل | "'İlk, varlığı ilk olan. " |
| 24 | Fettâh | الفتّاح | "'Alan, fetheden." |
| 25 | Gaffâr | الغفّار | "'Örten, günahları bağışlayan, çokça örten. " |
| 26 | Gafûr | الغفور | "'Bağışlayıcı, affeden, mağfireti çok olan." |
| 27 | Ganî | الغني | "'Varsıl, zengin ya da çok zengin." |
| 28 | Habîr | الخبير | "'Salıklı, haberli olan, her şeyin iç yüzünden, gizli tarafından haberdâr olan." |
| 29 | Hâdî | الهادي | "'Kılavuz, hidâyet verici, hidâyete kavuşturan." |
| 30 | Hâfıd | الخافض | "'Oğul, yukarıdan aşağıya indiren, alçaltan, dereceleri düşüren demektir." |
| 31 | Hafîz | الحفيظ | "'Koruyucu'" |
| 32 | Hakem | الحكم | "'Yargıcı, hakem, hükmeden." |
| 33 | Hakîm | الحكيم | "'Egemen, işleri hikmetli, hikmet sâhibi. " |
| 34 | Hakk | الحقّ | "'Gerçek." |
| 35 | Hâlik | الخالق | "'Yaratıcı, yoktan vâr eden." |
| 36 | Halîm | الحليم | "'Sunlu, (yumuşak huylu) yumuşak davranan, hilmi çok olan demektir." |
| 37 | Hamîd | الحميد | "'Övülen, iyi huylu." |
| 38 | Hasîb | الحسيب | "'Değerli, hesap gören. Aynı zamanda hesap gören, muhasebeci ve sayman anlamına gelmektedir. Hasîb olarak Allah yeter.” (Ahzâb33/, 39)." |
| 39 | Hayy | الحيّ | "'Diri, hayat sâhibi." |
| 40 | Kābid | القابض | "'Sıkan, daraltan, darlık veren anlamına gelir." |
| 41 | Kādir | القادر | "'Güçlü, kudret sâhibi, istediğini yapmaya muktedir, gücü yeten demektir." |
| 42 | Kahhâr | القهّار | "'Üzen, kahreden, kahredici, yok edici. " |
| 43 | Kaviyy | القويّ | "'Güçlü,kuvvetli, kudretli, güçlü ve sınırsız kuvvet sâhibi." |
| 44 | Kayyûm | القيّوم | "'Değişmeyen, ayakta tutan." |
| 45 | Kebîr | الكبير | "'Büyük." |
| 46 | Kerîm | الكريم | "'Selek, cömert, çok ikrâm edici, kerem sahibi." |
| 47 | Kuddüs | القدّوس | "'Kutsal, pür, saf" |
| 48 | Latîf | اللطيف | "'Güzel, ince hoş, nüfuz edici, saydam, güzel, yumuşak, gizli, derin, lütufkâr gibi anlamlara gelir." |
| 49 | Mâcid | الماجد | "'Onurlu, ulu ve cömert, şânı yüce anlamlarını taşımaktadır. Kadri ve şânı büyük, kerem ve müsâmahası bol demektir." |
| 50 | Mâlik-ül Mülk | مالك الملك | "'Mal sahibi." |
| 51 | Mâni | المانع | "'Engelleyici. Mâni, bâzı şeylerin meydana gelmesine müsâde etmeyen, engelleyen demektir." |
| 52 | Mecîd | المجيد | "'Ünlü, tanınan" |
| 53 | Melik | الملك | "'Han, Kağan" |
| 54 | Metîn | المتين | "'Sağlam, metânetli, güçlü." |
| 55 | Mu'ahhir | المؤخّر | "'Erteleyen, geride bırakan. " |
| 56 | Mucîb | المجيب | "'Gerektiren. Duaya karşılık veren, (el-Bakara, 2/186) kabul eden, icâbet eden demektir." |
| 57 | Muğnî | المغني | "'Varsıllaştıran, zenginleştiren, zengin kılan." |
| 58 | Muhsî | المحصي | "'Sayan, sayıp döken" |
| 59 | Muhyî | المحيي | "'Dirilten, canlandıran." |
| 60 | Muîd | المعيد | "'Döndüren. İade eden." |
| 61 | Muiz | المعز | "'Ermiş, eren. Aziz kelimesinden türetilen Muiz, izzet ve azizlik veren anlamlarına gelir. (Ayrıntılı bilgi için bkn.Aziz)" |
| 62 | Mukaddim | المقدّم | "'Sunan, sunucu, öne geçiren. Mukaddim, öne alan." |
| 63 | Mukît | المقيت | "'Besleyen, rızıkları yaratan, bilen, tâyin eden, her yaratılmışın rızkını veren demektir." |
| 64 | Muksit | المقسط | "'Doğru, tasarruflu. Muksit, "Bütün işlerini dengeli yapan" anlamına gelir." |
| 65 | Muktedir | المقتدر | "'Erkli, güç yetiren, kuvvet sahibi demektir." |
| 66 | Musavvir | المصور | "'Tasarlayan, şekillendiren." |
| 67 | Mübdî' | المبدىء | "'Varlıklandıran. Mübdî, hiç yoktan ortaya koyan, vâreden, yaratandır. " |
| 68 | Müheymin | المهيْمن | "'Denetleyici, kontrol eden" |
| 69 | Mü'min | المؤمن | "'İnanan, güvenen. İsim Allah'a izafe edildiğinde (ismi mef'ul) güven veren, güvenilen şeklinde anlamlandırılır." |
| 70 | Mümît | المميت | "'Öldüren, can alan. Mümît, öldüren, ölümü her canlıya tâkdir edip bunu uygulayan, yaratıkların ölümünü yaratan, öldüren demektir." |
| 71 | Müntakim | المنتقم | "'Öççü, intikamcı. Ancak din bilginlerince intikam alma Allah'a yakıştırılamadığı için "günahkârlara adaletiyle müstahak oldukları cezayı veren" şeklinde açıklamalarla ismin antropomorfik çağrışımı yok edilir." |
| 72 | Müteâli | المتعالِ | "'Yüceltilen." |
| 73 | Mütekebbir | المتكبّر | Büyüklenen, kibirli. Arapça K.B.R kökünden mütefa'il vezninde türetilen bir kelimedir. Kibirlenen, büyüklenen, gururlu anlamlarına gelir. Aynı kökten türetilen kibir, müstekbir vb. yergi ifade etmekte olup, Tanrı için kullanıldığında ululuk sahibi, her şeyde ve her hadisede büyüklüğünü gösteren anlamları verilir. İsim ayrıca antropomorfik çağrışımlar açısından dikkat çekicidir.""Bütün ihtişamın sahibi, Büyük ve büyüklenen." Mütekebbir, “zatının ve sıfatlarının mahiyeti bilinemeyecek kadar ulu” anlamına gelir. |
| 74 | Müzil | المذل | "'Yok eden, zillete düşüren, hor ve hakir eden." |
| 75 | Nâfi | النافع | "'Yararlandıran." |
| 76 | Nûr | النور | Sümercedir, Arapçalaştırılmıştır. "'Işık'" |
| 77 | Râfi | الرافع | "'Yükselten." |
| 78 | Rakîb | الرقيب | "'Gözetleyici, kontrol ve gözetim altında bulunduran." |
| 79 | Ra'ûf | الرؤوف | "'Esirgeyen, şefkat ve merhamet gösteren. " |
| 80 | Reşîd | الرشيد | "'Ergin. " |
| 81 | Rezzâk | الرزّاق | "'Azıklandıran." |
| 82 | Sabir | الصبور | "'Dayançlı, sabırlı." |
| 83 | Samed | الصمد | "'Kendine yeten, her şey kendisine muhtaç olan, kendisi ise hiçbir şeye muhtaç olmayan. Geleneksel meâl çalışmalarında Samed kelimesine birebir tercüme şeklinde anlam verilmez ve "kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan, ama her şey ona muhtaç olan; tüm canlıların ihtiyaçlarını gideren ve her türlü istekte doğrudan kendisine başvurulan" şeklinde açıklamalarda bulunulur." |
| 84 | Şehid | الشهيد | "'Tanık, şahit, gören " |
| 85 | Şükür | الشكور | "'Teşekkür edici'" |
| 86 | Selām | السلام | "'Esenlik. Selām, İslam sözcüğüyle aynı semantik kökten türer. Her çeşit âfet ve kaderlerden emin olan demektir. Selām ismiyle Allah, her türlü eminliğin, sâlimliğin aslı olup, ayıptan, kusurdan ve her çeşit eksikliklerden uzak olan yüce yaratıcı olduğunu kullarına belli etmiştir. Selam kelimesi aslında barış demektir. İbranicede karşılığı Şalomdur. Selim, Süleyman (Solomon) isimleri bu kökten türemiştir." |
| 87 | Semî | السميع | "'İşiten." |
| 88 | Tevvâb | التوّاب | "'Dönme, dönücü, çokça tövbe eden, pişmanlık duyan. Allah için kullanıldığında tövbeleri kabul eden şeklinde tercüme edilir." |
| 89 | Vâcid | الواجد | "'Vareden, icâd eden." |
| 90 | Vâhid | الواحد | "'Tek." |
| 91 | Vâlî | الوالي | "'Yöneten, idâre eden." |
| 92 | Vâris | الوارث | "'Kalıtçı, vâris, mülkü devralan. " |
| 93 | Vâsi | الواسع | "'Genişleten, genişlik veren. " |
| 94 | Vedûd | الودود | "'Sevilen. Hud:90 ve Buruc:14 ayetlerinde kullanılmış bir kelimedir." |
| 95 | Vehhâb | الوهّاب | "'Armağancı, karşılıksız bolca veren, hîbe eden." |
| 96 | Vekîl | الوكيل | "'Saylav, vekalet eden." |
| 97 | Velî | الولي | "'Ege, veli, dost." |
| 98 | Zâhir | الظاهر | "'Görünen, âşikâr olan." |
| 99 | Zülcelâl-i vel-İkrâm | ذو الجلال والإكرام | "'Ulu ve saygın. Zülcelâl-i vel-İkrâm hem azamet, hem de fazl-u kerem sâhibi demektir." |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ İlyas İbranice "Benim tanrım Yahu/Jah"tır anlamına gelen bir kelimedir. New Bible Dictionary. 1982 (second edition). Tyndale Press, Wheaton, IL, USA. , p. 319
- ^ Wells, John C. (1990). Longman pronunciation dictionary. Harlow, England: Longman. s. 239. ISBN . entry "Elijah"
- ^ "Orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır." Wilhelm Gesenius (Hrsg.): Hebräisches und Aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament. Zweite Teillieferung. 18. Auflage. Springer, 1995, , S. 446.
- ^ Hastings, James, (Ed.) (1913). Encyclopædia of Religion and Ethics, Volume VI: Fiction–Hyksos. Edinburgh: T. & T. Clark. s. 248.
- ^ a b Jeffery, Arthur (9 Mart 1938). "The Foreign Vocabulary Of The Quran". Oriental Institute Barods – Internet Archive vasıtasıyla.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2021.
- ^ http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:NI6ERsWwOvUJ:http://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp/foreignvocabular030753mbp_djvu.txt%2Bkuran+rahman+foreign+vocabulary&hl=tr&gbv=2&gs_l=heirloom-hp.3...3281.19921.0.21218.24.23.1.0.0.0.344.4250.0j14j8j1.23.0...0.0...1c.1.A2hkWj9aivw&spell=1&ct=clnk
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012.
- ^ Kościelniak, Krzysztof (7 Kasım 2011). "Jewish and Christian religious influences on pre-Islamic Arabia on the example of the term RḤMNN ("the Merciful")". Orientalia Christiana Cracoviensia (İngilizce). 3: 67-74. doi:10.15633/ochc.1024
![image]()
. ISSN 2450-2936. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2021. - ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ . 18 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2014.
- ^ Karagöz, İsmail (2007). (PDF). Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları. s. 534. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ Müslim, Zikr, 5 ,II, 2063
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ THE FOREIGN VOCABULARY OF THE QURAN By ARTHUB JEFFEBY, Ph. D. Professor of Semitic Languages School of Oriental Studies Cairo 1938
- ^ . 11 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2013.
- ^ https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/52463 []
- ^ (PDF). 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2013.
- ^ a b . 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ http://www.konevider.org/docs/esma-i-husna.pdf 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Akademik çalışma Dr Ramazan SÖNMEZ N.Erbakan Ün.Yabancı Diller Yük.Ok.Öğr.Gör.
- ^ https://kurul.diyanet.gov.tr/SoruSor/DiniKavramlarSozlugu.aspx#.VFPQTTSsWSo 15 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Diyanet gov.tr Dini kavramlar sözlüğü
Dış bağlantılar
- Esmaül hüsna 17 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Allah in isimleri Arapca الأسماء الحسنى romanize el Esmau l husna Islam toplumunda Kur an ve hadislerde Allah a izafe edilen fiil veya sifatlardan turetilmis veya dogrudan Allah i ifade amaciyla kullanilmis olan isimlerdir Yalnizca Kur an da gecen ilahi isimler yuzden fazlayken hadislerde Allah a atfedilen baska isimler de bulunmaktadir Genis anlamiyla esmau l husna kavrami bu adlarin hepsini kapsasa da terim anlamiyla daha cok doksan dokuz ismi icerdigi kabul edilir ve buna mukabil Turkcede cogunlukla Allah in 99 ismi seklinde bilinir Allah in 99 ismi Kur an da isimleri anilan peygamberler ve bunlarin kitaplari kendilerini siklikla Yehova ya baglamalarina ragmen Islam da Yahve Yehova ismi kullanilmaz ve bilinmez Kur an da Cebrail Mikail gibi melek isimleri diger Ibrahimi dinlerde oldugu gibi El ya da Il ile baglantilidirlar Kur an da da gecen ve Islam da geleneksel olarak dualara baslarken kullanilan Allahumme Ibranice olasilikla Elohim kelimesinin Arapca telaffuzundan ibaret bir kelimeydi Elohim Ibranicede majesteleri ifadesinde oldugu gibi yuceltme amacli cogul Tanrilar gibi olarak kullanilmaktaydi Yahudilikte Yahve yerine kullanilan isimlerden olan Rab efendi aga kelimesi de Kur an da siklikla Allah icin kullanilir Yahve yerine kullanilan kelimelerin On Emir arasinda bulunan Tanrin Yahve nin adini bos yere agzina almayacaksin Yoksa Yahve bunu cezasiz birakmayacak ifadesi ile baglantili olarak Yahudiler arasinda yerlestigi dusunuluyor Kuran da Allah icin en sik kullanilan isim sifatlardan bir digeri de Arap kokenli olmayan Rahman dir Bu sifat teriminin Rahmanan Rahman bilinen en eski kullanimi Akadca ve Aramice de Hadad a adanmis bir yazitta bulunur InanisIslam mistisizminde belirli sayida tekrar edilerek sifacilikta seyr i sulukta dualarin kabulu nazar ve buyu bozma tedavilerinde kullanilir Kuran da rakam olarak yer almaz Islam toplumunda Allah in isimleri bu 99 isimden ibaret degildir Bunlarin disinda Safi Kafi Hannan Mennan Huda mehterde Yunus Emre siirlerinde Calab gibi isimler de Allah icin kullanilirlar Allah Yaraticinin ozel ismi kabul edilir ve diger isimler O na izafe edilir Allah gafurdur rahimdir denildiginde bu isim sifatlarin fiilleri de O na isnat edilerek Allah rahmet etti veya etsin seklinde kullanilir KaynaklardaKur an da degisik ayetlerde bu deyim kullanilir En guzel isimler Allah indir O na o guzel isimleriyle dua edin ve O nun isimleri hakkinda gercegi carpitanlari birakin Araf 180 De ki ister Allah diye cagirin ister Rahman diye cagirin Hangisiyle cagirirsaniz cagirin nihayet en guzel isimler O nundur Isra 110 Allah kendisinden baska hicbir ilah bulunmayandir En guzel isimler O nundur Taha 8 O yaratan yoktan var eden sekil veren Allah tir Guzel isimler O nundur Goklerdeki ve yerdeki her sey O nu tesbih eder O guc sahibidir hukum ve hikmet sahibidir Hasr 24 Hadislerde Allah in 99 ismi vardir Yuzden bir eksik Kim bunlari sayarsa cennete girer O tektir teki sever 99 ismin metne ravi tarafindan eklendigi yani hadisin mudrec oldugu ifade edilmistir Ibn i Mace nin de 99 isimden olusan listesi bulunur ve bu iki ravinin listeleri birbirinden farklidir Her iki ravinin farkli isimlerinin toplami 125 rakamini vermektedir Esma ul Husna ile ilgili yazilan eserlerin hemen hepsinde Tirmizi nin rivayeti esas alinmis ve Muslumanlar arasinda meshur olmustur Tercume edilmesi etimoloji ve mitolojik etkilesimler Ayrica bakiniz Kisisel tanri Arap mitolojisi meal Kur an da da kullanilan isimlerin bir kismi yabanci kokenli olmakla birlikte yoresel soyleyis ve yeni anlamsal yuklemelerle Araplastirilmis Muarreb isimlerden olusur Allah Rahman Halik Malik Hakem Hannan Sultan Kebir Fatir Fettah Rab Hadi Tevvab Musavvir Kuddus vb Ithal sozcuklerden olusan isimlere tercumelerde verilen farkli ve yer yer zorlama anlamlar ile bazi isimler de insani sifatlardan arindirmalar tenzih ve tanri aski iceren mistik ogeler ilave edilirler Ahad Samed Rahman Hannan Mennan birincilere ikinci gruba da mutekebbir mumin tevvab sekur celil gibi isimler ornek gosterilebilir kaynak belirtilmeli Mumin ismi fail oldugu ve guvenen inanan anlamina geldigi halde ismi mef ul olarak guvenilen anlami verilir Ayni durum tevbekar anlamina gelen Tevvab cok sukreden anlamina gelen Sekur icin de gecerlidir Bu isimlerden bazilari insansi ozellikler tasir Muntakim intikam alan Mutekebbir kibirlenen Sabur sabirli Celil Ofkeli vb Islam da Allah icin kullanilan Ahad Samed Aziz Rahman Malik Vedud gibi isimler Islam oncesinde Ortadogu veya komsularinda tapinilan Anat Samas Aziz Rahman Molek Wedd gibi tanri isimleri ile benzesir Allah ve put isimleri arasinda goze carpan bu iliskiye dillerin evrimini inceleyen antropolojik arastirmalarin aksine olarak Islami teorisyenlerce put isimlerinin Allah in isimlerinden turetildigi seklinde aciklamalar getirilir Muazzez Ilmiye Cig put isimlerinin Allah in isimlerinden sayilmasinin tek tanriciliga giden yolda gerceklestirilen degisimlerden birisi oldugunu kaydeder O na gore cok tanrici olan Sumerler daha sonra bu tanrilarin isimlerini Marduk uzerinde toplarlar ve Marduk un 50 kadar ismi olur Ilmiye cig ayni egilimin Allah in isimleri konusunda da yasandigini soyler ve bir arastirmacinin Ahad ve Samed isimlerinin Allah a atfedilmesi konusundaki analizini aktarir Allah in isimleriEsmau l Husna No Okunusu Arapca yazilis Kelimenin anlami veya aciklamasi1 Allah الله El ilah kelimesinin zamanla kaynasmasindan turedigi dusunulmektedir 2 Rahman الرحمن Araplastirilan bir kelimedir Aciyan merhamet eden sefkat gosteren ihsan eden 3 Rahim الرحيم Koruyan aciyan merhamet eden 4 Adil العدل Tureli adil insafli asiri gitmeyen her seyi yerli yerince yapan 5 Afuv العفو Bagislayici affedici cezalandirmaktan vazgecen anlamina gelmektedir 6 Ahir الآخر Son en son olan sonuncu 7 Alim العليم Bilgin cok bilen bilgisi sonsuz farkinda olan ilim sahibi 8 Aliyy العلي Ulu yuce ustun olan Ali yuksek buyuk ve yuce olan 9 Azim العظيم Buyuk buyukluk sahibi sinirsiz ve kayitsiz buyukluk pek azametli 10 Aziz العزيز Eren aziz izzetli onurlu Aziz kelimesinden ayrica Arapca dil kaliplari kullanilarak Azze Azize Muiz muazzez gibi kelimeler turetilmistir 11 Bais الباعث Gonderen oluleri dirilten 12 Baki الباقي Bengi varliginin sonu gelmeyen sureklilik sahibi sonsuza kadar kalan Varliginin zamansal sonu gelmeyen ebedi 13 Bari البارئ Yaratandemektir 14 Basir البصير Goren her seyi eksiksiz goren 15 Basit الباسط Gonencleten ferahlatan bolluk veren acan genisleten demektir 16 Batin الباطن Gizli varligi zati gizli olan gorunmeyen 17 Bedi البديع Orneksiz emsalsiz yaratan demektir 18 Berr الب ر Iyiolan 19 Cemi الجامع Toplayici toparlayan toplayan demektir 20 Cebbar الجب ار Yavuz acimasiz cokca guc kullanan cebir yoluyla yapan 21 Celil الجليل Ofkeli ulu 22 Dar الضار Tutan sahip 23 Evvel الأو ل Ilk varligi ilk olan 24 Fettah الفت اح Alan fetheden 25 Gaffar الغف ار Orten gunahlari bagislayan cokca orten 26 Gafur الغفور Bagislayici affeden magfireti cok olan 27 Gani الغني Varsil zengin ya da cok zengin 28 Habir الخبير Salikli haberli olan her seyin ic yuzunden gizli tarafindan haberdar olan 29 Hadi الهادي Kilavuz hidayet verici hidayete kavusturan 30 Hafid الخافض Ogul yukaridan asagiya indiren alcaltan dereceleri dusuren demektir 31 Hafiz الحفيظ Koruyucu 32 Hakem الحكم Yargici hakem hukmeden 33 Hakim الحكيم Egemen isleri hikmetli hikmet sahibi 34 Hakk الحق Gercek 35 Halik الخالق Yaratici yoktan var eden 36 Halim الحليم Sunlu yumusak huylu yumusak davranan hilmi cok olan demektir 37 Hamid الحميد Ovulen iyi huylu 38 Hasib الحسيب Degerli hesap goren Ayni zamanda hesap goren muhasebeci ve sayman anlamina gelmektedir Hasib olarak Allah yeter Ahzab33 39 39 Hayy الحي Diri hayat sahibi 40 Kabid القابض Sikan daraltan darlik veren anlamina gelir 41 Kadir القادر Guclu kudret sahibi istedigini yapmaya muktedir gucu yeten demektir 42 Kahhar القه ار Uzen kahreden kahredici yok edici 43 Kaviyy القوي Guclu kuvvetli kudretli guclu ve sinirsiz kuvvet sahibi 44 Kayyum القي وم Degismeyen ayakta tutan 45 Kebir الكبير Buyuk 46 Kerim الكريم Selek comert cok ikram edici kerem sahibi 47 Kuddus القد وس Kutsal pur saf 48 Latif اللطيف Guzel ince hos nufuz edici saydam guzel yumusak gizli derin lutufkar gibi anlamlara gelir 49 Macid الماجد Onurlu ulu ve comert sani yuce anlamlarini tasimaktadir Kadri ve sani buyuk kerem ve musamahasi bol demektir 50 Malik ul Mulk مالك الملك Mal sahibi 51 Mani المانع Engelleyici Mani bazi seylerin meydana gelmesine musade etmeyen engelleyen demektir 52 Mecid المجيد Unlu taninan 53 Melik الملك Han Kagan 54 Metin المتين Saglam metanetli guclu 55 Mu ahhir المؤخ ر Erteleyen geride birakan 56 Mucib المجيب Gerektiren Duaya karsilik veren el Bakara 2 186 kabul eden icabet eden demektir 57 Mugni المغني Varsillastiran zenginlestiren zengin kilan 58 Muhsi المحصي Sayan sayip doken 59 Muhyi المحيي Dirilten canlandiran 60 Muid المعيد Donduren Iade eden 61 Muiz المعز Ermis eren Aziz kelimesinden turetilen Muiz izzet ve azizlik veren anlamlarina gelir Ayrintili bilgi icin bkn Aziz 62 Mukaddim المقد م Sunan sunucu one geciren Mukaddim one alan 63 Mukit المقيت Besleyen riziklari yaratan bilen tayin eden her yaratilmisin rizkini veren demektir 64 Muksit المقسط Dogru tasarruflu Muksit Butun islerini dengeli yapan anlamina gelir 65 Muktedir المقتدر Erkli guc yetiren kuvvet sahibi demektir 66 Musavvir المصور Tasarlayan sekillendiren 67 Mubdi المبدىء Varliklandiran Mubdi hic yoktan ortaya koyan vareden yaratandir 68 Muheymin المهي من Denetleyici kontrol eden 69 Mu min المؤمن Inanan guvenen Isim Allah a izafe edildiginde ismi mef ul guven veren guvenilen seklinde anlamlandirilir 70 Mumit المميت Olduren can alan Mumit olduren olumu her canliya takdir edip bunu uygulayan yaratiklarin olumunu yaratan olduren demektir 71 Muntakim المنتقم Occu intikamci Ancak din bilginlerince intikam alma Allah a yakistirilamadigi icin gunahkarlara adaletiyle mustahak olduklari cezayi veren seklinde aciklamalarla ismin antropomorfik cagrisimi yok edilir 72 Muteali المتعال Yuceltilen 73 Mutekebbir المتكب ر Buyuklenen kibirli Arapca K B R kokunden mutefa il vezninde turetilen bir kelimedir Kibirlenen buyuklenen gururlu anlamlarina gelir Ayni kokten turetilen kibir mustekbir vb yergi ifade etmekte olup Tanri icin kullanildiginda ululuk sahibi her seyde ve her hadisede buyuklugunu gosteren anlamlari verilir Isim ayrica antropomorfik cagrisimlar acisindan dikkat cekicidir Butun ihtisamin sahibi Buyuk ve buyuklenen Mutekebbir zatinin ve sifatlarinin mahiyeti bilinemeyecek kadar ulu anlamina gelir 74 Muzil المذل Yok eden zillete dusuren hor ve hakir eden 75 Nafi النافع Yararlandiran 76 Nur النور Sumercedir Arapcalastirilmistir Isik 77 Rafi الرافع Yukselten 78 Rakib الرقيب Gozetleyici kontrol ve gozetim altinda bulunduran 79 Ra uf الرؤوف Esirgeyen sefkat ve merhamet gosteren 80 Resid الرشيد Ergin 81 Rezzak الرز اق Aziklandiran 82 Sabir الصبور Dayancli sabirli 83 Samed الصمد Kendine yeten her sey kendisine muhtac olan kendisi ise hicbir seye muhtac olmayan Geleneksel meal calismalarinda Samed kelimesine birebir tercume seklinde anlam verilmez ve kendisi hicbir seye muhtac olmayan ama her sey ona muhtac olan tum canlilarin ihtiyaclarini gideren ve her turlu istekte dogrudan kendisine basvurulan seklinde aciklamalarda bulunulur 84 Sehid الشهيد Tanik sahit goren 85 Sukur الشكور Tesekkur edici 86 Selam السلام Esenlik Selam Islam sozcuguyle ayni semantik kokten turer Her cesit afet ve kaderlerden emin olan demektir Selam ismiyle Allah her turlu eminligin salimligin asli olup ayiptan kusurdan ve her cesit eksikliklerden uzak olan yuce yaratici oldugunu kullarina belli etmistir Selam kelimesi aslinda baris demektir Ibranicede karsiligi Salomdur Selim Suleyman Solomon isimleri bu kokten turemistir 87 Semi السميع Isiten 88 Tevvab التو اب Donme donucu cokca tovbe eden pismanlik duyan Allah icin kullanildiginda tovbeleri kabul eden seklinde tercume edilir 89 Vacid الواجد Vareden icad eden 90 Vahid الواحد Tek 91 Vali الوالي Yoneten idare eden 92 Varis الوارث Kalitci varis mulku devralan 93 Vasi الواسع Genisleten genislik veren 94 Vedud الودود Sevilen Hud 90 ve Buruc 14 ayetlerinde kullanilmis bir kelimedir 95 Vehhab الوه اب Armaganci karsiliksiz bolca veren hibe eden 96 Vekil الوكيل Saylav vekalet eden 97 Veli الولي Ege veli dost 98 Zahir الظاهر Gorunen asikar olan 99 Zulcelal i vel Ikram ذو الجلال والإكرام Ulu ve saygin Zulcelal i vel Ikram hem azamet hem de fazl u kerem sahibi demektir Ayrica bakinizYahudilikte Tanri isimleriKaynakca Ilyas Ibranice Benim tanrim Yahu Jah tir anlamina gelen bir kelimedir New Bible Dictionary 1982 second edition Tyndale Press Wheaton IL USA ISBN 0 8423 4667 8 p 319 Wells John C 1990 Longman pronunciation dictionary Harlow England Longman s 239 ISBN 0 582 05383 8 entry Elijah Orijinal Ibranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanimi yer alir Wilhelm Gesenius Hrsg Hebraisches und Aramaisches Handworterbuch uber das Alte Testament Zweite Teillieferung 18 Auflage Springer 1995 ISBN 3 540 58048 4 S 446 Hastings James Ed 1913 Encyclopaedia of Religion and Ethics Volume VI Fiction Hyksos Edinburgh T amp T Clark s 248 a b Jeffery Arthur 9 Mart 1938 The Foreign Vocabulary Of The Quran Oriental Institute Barods Internet Archive vasitasiyla Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Arsivlenmis kopya 19 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2021 Arsivlenmis kopya 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2021 http webcache googleusercontent com search q cache NI6ERsWwOvUJ http archive org stream foreignvocabular030753mbp foreignvocabular030753mbp djvu txt 2Bkuran rahman foreign vocabulary amp hl tr amp gbv 2 amp gs l heirloom hp 3 3281 19921 0 21218 24 23 1 0 0 0 344 4250 0j14j8j1 23 0 0 0 1c 1 A2hkWj9aivw amp spell 1 amp ct clnk Arsivlenmis kopya 5 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2012 Koscielniak Krzysztof 7 Kasim 2011 Jewish and Christian religious influences on pre Islamic Arabia on the example of the term RḤMNN the Merciful Orientalia Christiana Cracoviensia Ingilizce 3 67 74 doi 10 15633 ochc 1024 ISSN 2450 2936 18 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2021 Arsivlenmis kopya 2 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 18 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2014 Karagoz Ismail 2007 PDF Ankara Diyanet Isleri Bakanligi Yayinlari s 534 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 Muslim Zikr 5 II 2063 Arsivlenmis kopya PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Ekim 2016 THE FOREIGN VOCABULARY OF THE QURAN By ARTHUB JEFFEBY Ph D Professor of Semitic Languages School of Oriental Studies Cairo 1938 11 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2013 https dergipark org tr tr download article file 52463 olu kirik baglanti PDF 5 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2013 a b 21 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 http www konevider org docs esma i husna pdf 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akademik calisma Dr Ramazan SONMEZ N Erbakan Un Yabanci Diller Yuk Ok Ogr Gor https kurul diyanet gov tr SoruSor DiniKavramlarSozlugu aspx VFPQTTSsWSo 15 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Diyanet gov tr Dini kavramlar sozluguDis baglantilarEsmaul husna 17 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde