Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birleşik İsrail Krallığı Tanah'ta anlatıldığı üzere İsrail topraklarında MÖ 1050 ve MÖ 930 yılları arasında var olmuş bir birleşik monarşiydi.
Ön bilgi
Tanah'a göre, birleşik krallık çağından evvel İsrailoğulları denen on iki kabile konfederasyon şeklinde yaşıyorlardı. MÖ 1025 civarında dış tehditler yüzünden İsrail Krallığını oluşturdular. Dönemin liderlerinden olan hakim Samuel MÖ 1020'de Bünyamin kabilesinden Şaul ben Kiş'i krallığın başına getirtti. Onun ardından gelen Kral Davud (David olarak da bilinir) döneminde (MÖ 1006) ise krallık en güçlü dönemini yaşadı.
Davud, (Şaul'un ardından geçici krallık yapan Ish-bosheth sayılmazsa) ülkenin ikinci kralı oldu ve Kudüs'ü başkent ilan etti. Bundan evvel, Şaul'un döneminde başkent , Ish-bosheth'in zamanında ise başkent Mahanaim idi. Davud'in krallığının ilk yedi yılında ise başkent Hebron'du.
Şaul'den sonra Davud İsrail kabilelerini tekrar birleştirmeyi başardı. Güçlü askerî birlikler kurup Filistiler gibi bölgedeki azılı düşmanlarını yendi ve sınırlarını güvence altına aldı. Davud'un zamanında birleşik İsrail Krallığı askeri anlamda üstünlük kurup refah içinde yaşadı.
MÖ 930'da ülke kuzeyde İsrail Krallığı ve güneyde Kudüs'ü içine alan Yehuda Krallığı olmak üzere ikiye bölündü.
Tarih
Monarşi ve tanahsal kronoloji
Birleşik monarşinin dört kralı oldu: Bünyamin kabilesinden Şaul ben Kiş, Şaul'un oğlu Ishbaal (Ishbosheth), Şaul'un damadı Yehuda kabilesinden Davud, Davud'un oğlu Şelomo (Süleyman peygamber).
Şaul'un döneminde başkent iken ardından gelen Ishbaal'in İsrail'inde başkent ve Davud'in Yehuda'sında başkent Hebron'du. Davud krallığı tekrar birleştirince başkenti Kudüs yaptı. Tanah'ta konuyla ilgili bölümlerin başlangıcında başkentin Şiloh olarak görüldüğünden bahseder; yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda da Şiloh'un dini başkent olma ihtimali üzerinde durulur.
Birleşik Monarşinin Kökenleri
Tevrat metinlerine göre, Birleşik Monarşi, daha önce parçalanmış İsrailli konfederal kabileleri birleştirip yönetmeye yönelik halk arasında artan fikirle ortaya çıkmıştır. Artan Filistinli ve komşu kabilelerin baskıları, İsraillilerin birleşmelerine zorlamıştır.
İç Savaş
Birinci Samuel Kitabına göre, Tanrı'ya karşı çıkmasından dolayı, Şaul'un hükümranlığı düştü ve krallığı başka hanedanlığa verildi. Bazı belgeler Şaul'un sadece iki yıl hükmettiğini söyler.[] Bazı el yazmaları ise bunu kırk iki yıl olarak gösterir.[] Kutsal kitaba göre, Şaul, Filistinlilerle gerçekleşen bir savaşta yaşamını yitirir.
Davut ve Şaul aralarındaki hüsumetten dolayı düşman olur. Kaynaklara göre, Şaul'un oğlu Yonathan ve Şaul'un kızı Mihal, Davut'a Şaul'dan kaçması için yardım ettiler. Bu yardım, Şaul'un ölümünden kısa bir dönem önce yumuşamayı sağladı.
Şaul'un varisi İşbaal, İsrail'in yönetimini üstlenir Samuel kitabına göre ve öldürülmeden önce, iki yıl hükmeder. Sadece Yehuda kralı olan Davut, İşbaal'in yerine Kral olarak atandı. Bazı Kutsal kitap bilimcilerine göre, İşbaal'in öldürülmesinden Davut sorumluydu ve isyanlara karşı duruş göstermesi de bu sorumluluğu örtbas etmek istediğindendi.
İsrailli isyancılar, Davut'un oğlu Abşalom'u yeni kral olarak atarlar. Kutsal kitaba göre, İsrailli isyancılar Yehuda'yı ele geçirir ve Davut'u Ürdün'e sürgüne yollarlar. Samuel kitabına göre, daha sonra Davut karşı bir saldırı yapar ve kazanır. Bu esnada oğlu Abşalom'u yitirir. Yehudayı aldıktan sonra, İsrail üzerinde gücünü tekrar kazanır. Daha sonralarda birçok İsrailli isyan ortaya çıkar ve Davut bunların hepsini bastırır.
Altın Çağ
Tanah'a göre, Davut sonunda Yehuda ve İsrail'i birleştirmeyi başarır. Bazı modern arkeologlar, iki farklı kültürün ve iki farklı coğrafyanın devam ettiğini ve eğer bir politik birleşmişlik varsa bile bunun pratikte, iki millet arasındaki ilişkilerde hiçbir farklılığa neden olmadığına inanır. Davut, Yehuda ve İsrail düşmanlarına karşı birçok başarılı askeri müdahalelere girişti ve Filistinliler gibi husumetli olduğu birçok komşusunu uzakta tutmayı başardı. Böylece güvenli sınırlar oluşturdu. Kral Davut hükümdarlığında, İsrail, krallıktan imparatorluğa yükseldi ve etki alanı, askeri ve politik olarak, Orta Doğu'da büyüdü. Birçok küçük ticari çıkarların olduğu devleti kontrol etmekteydi. İmparatorluk sınırları Akdeniz'den Arap çölüne, Kızıl Deniz'den Fırat Nehri'ne kadar uzadı. Davut'un ölümünden sonra, yerine Şlomo geçti. Şlomo krallığı, kendinden büyük olan abisi Adoniya'nın elinden hoş görülmeyen bir şekilde aldı ve sonra onu öldürdü. Adına (Barış) yakışır bir şekilde, Şlomo hükümdarlığı esnasında, millet daha önce görmediği barışı yaşadı. Birçok bilim insanı Şlomo'yu erdem sahibi bir lider olarak görmez.
Şelomo birçok büyük şehri yeniden inşa etti. Bunların içinde kazılarla kanıtlanmış, Megiddo, Hazor ve Gezer şehirleri de vardır. Davut ve Şlomo, kutsal kitaba göre, Sur kralıyla güçlü ilişkiler kurdu. Bunun karşılığında Sur'a toprak verdiler. Hem Davut hem de Şlomo, Sur'dan zanaatkar, vasıflı işçi, para, mücevher ve diğer ürünler aldılar. Davut Sarayı ve Şlomo Tapınağı, Sur'dan getirilenlerle yapıldı.[]
Birleşik Monarşinin Sonu
Şlomo'nun ölümünden sonra, kuzeyde on kabileden oluşan kısım, güneyde Kudüs tarafından domine edilen kesim ve güney kabileleri arasındaki gerilim kaynama noktasına ulaştı. Şlomo'nun yerine geçen Rehoboam, kuzeyin ekonomik şikayetleriyle düzgün ilgilenemediğinde, birleşik monarşi, kuzeyde İsrail Krallığı ve güneyde Yehuda üzere ikiye ayrıldı. Kuzey İsrail Krallığı, milattan önce 722 yılına kadar özgürce ayakta kaldı. Daha sonra Asur İmparatorluğu tarafından işgal edildi. Güney Yehuda Krallığı ise milattan önce 586 yılına kadar ayakta kaldı. Babil İmparatorluğu M.Ö. 586'da işgal etti.
Tarihçiler eski kronolojilerden yeni kronolojilerden ise 'in kaynaklarını kullanırlar. Aşağıdaki listedeki bütün tarihler MÖ'dir
| Albright | Galil | İsmi | Krallık unvanı ve şekli | Notlar |
|---|---|---|---|---|
|
| ||||
| 1021–1000 | 1030–1010 | Şaul | שאול בן-קיש מלך ישראל Şaul ben Kiş, Melech Ysra'el | Savaşta öldü |
| 1000 | 1010–1008 | Ishbaal (Ish-bosheth) | איש-בשת בן-שאול מלך ישראל Işba'al ben Şaul, Melech Ysra'el | öldürüldü |
|
| ||||
| 1000–962 | 1008–970 | Davud | דוד בן-ישי מלך ישראל Davud ben Yişay, Melech Ysra’el | Şaul'un damadı, Ish-bosheth'in kayınbiraderi |
| 962–922 | 970–931 | Şelomo | שלמה בן-דוד מלך ישראל Şelomo ben Davud, Melech Ysra'el | Davud ile 'nın oğlu, yarı kardeşi 'a karşı taht mücadelesi verdi |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birlesik Israil Kralligi Tanah ta anlatildigi uzere Israil topraklarinda MO 1050 ve MO 930 yillari arasinda var olmus bir birlesik monarsiydi On bilgiTanah a gore birlesik krallik cagindan evvel Israilogullari denen on iki kabile konfederasyon seklinde yasiyorlardi MO 1025 civarinda dis tehditler yuzunden Israil Kralligini olusturdular Donemin liderlerinden olan hakim Samuel MO 1020 de Bunyamin kabilesinden Saul ben Kis i kralligin basina getirtti Onun ardindan gelen Kral Davud David olarak da bilinir doneminde MO 1006 ise krallik en guclu donemini yasadi Davud Saul un ardindan gecici krallik yapan Ish bosheth sayilmazsa ulkenin ikinci krali oldu ve Kudus u baskent ilan etti Bundan evvel Saul un doneminde baskent Ish bosheth in zamaninda ise baskent Mahanaim idi Davud in kralliginin ilk yedi yilinda ise baskent Hebron du Saul den sonra Davud Israil kabilelerini tekrar birlestirmeyi basardi Guclu askeri birlikler kurup Filistiler gibi bolgedeki azili dusmanlarini yendi ve sinirlarini guvence altina aldi Davud un zamaninda birlesik Israil Kralligi askeri anlamda ustunluk kurup refah icinde yasadi MO 930 da ulke kuzeyde Israil Kralligi ve guneyde Kudus u icine alan Yehuda Kralligi olmak uzere ikiye bolundu TarihMonarsi ve tanahsal kronoloji Birlesik monarsinin dort krali oldu Bunyamin kabilesinden Saul ben Kis Saul un oglu Ishbaal Ishbosheth Saul un damadi Yehuda kabilesinden Davud Davud un oglu Selomo Suleyman peygamber Saul un doneminde baskent iken ardindan gelen Ishbaal in Israil inde baskent ve Davud in Yehuda sinda baskent Hebron du Davud kralligi tekrar birlestirince baskenti Kudus yapti Tanah ta konuyla ilgili bolumlerin baslangicinda baskentin Siloh olarak goruldugunden bahseder yapilan arkeolojik calismalar sonucunda da Siloh un dini baskent olma ihtimali uzerinde durulur Birlesik Monarsinin KokenleriTevrat metinlerine gore Birlesik Monarsi daha once parcalanmis Israilli konfederal kabileleri birlestirip yonetmeye yonelik halk arasinda artan fikirle ortaya cikmistir Artan Filistinli ve komsu kabilelerin baskilari Israillilerin birlesmelerine zorlamistir Ic SavasBirinci Samuel Kitabina gore Tanri ya karsi cikmasindan dolayi Saul un hukumranligi dustu ve kralligi baska hanedanliga verildi Bazi belgeler Saul un sadece iki yil hukmettigini soyler kaynak belirtilmeli Bazi el yazmalari ise bunu kirk iki yil olarak gosterir kaynak belirtilmeli Kutsal kitaba gore Saul Filistinlilerle gerceklesen bir savasta yasamini yitirir Davut ve Saul aralarindaki husumetten dolayi dusman olur Kaynaklara gore Saul un oglu Yonathan ve Saul un kizi Mihal Davut a Saul dan kacmasi icin yardim ettiler Bu yardim Saul un olumunden kisa bir donem once yumusamayi sagladi Saul un varisi Isbaal Israil in yonetimini ustlenir Samuel kitabina gore ve oldurulmeden once iki yil hukmeder Sadece Yehuda krali olan Davut Isbaal in yerine Kral olarak atandi Bazi Kutsal kitap bilimcilerine gore Isbaal in oldurulmesinden Davut sorumluydu ve isyanlara karsi durus gostermesi de bu sorumlulugu ortbas etmek istedigindendi Israilli isyancilar Davut un oglu Absalom u yeni kral olarak atarlar Kutsal kitaba gore Israilli isyancilar Yehuda yi ele gecirir ve Davut u Urdun e surgune yollarlar Samuel kitabina gore daha sonra Davut karsi bir saldiri yapar ve kazanir Bu esnada oglu Absalom u yitirir Yehudayi aldiktan sonra Israil uzerinde gucunu tekrar kazanir Daha sonralarda bircok Israilli isyan ortaya cikar ve Davut bunlarin hepsini bastirir Altin CagTanah a gore Davut sonunda Yehuda ve Israil i birlestirmeyi basarir Bazi modern arkeologlar iki farkli kulturun ve iki farkli cografyanin devam ettigini ve eger bir politik birlesmislik varsa bile bunun pratikte iki millet arasindaki iliskilerde hicbir farkliliga neden olmadigina inanir Davut Yehuda ve Israil dusmanlarina karsi bircok basarili askeri mudahalelere giristi ve Filistinliler gibi husumetli oldugu bircok komsusunu uzakta tutmayi basardi Boylece guvenli sinirlar olusturdu Kral Davut hukumdarliginda Israil kralliktan imparatorluga yukseldi ve etki alani askeri ve politik olarak Orta Dogu da buyudu Bircok kucuk ticari cikarlarin oldugu devleti kontrol etmekteydi Imparatorluk sinirlari Akdeniz den Arap colune Kizil Deniz den Firat Nehri ne kadar uzadi Davut un olumunden sonra yerine Slomo gecti Slomo kralligi kendinden buyuk olan abisi Adoniya nin elinden hos gorulmeyen bir sekilde aldi ve sonra onu oldurdu Adina Baris yakisir bir sekilde Slomo hukumdarligi esnasinda millet daha once gormedigi barisi yasadi Bircok bilim insani Slomo yu erdem sahibi bir lider olarak gormez Selomo bircok buyuk sehri yeniden insa etti Bunlarin icinde kazilarla kanitlanmis Megiddo Hazor ve Gezer sehirleri de vardir Davut ve Slomo kutsal kitaba gore Sur kraliyla guclu iliskiler kurdu Bunun karsiliginda Sur a toprak verdiler Hem Davut hem de Slomo Sur dan zanaatkar vasifli isci para mucevher ve diger urunler aldilar Davut Sarayi ve Slomo Tapinagi Sur dan getirilenlerle yapildi kaynak belirtilmeli Birlesik Monarsinin SonuSlomo nun olumunden sonra kuzeyde on kabileden olusan kisim guneyde Kudus tarafindan domine edilen kesim ve guney kabileleri arasindaki gerilim kaynama noktasina ulasti Slomo nun yerine gecen Rehoboam kuzeyin ekonomik sikayetleriyle duzgun ilgilenemediginde birlesik monarsi kuzeyde Israil Kralligi ve guneyde Yehuda uzere ikiye ayrildi Kuzey Israil Kralligi milattan once 722 yilina kadar ozgurce ayakta kaldi Daha sonra Asur Imparatorlugu tarafindan isgal edildi Guney Yehuda Kralligi ise milattan once 586 yilina kadar ayakta kaldi Babil Imparatorlugu M O 586 da isgal etti Tarihciler eski kronolojilerden yeni kronolojilerden ise in kaynaklarini kullanirlar Asagidaki listedeki butun tarihler MO dir MO 830 ler Yehuda Kralligi Israil Kralligi Edom Kralligi Sam Kralligi Aramean kabileleri Asur Imparatorlugu Arubu kabileleri Nabatu kabileleriAlbright Galil Ismi Krallik unvani ve sekli Notlar1021 1000 1030 1010 Saul שאול בן קיש מלך ישראל Saul ben Kis Melech Ysra el Savasta oldu1000 1010 1008 Ishbaal Ish bosheth איש בשת בן שאול מלך ישראל Isba al ben Saul Melech Ysra el olduruldu1000 962 1008 970 Davud דוד בן ישי מלך ישראל Davud ben Yisay Melech Ysra el Saul un damadi Ish bosheth in kayinbiraderi962 922 970 931 Selomo שלמה בן דוד מלך ישראל Selomo ben Davud Melech Ysra el Davud ile nin oglu yari kardesi a karsi taht mucadelesi verdiAyrica bakinizIsrail Kralligi Kuzey Yehuda Kralligi Tarihteki Yahudi devletleriKaynakca a b Who Wrote the Bible by Richard Elliott Friedman