Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2020) () |
Anakart (İngilizce: mainboard, motherboard, baseboard, system board veya planar board), modern bir bilgisayar gibi karmaşık bir elektronik sistemin birincil ve en merkezî baskılı devre kartıdır. Apple bilgisayarlardaki muadiline (lojik kart) denir ve bazen mobo olarak kısaltılır.Fiziksel yapı olarak anakartlar özel alaşımlı bir blok üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde RAM yuvaları genişleme kartı slotları devreler ve yongalar bulunan kare şeklinde bir plakadır. Bu plaka çalışma sistemini organize eder. Bu organizasyon anakart üzerindeki yonga setleri sayesinde olur.
Anakart veri yolları
Kişisel bilgisayarlarda seri arasında veri yollarında çok büyük değişmeler olmuştur. 486’larda veri yolu olarak kullanılmıştır. Bu veri yolu artık kullanılmamaktadır. 486’ların son nesilleri Intel Pentium PCI veri yolu üzerinde çalıştılar. PCI veri yolu ISA-VESA veri yolundan daha hızlıdır. Sistemin hızlı olması sayesinde grafik arabirimleri kontrol kartları ve genişletme karlarından çok daha performans sağlanmasına yol açmıştır. Bununla yetinmeyen insanoğlu artık hızına hız katarak AGP veri slotunu kullanmakta ve veri transferine hız katmıştır. PII serisinde yaklaşık bir tane ISA ortalama beş tane PCI ve birtane AGP slotu kullanılmıştır.[]
Günümüzde üretilen anakartların çoğu, 2005 yılı itibarıyla kişisel bilgisayar pazarının %96'sından fazlasını elinde tutan IBM uyumlu diye tanımlanan bilgisayarlar içindir. []
Bir anakart, bir gibi, sistem bileşenleri arasındaki haberleşmeyi sağlar, ancak bir backplane'den farklı olarak merkezi işlem birimi ve gerçek zamanlı saat ve bazı çevresel arabirimler gibi diğer alt sistemleri de içerir.
Tipik bir masaüstü bilgisayar, anakartın bir arada tuttuğu mikroişlemci, bellek ve diğer gerekli bileşenlerden oluşur. Sabit disk, ekran ve ses kartları ve diğer ise anakarta veya kablolarla takılır, ancak modern bilgisayarlarda bu çevresel aygıtların anakarta tümleşik olması giderek yaygınlaşmaktadır.
Tarihi
1980'lerin sonunda ve 1990'larda, artan sayıdaki periferik (çevre birimi) fonksiyonları anakarta taşımak ekonomik olmaya başladı.1980'lerin sonlarında, anakartlar; klavye, fare, disket sürücü, seri port ve paralel portlar gibi çevre birimlerini destekleyen süper I/O çiplerini içermeye başladı. 1990'ların sonlarından itibaren, birçok kişisel bilgisayar anakartı hiçbir geliştirme kartına ihtiyaç duymadan bir dizi ses, video, depolama ve ağ fonksiyonlarını destekledi. Sadece ekran kartı, basit veya orta düzey kullanımlar için onboard olarak sunulurken, üst düzey 3D oyun ve bilgisayar grafikleri için ayrı bir bileşen olarak da sunulmaya devam etti.
Bileşenler ve özellikler
Tipik bir masaüstü bilgisayarın anakartı büyükçe bir baskılı devre kartından ibarettir. Elektronik bileşen ve bağlantıları üzerinde barındırmasının yanında, rahatlıkla gözle görülebilen ve diğer bilgisayar donanımlarının takılabileceği soket, slot ve başlıklar gibi yapıları da içerir.
Anakartların çoğu asgarî şu bileşenleri içerir: []
- Bir veya daha fazla mikroişlemcinin (CPU) takılabileceği soket (veya slotlar)
- Sistemin belleklerinin takılabileceği slotlar (genellikle DRAM yongaları içeren modülleri formunda)
- CPU'nun sistem yolu (FSB) ile bellek ve çevresel veriyolları arasındaki iletişimi yöneten yonga seti
- Sistemin firmware veya BIOS'unu içeren kalıcı bellek yongaları (modern anakartlarda genellikle 'dur)
- Çeşitli bileşenleri eş frekanslı hale getirmek için saat sinyali üreten saat üreteci
- Yonga setinin desteklediği veriyolları sayesinde sistemle iletişim kuran genişleme kartlarının takılabileceği slotlar
- Güç kaynağından aldıkları elektik enerjisini CPU, yonga seti, ana bellek ve genişleme kartlarına dağıtan güç konnektör ve devreleri
- SATA yerlerinde 6Tb veya daha fazla depolama alanı
Bunlara ek olarak, neredeyse tüm anakartlar, klavye ve farenin takılabileceği gibi yaygın giriş aygıtlarını destekleyen mantık ve konnektör içerirler. Apple II ve IBM PC gibi ilk kişisel bilgisayarların anakartları yalnızca bu minimal çevresel desteğine sahipti. Bazen de anakarta, video arayüz donanımı da entegre ediliyordu; örneğin Apple II'de ve nadiren de gibi IBM uyumlu bilgisayarlarda ve seri portlar gibi ek çevresel aygıtlar genişleme kartları olarak bulunuyordu.
Günümüz bilgisayarlarının çoğu, yüksek hızlı işlemci ve diğer bileşenlerin soğutulması için gerekli soğutucu ve ısı emicilerin monte edilebilmesi için gerekli olabilecek vida yuvalarına sahiptir.
CPU soketleri
CPU soketi, baskılı devre kartı üzerinde, CPU'ya ev sahipliği yapmak için tasarlanmış bir parçadır.Bu soket çok fazla sayıda pin içeren özel bir entegre devre soketidir. CPU soketi; CPU'yu üzerinde barındırmak, soğuk tutmak, yedeklemeyi kolaylaştırmak(aynı zamanda fiyatı düşürmesi) ve en önemlisi anakart ve CPU arasında elektrik iletişimini sağlamak gibi önemli görevleri yürütür. CPU soketleri tüm masaüstü ve server bilgisayarlarda bulunabilirler. Anakart soket ve chipset tipleri CPU seri ve hızını desteklemelilerdir.
Şekil faktörü
Anakartlar, bilgisayar üreticilerinin özel istekleri doğrultusunda “bilgisayar biçim faktörleri” denilen çeşitli büyüklük ve şekillerde üretilirler. Ancak IBM uyumlu anakartlar farklı boyutlardadırlar. 2007 itibarıyla pek çok masaüstü bilgisayar anakartı standart üretilmeye başlandı. Mac ve Sun bilgisayarlar standart devre elemanları ile yapılmadığı için anakartları farklıdır. Günümüz masaüstü bilgisayarlarda kullanılan anakart ATX’tir. Daha küçük boyutlu anakartlar büyük kasaya uysa da anakart ve güç kaynağı tamamen eşleşmelidir. Örneğin, ATX kasa genellikle mikroATX anakart ile uyum sağlar. Laptop bilgisayarlarda genellikle entegre,minyatür özelleştirilmiş anakartlar kullanılır. Laptopları geliştirmesinin zor ve tamirinin pahalı olmasının nedeni budur. Laptop bilgisayarların en olmadık durumlardaki arızalarını fazla entegre bileşen içermesinden dolayı masaüstü bilgisayardan daha pahalı olarak anakart girişlerini değiştirme gerektirmektedir.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Computer motherboards ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ "Apple sneaks new logic board into whining MacBook Pros". 9 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Anakart haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Anakart Ingilizce mainboard motherboard baseboard system board veya planar board modern bir bilgisayar gibi karmasik bir elektronik sistemin birincil ve en merkezi baskili devre kartidir Apple bilgisayarlardaki muadiline lojik kart denir ve bazen mobo olarak kisaltilir Fiziksel yapi olarak anakartlar ozel alasimli bir blok uzerine yerlestirilmis ve uzerinde RAM yuvalari genisleme karti slotlari devreler ve yongalar bulunan kare seklinde bir plakadir Bu plaka calisma sistemini organize eder Bu organizasyon anakart uzerindeki yonga setleri sayesinde olur Bir anakartAnakart veri yollariKisisel bilgisayarlarda seri arasinda veri yollarinda cok buyuk degismeler olmustur 486 larda veri yolu olarak kullanilmistir Bu veri yolu artik kullanilmamaktadir 486 larin son nesilleri Intel Pentium PCI veri yolu uzerinde calistilar PCI veri yolu ISA VESA veri yolundan daha hizlidir Sistemin hizli olmasi sayesinde grafik arabirimleri kontrol kartlari ve genisletme karlarindan cok daha performans saglanmasina yol acmistir Bununla yetinmeyen insanoglu artik hizina hiz katarak AGP veri slotunu kullanmakta ve veri transferine hiz katmistir PII serisinde yaklasik bir tane ISA ortalama bes tane PCI ve birtane AGP slotu kullanilmistir kaynak belirtilmeli Gunumuzde uretilen anakartlarin cogu 2005 yili itibariyla kisisel bilgisayar pazarinin 96 sindan fazlasini elinde tutan IBM uyumlu diye tanimlanan bilgisayarlar icindir kaynak belirtilmeli Bir anakart bir gibi sistem bilesenleri arasindaki haberlesmeyi saglar ancak bir backplane den farkli olarak merkezi islem birimi ve gercek zamanli saat ve bazi cevresel arabirimler gibi diger alt sistemleri de icerir Tipik bir masaustu bilgisayar anakartin bir arada tuttugu mikroislemci bellek ve diger gerekli bilesenlerden olusur Sabit disk ekran ve ses kartlari ve diger ise anakarta veya kablolarla takilir ancak modern bilgisayarlarda bu cevresel aygitlarin anakarta tumlesik olmasi giderek yayginlasmaktadir Tarihi1980 lerin sonunda ve 1990 larda artan sayidaki periferik cevre birimi fonksiyonlari anakarta tasimak ekonomik olmaya basladi 1980 lerin sonlarinda anakartlar klavye fare disket surucu seri port ve paralel portlar gibi cevre birimlerini destekleyen super I O ciplerini icermeye basladi 1990 larin sonlarindan itibaren bircok kisisel bilgisayar anakarti hicbir gelistirme kartina ihtiyac duymadan bir dizi ses video depolama ve ag fonksiyonlarini destekledi Sadece ekran karti basit veya orta duzey kullanimlar icin onboard olarak sunulurken ust duzey 3D oyun ve bilgisayar grafikleri icin ayri bir bilesen olarak da sunulmaya devam etti Bilesenler ve ozelliklerTipik bir masaustu bilgisayarin anakarti buyukce bir baskili devre kartindan ibarettir Elektronik bilesen ve baglantilari uzerinde barindirmasinin yaninda rahatlikla gozle gorulebilen ve diger bilgisayar donanimlarinin takilabilecegi soket slot ve basliklar gibi yapilari da icerir Anakartlarin cogu asgari su bilesenleri icerir kaynak belirtilmeli Bir veya daha fazla mikroislemcinin CPU takilabilecegi soket veya slotlar Sistemin belleklerinin takilabilecegi slotlar genellikle DRAM yongalari iceren modulleri formunda CPU nun sistem yolu FSB ile bellek ve cevresel veriyollari arasindaki iletisimi yoneten yonga seti Sistemin firmware veya BIOS unu iceren kalici bellek yongalari modern anakartlarda genellikle dur Cesitli bilesenleri es frekansli hale getirmek icin saat sinyali ureten saat ureteci Yonga setinin destekledigi veriyollari sayesinde sistemle iletisim kuran genisleme kartlarinin takilabilecegi slotlar Guc kaynagindan aldiklari elektik enerjisini CPU yonga seti ana bellek ve genisleme kartlarina dagitan guc konnektor ve devreleri SATA yerlerinde 6Tb veya daha fazla depolama alani Bunlara ek olarak neredeyse tum anakartlar klavye ve farenin takilabilecegi gibi yaygin giris aygitlarini destekleyen mantik ve konnektor icerirler Apple II ve IBM PC gibi ilk kisisel bilgisayarlarin anakartlari yalnizca bu minimal cevresel destegine sahipti Bazen de anakarta video arayuz donanimi da entegre ediliyordu ornegin Apple II de ve nadiren de gibi IBM uyumlu bilgisayarlarda ve seri portlar gibi ek cevresel aygitlar genisleme kartlari olarak bulunuyordu Gunumuz bilgisayarlarinin cogu yuksek hizli islemci ve diger bilesenlerin sogutulmasi icin gerekli sogutucu ve isi emicilerin monte edilebilmesi icin gerekli olabilecek vida yuvalarina sahiptir CPU soketleriCPU soketi baskili devre karti uzerinde CPU ya ev sahipligi yapmak icin tasarlanmis bir parcadir Bu soket cok fazla sayida pin iceren ozel bir entegre devre soketidir CPU soketi CPU yu uzerinde barindirmak soguk tutmak yedeklemeyi kolaylastirmak ayni zamanda fiyati dusurmesi ve en onemlisi anakart ve CPU arasinda elektrik iletisimini saglamak gibi onemli gorevleri yurutur CPU soketleri tum masaustu ve server bilgisayarlarda bulunabilirler Anakart soket ve chipset tipleri CPU seri ve hizini desteklemelilerdir Sekil faktoruAnakartlar bilgisayar ureticilerinin ozel istekleri dogrultusunda bilgisayar bicim faktorleri denilen cesitli buyukluk ve sekillerde uretilirler Ancak IBM uyumlu anakartlar farkli boyutlardadirlar 2007 itibariyla pek cok masaustu bilgisayar anakarti standart uretilmeye baslandi Mac ve Sun bilgisayarlar standart devre elemanlari ile yapilmadigi icin anakartlari farklidir Gunumuz masaustu bilgisayarlarda kullanilan anakart ATX tir Daha kucuk boyutlu anakartlar buyuk kasaya uysa da anakart ve guc kaynagi tamamen eslesmelidir Ornegin ATX kasa genellikle mikroATX anakart ile uyum saglar Laptop bilgisayarlarda genellikle entegre minyatur ozellestirilmis anakartlar kullanilir Laptoplari gelistirmesinin zor ve tamirinin pahali olmasinin nedeni budur Laptop bilgisayarlarin en olmadik durumlardaki arizalarini fazla entegre bilesen icermesinden dolayi masaustu bilgisayardan daha pahali olarak anakart girislerini degistirme gerektirmektedir Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Computer motherboards ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir BIOS Yonga setiKaynakca Apple sneaks new logic board into whining MacBook Pros 9 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2009