Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antep Kuşatması, Kuvâ-yi Milliye ile Fransa arasında gerçekleşen, Kuvâ-yi Milliye'nin 10 ay süren direnişinin ardından 9 Şubat 1921 tarihinde şehrin Fransızların eline geçmesiyle sonuçlanan kuşatma. Kuşatma sırasında Fransız ordusunun 70.000-80.000 kadar top mermisi ile şehri bombardımana tutması sonucu 8.000 bina harap oldu ve bir o kadar bina da hasar gördü. 6.000 üzerinde Türk (çoğu sivil) öldü.
| Antep Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Güney Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Kuvâ-yi Milliye | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Kılıç Ali Bey Şahin Bey (ölü) Şefik "Özdemir" Bey |  Henri Gouraud General | ||||||
| Güçler | |||||||
| Kuşatma başlangıcında: 1.200 silahlı ve 1.400 silahsız savaşçı (toplam 2.600) Kasım 1920 sonu itibarıyla: 1.470 silahlı ve 500 silahsız savunucu (toplam 1.970) Teçhizat: 6 Makineli tüfek, 3 dağ topu | Toplam kuvvet: 20.000 Fransız ve 1.500 Ermeni askeri Teçhizat: 4 tank, 6 uçak, 11 batarya top (65mm, 75mm, 105mm, 155mm), 1.400 hayvan, 1 Sahra Hastanesi | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 6.317 ölü (çoğu sivil) | Fransız kaynakları: toplam 1.200 ölü asker | ||||||
Arka plan
İngiliz işgali
İngilizler mütarekeden hemen sonra 1 Kasım 1918'de Irak'taki güçlerini toplayarak Musul'a girdiler. 6 Aralık'ta bir Hint taburu ve İngiliz süvari bölüğü Kilis'i işgal etti. İdadi binasına yerleştiler ve bütün haberleşmeyi denetim altına aldılar. Bu arada mütarekenin sonunda Kilis'e dönen Ermeniler, Müslüman halka düşmanca bir davranış içine girdiler. Ermenilerin de desteği ile İngilizler halka baskı yapıyorlardı. Antep bölgesinde toparlanan Ermenilerin birçoğu da diğer bölgelerden kaçan, memleketine dönemeyen kişilerden oluşmuştu. Yabancılarla birlikte Ermeni mevcudu Türk mevcudunu aşmıştı. İngiliz askerleri Antep'e 17 Aralık 1918'de girdiler. İşgal birliği süvariler için yem ihtiyacını karşılamak maksadı ile geldiklerini açıklamışlardı. Ancak esas sebep bu gibi gözükmüyordu. 23 Ocak 1919'da il hükûmet konağı İngilizler tarafından işgal edildi. Şehrin ileri gelenleri ve aydınları çeşitli bahanelerle Halep ve Mısır'a sürülüyordu. 15 Mart 1919'da on beş gün süre ile dükkân kapama ve sokağa çıkma yasağı uygulandı. Kilis ve Antep halkı bu işgale karşı boyun eğmeyip protesto mektubu hazırladılar.
Antep'te işgali kınayan bir miting düzenlendi.Mitingde konuşan Belediye Başkanı Lütfi Bey halkın bu işgali kabul etmediğini haykırdı. Mitingin hemen ardından Bülbülzade Hacı Abdullah Efendi'nin önderliğinde "" teşkilatı kuruldu.
Fransız işgali
İngilizlerin Antep'i işgali yaklaşık 1 yıl sürdü. Fransızlar bu duruma tepki gösterdiler. 1919 Eylül'ünde yapılan antlaşmayla İngilizler Musul üzerindeki "nezaret hakkı"ndan vazgeçtiler. Önce Suriye'yi, daha sonra da Antep, Urfa ve Maraş'ı boşalttılar. Sonrasında Fransız birlikleri 29 Ekim 1919'da Kilis'i, 5 Kasım 1919'da da Antep'i işgal ettiler. İşgale katılan Fransız askerleri arasında, bölgeden daha önce göç eden Ermeniler de vardı. İşgal sırasında Fransızlar Senegalli askerlerden oluşan avcı bölüklerini de kullandılar. Antep halkı Fransızların Adana'da Türk halkına yaptıkları zulüm ve işkenceyi iyi bildikleri için işgale tepki gösterdiler. Fransızlar bu duruma aldırmadıkları gibi resmi binalara Türk bayrağının çekilmesini de yasakladılar.
Kapılara, bölgenin adının "Kilikya" olarak değiştirildiğini bildiren yazılar astılar. Bir Ermeni tercüman eşliğinde Fransızların Akyol Karakolu'ndaki Türk bayrağının indirilmesi Antep halkı üzerinde bomba tesiri yaptı. Bu baskılara karşı Diyarbakır 13. Kolordu Komutanı Miralay Ahmet Cevdet Bey de tepki gösterdi. Art arda protesto mektupları yolladı. Bundan sonra Mehmet Kamil adlı küçük bir çocuğun annesini Fransız askerlerinin sarkıntılık etmesinden korumak için uğraşırken askerler tarafından öldürüldü. Halk bu olaya büyük tepki gösterdi. Fransız komutan Saint Mari katillerin yakalanacağını haber verdi ve Kamil'in babasına kan parası teklif ettiyse de babası Ökkeş Ağa teklifi reddederek, "Oğlum şehit edildi. Milletim intikamını alacaktır. Ben çocuğumu para ile satacak vicdansız bir baba değilim," karşılığını verdi. (Şehitkamil Olayı)
4 Eylül 1919'da yapılan Sivas Kongresi'ne Antep adına Kara Vasıf Bey katıldı. Buradaki cemiyetlerin birleşmesi kararından sonra "Cemiyet-i İslamiye", "Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Antep Şubesi" adını aldı. Cemiyet Aralık 1919'a kadar bölgedeki tüm Müslüman halkı üye olarak kaydetmişti. Bu arada Pazarcık'a gelen Kılıç Ali ile de temas halinde bulunuluyordu.
30 Aralık 1919'da Antepliler, Ermeni ve Fransızlara karşı büyük bir gövde gösterisi yaptılar. O zamanki Fransız karargâhının önünden geçerek belediye binası önünden başlayan yürüyüşü tekrar burada bitirdiler. Şehirde savaş havası hakimdi. Türk mahallelerinde kalan Ermeniler taşınıyorlardı.
Fransız işgalinde ve sonrasında yaşananların özeti:
- Şahinbey Savaşları
- Karayılan Savaşları
- Akbaba Savaşları
- Mütareke (ateşkes) isteği
- İkinci Savaş Dönemi
- Karatarla Camii Toplantısı
- Son Savaş
- Şehrin Teslimi
- TBMM tarafından "Gazi" unvanının verilmesi
Kuşatma ve sonrası
Fransa'nın 1 Nisan 1919'daki Antep'i işgal etmesinden sonra, 1920 yılının Nisan ayı başında Türk Milli kuvvetleri kentte bir ayaklanma başlatarak Fransızlara karşı direnişe geçti. Şehrin denetimini ele geçirerek Fransız askerlerini Antep'ten çıkardı. Bunun üzerine Fransa Suriye'den de getirdiği yeni kuvvetlerle Antep şehrini kuşattı. 10 ay süren kuşatma sırasında Antep'e erzak ve mühimmat yardımı yapılamadı. Şehirde açlık ve susuzluk en üst seviye çıktı. Bunun üzerine 9 Şubat 1921 tarihinde şehir Fransa birliklerine teslim oldu.
Batı Cephesi'nde Yunanlara karşı Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılmasından sonra Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması ile Fransa bölgeyi Türkiye'ye geri verdi. Böylece Antep çatışmasız geri alınmış oldu.
Dış bağlantılar
- Antep Savunması hakkında ayrıntılı bilgi ve resimler içeren internet sitesi. 3 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Proceedings of the annual meeting of the Western Society for French History, Volume 24, Western Society for French History, 1997, p. 206. 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ajun Kurter: Türk Hava Kuvvetleri tarihi (Sayı 5), Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 2009, sayfa 337
- ^ Ayhan Öztürk: Milli Mücadele'de Gaziantep, Geçit yayınları, 1994, sayfa 93
- ^ İbrahim Artuç: Kurtuluş Savaşı'nın zorlu yılları, Kastaş A. Ş. Yayınları, 1988, sayfa 162
- ^ Uğurol Barlas: Gaziantep'in yakın tarihi üzerine araştırmalar, Hilmi Barlas Eğitim Vakfı, 2006, sayfa 24
- ^ a b Kilis'in Antep Müdafaasındaki Yeri 6 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Atatürk Araștırma Merkezi: Atatürk Araștırma Merkezi Dergisi, Number 31, Edition: 11, 1995 (Türkçe)
- ^ a.g.e. Uğurol Barlas, 2006, sayfa 24-25
- ^ Celâl Erikan, Rıdvan Akın: Kurtuluş Savaşı tarihi, Türkiye İ Bankası Kültür Yayınları, 2008, , sayfa 188
- ^ a b Ömer Asım Aksoy: Halkevi Konuşmaları, C.H. Partisi Basımevi, 1938, sayfa 174
- ^ Gaziantep il yıllığı, 1968, Ayyıldız Matbaası, 1969, sayfa 101
- ^ Mehmet Önder: Efsane, destan ve öyküleriyle Anadolu kentleri, Milliyet Yayınları, 1989, sayfa 223
- ^ a b Osman Bulut: Farklı Tarih Dergisi, 4. Sayı, sayfa 1-2
- ^ Fikret Arit: Küçük fedailer, Türkiye Yayinevi, 1962, sayfa 69
- ^ a b Hulûsi Yetkin: Gaziantep Türkçülüğünün bayrak şehidi Şahin Bey, Gaziantep Kültür Derneǧi Kitap ve Buroṣür Yayinlari, 1970, sayfa 84
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antep Kusatmasi Kuva yi Milliye ile Fransa arasinda gerceklesen Kuva yi Milliye nin 10 ay suren direnisinin ardindan 9 Subat 1921 tarihinde sehrin Fransizlarin eline gecmesiyle sonuclanan kusatma Kusatma sirasinda Fransiz ordusunun 70 000 80 000 kadar top mermisi ile sehri bombardimana tutmasi sonucu 8 000 bina harap oldu ve bir o kadar bina da hasar gordu 6 000 uzerinde Turk cogu sivil oldu Antep KusatmasiKurtulus Savasi Guney CephesiTarih1 Nisan 1920 8 Subat 1921BolgeAntepSonucFransa nin zaferiTaraflarKuva yi MilliyeFransa Fransiz Bati Afrikasi Ermeni LejyonuKomutanlar ve liderlerKilic Ali Bey Sahin Bey olu Sefik Ozdemir BeyHenri Gouraud GeneralGuclerKusatma baslangicinda 1 200 silahli ve 1 400 silahsiz savasci toplam 2 600 Kasim 1920 sonu itibariyla 1 470 silahli ve 500 silahsiz savunucu toplam 1 970 Techizat 6 Makineli tufek 3 dag topuToplam kuvvet 20 000 Fransiz ve 1 500 Ermeni askeri Techizat 4 tank 6 ucak 11 batarya top 65mm 75mm 105mm 155mm 1 400 hayvan 1 Sahra HastanesiKayiplar6 317 olu cogu sivil Fransiz kaynaklari toplam 1 200 olu askerArka planIngiliz isgali Ingilizler mutarekeden hemen sonra 1 Kasim 1918 de Irak taki guclerini toplayarak Musul a girdiler 6 Aralik ta bir Hint taburu ve Ingiliz suvari bolugu Kilis i isgal etti Idadi binasina yerlestiler ve butun haberlesmeyi denetim altina aldilar Bu arada mutarekenin sonunda Kilis e donen Ermeniler Musluman halka dusmanca bir davranis icine girdiler Ermenilerin de destegi ile Ingilizler halka baski yapiyorlardi Antep bolgesinde toparlanan Ermenilerin bircogu da diger bolgelerden kacan memleketine donemeyen kisilerden olusmustu Yabancilarla birlikte Ermeni mevcudu Turk mevcudunu asmisti Ingiliz askerleri Antep e 17 Aralik 1918 de girdiler Isgal birligi suvariler icin yem ihtiyacini karsilamak maksadi ile geldiklerini aciklamislardi Ancak esas sebep bu gibi gozukmuyordu 23 Ocak 1919 da il hukumet konagi Ingilizler tarafindan isgal edildi Sehrin ileri gelenleri ve aydinlari cesitli bahanelerle Halep ve Misir a suruluyordu 15 Mart 1919 da on bes gun sure ile dukkan kapama ve sokaga cikma yasagi uygulandi Kilis ve Antep halki bu isgale karsi boyun egmeyip protesto mektubu hazirladilar Antep te isgali kinayan bir miting duzenlendi Mitingde konusan Belediye Baskani Lutfi Bey halkin bu isgali kabul etmedigini haykirdi Mitingin hemen ardindan Bulbulzade Haci Abdullah Efendi nin onderliginde teskilati kuruldu Fransiz isgali Ingilizlerin Antep i isgali yaklasik 1 yil surdu Fransizlar bu duruma tepki gosterdiler 1919 Eylul unde yapilan antlasmayla Ingilizler Musul uzerindeki nezaret hakki ndan vazgectiler Once Suriye yi daha sonra da Antep Urfa ve Maras i bosalttilar Sonrasinda Fransiz birlikleri 29 Ekim 1919 da Kilis i 5 Kasim 1919 da da Antep i isgal ettiler Isgale katilan Fransiz askerleri arasinda bolgeden daha once goc eden Ermeniler de vardi Isgal sirasinda Fransizlar Senegalli askerlerden olusan avci boluklerini de kullandilar Antep halki Fransizlarin Adana da Turk halkina yaptiklari zulum ve iskenceyi iyi bildikleri icin isgale tepki gosterdiler Fransizlar bu duruma aldirmadiklari gibi resmi binalara Turk bayraginin cekilmesini de yasakladilar Kapilara bolgenin adinin Kilikya olarak degistirildigini bildiren yazilar astilar Bir Ermeni tercuman esliginde Fransizlarin Akyol Karakolu ndaki Turk bayraginin indirilmesi Antep halki uzerinde bomba tesiri yapti Bu baskilara karsi Diyarbakir 13 Kolordu Komutani Miralay Ahmet Cevdet Bey de tepki gosterdi Art arda protesto mektuplari yolladi Bundan sonra Mehmet Kamil adli kucuk bir cocugun annesini Fransiz askerlerinin sarkintilik etmesinden korumak icin ugrasirken askerler tarafindan olduruldu Halk bu olaya buyuk tepki gosterdi Fransiz komutan Saint Mari katillerin yakalanacagini haber verdi ve Kamil in babasina kan parasi teklif ettiyse de babasi Okkes Aga teklifi reddederek Oglum sehit edildi Milletim intikamini alacaktir Ben cocugumu para ile satacak vicdansiz bir baba degilim karsiligini verdi Sehitkamil Olayi 4 Eylul 1919 da yapilan Sivas Kongresi ne Antep adina Kara Vasif Bey katildi Buradaki cemiyetlerin birlesmesi kararindan sonra Cemiyet i Islamiye Mudafaa i Hukuk Cemiyeti Antep Subesi adini aldi Cemiyet Aralik 1919 a kadar bolgedeki tum Musluman halki uye olarak kaydetmisti Bu arada Pazarcik a gelen Kilic Ali ile de temas halinde bulunuluyordu 30 Aralik 1919 da Antepliler Ermeni ve Fransizlara karsi buyuk bir govde gosterisi yaptilar O zamanki Fransiz karargahinin onunden gecerek belediye binasi onunden baslayan yuruyusu tekrar burada bitirdiler Sehirde savas havasi hakimdi Turk mahallelerinde kalan Ermeniler tasiniyorlardi Fransiz isgalinde ve sonrasinda yasananlarin ozeti Sahinbey Savaslari Karayilan Savaslari Akbaba Savaslari Mutareke ateskes istegi Ikinci Savas Donemi Karatarla Camii Toplantisi Son Savas Sehrin Teslimi TBMM tarafindan Gazi unvaninin verilmesiKusatma ve sonrasiFransa nin 1 Nisan 1919 daki Antep i isgal etmesinden sonra 1920 yilinin Nisan ayi basinda Turk Milli kuvvetleri kentte bir ayaklanma baslatarak Fransizlara karsi direnise gecti Sehrin denetimini ele gecirerek Fransiz askerlerini Antep ten cikardi Bunun uzerine Fransa Suriye den de getirdigi yeni kuvvetlerle Antep sehrini kusatti 10 ay suren kusatma sirasinda Antep e erzak ve muhimmat yardimi yapilamadi Sehirde aclik ve susuzluk en ust seviye cikti Bunun uzerine 9 Subat 1921 tarihinde sehir Fransa birliklerine teslim oldu Bati Cephesi nde Yunanlara karsi Sakarya Meydan Muharebesi nin kazanilmasindan sonra Fransa ile imzalanan Ankara Antlasmasi ile Fransa bolgeyi Turkiye ye geri verdi Boylece Antep catismasiz geri alinmis oldu Dis baglantilarAntep Savunmasi hakkinda ayrintili bilgi ve resimler iceren internet sitesi 3 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Proceedings of the annual meeting of the Western Society for French History Volume 24 Western Society for French History 1997 p 206 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ajun Kurter Turk Hava Kuvvetleri tarihi Sayi 5 Hava Kuvvetleri Komutanligi 2009 sayfa 337 Ayhan Ozturk Milli Mucadele de Gaziantep Gecit yayinlari 1994 sayfa 93 Ibrahim Artuc Kurtulus Savasi nin zorlu yillari Kastas A S Yayinlari 1988 sayfa 162 Ugurol Barlas Gaziantep in yakin tarihi uzerine arastirmalar Hilmi Barlas Egitim Vakfi 2006 sayfa 24 a b Kilis in Antep Mudafaasindaki Yeri 6 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ataturk Araștirma Merkezi Ataturk Araștirma Merkezi Dergisi Number 31 Edition 11 1995 Turkce a g e Ugurol Barlas 2006 sayfa 24 25 Celal Erikan Ridvan Akin Kurtulus Savasi tarihi Turkiye I Bankasi Kultur Yayinlari 2008 ISBN 9944884472 sayfa 188 a b Omer Asim Aksoy Halkevi Konusmalari C H Partisi Basimevi 1938 sayfa 174 Gaziantep il yilligi 1968 Ayyildiz Matbaasi 1969 sayfa 101 Mehmet Onder Efsane destan ve oykuleriyle Anadolu kentleri Milliyet Yayinlari 1989 sayfa 223 a b Osman Bulut Farkli Tarih Dergisi 4 Sayi sayfa 1 2 Fikret Arit Kucuk fedailer Turkiye Yayinevi 1962 sayfa 69 a b Hulusi Yetkin Gaziantep Turkculugunun bayrak sehidi Sahin Bey Gaziantep Kultur Derneǧi Kitap ve Buroṣur Yayinlari 1970 sayfa 84