Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Altın buzağı (İbranice: עֵגֶּל הַזָהָב Egel hazahav), Eski Ahit'e göre, Musa Sina Dağı'na çıktığında isyan başlatan İsrailoğullarını memnun etmek için Samiri tarafından yapılmış bir puttur. Buzağı, Mısır'ın Tanrısının fizikselleştirilmiş haliydi, dolayısıyla hem puta tapıldığından hem de Tanrı görselleştirildiğinden çifte hata yapılmıştır. Çıkış 32:7-14 RAB Musa'ya, “Aşağı in” dedi, “Mısır'dan çıkardığın halkın baştan çıktı. Buyurduğum yoldan hemen saptılar. Kendilerine dökme bir buzağı yaparak önünde tapındılar, kurban kestiler. ‘Ey İsrailliler, sizi Mısır'dan çıkaran ilahınız budur!’ dediler.”RAB Musa'ya, “Bu halkın ne inatçı olduğunu biliyorum” dedi, “Şimdi bana engel olma, bırak öfkem alevlensin, onları yok edeyim. Sonra seni büyük bir ulus yapacağım.”Musa Tanrısı RAB'be yalvardı: “Ya RAB, niçin kendi halkına karşı öfken alevlensin? Onları Mısır'dan büyük kudretinle, güçlü elinle çıkardın. Neden Mısırlılar, ‘Tanrı kötü amaçla, dağlarda öldürmek, yeryüzünden silmek için onları Mısır'dan çıkardı’ desinler? Öfkelenme, vazgeç halkına yapacağın kötülükten.Kulların İbrahim'i, İshak'ı, İsrail'i anımsa. Onlara kendi üzerine ant içtin, ‘Soyunuzu gökteki yıldızlar kadar çoğaltacağım. Söz verdiğim bu ülkenin tümünü soyunuza vereceğim. Sonsuza dek onlara miras olacak’ dedin.” Böylece RAB halkına yapacağını söylediği kötülükten vazgeçti.
İbranice'de bu olay için "Buzağı günahı" anlamına gelen Het Haegel (חֵטְא הַעֵגֶּל) denir. İlk olarak Çıkış 32:4 'te anlatılmaktadır. Boğaya ibadet birçok kültürde görülmekteydi. Çıkış hikâyesine göre Mısır'dan çıktıkları anlatılan İbranilerin dini olarak asimile olma sonucu Mısır mitolojisindeki Apis boğası ve boğa başlı Khnum'dan esinlendikleri düşünülür. Mısırlıların ve İbranilerin Antik Yakın Doğu ve Ege'deki komşularında da sıkça yaban öküzüne olan ibadet görülür. Örneğin Yunan mitolojisinde Girit Boğası'na ibadet edilir. Hindistan'da Nandi (bir boğa), Tanrı Şiva'nın aracıdır ve bu nedenle Hindular tarafından kutsal sayılır. Mısırlılar arasında kutsal öküz olarak Hathor vardır ve bu Aşera'nın karşılığıdır.
Tanah'taki hikâyenin özeti
Tevrat
Musa, Sina Dağı'na On Emir'i almaya gittiğinde (Çıkış 19:20 ) İsrailoğullarını kırk gün kırk gece yalnız başlarına bıraktı (Çıkış 24:18 ). İsrailoğulları Musa'nın geri dönmeyeceği endişesiyle Harun'dan Mısır'ın Tanrısını resmeden bir put yapmasını istedi. Harun onların altınlarını toplattı. Topladığı altınları eritip bir buzağı heykeli yaptı. Bir de altar yapan Harun "İsrail, sizi Mısır'dan çıkaran tanrılarınız bunlardır" dedi. Ertesi gün, İsrailoğulları adaklar sunup Altın Buzağı'yı şenliklerle kutladılar. Dağa Musa ile çıkan Yeşu halkın sesini duyunca Musa'ya haber verdi. Musa dağdan inip buzağıyı görünce sinirlendi ve Tanrı'nın ona verdiği üzerinde On Emir yazan taş tabletleri kırdı. Emirleri tekrar geri almak için dağa çıkan Musa, Tanrı'nın halkı bozulmuş olarak görmesi nedeniyle onları yok etmek istemesi üzerine ona yalvardı (Çıkış 32:11 ) ve Tanrı'nın fikrini değiştirtti. Musa geri döndüğünde Altın Buzağı'yı yaktı, toz etti, suya attı ve İsrailoğullarına bu suyu içirdi.
Musa, Tevrat'a bağlı kalmak isteyenleri kendisiyle gelmesi için çağırdı, onunla gelmek istemeyen 3000 kişinin katledilmesi için Levileri gönderdi. Leviler Musa'nın buyruğunu yerine getirdiler ve halktan 3000'e yakın insan öldürüldü.
İlk peygamberler
MÖ 922'de I. Yarovam İkinci İsrail Krallığını kurdu ve iki tane altın buzağı yaptırıp onları Betel ve Dan şehirlerine yerleştirdi. 1. Krallar 12:26-30 'a göre, dindarlar ibadet için Kudüs'e giderse Yehuda kralı Rehavam'a bağlanacaklarından korkan Yarovam bu iki altın buzağıyı yaptırıp halkı Kudüs merkezinden uzaklaştırmayı amaçladı:
- 26 Yarovam, "Şimdi krallık yine Davut soyunun eline geçebilir" diye düşündü,
- 27 "Eğer bu halk Yeruşalim'e gidip RAB'bin Tapınağı'nda kurbanlar sunarsa, yürekleri efendileri, Yahuda Kralı Rehavam'a döner. Beni öldürüp yeniden Rehavam'a bağlanırlar."
- 28 Kral, danışmanlarına danıştıktan sonra, iki altın buzağı yaptırıp halkına, "Tapınmak için artık Yeruşalim'e gitmenize gerek yok" dedi, "Ey İsrail halkı, işte sizi Mısır'dan çıkaran ilahlarınız!"
- 29 Altın buzağılardan birini Beytel, ötekini Dan Kenti'ne yerleştirdi.
- 30 Bu günahtı. Böylece halk buzağıya tapmak için Dan'a kadar gitmeye başladı.
Bazı görüşlere göre Yarovam'ın altın buzağı yapmasının sebebi Kudüs Tapınağı'ndaki meleksi figürlerden etkilenmiş olmasıdır.
Son peygamberler
Altın buzağının, Nehemya 9:18-19'da da Ezra tarafından adı geçmektedir. 16 "Ama atalarımız gurura kapıldı; dikbaşlılık edip buyruklarına uymadılar.
- 17 Söz dinlemek istemediler, aralarında yaptığın harikaları unuttular. Dikbaşlılık ettiler, eski kölelik yaşamlarına dönmek için kendilerine bir önder bularak başkaldırdılar. Ama sen bağışlayan, iyilik yapan, acıyan, tez öfkelenmeyen, sevgisi engin bir Tanrı'sın. Onları terk etmedin.
- 18 Kendilerine buzağı biçiminde dökme bir put yaptılar, 'Sizi Mısır'dan çıkaran Tanrınız budur!' diyerek seni çok aşağıladılar.
- 19 Yine de, yüce merhametinden ötürü onları çölde bırakmadın. Gündüzün yol göstermek için bulut sütununu, geceleyin yollarına ışık tutmak için ateş sütununu önlerinden eksik etmedin.
- 20 Onları eğitmek için iyi Ruhun'u verdin. Ağızlarından manı eksiltmedin. Susadıklarında onlara su verdin.
- 21 Kırk yıl onları çölde besledin. Hiç eksikleri olmadı. Ne giysileri eskidi, ne de ayakları şişti.
Ezra, İsrailoğullarına, tarihte altın buzağıya tapılmaya çalışıldığında dahi Tanrı'nın rahmetinin üzerlerinde olduğunu anlatmaktadır.
Ezra'nın "Tanrı" ile ilgili kullandığı dil diğer pasajlarda İsrailoğullarının buzağıyı kullanışlarındakilerle çelişmektedir. Belgesel hipoteze göre Çıkış ve 1 Krallar Yehuda Krallığı merkezli Tesniyeciler tarafından yazıldığından İsraillileri sadakatsiz gösterme eğilimi bulunmaktadır. En büyük çelişki, Çıkış 32:4'te tek bir altın buzağı bulunmasına rağmen "tanrılar" terimi kullanılmaktadır; fakat Ezra "Tanrı" ifadesini tercih etmektedir.
Çıkış 32'deki Altın Buzağı hikâyesine yorumsal yaklaşım
Altın Buzağı hikâyesi yüzeysel olarak basit bir hikâye olarak gözükse de hikâye göründüğünden daha derindir. Michael Coogan'a göre, Altın Buzağı başka bir tanrının putu değildir dolayısıyla sahte veya yanlış bir tanrı değildir. Buna delil olarak Çıkış 32:4-5'i sunar: Altınları toplayan kişi Harun'dur, oymacı aletini kullanan da, putu yaratan da kendisidir; halk "Ey İsrailliler, sizi Mısır'dan çıkaran tanrılarınız budur!" dedi ve bunun üzerine Harun bir de sunak yaptı. Harun bir bildiri yayınlayıp "Yarın Rab'bin onuruna bayram olacak" diye ilan etti. Halk "tanrılarınız" dese dahi buradaki mevzu bahis put bir adettir. Tek bir tanrıya yapılan ibadet Yehova'ya olamayabileceği gibi birden çok tanrıya yapılan ibadetin Yehova'ya yapılan ibadet olmadığı anlamına da gelmemektedir. Ayrıca, 5. ayette "Rab'be" yapılan bayram bazen Yehova'ya yapılan bayram olarak tercüme edilir. Bu aşamada henüz On Emir verilmediğinden Harun'un yaptığı kanun dışı değildir.
Bu hikâyedeki başka bir anlayış da Altın Buzağı'nın Yehova için bir kürsü oluşudur. Yakın Doğu sanatlarında tanrılar taht yerine hayvanlar üzerine oturarak resmedilirlerdi. Bu durumda Altın Buzağı, Ahit Sandığı veya meleksi bir figürle eşdeğerdir.
Bu karmaşanın sebebi iki türlü açıklanabilir: 1) Harun ruhban sınıfı ile Musa ruhban sınıfı arasından kaynaklanan gerginlik sebebiyle Harun kötü gösterilmek istenmiştir ve/veya 2) Kuzey'deki İsrail Krallığı'na saldırıda bulunulmaktadır. İkinci sebebe göre, kuzeydeki krallığın ilk kralı I. Yarovam'ın Altın Buzağı yaptırıp "Yarovam'ın günahı" olarak bilinen günah işlemiştir ve bu MÖ 722'de krallığın Asurlularca yıkılmasına sebep olmuştur. Yarovam'ın günahı, Beytel ve Dan şehirlerine birer Altın Buzağı yaptırıp halkının hac için Kudüs'e kadar gitmesini engellemekti. Coogan'a göre bu episot güneydeki Yehuda Krallığı tarafından yazılan Tesniyesel tarihin bir parçasıdır, İsrail Krallığı'nın çökmesinden sonra olaylara taraflı yaklaşılmıştır. Coogan, Yarovam'ın, halkına Kudüs Tapınağı'na alternatif sunduğunu ve bu ibadetlerin Yehova-dışı olduğu anlamına gelmediğini belirtmektedir.
Bu hikâyenin katmanlarını daha iyi anlayabilmek için Belgesel hipotez kullanılabilir: Muhtemelen Altın Buzağı hikâyesi Kuzey Krallığı'ndaki E'de bulunmaktaydı. Bu krallık çöktükten sonra J ve E birleştirildi ve hikâye "olumsuz ışık altında" tekrar ele alındı. Buzağıya yapılan ibadet politeizm olarak ele alınıp zina yapıldığı havası yaratıldı (Çıkış 32:6 ). Hikâyeler P tarafından derlendiğinde Altın Buzağı hikâyesi yine olumsuz olarak ele alındı fakat buradaki Harun'un suçu aza indirgendi.
Kuran'da Altın Buzağı
İsrail ve Altın Buzağı olayı Kur'an'ın Taha Suresinde (20.83) aktarılmaktadır. Kuran versiyonu büyük oranda hikâyenin orijinaliyle aynıdır fakat putu yapan kişi Harun değil Samiri isimli biridir. Samiri Musa'nın yok olduğunu ve İsrailoğullarının yeni bir tanrı bulması gerektiğini söylemiştir. Samiri, Mısır'dan getirilen altın mücevherlerden böğürebilen bir Altın Buzağı yapmıştır. Musa'nın yokluğunda halkın lideri olan Harun buna karşı çıkmaya çalışmıştır fakat başarısız olmuştur. Musa geri döndüğünde pagan ayinleri ve Harun'un bunu engelleyemediğini görünce sinirinden Harun'un sakalına yapışmıştır. Ardından Musa, Samiri'yi sürgüne göndermiş, Altın Buzağı'yı yakmış ve küllerini denize atmıştır.
Ta-Ha Suresi 90-94: 90 Andolsun, Harun bundan önce onlara: "Ey kavmim, gerçekten siz bununla fitneye düşürüldünüz (denendiniz). Sizin asıl Rabbiniz Rahman (olan Allah)dır; şu halde bana uyun ve emrime itaat edin" demişti.
- 91 Demişlerdi ki: "Musa bize geri gelinceye kadar ona (buzağıya) karşı bel büküp önünde eğilmekten kesinlikle ayrılmayacağız."
- 92 (Musa da gelince:) "Ey Harun" demişti. "Onların saptıklarını gördüğün zaman seni (onlara müdahale etmekten) alıkoyan neydi?"
- 93 "Niye bana uymadın, emrime baş mı kaldırdın?"
- 94 Dedi ki: "Ey annemin oğlu, sakalımı ve başımı tutup yolma. Ben, senin: "İsrailoğulları arasında ayrılık çıkardın, sözümü önemsemedin" demenden endişe edip korktum."
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ . 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e f . 29 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2011.
- ^ Coogan, pg. 117, 2009
- ^ "Nehemya 9:16-19". 29 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2011.
- ^ Coogan, 2009, pg. 116-7.
- ^ a b c d e f g h i j Coogan, M. A Brief Introduction to the Old Testament: The Hebrew Bible in its Context. Oxford University Press: Oxford, 2009. p.115.
- ^ . 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2011.
Dış bağlantılar
- The Golden calf from a Jewish perspective26 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . @
- The Golden calf from Ein Hod perspective19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Islamic interpretation of the story of the Golden calf in the Qur'an13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Altın buzağı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Jewish Encyclopedia: Calf, Golden25 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Online Quran Project 20.8329 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altin buzagi Ibranice ע ג ל ה ז ה ב Egel hazahav Eski Ahit e gore Musa Sina Dagi na ciktiginda isyan baslatan Israilogullarini memnun etmek icin Samiri tarafindan yapilmis bir puttur Buzagi Misir in Tanrisinin fiziksellestirilmis haliydi dolayisiyla hem puta tapildigindan hem de Tanri gorsellestirildiginden cifte hata yapilmistir Cikis 32 7 14 RAB Musa ya Asagi in dedi Misir dan cikardigin halkin bastan cikti Buyurdugum yoldan hemen saptilar Kendilerine dokme bir buzagi yaparak onunde tapindilar kurban kestiler Ey Israilliler sizi Misir dan cikaran ilahiniz budur dediler RAB Musa ya Bu halkin ne inatci oldugunu biliyorum dedi Simdi bana engel olma birak ofkem alevlensin onlari yok edeyim Sonra seni buyuk bir ulus yapacagim Musa Tanrisi RAB be yalvardi Ya RAB nicin kendi halkina karsi ofken alevlensin Onlari Misir dan buyuk kudretinle guclu elinle cikardin Neden Misirlilar Tanri kotu amacla daglarda oldurmek yeryuzunden silmek icin onlari Misir dan cikardi desinler Ofkelenme vazgec halkina yapacagin kotulukten Kullarin Ibrahim i Ishak i Israil i animsa Onlara kendi uzerine ant ictin Soyunuzu gokteki yildizlar kadar cogaltacagim Soz verdigim bu ulkenin tumunu soyunuza verecegim Sonsuza dek onlara miras olacak dedin Boylece RAB halkina yapacagini soyledigi kotulukten vazgecti Altin Buzagi ya Hayranlik Nicolas Poussin Ibranice de bu olay icin Buzagi gunahi anlamina gelen Het Haegel ח ט א ה ע ג ל denir Ilk olarak Cikis 32 4 te anlatilmaktadir Bogaya ibadet bircok kulturde gorulmekteydi Cikis hikayesine gore Misir dan ciktiklari anlatilan Ibranilerin dini olarak asimile olma sonucu Misir mitolojisindeki Apis bogasi ve boga basli Khnum dan esinlendikleri dusunulur Misirlilarin ve Ibranilerin Antik Yakin Dogu ve Ege deki komsularinda da sikca yaban okuzune olan ibadet gorulur Ornegin Yunan mitolojisinde Girit Bogasi na ibadet edilir Hindistan da Nandi bir boga Tanri Siva nin aracidir ve bu nedenle Hindular tarafindan kutsal sayilir Misirlilar arasinda kutsal okuz olarak Hathor vardir ve bu Asera nin karsiligidir Tanah taki hikayenin ozetiTevrat Musa Sina Dagi na On Emir i almaya gittiginde Cikis 19 20 Israilogullarini kirk gun kirk gece yalniz baslarina birakti Cikis 24 18 Israilogullari Musa nin geri donmeyecegi endisesiyle Harun dan Misir in Tanrisini resmeden bir put yapmasini istedi Harun onlarin altinlarini toplatti Topladigi altinlari eritip bir buzagi heykeli yapti Bir de altar yapan Harun Israil sizi Misir dan cikaran tanrilariniz bunlardir dedi Ertesi gun Israilogullari adaklar sunup Altin Buzagi yi senliklerle kutladilar Daga Musa ile cikan Yesu halkin sesini duyunca Musa ya haber verdi Musa dagdan inip buzagiyi gorunce sinirlendi ve Tanri nin ona verdigi uzerinde On Emir yazan tas tabletleri kirdi Emirleri tekrar geri almak icin daga cikan Musa Tanri nin halki bozulmus olarak gormesi nedeniyle onlari yok etmek istemesi uzerine ona yalvardi Cikis 32 11 ve Tanri nin fikrini degistirtti Musa geri dondugunde Altin Buzagi yi yakti toz etti suya atti ve Israilogullarina bu suyu icirdi Musa Tevrat a bagli kalmak isteyenleri kendisiyle gelmesi icin cagirdi onunla gelmek istemeyen 3000 kisinin katledilmesi icin Levileri gonderdi Leviler Musa nin buyrugunu yerine getirdiler ve halktan 3000 e yakin insan olduruldu Ilk peygamberler Altin buzagiya ibadet MO 922 de I Yarovam Ikinci Israil Kralligini kurdu ve iki tane altin buzagi yaptirip onlari Betel ve Dan sehirlerine yerlestirdi 1 Krallar 12 26 30 a gore dindarlar ibadet icin Kudus e giderse Yehuda krali Rehavam a baglanacaklarindan korkan Yarovam bu iki altin buzagiyi yaptirip halki Kudus merkezinden uzaklastirmayi amacladi 26 Yarovam Simdi krallik yine Davut soyunun eline gecebilir diye dusundu 27 Eger bu halk Yerusalim e gidip RAB bin Tapinagi nda kurbanlar sunarsa yurekleri efendileri Yahuda Krali Rehavam a doner Beni oldurup yeniden Rehavam a baglanirlar 28 Kral danismanlarina danistiktan sonra iki altin buzagi yaptirip halkina Tapinmak icin artik Yerusalim e gitmenize gerek yok dedi Ey Israil halki iste sizi Misir dan cikaran ilahlariniz 29 Altin buzagilardan birini Beytel otekini Dan Kenti ne yerlestirdi 30 Bu gunahti Boylece halk buzagiya tapmak icin Dan a kadar gitmeye basladi Bazi goruslere gore Yarovam in altin buzagi yapmasinin sebebi Kudus Tapinagi ndaki meleksi figurlerden etkilenmis olmasidir Son peygamberler Altin buzaginin Nehemya 9 18 19 da da Ezra tarafindan adi gecmektedir 16 Ama atalarimiz gurura kapildi dikbaslilik edip buyruklarina uymadilar 17 Soz dinlemek istemediler aralarinda yaptigin harikalari unuttular Dikbaslilik ettiler eski kolelik yasamlarina donmek icin kendilerine bir onder bularak baskaldirdilar Ama sen bagislayan iyilik yapan aciyan tez ofkelenmeyen sevgisi engin bir Tanri sin Onlari terk etmedin 18 Kendilerine buzagi biciminde dokme bir put yaptilar Sizi Misir dan cikaran Tanriniz budur diyerek seni cok asagiladilar 19 Yine de yuce merhametinden oturu onlari colde birakmadin Gunduzun yol gostermek icin bulut sutununu geceleyin yollarina isik tutmak icin ates sutununu onlerinden eksik etmedin 20 Onlari egitmek icin iyi Ruhun u verdin Agizlarindan mani eksiltmedin Susadiklarinda onlara su verdin 21 Kirk yil onlari colde besledin Hic eksikleri olmadi Ne giysileri eskidi ne de ayaklari sisti Ezra Israilogullarina tarihte altin buzagiya tapilmaya calisildiginda dahi Tanri nin rahmetinin uzerlerinde oldugunu anlatmaktadir Ezra nin Tanri ile ilgili kullandigi dil diger pasajlarda Israilogullarinin buzagiyi kullanislarindakilerle celismektedir Belgesel hipoteze gore Cikis ve 1 Krallar Yehuda Kralligi merkezli Tesniyeciler tarafindan yazildigindan Israillileri sadakatsiz gosterme egilimi bulunmaktadir En buyuk celiski Cikis 32 4 te tek bir altin buzagi bulunmasina ragmen tanrilar terimi kullanilmaktadir fakat Ezra Tanri ifadesini tercih etmektedir Cikis 32 deki Altin Buzagi hikayesine yorumsal yaklasimAltin Buzagi hikayesi yuzeysel olarak basit bir hikaye olarak gozukse de hikaye gorundugunden daha derindir Michael Coogan a gore Altin Buzagi baska bir tanrinin putu degildir dolayisiyla sahte veya yanlis bir tanri degildir Buna delil olarak Cikis 32 4 5 i sunar Altinlari toplayan kisi Harun dur oymaci aletini kullanan da putu yaratan da kendisidir halk Ey Israilliler sizi Misir dan cikaran tanrilariniz budur dedi ve bunun uzerine Harun bir de sunak yapti Harun bir bildiri yayinlayip Yarin Rab bin onuruna bayram olacak diye ilan etti Halk tanrilariniz dese dahi buradaki mevzu bahis put bir adettir Tek bir tanriya yapilan ibadet Yehova ya olamayabilecegi gibi birden cok tanriya yapilan ibadetin Yehova ya yapilan ibadet olmadigi anlamina da gelmemektedir Ayrica 5 ayette Rab be yapilan bayram bazen Yehova ya yapilan bayram olarak tercume edilir Bu asamada henuz On Emir verilmediginden Harun un yaptigi kanun disi degildir Bu hikayedeki baska bir anlayis da Altin Buzagi nin Yehova icin bir kursu olusudur Yakin Dogu sanatlarinda tanrilar taht yerine hayvanlar uzerine oturarak resmedilirlerdi Bu durumda Altin Buzagi Ahit Sandigi veya meleksi bir figurle esdegerdir Bu karmasanin sebebi iki turlu aciklanabilir 1 Harun ruhban sinifi ile Musa ruhban sinifi arasindan kaynaklanan gerginlik sebebiyle Harun kotu gosterilmek istenmistir ve veya 2 Kuzey deki Israil Kralligi na saldirida bulunulmaktadir Ikinci sebebe gore kuzeydeki kralligin ilk krali I Yarovam in Altin Buzagi yaptirip Yarovam in gunahi olarak bilinen gunah islemistir ve bu MO 722 de kralligin Asurlularca yikilmasina sebep olmustur Yarovam in gunahi Beytel ve Dan sehirlerine birer Altin Buzagi yaptirip halkinin hac icin Kudus e kadar gitmesini engellemekti Coogan a gore bu episot guneydeki Yehuda Kralligi tarafindan yazilan Tesniyesel tarihin bir parcasidir Israil Kralligi nin cokmesinden sonra olaylara tarafli yaklasilmistir Coogan Yarovam in halkina Kudus Tapinagi na alternatif sundugunu ve bu ibadetlerin Yehova disi oldugu anlamina gelmedigini belirtmektedir Bu hikayenin katmanlarini daha iyi anlayabilmek icin Belgesel hipotez kullanilabilir Muhtemelen Altin Buzagi hikayesi Kuzey Kralligi ndaki E de bulunmaktaydi Bu krallik coktukten sonra J ve E birlestirildi ve hikaye olumsuz isik altinda tekrar ele alindi Buzagiya yapilan ibadet politeizm olarak ele alinip zina yapildigi havasi yaratildi Cikis 32 6 Hikayeler P tarafindan derlendiginde Altin Buzagi hikayesi yine olumsuz olarak ele alindi fakat buradaki Harun un sucu aza indirgendi Kuran da Altin BuzagiIsrail ve Altin Buzagi olayi Kur an in Taha Suresinde 20 83 aktarilmaktadir Kuran versiyonu buyuk oranda hikayenin orijinaliyle aynidir fakat putu yapan kisi Harun degil Samiri isimli biridir Samiri Musa nin yok oldugunu ve Israilogullarinin yeni bir tanri bulmasi gerektigini soylemistir Samiri Misir dan getirilen altin mucevherlerden bogurebilen bir Altin Buzagi yapmistir Musa nin yoklugunda halkin lideri olan Harun buna karsi cikmaya calismistir fakat basarisiz olmustur Musa geri dondugunde pagan ayinleri ve Harun un bunu engelleyemedigini gorunce sinirinden Harun un sakalina yapismistir Ardindan Musa Samiri yi surgune gondermis Altin Buzagi yi yakmis ve kullerini denize atmistir Ta Ha Suresi 90 94 90 Andolsun Harun bundan once onlara Ey kavmim gercekten siz bununla fitneye dusuruldunuz denendiniz Sizin asil Rabbiniz Rahman olan Allah dir su halde bana uyun ve emrime itaat edin demisti 91 Demislerdi ki Musa bize geri gelinceye kadar ona buzagiya karsi bel bukup onunde egilmekten kesinlikle ayrilmayacagiz 92 Musa da gelince Ey Harun demisti Onlarin saptiklarini gordugun zaman seni onlara mudahale etmekten alikoyan neydi 93 Niye bana uymadin emrime bas mi kaldirdin 94 Dedi ki Ey annemin oglu sakalimi ve basimi tutup yolma Ben senin Israilogullari arasinda ayrilik cikardin sozumu onemsemedin demenden endise edip korktum Ayrica bakinizTevrat Molek GugalannaNotlar 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2021 a b c d e f 29 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2011 Coogan pg 117 2009 Nehemya 9 16 19 29 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2011 Coogan 2009 pg 116 7 a b c d e f g h i j Coogan M A Brief Introduction to the Old Testament The Hebrew Bible in its Context Oxford University Press Oxford 2009 p 115 13 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2011 Dis baglantilarThe Golden calf from a Jewish perspective26 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Golden calf from Ein Hod perspective19 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Islamic interpretation of the story of the Golden calf in the Qur an13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Altin buzagi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Jewish Encyclopedia Calf Golden25 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Online Quran Project 20 8329 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde