İsrail tarihi, modern İsrail Devleti'nin tarihini ve İsrail topraklarındaki Yahudilerin tarihini içerir. Modern İsrail’in coğrafi büyüklüğü kadar ya da Kosta Rika’nın yarısı kadar küçüktür. Devletin bulunduğu alan, kabaca, antik İsrail ve Yehuda Krallıklarının bulundukları yerdir. İsrail'de konuşulan İbranicenin ve İbrahimi (Semavi) dinlerin doğduğu yerdir. Önce Yahudilik ve sonra Hristiyanlık, İslam, Dürzilik ve Bahailik inançlarına ait kutsal alanlar barındırır.
Çeşitli imparatorlukların egemenliği altına girmesine ve farklı birçok etnik unsura ev sahipliği yapmasına rağmen, kadar, antik İsrail ağırlıklı olarak Yahudi’ydi. Sonrasında, Galilee hariç, birçok bölgede Yahudiler azınlık olarak kaldı. Bölge 3. yüzyıl itibarıyla giderek artarak Hristiyanlaştı ve 7. yüzyıl fethinden 20. yüzyılın ortasına kadar Müslümanlaştı. Roma fethinden sonra, Antik İsrail bölgesi, Kutsal Filistin Toprakları olarak adlandırıldı. 1096 ve 1921 yılları arasında, bölge, Hristiyan ve Müslümanlar arasında odak savaş noktasıydı. Haçlı Seferlerinin bitiminden, 1917 İngiliz fethine kadar Mısır Memlük Sultanlığıdaki Suriye vilayetinin bir parçasıydı ve 1517 yılından sonra Yavuz Sultan Selim hükümdarlığındaki Osmanlı İmparatorluğunun bir parçası olarak kaldı.
19. yüzyılın sonlarına doğru, Avrupa’daki Yahudilere karşı zulüm, Siyonist hareketi doğurdu ve antik krallıkların bulunduğu, Filistin olarak adlandırılan bölgede Yahudilere ait bir anavatan kurulmasına yönelik uluslararası destek arttı. Suriye’nin İngilizler tarafından fethedilmesinden sonra, I. Dünya Savaşını takip eden Balfour Deklarasyonu ve Filistin mandasının kurulmasıyla birlikte, Aliyah (İsrail topraklarına diaspora Yahudilerinin geri dönmesi) arttı ve bu da Arap ve Yahudi milliyetçiliğinin çakışmasından dolayı Arap-Yahudi gerginliğinin artmasına sebep oldu. 1948 yılında İsrail Bağımsızlığının ilan edilmesiyle, Avrupa ve Müslüman ülkelerden birçok sayıda Yahudi İsrail’e göç etti ve birçok Arap da İsrail’den göç etti. Bu göçler ileride daha büyük Arap-İsrail Savaşlarına sebep olacaktı. Dünya’daki Yahudilerin 42% si günümüzde İsrail’de yaşamaktadır.
1970’lerden beri ABD, İsrail’in esas müttefiki oldu. 1979 yılında , imzalandı. 1993 yılında, İsrail, Filistin Kurtuluş Örgütü ile Birinci imzaladı ve 1994 yılında, İsrail-Ürdün Barışı imzalandı. İsrail ve Filistin arasındaki barışı gerçekleştirme üzerine devamlı devam eden çalışmalara rağmen, savaş ve çatışma İsrail ve Filistin bölgelerinde devam etmekte ve uluslararası politikada ve iki bölgenin sosyal ve ekonomik yaşamlarında hissedilmektedir. İsrail’in ekonomisi başlangıçta sosyalistti ve ülke 1970’lere kadar Sosyal-demokratlar tarafından yönetildi. Sonrası gittikçe kapitalizme ve market ekonomisine kaydı ama sosyal refah sisteminin bazı özelliklerini korudu.
Tarih boyunca çeşitli Yahudi devletler doğmuştur. Başlangıçta, Musa önderliğinde Mısır'dan çıkan İsrailoğulları Kenan topraklarına yerleşti. Uzun yıllar yan yana yaşayan İsrailoğulları'nın on iki kavmi birbirlerinden bağımsız olarak yaşıyordu. Dışarıdan gelen tehditler karşısında Şaul'un krallığı altında bu on iki kavim birleşip MÖ 1050'de İsrail Krallığı adında tarihte ilk defa bir Yahudi devleti kurdu. Davud ve Süleymanın da krallığını yaptığı bu devlet, Süleyman'ın MÖ 930'da ölümünden sonra ikiye bölündü. Kuzeydeki on kabile Jeroboam önderliğinde İkinci İsrail Krallığı'nı kurarken, güneydeki iki kabile ise Süleyman'ın oğlu Rehoboam liderliğinde Yehuda Krallığı'nı devam ettirdi. İkinci İsrail Krallığı, MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. Yehuda'nın varlığı ise MÖ 586 yılında Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'na yenik düşünce son buldu. Babillilerin bölgeyi fethiyle Kudüs Tapınağı yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü. Tekrar geri gönderilen Yahudiler MÖ 140 ile MÖ 37 arası bağımsızlıklarını Haşmonayim Krallığı olarak ilan ettilerse de bu bağımsızlık uzun sürmedi ve Roma İmparatorluğu altında 70 yılına kadar özerk kaldılar. 132 yılında çıkan Bar Kohba İsyanıyla tekrar bağımsız bir İsrail devleti kuran Yahudiler iki sene sonra bu devleti kaybettiler. Tekrar bir Yahudi devleti kurma hayaliyle yaşayan Yahudiler bu rüyaları için yaklaşık iki bin sene beklemek zorunda kaldılar ve bu hayalleri 14 Mayıs 1948'de İsrail'in kurulmasıyla gerçekleşti.
Yahudi tarihi ve İsrail
Tanah'ın Tekvin kitabına göre İbrahim'in, adı sonradan İsrail olacak olan Yakup adında bir torunu vardı. İsrail'in on iki oğlu, "İsrailoğulları"nı oluşturan on iki kabilenin atalarıydı. Yehuda, İsrail'in dördüncü oğluydu.
Antik Dönem
Tarih öncesi
2,6 ve 0,9 milyon yıl önce, , Afrika'dan Akdeniz'e dört bölümde yayıldıkları ve kültürel olarak birbirinden farklı oldukları bilinir. Bu ilk insanlardan kalan çakmak taşından yapılmış insan yapımı gereçler, günümüz İsrail Devleti’nin sınırlarında keşfedildi. Bu yerlerin arasında, Afrika'dan sonra Dünya’da en eski taştan aletlerin bulunduğu Yiron vardır.
Karmel sıradağlarından ve ilk modern insan ve İlkel insan kalıntıları bulundu. Bu kalıntıların içinde, daha sonra Tabun 1 olarak adlandırılan, İlkel bir kadın iskeleti bulundu ve günümüzde bu fosil, bulunan en önemli insan fosillerinden biri olarak bilinmektedir.
El-Tabun’daki kazılar, bölgedeki en uzun stratigrafik kaydı oluşturdu ve bu kayıt 600.000 ya da daha fazla yıllık insan faaliyetlerini ortaya çıkardı.Paleolitik çağın en eski döneminden günümüze, insanların evrimini gösterdi.
İlk İsrailoğulları (MÖ 1200 – MÖ 950)
Kayıtlarda ilk İsrail (ysriar) adı, MÖ 1209'da Mısır Firavunu Merenptah adına dikilen Merneptah Steli'nde geçmektedir: "İsrail çöp serdi; tohumları bundan sonra yok.", "İsrail"in, dağlıkların ortasında kültürel ve muhtemelen siyasi bir varlık olarak fakat organize devletten çok etnik grup olarak görüldüğünü belirtir.
İsrailoğullarının ataları arasında, Kenan topraklarında yaşayan Samilerin ve Deniz Kavimlerinin olabileceği düşünülür. McNutt'a göre, muhtemelen 1. Demir Çağ döneminde, nüfus kendini 'İsrailoğulları' olarak tanımlamaya başlamıştır; kendilerini Kenanlılardan farklı olarak görmeye başlamaları, karışık evlilik yapmama, aile ağacına verilen önem ve dinin farklılığından anlaşılır.
Köylerde, çiftçilik ve hayvancılıkla kendi kendilerine yeten en fazla 300 veya 400 kişi yaşıyordu. ekonomik değiş tokuş yaygındı. Küçük yerleşim birimlerinde dahi yazı yazma bilinmekte ve kayıtlar tutulmaktaydı. Arkeolojik kanıtlar köyvari merkezli toplumların varlığını göstermektedir fakat kaynakları sınırlı ve nüfusları azdı.
İsrail ve Yehuda (~MÖ 1200 - MÖ 576)
Tanah'ta Yahudilerin, başkenti Gazze olan Filistlerle sürekli savaş halinde oldukları anlatılır.
MÖ 930'larda krallık, güneyde Yahudi Krallığı ve kuzeyde İsrail Krallığı olarak ikiye bölündü.
İsrailli Ahab ile Şamlı II. Ben Hadad arasındaki ittifak, Asurluların akınlarını püskürtmeyi başardı ve MÖ 854'te 'ndan zaferle çıkıldı. En nihayetinde İsrail Krallığı, Asur Kralı III. Tiglat-Pileser tarafından MÖ 750'lerde yıkıldı. Filistlerin krallığı da yıkıldı. Asurlular, İsrail Krallığı'ndaki kabilelerin çoğunu sürgüne gönderdi; bu kabilelere "Kayıp On Kabile" denir. Samiriler, Asur istilasından sağ kalan İsraillilerin soyundan geldiğini iddia eder. İsrail'in MÖ 724 - MÖ 722 yılları arasında gerçekleşen ayaklanması, II. Sargon'un Samarya'yı kuşatıp fethetmesiyle bastırıldı.
Asur Kralı Sanherib, Yehuda'yı fethetmeyi denediyse de başaramadı. 'nda Yehuda'nın cezalandırılıp terk edildiği yazılıdır.
Klasik Dönem (Milattan önce 538-636)
Babil yönetimi (Babil Tutsaklığı)
Asur İmparatorluğu, MÖ 612'de Medler ve Keldaniler tarafından yıkıldı. MÖ 586'da, Babil Kralı Nebukadnezar, Yehuda'yı fethetti. Tanah'a göre, Süleyman Mabedi'ni yıktı ve Yahudileri sürgüne gönderdi.
Pers ve Helen yönetimleri
MÖ 538'de Büyük Kiros, Babil'i fethedip imparatorluğu eline geçirdi. Kiros bir bildiri yayınlayıp (aralarında Yehudalıların da bulunduğu) zaptedilmiş uluslara özgürlüklerini iade etti. Tanah'a göre, 50.000 Yehudalı önderliğinde Yehuda'ya geri dönüp tapınağı ikinci kez inşa etti. Her ne kadar Yahudi olmayanlar bunu engellemeye çalıştıysa da, MÖ 456'da 5000 kişilik Yehuda'ya dönen ikinci bir grubun önderliğini Ezra ve yaptı.
MÖ 333'te Büyük İskender, Ahameniş İmparatorluğu'nu yenip toprakları eline geçirdi. Bu zamandan sonra Tanah Yunancaya tercüme edilmeye başlandı (Septuagint). İskender'in ölümünün ardından, fethedilmiş topraklar üzerinde, İskender'in generalleri hak talep edip aralarında çatıştı. Yehuda, Selevkos İmparatorluğu ile arasında sınır oluşturdu ve en nihayetine Selevkos'a dahil edildi.
MÖ 2. yüzyılda, Selevkos İmparatorluğu'nun hakimi , Yahudiliği ortadan kaldırıp Helenistik din getirmeye çalıştı. Bu durum, MÖ 174 - MÖ 135 arasında süren Makkabi isyanına sebep oldu. Yehuda Makkabi tarafından liderliği üstlenilen ayaklanmadan zaferle dönüş bugün Hanuka bayramı olarak kutlanır. isyan ve Yunan hakimiyetinin son buluşu anlatılır. Bir Yahudi partisi olan Hasidaniler hem Helenizm'e hem de ayaklanmaya karşıydı fakat en sonunda desteklerini Makkabilerden yana kullandılar. Modern yorumlamalar bu dönemde yaşananları, zamanın Helenistik Yahudileriyle Ortodoks Yahudileri arasında bir iç savaş olarak tanımlar.
Haşmonayim Hanedanlığı
İçinde Farisiler, Sadukiler ve Esseniler sosyal akımlarını barındıran Haşmonayim hanedanlığı Yahudiye'ye hükmetti. Helenistik uygarlıkla mücadele etmek için Farisiler, muhtemelen dünyadaki ilk erkek din eğitim programını yürürlüğe sokup buluşma evlerinde halkı eğitti. Böylece Rabinik Yahudilik doğdu. Adalet işleri, başkanına (başkan) denilen Sanhedrin'in elindeydi. Nasi'nin dini yetkileri zamanla Tapınağın kaydı; bu kişi aynı zamanda Haşmonayimlerin kralıydı.
MÖ 125'te Haşmonayim Kralı Yohanan Hurkanus, Edom'u zaptedip dinlerini zorla Yahudiliğe geçirdi. Bu Yahudiliğe döndürmek için atılan, bilinen ilk ve tek girişimdir. MÖ 64 yılında Romalı Kral Pompey, Suriye’yi fethetti ve Kudüs’teki Haşmonayim sivil savaşına karıştı. MÖ 47 yılında, Julius Sezar ve Kleopatra’nın hayatları, Kral İkinci Hirkanus’un gönderdiği bir Yahudi bölüğü tarafından kurtarıldı. Bölüğü kumanda eden ’in sonraki nesli, Seza tarafından Yehuda kralları olarak seçildi.
Herod Krallığı
MÖ 64'te, Roma generali Pompey Yahudiye'yi fethetti. Kudüs'teki Yahudi Tapınağı, Roma İmparatorluğu'nda, içinde imparatorun tasviri olmayan tek dini yapıydı.
MÖ 37 - MS 6 yılları arası, Edom soyundan gelen Herod hanedanı, Yahudi-Roma uydu krallığı olarak Yahudiye'ye hükmetti. Hirodes, tapınağı büyük ölçüde genişletip, bu zamanda dünyanın en büyük tapınağı haline getirdi. Şöhretinin aksine, önderliğindeki Rabinik Yahudiliğin Tapınak rahipliği ün kazandı.
Roma Hakimiyeti
Hristiyanlık öncesi Roma (MÖ 64 - MS 324)
Yehuda, MÖ 6 yılında Yehuda tetrarşisinden, Roma bölgesine alınarak, bir Roma şehri yapıldı. Gelecek yıllarda, her ne kadar zenginlik içinde yaşasalar da, toplum, Greko-Roman ve Yahudi nüfusu arasındaki gerginliği yaşadı.
64 yılında, Hahambaşı Yeşua ben Gamla, bir dini gereksinim olarak, Yahudi çocukların 6 yaşından itibaren okuma yazma öğrenmeleri gerektiğini öne sürdü ve bu yeni yöntem, takip eden yüzyıllar boyunca Yahudi gelenekleri arasına yerleşti.
66 yılında Yahudiyeli Yahudiler ayaklanıp yeni krallıklarına "İsrail" adını verdi. Bu ayaklanma, 'ı savunma çabaları, 70 yılındaki Kudüs kuşatması ve liderliğinde ayakta kalan son Masada savunması, Yahudi önder ve tarihçi Josephus tarafından aktarılmıştır. Kudüs'ün büyük bir kısmı ve Tapınak harabeye döndü.
Yahudi ayaklanması sırasında, bu zamanda Yahudiliğin bir sekti olan Hristiyanlar Yahudiye'yi terk etti. Sadukilerin tapınak rahipliğine muhalif olan rabinik/Farisi akımı, liderliğiyle Romalılarla barış yapınca sağ kurtuldu.
115'ten 117'ye, Libya, Mısır, Kıbrıs, Kürdistan ve Lod'daki Yahudiler Roma'ya karşı ayaklandı. Olaylar sonucunda çok sayıda Romalı ve Yahudi katledildi. Kıbrıs'ın nüfusu büyük oranda azaldı ve Yahudilerin orada yaşaması yasaklandı.
131'de İmparator Hadrianus Kudüs'ün adını "Aelia Capitolina" olarak değiştirip eski tapınağın bulunduğu yere bir Jüpiter Tapınağı inşa ettirdi. Arapların bölgeyi fethine kadar sürecek zaman içinde Yahudilerin Kudüs'e girmesi yasaklandı ve Yahudiye'nin adı Palestina olarak değiştirildi; bir bölgenin adını değiştirmeye sebep veren başka bir ayaklanma gerçekleşmedi. Türkçe ve Arapçadaki "Filistin" adı bu isimden türemiştir.
132'den 136'ya kadar, Yahudi lider Şimon Bar Kohba, Romalılara karşı gerçekleştirdiği ayaklanma sonrasında ülkeye tekrar "İsrail" adını verdi. Daha çok bilinen ve daha iyi belgelenmiş olan 70 yılı ayaklanmasına kıyasla Bar Kohba isyanı Romalılara muhtemelen daha büyük sorunlar yaşatmıştır. Hristiyanlar ayaklanmaya katılmayı reddetti ve bu noktadan sonra Yahudiler tarafından Hristiyanlık ayrı bir din olarak kabul edilmeye başlandı. En nihayetinde ayaklanma İmparator Hadrianus tarafından bastırıldı.
Tam olarak kesin olmamasına rağmen, ayaklanma sürecinde rabinik kurul hangi kitapların Tanah'ta yer alacağına karar vermiştir.
Bar Kohba ayaklanması bastırıldıktan sonra Yahudileri Romalılara karşı temsil etmesi için Romalılar hanedanını seçmiştir. Bu hanedandan en bilineni Rabi Yehuda HaNasi'dir. Yahudi okulları dinadamları üretmeye devam etti ve bunlardan en başarılıları Sanhedrin üyesi oldular. Yahudilikte önemli bir metin olan Mişna bu dönemde tamamlandı.
Bar Kohba isyanında önce Celile'deki nüfusun 2/3'ü ve sahil nüfusunun 1/3'ü Yahudiydi. Fakat, 3. yüzyılda zulümler ve Roma İmparatorluğu'nu etkileyen ekonomik kriz nedeniyle Yahudiler Filistin'den daha hoşgörülü olan Pers Sasani İmparatorluğu'na göç etti ve Babil bölgesindeki Yahudi cemaati kalkındı.
Hristiyan Roma ve Bizans hakimiyeti (324-636)
4. yüzyılın başında Konstantinopolis Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti oldu ve Hristiyanlık resmî din olarak kabul edildi. Kudüs (Jerusalem) adı şehre geri getirildi ve bir Hristiyan şehri oldu. Yahudilerin Kudüs'te yaşaması halen yasak olmasına rağmen ziyaret etmelerine izin veriliyordu; bu dönemde, Tapınak'tan arda kalan Ağlama Duvarı kutsallık kazandı.
351-2'de, yozlaşmış Roma valisine karşı . 362'de, son pagan Roma İmparatoru Julianus, Yahudi Tapınağı'nı tekrar inşa etmeye niyetlendiyse de 363'te Perslere karşı verdiği savaşta ölünce proje devam etmedi.
Roma İmparatorluğu ikiye bölününce bölge, Bizans İmparatorluğu olarak bilinen Doğu Roma İmparatorluğu'nun bir parçası oldu. Bizans'a (Yunan) Ortodoks Kilisesi hakimdi. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu yıkılınca Filistin'e Hristiyan göçü başladı ve Hrsitiyanlar Filistin'de çoğunluğu ele geçirdi. Yahudilerin toplam nüfusa oranı %10-15'ti. Yahudilik, Hristiyanlık dışında hoşgörülen tek dindi fakat Yahudilerin yeni ibadet yerleri inşa etmesi, devlet bürolarında iş sahibi olması ve köle edinmesi yasaktı. Bu dönemde iki Samiri ayaklanması baş gösterdi.
Bu zamanda İsrail'de yazılan kutsal Yahudi metinleri Gemara (400), Kudüs Talmudu (500) ve 'ydı.
Prokopius'a göre, 533'te general Belisarius, Yahudi tapınağı hazinesini Roma'dan alan Vandallardan geri aldı.
Son Bizans-Sasani Savaşı sırasında 611'de Sasaniler Bizans'ı işgal etti ve uzun süren kuşatmanın ardından II. Hüsrev, Yahudilerin yardımıyla Kudüs'ü ele geçirdi; yardım edenler arasında muhtemelen Yemen'deki Yahudi Himyar Krallığı da yer almaktaydı. 617'ye kadar, yönetilmek için Kudüs Yahudilere bırakıldı. Bizans İmparatoru Herakleios, Yahudilere haklar tanınacağını belirtip onların desteğini alarak Persleri yendi fakat ardından verdiği sözden geri adım atan imparator, Filistin'i ele geçirdikten sonra bir fetva yayınlayıp Yahudiliği Bizans İmparatorluğu'nda yasakladı. (Mısırlı) Koptik Hristiyanlar, bozulan yeminin sorumluluğunu aldı ve bugün dahi bunun anısına oruç tutmaktadırlar. Bizans'tan kaçan Yahudiler Baltık bölgesine ve soylularla halkının bir kısmının Yahudiliğe geçtiği Hazar Kağanlığı'na yerleştiler.
Orta Çağ
Arap hakimiyeti (636-1096)
İslami geleneğe göre 620 yılında Muhammed, bugün Tapınak Dağı olduğu kabul edilen "en uzaktaki camiye" Mekke'den bu uzak mescide (Arapça aksa=uzak anlamındadır) indirildi ve aynı gece geri döndü. 634-636'da Araplar Filistin'i fethetti ve böylece Yahudilerin Kudüs'te yaşama yasağı kalktı. Bunun ardından gelen birkaç asır içinde bölgedeki çoğunluk Hristiyanlardan Müslümanların eline geçti.
636'dan Haçlı Seferlerinin başlamasına kadar Filistin önce Medine merkezli Dört Halife, ardından Şam merkezli Emevi Halifeliği ve sonra da Bağdat merkezli Abbasi Halifeliği tarafından yönetildi. Emevi halife Abdülmelik (685-805) 691'de Tapınak Dağı'nda Kubbetü's-Sahre'yi inşa ettirdi. Yahudilere göre burada Başlangıç Taşı bulunmaktadır ve bu Yahudilikteki en kutsal sitedir. Bu dönemde Tapınak Dağı'ndaki ikinci bina olan Mescid-i Aksa 705 yılında yapıldı.
Haçlılar hakimiyeti (1099 - 13. yüzyıl)
Haçlılar zamanında Filistin'deki Müslümanlar ile Yahudiler ayrım gözetmeksizin ya katledildiler ya da köle olarak satıldılar. Haçlıların Yahudileri katletmesi, seferleri sırasında Avrupa'da başladı ve Kutsal Topraklarda devam etti. Ortodoks Aşkenaz Yahudileri bugün dahi Haçlılar sebebiyle ölenler nedeniyle okurlar.
1187'de Eyyubi Sultan Selahaddin, Hıttin Muharebesi'nde Haçlıları yenip Kudüs'ü ve Filistin'in büyük bir kısmını eline geçirdi. Haçlılar, Akka merkezinde güçsüz bir devlet olarak bir asır daha hayatta kalmayı başardı.
1260'tan 1291'e kadar bu bölge Moğol işgalcileriyle Memlûk Sultanlığı'nın cephesi haline geldi. Çatışmalar sonunda fakirleşen ülkenin nüfusu büyük oranda azaldı. En nihayetinde Mısırlı Seyfeddin Kutuz, Moğolları Ayn Calut Muharebesi'nde yenilgiye uğrattı ve ardılı Baybars, Haçlıların Akka merkezli krallığına 1291'de son verdi.
Memluk hakimiyeti (13. yüzyıl – 1517)
Mısırlı Memluk Sultanı Baybars (1260-1277) Filistin'i fethetti ve Memlukların bölgedeki hakimiyeti 1517'ye kadar sürdü. Baybars Yahudilerin, Yahudilikte en kutsal ikinci site sayılan Hebron'daki 'nda ibadet etmesini yasakladı ve bu yasak İsrail kurulana kadar, yani 7 asır boyunca devam etti.
Haçlıların yıkılmasıyla Avrupa'da Yahudilere yönelik zulümler ve Yahudilerin ülkelerinden kovulma olayları arttı. Yahudiler önce 1290'da İngiltere'den sonra da 1306'da Fransa'dan kovuldu. İspanya'da, toplumla entegre olmuş başarılı Yahudi cemaatine karşı katliamlar ve zorla din değiştirtmeler başladı. Büyük Veba Salgını'nda, Yahudiler kuyulara zehir dökmekle suçlanıp öldürüldüler.
Hristiyanların İspanya'yı fethi tamamlandıktan sonra Yahudiler İspanya'dan 1492'de ve kovuldu. Bu Yahudiler Avrupa'daki en varlıklı ve en entegre olmuş Yahudilerdi. Çoğu Yahudi Hristiyanlığa geçtiyse de, Yahudi dönmelere karşı önyargı devam etti ve bu kişiler "Yeni Dünya"ya göç etti (bkz. Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi). Kovulan İspanyol Yahudilerinin çoğu Kuzey Afrika, Polonya, Osmanlı İmparatorluğu ve İsrail'e göç etti. İtalya'da ise Yahudiler gettolarda yaşamaya zorlandılar.
Osmanlı hakimiyeti (1516-1917)
Filistin 1516-1517'de Türk Sultanı I. Selim tarafından fethedilip dört asır boyunca Halep Eyaleti'ne bağlandı.
1648-1654 yıllar arasında Ukrayna'da gerçekleşen Hmelnitski Ayaklanması sonucunda 100 binden fazla Yahudi katledildi ve bunun sonucunda sağ kalanlar İsrail'e göç etti. 1660'ta Filistin yerlisi Yahudiler, ve olaylarında katledildiler.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Filistin'i fethetmesinin ardından gerçekleşen yerli Yahudiler katledildi. 1844'te Kudüs'ün çoğunluğu Yahudiyken 1890'da şehrin mutlak çoğunluğu haline geldi fakat bölgedeki Yahudi nüfusu toplam Yahudi nüfusunun %10'undan azdı. 1890'da Filistin nüfusunun büyük kısmını Müslüman ve Hristiyan Araplar oluştururken bu topraklarda Yahudiler, Yunanlar, Dürzüler ve Bedevilerin yanı sıra diğer azınlıklar da yaşamaktaydı. Yahudi nüfusu daha çok Dört Kutsal Şehir'de yoğundu.
Siyonizm ve modern Antisemitizmin doğuşu
Avrupa'da 'yla birlikte 18. ve 19. yüzyıllarda Haskala denen Yahudi aydınlanması da başladı. Fransız Devrimi ile birlikte Yahudilere 1871'de eşitlik ve sivil haklar tanındı; bu olay Yahudiler adına antik çağlardan beri bir ilkti. Napolyon İmparatorluğu, Yahudilere verilen eşit hakları Avrupa'ya yaydı. Britanya Yahudilere eşit hakları 1856'da, Almanya ise 1871'de verdi.
Batının liberal görüşleri yayılınca yeni aydınlanan Yahudilerde ilk defa laik sınıf ortaya çıkmaya başladı ve rasyonalizm, romantisizm ve nasyonalizm gibi akımların benimsenmesine olanak sağladı.
Doğu Avrupa'da zulmün artışı
Modern ulusların ve millî kimliklerin şekillenmesi beraberinde anti-Yahudi önyargısında değişiklik getirdi. Bu zamana kadar dini olan antisemitizm bu zamandan sonra içinde ırkçı bir anlam muhafaza etmeye başladı. Yahudiler temel insan haklarından faydalanırken Rus Çarları ve Kiliseler gibi bazı gruplar güçlerini zamanla yitirmeye başladı; kolay hedef olan Yahudiler bu grupların içinde bulunduğu zor durumlarda komplo teorileriyle suçlandı.
19. yüzyılda çoğu Yahudi Rus İmparatorluğu'nda yaşamaktaydı. Her ne kadar 1790'larda Yahudiler Rusya'dan kovulduysa da, imparatorluğun genişlemesiyle elde edilen Doğu Avrupa topraklarında büyük Yahudi nüfuslarını kendi nüfuslarına eklemek zorunda kaldı. Yahudiler, kendilerine ayrılan bölümlerde (Pale) yaşamak zorundaydı.
1897'de 5 milyonluk Yahudi nüfusu toplam Pale nüfusunun %10'unu oluşturuyordu. 1827'den 1855'e kadar Rus otoriteleri altı yıllık eğitim ile Yahudilerin dinlerini zorla değiştirmeyi ve Yahudi erkek çocukların 12 yaşında askerliğe alınıp 25 yıl hizmet etmelerini kararlaştırdı. 1881 ile 1917 yılları arasında yürürlüğe kondu; böylece Yahudilerin kırsal alanlarda yaşamaları engellendi (çoğu zorla kovuldu) ve Pale'deki üniversitelere %10, Pale dışında %5 ve büyük şehirlerde %3 Yahudi öğrenci kotası getirildi. Çar Rusyası'nda devlet ve kilise, farklı nedenlerle de olsa, Yahudileri düşman olarak göstermeyi çıkarlarına uygun buldu. 1880'lerin başında hükûmet destekli organize gerçekleşti. Her sorunu Yahudilere yıkan halk Çar rejimine olan kızgınlığını yine onlardan çıkardı. Yahudilerin tıp ve hukuk okuması yasaklandı.
Antisemitizm sadece Doğu Avrupa ile sınırlı kalmadı; Almanya'da, 1882'de Dresden'de ve 1883'te Chemnitz'de düzenlendi. Fransa'da Dreyfus Olayı (1894-1906) ile birlikte antisemitizm Fransa ordusu ve hükûmetin üst kademelerine kadar yayıldı.
Doğu Avrupa'dan göç
19. yüzyılın sonlarında milyonlarca Yahudinin çoğu Doğu Avrupa'yı terkederek ABD'ye, küçük bir yüzde ise İsrail'e gitti ve bu Yahudilerin arasında tekrar bağımsız bir ulus kurma ihtimalini göz önüne alanlar da mevcuttu.
1870'te Yafa'da adıyla bir ziraat okulu tarafından kuruldu. Filistin'deki ilk modern Yahudi yerleşimi 1878'de Petah Tikva'da ve ardından 1882'de Rişon LeTsiyon'da kuruldu. Diğer yerleşim birimleri ve akımları üyeleri tarafından kuruldu. Bunu modern İbranice'nin tekrar hayata dönmesi takip etti. 'Siyonizm', dindar, laik, milliyetçi ve sosyalist gibi çeşitli görüşlere sahip Yahudileri cezbetti. Dindarların amaçları, dinleri olan Yahudilik'in kutsal mekânlarını içinde barındıran Kudüs'e ve Kenan Diyarı'na gidebilmekti, laik ve milliyetçiler Yahudi anavatanına dönmek istiyorlardı, sosyalistlerin amacıysa işçi olarak ve Kibbutzlar kurarak topraklara sahip olmaktı. Siyonizm tarihinde Yahudi göç dalgalarına aliyah denir. 1882 ile 1903 yılları arasında gerçekleşen Birinci Aliyah'ta yaklaşık 35.000 Yahudi Filistin'e taşındı.
Siyonist hareketin oluşumu
1896'da Theodor Herzl "Der Judenstaat" ('Yahudi Devleti') isimli eserini yayınlayıp Avrupa'da artan antisemitizme (ve "Yahudi Sorunu"na) çözüm sundu; çözüm bir Yahudi devleti kurmaktı. 1897'de kuruldu ve Birinci Siyonist Kongre'de amacın "uluslararası kanunlarla güvence altına alınmış Filistin'de bir Yahudi vatanı kurmak" olduğu belirtildi. Fakat, Siyonizm'e Osmanlı liderlerince şüpheyle yaklaşılınca büyük bir ilerleme kaydedilemedi.
1904 ile 1914 yılları arasında gerçekleşen İkinci Aliyah'ta 40.000 Yahudi Filistin'e yerleşti. Siyonist Örgüt Yafa'da 1908 yılında "Filistin Bürosu" kurdu ve Filistin'de sistematik Yahudi yerleşim politikası benimsendi. Göçmenlerin çoğu, Polonya'yı da içinde barındıran Rusya'daki zulümden kaçan Yahudilerdi. İlk kibbutz olan , 1909'da Rus sosyalistler tarafından kuruldu. İlk "tümüyle İbranice konuşan şehir" Ahuzat Bayit (bugünkü adıyla Tel Aviv) 1909'da kuruldu. İbranice gazete ile kitaplar basıldı ve Yahudi siyasi partileri ile işçi örgütleri kuruldu.
Birleşik Krallık Filistin Mandası
Balfour Deklarasyonu
I. Dünya Savaşı'nda Yahudilerin Almanları desteklemesinin sebebi Almanların savaş halinde olduğu Rusların esas düşman olarak görülmesiydi. İngiltere'de hükûmet, Osmanlı İmparatorluğu'nun Genç Türkler hareketi içinde "Yahudi gücü"nü hatalı şekilde bir antisemitizm olarak algılayıp çeşitli nedenlerle savaş için Yahudi desteği aradı, Amerikan Yahudilerinin desteğini güvence altına alıp Amerika'nın yanlarında yer almasını arzu etti.
Aralarında Başbakan Lloyd-George'un da bulunduğu İngiliz hükümeti Siyonizm çabalarına sıcak bakıyordu. 1917'nin sonlarında, içinde çoğunluğu Siyonist olan Yahudi lejyonu bulunan İngiliz ordusu Türkleri Filistin'den çıkardı; İngiltere Dışişleri bakanı Arthur Balfour, 'e bir mektup gönderdi. Bu mektup "Balfour Deklarasyonu, 1917" olarak bilinir. Mektupta "Filistin'de Yahudi ulusu için millî bir vatanın kurulmasına sıcak bakıldığı" ifade edildi.
1918'de, başkanı olan Chaim Weizmann, kurdu ve Filistin'e gidip Siyonizmin amaçlarını tanıttı.
Birleşik Krallık Filistin Mandası (1917-48)
Birleşik Krallık Filistin Mandası ve Balfour Deklarasyonu, Milletler Cemiyeti tarafından 1922'de onandı ve 1923'te yürürlüğe sokuldu. Ürdün'ü de içeren Filistin'in sınırları İngilizler tarafından çizildiyse de birkaç yıl sonra Ürdün, Churchill tarafından çıkarıldı. Britanya, Milletler Cemiyeti'ne katılmayan ABD ile bir anlaşma yapıp Manda konusunda destek aldı.
Manda'nın 4. maddesine göre 1921'de Siyonist Komisyon'a resmî olarak "" statüsü verildi. Araplar için benzer bir "Arap Ajansı" teklifi Arap liderler tarafından reddedildi.
Manda, Filistin'e Yahudi göçlerinin ve yerli Araplardan toprak satın alımının denetimini Yahudi Ajansı'na verdi. Yahudi Ajansı, kısa zamanda Siyonist liderliğin bir kolu olarak işlemeye başladı. Okul ve hastaneler işletip Haganah isimli milis grup kurdu. Chaim Weizmann hem Siyonist Örgüt'ün hem de Yahudi Ajansı'nın 1929'a kadar liderliğini yaptı. Yahudi Ajansı, yeni göçmenlere giriş izni (göçmen sayısı İngilizler tarafından sabitlenmişti) ve yurtdışındaki Yahudilerin verdiği bağışlardan para dağıttı.
1920'den sonra Va'ad Leumi ( veya JNC), Birleşik Krallık Filistin Mandası'ndaki Yahudi cemaatinin (Yişuv) ana enstitüsüydü. Demokratik yolla seçiliyorlardı ve aralarında Siyonist olmayan Yahudiler de mevcuttu. Bu kuruluş Filistin Yahudilerinin zımni hükûmetiydi. JNC'nin siyasi departmanı Araplarla olan ilişkilerden, Yahudi Ajansı ile olan bağlardan ve İngilizlerle yapılan anlaşmalardan sorumluydu. Yişuv'un genişlemesiyle JNC'nin sorumlulukları arttı ve eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, dahili müdafa ve güvenlik konularını üstlendi.
Manda'nın elde ettiği gelirler Yahudi azınlık tarafından tedarik ediliyordu ve paralar İngiliz yönetiminde harcanıyordu. Bu nedenle İngilizlerin izniyle, JNC'ye kendileri için vergi topluyor ve Yahudi nüfusu için bağımsız hizmetler sunuyordu. Filistin'deki Yahudilere sunulan eğitim ve sağlık hizmetleri Siyonist siyasi partilerin elindeydi: , Mizrahiler ve birbirlerinden bağımsız hizmetler sunuyordu; (Mizrahiler dışında) spor organizasyonları yerel vergiler, bağışlar ve aidatlarla yürütülüyordu. Siyonist akım 1925'te Kudüs'te İbrani Üniversitesi'ni ve Hayfa'da Technion'u (teknoloji üniversitesi) kurdu.
İki dünya savaşı arasındaki dönemde İngilizler, kontrolü elden bırakmama adına, Araplara Filistin hükûmetinin kontrolünü bırakmamak için çoğunluk demokrasisini kabul etmemekteydi.
Yahudi göçü ve Arap muhalifler
1919 ve 1923 yılları arasında, çoğunu devrim sonrası Rusya kaosundan kaçanların oluşturduğu 40.000 Yahudi Filistin'e göç etti; buna denir. Bu kişilerin çoğu 'öncüler' (halutzim) olarak bilinir; ziraat konusunda eğitimli ve deneyimliydiler. ve Hefer Düzlükleri'ndeki bataklıklar kurutulup tarıma elverişli hale getirildi.
Manda'nın koşulları ile Yahudi göçleri Arapların 1920 ve 1921'de ayaklanmasına yol açtı. Çözüm olarak İngilizler Yahudilere göç kotası koydu. Ayrıca 1000 pound'u olan Yahudiler (2000 yılı kurlarına göre hesaplandığında 100.000 pound'a denk gelmektedir) ve 500 pound'u olan Yahudi profesyoneller kotaya tabi tutulmamaktaydı. Arapların ırak Yahudi yerleşimlerine yaptığı saldırılarda İngilizler halkı koruyamayınca bu Haganah'nın ("Savunma") doğmasına sebep oldu; sosyalist yeraltı Yahudi milislerinden oluşan bu grubun amacı Yahudi yerleşimlerini korumaktı.
1923'te Filistin'deki Yahudilerin sayısı 90.000'e ulaştı. Polonya ve Macaristan'daki antisemitizmden kaçan Yahudiler dışarıda kalınca 1924 ile 1929 yılları arasında 82.000 Yahudi daha Filistin'e yöneldi (4. Aliya). Bu yeni gelen orta sınıf göçmenler şehirlerde küçük işyerleri açtılar; ekonomik fırsatların yetersizliği nedeniyle bu göçmenlerin çeyreği Filistin'den ayrıldı.
(ayrıca bkz. ), 'nin sağ görüşlü milis grubu olan Irgun'un kurulmasına yol açtı,
Arapların karşı çıkmasına rağmen 1930'larda Avrupa'daki zulümlerden kaçan Yahudiler Filistin'deki Yahudi nüfusunu arttırdı. Faşist rejim dalgası Avrupa'yı etkisi altına alınca Yahudiler vatandaşlıklarından soyuldu, insani ve ekonomik hakları ellerinden alındı ve nedensiz zulümlerle karşılaştılar. Nazi hakimiyetine giren veya Naziler ile ittifak halinde olan ülkelerden (Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Hırvatistan, Slovakya ve Slovenya) kaçmak isteyenlerin sayısı artmaya başladı. 1929 ve 1939 yılları arasında 250.000 Yahudi Filistin'e vardı (5. Aliyah). Bu göç edenlerden 174.000'i 1933 ile 1936 yılları arasında geldiler ve bu zamandan sonra İngilizler göç politikalarında daha da kısıtlamacı oldu. Göçler yine genelde Avrupa'dan gerçekleşmekteydi ve bunların çoğu Alman doktor, avukat ve profesör gibi profesyonellerdi.
1933'te Nazilerle yapılan Haavara Anlaşmasıyla 50.000 Yahudinin toplam 100 milyon dolarlık varlıklarıyla Filistin'e transfer edilmesine izin verildi. Filistin'de, Yahudi göçü ekonominin kalkınmasına katkı sağladı. Hayfa'daki limanın ve petrol rafinerilerinin tamamlanmasıyla halihazırda baskın olan Filistin'in ziraat ekonomisi değer kazandı. İngilizlerin kota sınırlaması ve Avrupa Yahudilerinin durumunun daha da sefilleşmesi Yahudileri Filistin'e yasadışı yollarla göç etmesine sebebiyet verdi. Yasadışı göçler (), Hagana'nın bir kolu olan ve Irgun tarafından organize edildi. Yahudi mültecilerin çoğu gizlice deniz yoluyla az bir kısmı da Suriye'den kara yoluyla vardı.
Artan Yahudi göçü 1936-1939 yılları arasında Arap Ayaklanmasına sebebiyet verdi; bu ayaklanmanın amacı İngiliz hakimiyetine son vermekti. Buna çözüm olarak İngilizler ile Celile ve sahil bölgelerinde sadece Yahudilerin ve diğer bölgelerde sadece Arapların yaşamasını kararlaştırdı. Bu konu Yahudiler arasında fikir ayrılıklarına yol açtıysa da Araplar derhal reddetti ve İngilizleri çözümsüz bıraktılar.
(1938) raporunda Peel Komisyonu'nun çözüm üretemediği aktarılıp bunun yerine daha küçük Arap ve Yahudi bölgelerinin yaratılması teklif edildi; fakat bu teklif hem Araplar hem de Yahudiler tarafından reddedildi. 20 yıl sonra Yahudi Ajansı lideri David Ben-Gurion (Peel Komisyonu teklifini kastederek) "Eğer taksim planı yürürlüğe girmiş olsaydı halkımızın tarihi farklı olurdu ve altı miyon Yahudi Avrupa'da ölmek yerine çoğu İsrail'de yaşıyor olurdu" dedi. Arap Ayaklanmasına karşı, kutuplaşmayı önlemek için Ben Gurion, "" (misilleme yapmama) politikasıyla karşılık verdi. Bu politikaya karşı çıkan Irgun, Haganah'tan bu noktada ayrıldı.
Avrupa'da savaşın başlaması an meselesiyken İngilizler Filistin'deki Arapları sakinleştirmeye çalıştı. 'da ifade edildiğine göre, Filistin'de 450.000'den fazla Yahudinin bulunmasıyla Balfour Deklarasyonunda belirtilen "Yahudi halkı için millî vatan" amacına ulaşılmıştır. Beyaz Sayfa, on yıl içinde Araplarla Yahudilerin bir arada yönettiği bağımsız bir Filistin devletini tavsiye etti. Beyaz Sayfa aynı zamanda 1940-1944 yılları arasında 75.000 Yahudinin Filistin'e göç etmesine izin verdi; bundan sonraki göçler ise Arapların onayını alacaktı. Hem Araplar hem de Yahudiler Beyaz Sayfa teklifini reddetti. Mart 1940'ta İngiliz Filistin Yüksek Komiseri, Yahudilerin Filistin topraklarının %95'inde toprak satın almasını yasakladı.
İkinci Dünya Savaşı ve Holokost (1939-45)
II. Dünya Savaşı sırasında Yahudi Ajansı İngilizlerin yanında çatışmak için bir Yahudi ordusu kurmaya karar verdi. Her ne kadar Churchill bu planı desteklediyse de İngiliz ordusu ve hükûmeti buna karşı çıktı. İngilizler, Yahudi asker sayısı kadar Filistinli Arapların da aynı sayıda asker sunmasını talep etti ancak çok az sayıda Arap, İngilizler için savaşmaya gönüllüydü. Haziran 1942'de Erwin Rommel'in ordusu Mısır üzerinden Filistin'i işgal etmeye gelmesine rağmen Yahudilerin asker tedarik etmesinin yasaklanması, Filistin'deki Siyonist liderlerin gözünde İngilizlerle sorun yaşanmasının an meselesi olduğu anlamına gelmekteydi. Bu zamanda Yahudi Ajansı, genç kadın ve erkeklerin gönüllü olarak İngiliz ordusuna katılması çağrısında bulundu. İngilizler Haziran 1944'te Avrupa'da çatışmak üzere bir 'nın yaratılmasını kabul etti.
Başta ABD ve Rusya olmak üzere, müttefik ordularda bir milyon Yahudi görev aldı. Sadece Rus ordusunda ölenlerin 200.000'i Yahudiydi.
200 aktivistten oluşan küçük bir grup İngiliz iradesine karşı direnmekten yana olduğu için, İngilizleri destekleyen Irgun'dan ayrılıp önderliğinde "Stern Çetesi" de denen Lehi grubunu kurdu. 1943'te SSCB, Revisyonist Siyonist lider Menahem Begin'i gulagdan serbest bıraktı. Begin Filistin'e gidip, İngilizlerle artan sürtüşme döneminde Irgun'un başına geçti. Aynı zamanda Yitzhak Shamir, Lehi aktivistlerinin soruşturulmadan tutulduğu kaçmayı başardı ve Lehi'nin başına geçti.
Savaştan Ortadoğu'daki Yahudiler de etkilendi. Kuzey Afrika'nın büyük bir kısmı Nazi kontrolüne girince çoğu Yahudi köle olarak kullanıldı. 1941'de Irak'ta yaşanan darbenin ardından Yahudiler katledildi. Öte yandan Yahudi Ajansı, Filistin'deki Yahudileri yok etmeyi planlayan Rommel'in bölgeye olası gelişine hazırlanmaktaydı.
1939-1945 yılları arasında yaklaşık 6 milyon Yahudi, Nazi işgail altındaki Avrupa'da öldürüldü. Bunlardan hemen hemen çeyreği çocuklardan oluşmaktaydı. Holokost'un Yahudi dünyasındaki etkisi büyük olmuştur. 1945 öncesinde Polonya ve Almanya'da önemli roller üstlenen Yahudi cemaatleri bugün neredeyse yok olmuştur. ABD ve İsrail'deki Yahudilerin Avrupa'daki akrabaları ve kökleriyle bağları zamanla kopmuştur. Zamanında azınlık olan Sefaradlar Yahudi dünyasında etki sahibi olmaya başladı. Hayatta kalan ülkesiz Orta Avrupa Yahudileri'nin %97'si Filistin'e göç etmek istediklerini belirtmiştir.
Siyonist akımda ılımlı İngiliz yanlısı (ve İngiliz vatandaşı) Weizmann'ın oğlu RAF uçuşunda öldü fakat İngiltere, anti-Siyonist politikaları nedeniyle olayı önemsizleştirdi. Bu zamandan sonra akımın liderliği, anti-İngiliz Sosyalist-Siyonist parti olan David Ben-Gurion liderliğindeki partisine geçti. Diasporadaki Siyonist akımın merkezi ise ABD'deydi.
Savaş sonrası yıllar (1945-47)
İngiliz İmparatorluğu, savaş yüzünden büyük ölçüde zayıfladı. Savaş, İngilizlerin Arap petrollerine bağımlı olduğunu farkına varmasını sağladı bu nedenle, Yahudilere bir anavatan kurmalarına yardım etmektense Araplarla samimi ilişkiler kurmaya önem verdiler. Savaşın ardından kısa bir süre sonra Britanya'daki genel seçimleri İşçi Partisi kazandı. Her ne kadar İşçi Partisi konferanslarında yıllarca Yahudilerin Filistin'de bir anavatan kurması dile getirildiyse de, parti hükûmeti ele geçirince 1939 Beyaz Sayfa kısıtlamalarını uygulamaya karar verdi.
Yahudilerin Filistin'e ana giriş yolu yasadışı göçlerle () gerçekleşmekteydi. Avrupa'da, eski partizanlar ve getto savaşçılarının kurduğu ("uçuş") örgütü Holokost'tan sağ çıkan Yahudileri kaçak olarak İtalya'ya, oradan deniz yoluyla İngilizlerin bloke ettiği denizden Filistin'e sokmaya uğraştı. Aynı zamanda Arap ülkelerindeki Yahudiler Filistin'e kara yoluyla varmaktaydı. İngilizlerin çabalarına rağmen 14 yıllık Aliyah Bet döneminde 110.000'den fazla Yahudi Filistin'e gizlice girmeyi başardı.
Bağımsızlıklarını kazanmak için Siyonistler İngilizlere karşı gerilla savaşı başlattılar. Yeraltı Yahudi milis grubu Haganah, İngilizlerle savaşmak için Irgun ve Lehi ile ittifak kurarak 'ni oluşturdu. Haziran 1946'da, Yahudilerin sabotaj eylemlerinin ardında İngilizler 'nu başlattılar ve Yahudi Ajansı liderleri dahil 2700 Yahudi'yi sorgusuz tutukladılar ve genel merkeze baskın düzenlediler.
Polonya'da Temmuz 1946'da gerçekleşen Holokost'tan sağ çıkan Yahudiler Avrupa'dan kaçtı; İngilizler, Filistin'e yasadışı yollarla girmeye çalışan bu Yahudileri hapsetti. Holokost'tan sağ kurtulan tutuklulardan büyük bir kısmı çocuk ve yetimdi. Belgesiz ve ülkesiz olan bu Yahudilerin adada kalacağından endişe eden Kıbrıslıların korkusuna cevaben İngiltere ayda 750 Yahudinin Filistin'e girmesine izin verdi.
Birleşik Yahudi direniş hareketi, Irgun, İngiliz karargahının bulunduğu King David Oteli'ni bombalayıp 92 kişinin ölümüne sebep olunca bölündü. Bombalamayı takip eden günlerde, Filistin'deki Yahudi nüfusunun %20'sini oluşturan Tel Aviv Yahudilerine sokağa çıkma yasağı getirildi ve Yahudiler sorgulandı. ABD Kongresi, İngilizlerin olaya yaklaşımını eleştirdi ve savaş sonrası toparlanmaya yardım edecek olan borcu vermeyi erteledi. 1947'de İşçi Partisi hükûmeti Filistin sorununu Birleşmiş Milletler'e taşıdı.
Birleşmiş Milletler Paylaşım Planı
BM, Filistin konusunda ne yapılması gerektiğine karar verilmesi için (UNSCOP)'ni oluşturdu. Temmuz 1947'de UNSCOP Filistin'e gidip Yahudi ve Siyonist delegelerle görüştü. Arap Yüksek Komitesi bu buluşmayı boykot etti. Aynı anda İngiliz Dışişleri Bakanı Ernest Bevin'in, yasadışı mültecileri taşıyan isimli gemiyi Avrupa'ya geri göndermesi tartışmalara sebep oldu. Mülteciler uzun süre gemi hapsinde tutulduktan sonra gemi Hamburg'da boşaltıldı.
Siyonist olmayan Ortodoks Yahudi (veya Haredi) partisi UNSCOP'a, Ben-Gurion ile dini statüko anlaşmasına varıldığında bir Yahudi devletinin kurulmasına izin verilmesini tavsiye etti. Anlaşmaya göre yeşiva öğrencileri ve ortodoks kadınlar askeri hizmetten muaf tutuldu, Şabat millî hafta sonu yapıldı, hükûmet enstitülerinde Kaşer yemek verileceği sözü verildi ve ayrı eğitim sistemine tabi tutulmalarına izin verildi.
Eylül 1947'de, Hindistan taksiminden bir ay sonra, UNSCOP Filistin'in taksim edilmesini tavsiye etti ve bu fikir BM Genel Kurul tarafından 29 Kasım 1947'de onaylandı. Paylaşım planına göre, biri Yahudi ve biri Arap olan iki devlet kurulacak ve Kudüs Birleş Milletler'in kontrolünde olacaktı. İngilizlerin, topraklardan çekilme tarihi olarak 1 Ekim 1948 seçildi.
BM, İngilizlerden deniz limanlarını ve yeni göçmenlere yer açmak için cephe arkasındaki toprakları 1 Şubat 1948'e kadar boşaltmasını buyurdu. İngiltere ve BM Güvenlik Konseyi bu kararı yürürlüğe sokmayıp Filistin'e girmeye çalışan Yahudilere engel olmaya devam etti. Anglo-Arap ilişkilerinin sekteye uğramasından çekinen İngiltere, BM'in kararını uygulamayı reddetti. En nihayetinde İngiltere Mayıs 1948'de çekildi fakat "askerlik yaşı"nda olan Yahudileri aileleriyle birlikte Mart 1949'a kadar Kıbrıs'ta tutmaya devam etti.
İçsavaş, Ocak - Mayıs 1948
Birleşmiş Milletler'in Filistin paylaşım planı kararının ardından Filistin'deki Arap ve Yahudi cemaatleri arasında çatışmalar patlak vermeye başladı. Komşu Arap ülkeler, bir Yahudi devleti yaratılmasına karar verilirse buna savaşla cevap vereceklerini duyurdu. Ocak 1948'de, Filistinli ve Ortadoğu'daki Arap gönüllüler Suriye'de bir araya gelip (AÖO) oluşturdular.
Arap-Yahudi şiddeti, İngilizlerin yavaşça bölgeden çekilmesiyle 1948 baharında yükselişe geçti. İngiltere silah ambargosu uyguladı fakat bu yalnızca Yahudileri etkiledi çünkü Filistinli Araplar sınırı bulunan komşu Arap ülkelerden silah tedarik edebilmekteydi.
Filistinli Arap güçler, Arap Özgürlük Ordusu destekli köy milislerinden oluşmaktaydı. Bunun tersine, Yişuv (Filistin'deki Yahudi cemaati) ise epey organizeydi ve Ben-Gurion liderliğinde daha iyi eğitim almış ve hazırlanmışlardı. Yahudi Ajansı'nın yeraltı milisleri arasında II. Dünya Savaşı gazileri ile birkaç bin kişiden oluşan elit ve profesyonel Palmah güçleri bulunmaktaydı. Yirmi ile kırk dört yaşları arasındaki erkeklerin sayısı kıyaslandığında Yahudiler, yerli Araplara göre daha avantajlıydı. Ayrıca Yahudilerde yok edilme riskinin motivasyonu da mevcuttu.
Kuzeyde, Yahudiler Tiberya, Hayfa ve Safed'de başarılıydı. Arap Yüksek Komitesi'nin görüşüne göre Yahudi kontrolünde Araplar yaşamamalıydı bu nedenle Hayfa'daki Arap nüfus şehirden ayrıldı.
Kudüs yakınlarında Araplar 'da 4 Yahudi yerleşim birimini kuşattı; toplam Yahudi nüfusunun altıda birini oluşturan 100.000 Yahudi . Tel Aviv'den Kudüs'e ulaşmak için Arapların kontrolündeki topraklardan geçmek gerekmekteydi.
Büyük Yahudi yerleşim birimleriyle kuşatılmış Yafa'daki çatışmalar sonunda Arap nüfus evlerinden çıkarıldı.
Çoğunluğunu maddi durumları iyi olan Arapların oluşturduğu 100.000 Filistinli Arap, komşu ülkelere kaçtı. Mayıs 1948'de 150.000 Arap daha ya kaçtı ya çıkarıldı.
İsrail Devleti'nin kurulması
14 Mayıs 1948'de son İngiliz güçleri Hayfa'yı terk etti. David Ben-Gurion tarafından yönetilen Yahudi Ajansı, 1947 BM Paylaşım Planına göre İsrail Devleti'nin kurulduğunu bildirdi. Ben-Gurion, yeni devletin ilk başbakanı oldu. Süper güç liderleri olan ABD Başkanı Harry S. Truman ve Sovyet lider Joseph Stalin, İsrail'i derhal tanıdı. Bu zamanda Filistin'deki nüfusun 650.000'ini Yahudiler 1,2 milyonunu Araplar oluşturuyordu.
İsrail Bağımsızlık Savaşı veya Birinci Arap-İsrail Savaşı (1948-49)
Arap istilası (14 Mayıs – 11 Haziran 1948)
Arap Birliği üyeleri olan Mısır, Transürdün, Suriye, Lübnan ve Irak, BM'in paylaşım planını reddedip tüm Filistin'in Arapların özerkliğinde olması gerektiğini iddia ettiler. İsrail'e karşı savaş ilan edip derhal istila ettiler. İddialara göre Deir Yasin Katliamı, Arap hükûmetlerin araya girmesini hızlandırmıştır. Suudi Arabistan ve Sudan da birlikleriyle destek verdiler. BM Genel Sekreteri Trygve Lie, bu çatışmayı "savaşın sonundan beri dünyanın gördüğü ilk silahlı saldırı" olarak tanımladı.
komutasındaki Haganah, yeni İsrail devletinin organize ve etkili ordusuydu. generalliğindeki Palmah ile birlikte 30.000 askerden oluşuyordu ve Haganah'nın yedekte 30.000 eğitimli askeri daha bulunmaktaydı. Buna ek olarak her Yahudi yerleşim birimi iyi eğitilmiş nöbetçilerle korunuyordu. Irgun 3500 ve Lehi 500 adamıyla Haganah'ya katıldı.
Her bir Arap gücü farklı kalitedeydi fakat Arap devletlerinin ağır ordu ekipmanları vardı. AÖO, 4 ana gruba ayrılmış ve iyi eğitilmemiş 4000 adamdan oluşuyordu. Arap güçleri arasında en iyi eğitilmiş olan Transürdün 40 İngiliz subayın komutasında yaklaşık 10.000 askerden oluşuyordu. Irak, iki hava filosu, bir zırhlı tabur ve 10.000 asker gönderdi; Mısır iki hava filosu ve aralarında bağımsız birimlerin de bulunduğu 7500 asker; Suriye bir tank taburu, bir hava filosu ve 5000 asker; Lübnan ise 2500 asker ve birkaç topçu birliğiyle savaşa katıldı. Filistinli Araplar 4000 kişilik 'Kurtuluş Ordusu'nu oluşturdu.
İngilizler bölgeden ayrıldığında çoğu Arap Lejyonu Filistin topraklarında mevcuttu. Arap Lejyonu komutanları, 1948'de İngiliz ordusundan ayrılmış yüksek mertebedeki İngiliz komutanlardı ve başkomutan İngiliz 'ydı. Ürdün güçleri genelde Yahudi devletinin bulunduğu topraklardan uzak durup Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e odaklandı; sonradan bu topraklar Ürdün tarafından ilhak edildi.
Kuzey Filistin'de Suriye ve Lübnan güçleri ilk olarak cephede durakladılar. Irak, Nablus-Cenin bölgesine kadar ilerledi fakat bundan öteye geçemediler. İsrail'in Cenin'i geri alma çabaları püskürtüldü (1-4 Haziran). Suriye ve Lübnan güçleri, saldırılarını yinelediler (6-10 Haziran); AÖO ile birlikte Celile'nin büyük bir kısmını ele geçirdiler.
General Glubb'un Arap Lejyonu Kudüs'ün Eski Şehir kısmının çoğunu düşmanla karşılaşmadan ele geçirdi; daha da ilerleyip Yeni Kudüs'ün doğu ve güney kısımlarını da ele geçirdi (15-25 Mayıs). Yerli Filistinli Arapların yardımıyla Arap Lejyonu Eski Şehir'in Yahudi çeyreğini fethetti (15-28 Mayıs). Arap Lejyonu, Latrun'u da eline geçirdi ve İsrail'in sürekli ataklarına karşı korudu (25-30 Mayıs ve 9-10 Haziran). İsrail güçleri, Tel Aviv - Kudüs yolu üzerinde saldırılar düzenledi fakat Kudüs'e girmeyi başaramadı. Fakat, daha güneyde dağların içinden geçen yeni bir yol yaptılar. Bu yol 10 Haziran'da tamamlandı. Yahudiler en nihayetinde Tel Aviv - Kudüs arasında Arap köylerini yıktı.
Öte yandan Mısır, AÖO'nun elindeki Gazze üzerinden sahil şeridi boyunca ilerleme kaydetti ve Tel Avin'in 40 km güneyindeki Aşdod'a kadar vardı. Çoğunluğunu AÖO'nun oluşturduğu küçük bir bölük Kudüs'e kadar ilerledi. İsrail'in Aşdod'u geri alma çabaları püskürtüldü (2-3 Haziran). Mısır, iç topraklardan ilerleyip Beerşeba (20 Mayıs) ile Hebron'u (21 Mayıs) aldı ve Beytüllahim'deki Arap Lejyonu'yla birleşti (22 Mayıs).
Arap ordularının istilası başlangıçta başarılıydı fakat İsrail, dört taraftan aynı anda istila edilmenin şokunu çabuk atlattı. 29 Mayıs 1948'de, İngilizlerin sunduğu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 50 no'lu kararıyla bölgeye silah ambargosu uygulanmaya başlandı. Çekoslovakya, İsrail'e silah göndererek BM'in kuralını çiğnedi. 20 Mayıs'ta BM Güvenlik Konseyi, İsveç asıllı Kont Folke Bernadotte'yi aracı olarak görevlendirildi. 11 Haziran'da BM bir aylık ateşkes ilan etti. Her iki taraf da toparlanıp yeniden organize olmak için bu fırsatı kolluyordu.
Bağımsızlığın ilanından sonra Haganah, İSK oldu. Palmah, Irgun ve Lehi gruplarının bağımsız eylemlerinin kesilmesi ve İSK'ye katılmaları şart koşuldu. Ateşkes döneminde Irgun, "" isimli bir gemiyle özel silah nakliyatı gerçekleştirmeyi denedi. Silahların hükûmete verilmesi reddedilince Ben-Gurion geminin batırılması emri verdi. Çatışmada birkaç Irgun üyesi öldürüldü.
Çoğunu II. Dünya Savaşı gazileri ve Holokost'tan sağ çıkanların oluşturduğu yüklü miktarda Yahudi ülkeye göç etti ve İSK'ye katıldı.
"On-Gün Hücumu" (9-18 Temmuz 1948)
İsrail'in Suriyelileri Ürdün üzerinden geri itme hücumu püskürtüldü (9-14 Temmuz). İsrail'in gerçekleştirdiği ikinci hücumdaysa sahil şeridinde Hayfa'nın kuzeyine kadar ve iç topraklarda Nazaret'e kadar ilerlendi (12-16 Temmuz). Şiddetli geçen çatışmaların ardında İsrail Lod ve Ramla'yı ele geçirdi (9-12 Temmuz) fakat Arap Lejyonu tarafında Kudüs'ten (9-18 Temmuz) ve Latrun'dan (14-18 Temmuz) püskürtüldü. Güneyde Mısırlılara karşı gerçekleştirilen akınlardan bir sonuç elde edilemedi.
İSK inisiyatifi ele geçirdi ve Filistin'in büyük bir bölümünde ofansif hareket etti. Bu zamanda İsrail ordusunda 49.000 asker yer almaktaydı. Örgütlenmeleri ve ekipmanları her an gelişiyordu. Arapların erzak tedarik yolları ise uzun ve dayanıksızdı, savaşın süresi uzadıkça erzak tedarik etmekte zorluklarla karşılaşılıyordu.
İkinci ateşkes (18 Temmuz – 15 Ekim 1948)
İki taraf da dinlenip toparlanmayı dört gözle bekliyordu. Son çatışmalarda İsrail'in başarısı sınırlı olmuştu fakat işlerin kendileri lehine döndüğünü hissediyorlardı bu yüzden hücuma geçmek için daha fazla zamana ihtiyaçları vardı. Ateşkesten faydalanan İsrail asker sayısını ikiye katlayıp 90.000'e çıkardı, bu durum sayısal olarak Arap güçlerine karşı avantaj sağlamaktaydı. Araplar, İsrail'in direnme gücüne ve her cepheden saldırı düzenleme yetisine şaşırmıştı. Arap devletler savaşın bir an önce sona ermesini arzuluyordu. Zafere kesin gözüyle bakan İsrail, BM'in aracılık çabalarına kızgındı çünkü güçlükle kazanılmış toprakların geri verilmesi bekleniyordu. 17 Eylül 1948'de Kont Bernadotte, kimliği bilinmeyen üç kişi tarafından suikasta uğradı; bu kişilerin Lehi üyesi oldukları zannedilmektedir.
Eylül ortasında, ateşkes güneyde İsrail ve Mısır güçleri tarafından bozuldu. İsrail'in baskısı üzerine odaklanmıştı böylece sahildeki Mısır güçleriyle iç topraklardaki Mısır güçlerinin iletişimi kesilmek isteniyordu.
Yeniden savaş (6 Ekim – 5 Kasım 1948)
AÖO'nun 'ya saldırısı (22 Ekim) İsrail'in büyük bir karşı hücumla cevap vermesine neden oldu. Manara ve Arap askerlerden temizlendi ve AÖO Lübnana kadar itildi; İsrail güçleri güney Lübnan'a girip orada durdu. (22-31 Ekim)
İç bölgelerde is Tel Aviv-Kudüs cebinin genişletilmesi için Kudüs'ün kuzey ve güneyi itilmeye çalışıldı. Arap Lejyonu'na 'de yenilen İsrail bu denemeden başarısızlıkla döndü.
İsraillilerin ana çabası güneydeydi; askerlerinin 15.000'ini bu cepheye yığan İsrail Mısır'a odaklanmıştı. Aşdod ve Gazze'ye düzenlenen ana saldırıda bu bölgeler ele geçirilemedi ve Refah'taki Mısır'ın iletişim hattını kıramadı (15-19 Ekim). Beerşeba'ya düzenlenen saldırı ise başarılıydı, böylece Negev'e giden yol açılmıştı. , ağır çatışmalar sonucunda ele geçirildi ve Mısır'ın iletişim hatları kesildi, böylece Hebron ve Falluca'daki Mısır güçleri izole edilmiş oldu. Mısır, Aşdod (27 Ekim) ile Mecdal'dan (5 Kasım) geri çekilmek ve geri kalan güçlerini Gazze bölgesinde odaklamak zorunda kaldı.
Kasım sonunda İsrail, Suriye ve Lübnan arasında sağlam temellere dayanmayan bir ateşkes ilan edildi. 1 Aralık'ta Ürdün Kralı Abdullah, Arap Filistini'nin Ürdün'le birleştirilip Transürdün'ün oluşturulduğunu ve ülkenin isminin Ürdün Haşimi Krallığı olarak değiştirildiğini duyurdu. 'Arap Filistini Kralı' sıfatına benimsemesi çoğu Arap devletince nefretle karşılandı.
Mısır'ın yenilgisi (19 Kasım 1948 - 7 Ocak 1949)
Falluca cebini kırmaya çalışan Mısırlıların çabaları başarısızlıkla sonuçlandı (19 Kasım - 7 Aralık). Her cephede ateşkes ilan edilmesi, İsrail'in tüm güçlerini Mısır'a yönlendirip büyük bir saldırı düzenlemesine olanak sağladı (20 Aralık). İsrail Refah'ı kuşattı (22 Aralık), Asluj (25 Aralık) ve Auja'yı (27 Aralık) ele geçirdi. Albay Alon güneyde Sina'ya ilerledi, ardından kuzeye El Ariş'e yöneldi. Mısırlıların azimli direnişiyle daha fazla doğuya ilerleyemeyen İsrail bu sefer kuzeydoğuya Refah'a yöneldi. İsrail, Refah'a saldırıya hazırlanırken Mısırlılar BM Güvenlik Konseyi'nden bir an önce ateşkes ilan edilmesini istedi ve bu istek derhal yürürlüğe kondu (7 Ocak 1949).
Ateşkes Antlaşmaları (Mart - Temmuz 1949)
BM'den Dr. Ralph Bunche'nin arabuluculuğyla Rodos'ta barış görüşmeleri başladı. İsrail, Mısır (24 Şubat), Lübnan (23 Mart), Ürdün (3 Nisan) ve Suriye ile (20 Temmuz) ateşkes imzaladı. Aslen bir barış anlaşması imzalanmamıştır. Kalıcı ateşkesin yürürlüğe girmesiyle sonradan Yeşil Hat adı verilecek olan İsrail sınırları belirlenmiş oldu. İSK, Celile ve Negev'e kadar genişledi. Paylaşım planında İsrail'e bırakılan Taberiye Gölü kenarındaki şerit ise Suriye'ye bırakıldı. Lübnan, 'da küçük bir alanı işgal etti ve Gazze şeridi Mısır'a kaldı. Mısır'ın İsrail topraklarında halen teslim olmuş askerleri bulunmaktaydı. Ürdün, savaşta işgal ettiği Batı Şeria'yı ve Doğu Kudüs'ü ilhak etti; Mısır ise Gazze'yi ilhak etmektense işgal altında tutmaya devam etti.
Ateşkesin ardından İngiltere Kıbrıs'taki 2000 Yahudi tutukluyu serbest bırakıp İsrail'i tanıdı. 11 Mayıs 1949'da İsrail, Birleşmiş Milletlerin bir üyesi olarak kabul edildi. Savaşta, 650.000 kişilik İsrail nüfusundan, 4000'i İSK askeri olmak üzere 6000 kadın ve erkek öldürüldü.
Birleşmiş Milletlerin sunduğu rakamlara göre, 1947 ve 1949 yılları arasında 726.000 Filistinli kaçtı veya çıkarıldı. Ürdün dışında, Filistinliler kalabalık halde kötü durumdaki büyük mülteci kamplarında kaldılar. Aralık 1949'da BM, İngilizlerin teklifine cevap olarak Filistinli mültecilere yardım amaçlı bir ajans kurdu (UNRWA).
1948-1954: Ben Gurion 1. Dönem
Hükümet ve politikalar
Knesset adı verilen İsrail'in 120 sandalyeli parlamentosu ilk olarak Tel Aviv'de toplandı ve 1949 ateşkesinden sonra Kudüs'e taşındı. Ocak 1949'da ilk seçimler yapıldı. Marksist-Siyonist partiler olan (46) ve (19) en çok sandalye toplayan partiler oldu. Mapai'ın lideri David Ben-Gurion İsrail'in ilk başbakanı oldu. Knesset, ilk İsrail cumhurbaşkanı olarak Chaim Weizmann'ı seçti.
Knesset'te hiçbir parti tek başına iktidara gelememiş, hep koalisyon kurulmuştur. 1948'den 1977'ye kadar, İsrail İşçi Partisi'nin temellerini oluşturan ve partileri hükûmeti yönetmiştir.
Bu yıllarda İşçi Siyonistlerinin lideri Ben-Gurion'du ve İsrail siyaseti ile ekonomisi genelde sosyalist bir çizgi takip etmekteydi.
Göç
1948'den 1951'e kadar geçen üç yıl içinde Yahudi göç oranı iki katına çıkıp İsrail toplumunda silinmez bir iz bıraktı. Göçmenlerin çoğu ya Holokost'tan kurtulanlar ya da Arap topraklarından kaçan Yahudilerden oluşmaktaydı. Her ne kadar Avrupa ve Ortadoğu'nun her köşesinden Yahudi göçü gerçekleştiyse de en kalabalık gruplar 100.000 üzeri nüfusla Irak, ve Polonya'dan geldi.
1949-1951 yılları arasında Libya'dan 30.000 Yahudi kaçtı. 1950'de Knesset, Yahudi soyundan gelenlere eşleriyle birlikte İsrail'de yaşama ve vatandaşlık hakkını veren Geri Dönüş Yasası'nı meclisten geçirdi. %99'u gizli olmak üzere, 50.000 Temani Yemen'den İsrail'e kaçtı. 1951'de Irak Yahudilerine verilen geçici izinle, ülkedeki toplam Yahudi nüfusunun %90'ını oluşturan 120.000 Yahudi İsrail'e göç etme tercihini kullandı. Lübnan, Suriye ve Mısır'dan kaçan Yahudiler de mevcuttu. 1960'ların sonlarında yaklaşık yarım milyon Yahudi Cezayir, ve Tunus'u terk etti. Yirmi yıl içinde, hemen hemen Arap ülkelerdeki tüm Yahudiler, yaklaşık 850.000 kişilik nüfusla İsrail'e yerleşti. Arkalarında bıraktıkları mal varlıklarının akıbeti hâlâ tartışma konusudur. Bugün itibarıyla, %75'i Fas'ta ve %15'i Tunus'ta olmak üzere Arap ülkelerinde 9000 Yahudi yaşamaktadır.
1948'den 1958'e kadar 800.000 kişilik İsrail'in nüfusu iki milyona yükseldi. Tasarruf dönemi diye bilinen dönemde yemek, yiyecek ve eşyalar karneye bağlandı. Göçmenlerin çoğunun parası veya eşyası yoktu ve denen geçici kamplarda yaşamaktaydı.
1952'de 200.000'den fazla göçmen çadırlarda veya hükûmetin yaptırdığı prefabrik kulübelerde yaşıyordu. İsrail, başta Amerika'daki Yahudi cemaati olmak üzere yurtdışından maddi destek aldı. Yeni devletin maddi zorluklarının baskısı altında Ben-Gurion, imzaladı. Bunun üzerine Knesset'te tartışmalar sürdüğü sırada 5000 kişi gösteri düzenliyor ve polis Knesset'e koridor kurmak zorunda kalıyordu. Tartışmalarda lideri Menahem Begin ile Ben-Gurion birbirilerini faşistlikle suçlayıp Begin, Ben-Gurion için "holigan" dedi. Almanya ile diplomatik ilişkilerin açılması için İsrail'e birkaç milyar mark ödendi. 1953'ün sonunda Ben Gurion, Negev'deki isimli kibbutzda emekliye ayrıldı.
Eğitim
1949'da yeni hükûmet bir kanun çıkarıp 14 yaşına kadar kişilerin eğitiminin ücretsiz ve mecburi olduğunu bildirdi. Devlet, iktidar partisi güdümlü Siyonist, dindarlar için ayrı ve Filistinli Araplar için ayrı müfredat uyguladı.
Okullar büyük partilerin elindeydi ve her okul göçmenleri kendi okullarına kabul etmek için yarışıyordu. Göçmenlerde "Siyonist motivasyon"un eksikliğinden endişe eden hükûmet bütün parti güdümlü müfredatları yasaklayıp tek bir laik sosyalist eğitimi zorunlu kılmaya çalıştı. Eğitim, göçmenlere iş, yemek ve ev tedarik eden "kamp yöneticileri"nin elindeydi. Bazı öğretmenler ortodoks Yemenli çocukların peyotlarını dahi kesip onları laik hayata adapte etmeye çalışıyordu. Siyasete muhalif olan göçmenler bazen ayrımcılığa uğrasa da hiç kimse aşsız veya evsiz bırakılmadı. Ortodoks çocuklara yapılan bu muamele ilk İsrail genel soruşturmasını başlattı. Bu kriz koalisyonun yıkılmasına ve 1951'de seçimlere gidilmesine sebebiyet verdiyse de sonuç bir önceki seçimlerden farklı olmadı.
1953'te parti güdümlü eğitim sistemi kaldırıldı. Genel Siyonizm ile Sosyalist Siyonizm eğitim sistemleri birleştirilip laik bir eğitim sistemi oluşturuldu; Mizrahiler ise Modern Ortodoks sistemini oluşturdu. Dindar Agudat Israel'in ise kendi eğitim sistemini korumasına izin verildi.
Dış ilişkiler
ABD ve SSCB yeni devlete desteklerini sunarken İsrail herhangi bir süpergüce bağımlı olmamak için çaba sarf etti. 1952'de bir grup Yahudi doktor, Stalin'i zehirlemeye çalışma suçlamasıyla yargılandı (bkz. ); benzer bir dava da Çekoslovakya'da gerçekleşti (bkz. ). Bu olaylar ve İsrail'in Bandung Konferansı'na davet edilmemesi, İsrail'in bağlantısız kalma çabalarını fiilen sona erdirdi.
19 Mayıs 1950'de Mısır Süveyş Kanalı'nı İsrail gemilerine ve ticaretine kapattı. 1952'de Cemal Abdünnasır darbeyle başa geldi. ABD, başta Mısır önderliğindeki ve Abdülaziz El Suud olmak üzere yeni Arap devletleriyle iyi ilişkiler kurmaya çalıştı.
İsrail, siyasi soyutlanmaya karşı çözümü, yeni bağımsızlığını ilan eden Afrika ülkeleri ile Cezayir'le savaşa giren Fransa'yla iyi ilişkiler kurmakta buldu.
Şaret dönemi (1954-55)
İsrail'in Ocak 1955'te gerçekleşen seçimlerinde Mapai 40, İşçi partisi de 10 sandalye kazanınca Moşe Şaret, sol görüşlü koalisyonda İsrail'in başbakanı oldu.
Arkeolog ve General , Ölü Deniz parşömenlerini İsrail Devleti adına satın aldı. Keşfedilen ilk tomarın tamamı şimdi İsrail'in elinde İsrail Müzesi'ndeydi. 1954'te Uzi silahı ilk defa İSK'de kullanılmaya başlandı.
1953'te 1956'ya kadar, aralıklarla İsrail sınırında ateşkesi bozan Arap terörü ve İsrail'in karşı saldırıları gerçekleşiyordu. Genelde Mısır tarafından organize edilip desteklenen Filisitin'in "Fedayi" saldırıları yine Mısır işgali altındaki Gazze'den başlatılıyordu. Fedayi saldırılarına cevaben İsrail'in Gazze'ye misilleme uygulaması kısır döngü halinde gittikçe büyüyen karşılıklı şiddeti beraberinde getirdi.
1955'te Mısır hükûmeti füze programları için eski Nazi bilimadamlarını topluyordu. Yükselen gerilim sonucunda İsrail, Gazze, Ürdün ve Suriye'ye saldırılar düzenledi (Aralık 1955 - Temmuz 1956). SSCB destekli Arap devletleri durumu BM'e şikayet etti.
İki modern ortodoks (ve ) parti olan ve partileri birleşip 'sini oluşturdu. 1992'ye kadar bu parti her koalisyonda yer aldı ve genelde bu partiye Eğitim Bakanlığı verildi.
ABD-Mısır ilişkilerini zedelemeyi ve Mısır'daki Amerikan sitelerini bombalamayı hedefleyen başarısız plan Lavon Olayı, Şaret hükûmetinin sonunu getirdi. Planın başarısızlığa uğramasıyla 11 ajan tutuklandı. Sorumluluğu inkâr etmesine rağmen olaylar sebebiyle Savunma Bakanı suçlandı. Lavon olayının ardından Şaret istifa etti ve Ben-Gurion tekrar makama döndü.
1956– 1963: Ben-Gurion 2. Dönem
1956'da, Fransızlar ve İngilizlerin sahibi olduğu, Mısır'a döviz akışının ana kaynağı olan Süveyş Kanalı'nın, her geçen gün daha Sovyet yanlısı olan Mısır Başkanı Abdünnasır tarafından millileştirildiği açıklandı. Mısır, İsrail'in Kızıldeniz'e ulaşımını engellemek için Akabe Körfezi'ni bloke etti. İsrail, Fransa ile yapıp Mısır'a karşı askeri bir harekât koordine etti. İngiltere ve Fransa askeri bir harekât için gizli hazırlıklarına başlamıştı. İddialara göre, Fransa İsrail için bir kurmaya anlaştı ve 1968 itibarıyla İsrail nükleer silah üretmeye başladı.
İngiltere ve Fransa, İsrail'e, Süveyş Kanalı'na yapılacak harekâtın ön metnini sundu. Buna göre, İsrail Mısır'a saldıracak, İngiltere ve Fransa iki tarafa da geri çekilmesini söyleyecek, Mısır bunu reddedecek ve Kanal Anglo-Fransız güçler tarafından işgal edilip Kanal'ın kontrolünü eline alacaktı.
Moşe Dayan generalliğindeki İsrail güçleri, 29 Ekim 1956'da Mısır'a saldırdı. 30 Ekim'de, planlandığı üzere İngiltere ve Fransa iki tarafa, savaşmayı bırakıp geri çekilmesini, kendilerinin Kanal'ın kilit yerlerinde asker konuşlandıracaklarını söyledi. Beklenildiği gibi Mısır bu teklifi reddetti ve 31 Ekim'de Mısır'ın hava güçleri etkisizleştirildi.
5 Kasım'da İsrailliler Sina'yı aştı, aynı gün Anglo-Fransız güçlerin akını başladı. BM'de kargaşa koptu ve ilk defa ABD ile SSCB aynı safhada yer alıp İsrail, İngiltere ve Fransa'yı kınadı. İstemeyerek de olsa 7 Kasım'da teklif edilen ateşkes kabul edildi.
Mısır'ın talebi üzerine BM, (UNEF) gönderdi. Acil güç olarak BM, 6000 askerli barış koruyucu bölük ve ateşkesi kontrol altında tutmak için 10 ulustan yetkili atadı. 15 Kasım'da BM birlikleri, İsrail ve Mısır güçlerini ayrı tutmak için Sina'yı bölgeler böldü. ABD, Mısır'ın İsrail'e Süveyş Kanalı'nı kullanmasına izin vereceği, Akabe Körfezi'ne serbest giriş vereceği ve Gazze'deki Filistin ayaklanmalarının durduracağı sözünü verince İsrail güçleri Negev'e çekildi. Fakat gerçekte Süveyş Kanalı, İsrail'e kapalı kalmaya devam etti.
Mısır'ın belirttiği rakamlara göre İsrail ile yapılan çatışmada Mısır'dan 1000 kişi öldü, 4000 kişi yaralandı ve 6000 kişi esir düştü; İsrail ise bu rakamların 3000 ölü ve 7000 esir olduğunu belirtti. İsrail'in zararı ise 189 ölü, 899 yaralı ve 4 esir oldu. İsrail'in kaybettiği 15 savaş uçağına karşılık Mısır 8 tane kaybetti. 50 milyon dolar civarındaki Mısır ekipman, araç ve erzağı İsrail'in eline geçti. Anglo-Fransızların 200 Mısır uçağını etkisiz hale getirmesi ve İsrail'in ani saldırısından kaynaklanan şok etkisi İsrail'e avantaj sağlamıştı. Bu çatışma, Batı Avrupa dünyasının Ortadoğu'daki etkisinin sona erdiğinin sinyallerini verdi.
Küçük bir siyasi memur olan , Nazilerle işbirliği yapmakla suçlanınca, kensidini suçlayan kişiye dava açtı. Kastner davayı kaybetti ve iki yıl sonra suikast sonucu öldürüldü. 1958'de Yargıtay Kastner'i temiz çıkardı.
Ekim 1957'de, akli dengesi bozuk birisinin Knesset'e el bombası atmasıyla Ben-Gurion yaralandı. 1959 seçimlerinden Mapai tekrar zaferle ayrıldı; sandalye sayısını 47'ye yükseltirken İşçi Partisi 7 sandalye kazandı. Ben-Gurion, başbakan olarak kalmaya devam etti.
1959'da İsrail sınırlarında, 1960'ların başına kadar küçük çaplı çatışmalar gerçekleşti. Arap Birliği, ekonomik boykot uygulamaya devam ederken Şeria Nehri havzası üzerindeki hak talepleri konusunda tartışma devam etti. Başta Mısır olmak üzere, SSCB destekli Arap devletleri, ordularını güçlendirmeye devam etti. İsrail'in ordu donanımlarının ana tedarikçisi Fransa'ydı.
Mayıs 1960'ta Mossad, Nazi Holokost'unun baş idarecilerinden Adolf Eichmann'ı Arjantin'den kaçırıp İsrail'e getirdi. 1961'de birkaç ay süren mahkemenin ardından suçlu bulundu ve ölümle cezalandırıldı. 1962'de asılan Eichmann, İsrail mahkemelerince idam cezası verilen tek kişidir. Holokost'tan kurtulanların tanıklıkları ve davanın açıklığıyla büyük yankı uyandırması, halkın Holokost konusunda bilinçlendirilmesi adına bir dönüm noktası oldu.
1961'de, Lavon olayı sebebiyle partisinin güvenoyu vermemesi Ben-Gurion'un istifa etmesine sebep oldu. Ben-Gurion, göreve devam etmesi için Lavon'un (İşçi sendikası) başkanlığından istifa etmesi gerektiğini bildirdi. Talebi kabul edildi ve 1961 seçimlerinde Mapai partisinin 42 sandalye kazanmasıyla Ben-Gurion görevine devam etti. Menahem Begin'in Herut partisi ve Libareller on yedişer sandalyeyle ikinci sırayı paylaştı.
1962'de aralarından birinin Mısır'ın kimyasal başlıklı füze programı yürüttüğünü belirtmesiyle, Mossad Mısır'da konuyla ilgili çalışan Alman bilimadamlarına suikast düzenledi. Bu olay Ben-Gurion tarafından kınanınca Mossad yöneticisi Isser Harel istifa etti.
Lavon skandalı nedeniyle Ben-Gurion 1963'te tekrar istifa etti. Bu konu hakkında kendi partisi 'ın desteğini alamadı. Levi Eşkol, Mapai'ın yeni lideri olup devletin yeni başbakanı oldu.
Eşkol dönemi (1963-69)
1963'te , Masada'da kazılara başladı. 1964'te Mısır, Ürdün ve Suriye birleşik askeri komuta oluşturdular. Ben-Gurion'un hayali olan Negev çölünü Yahudi yerleşkelerine dönüştürmek için, büyük bir mühendislik projesiyle Şeria Nehri'nden başarıyla su aktarıldı. Araplar, cevap olarak su kaynaklarının yönünü değiştirmeye çalışınca İsrail ile Suriye arasındaki gerginlik artmaya başladı.
1964'te İsrailli Rabinik yetkililer Hindistan'daki Bene Israel'in Yahudi olduğuna kanaat getirip İsrail'e göç etmelerine izin verdi. Halihazırda 2000 kişilik cemaatiyle Koçin Yahudileri 1954'te göç etmişti.
Ocak 1965'te Batı Almanya ile İsrail arasında yapılan anlaşmayla Batı Almanya İsrail'i tanıdı ve İsrail'e 80 milyon dolarlık silah, tank, helikopter ve diğer çeşitli ekipmanlar tedarik etti. Nakliyatlar, Arapların Batı Almanya'yla ilişkilerini kesip komünist Doğu Almanya'yı tanıma tehdidiyle son buldu.
Ben-Gurion, Mapai'dan ayrılıp isimli başka bir parti kurdu; Şimon Peres ve Moşe Dayan da ona katıldı. Begin'in Herut partisi Liberaller ile birleşip partisini oluşturdu. 1965 seçimlerine Mapai ile İşçi partisi birlikte girip 45 sandalye topladı ve Levi Eşkol başbakanlığa devam etti. En yüksek ikinci sandalye sayısını Gahal kazanırken Ben-Gurion'un Rafi partisi 10 sandalyeyle meclise girdi.
1966'ya kadar İsrail'in ana silah kaynağı Fransa'ydı fakat Cezayir'den geri çekilmenin ardından Charles de Gaulle, İsrail'e silah tedarik etmeyi durduracağını bildirdi ve ödenen 50 savaş uçağının parasını geri vermeyi reddetti. 5 Şubat 1966'da ABD, Ortadoğu'da askeriye dengelerini sağlamak için sorumluluğu Fransa ve Batı Almanya'dan devralacağını duyurdu. Askerî donanımlar içinde 200 adet M48 tank bulunmaktaydı. Mayıs ayında ABD, İsrail'e taktik uçakları göndermeyi kabul etti. 1966'da, İsrail yaşamına entegre olabilmelerini sağlamak için Filistinlilere uygulanan güvenlik kısıtlamaları hafifletildi. İsrail'de ilk siyah-beyaz televizyon yayını başladı.
17 Mayıs 1967'de Suriye, Mısır ve Ürdün ordularını İsrail sınırına dayadı ve Mısır Tiran Boğazı'nı İsrail gemilerine kapadı. Abdünnasır, 'in Sina'dan ayrılmasını isteyip aksi takdirde savaş başlatacağını duyurdu. Mısır radyoları soykırımın yaklaştığını bildirdi. İsrail cevap olarak yedek askerleri orduya çağırdı; bu nedenle ülke ekonomisi duraksadı. İsrail, millî birlik koalisyonu kurdu ve böylece Menahem Begin'in partisi Herut ilk defa iktidarda söz sahibi oldu. Ulusal yayın sırasında Levi Eşkol kekeleyince İsrail genelinde korku yayıldı. Halkı sakinleştirmek için Sina çıkarmasında genelkurmay başkanı olan Moşe Dayan savunma bakanlığına getirildi.
5 Haziran 1967 sabahı, Dayan görevine başlamak için yemin etmeden önce İsrail, önce Mısır'ın hava kuvvetlerine ardından aynı gün içinde Ürdün ve Suriye'nin hava kuvvetlerine ihtiyadi hava saldırısı düzenledi. İsrail sırasıyla Mısır, Ürdün ve Suriye'ye karşı üstün geldi. 11 Haziran'da bozguna uğrayan Arap güçleri, BM Güvenlik Konseyi'nin 235 ve 236 no'lu kararları olan ateşkesi kabul etti.
Sina Yarımadası, Gazze Şeridi, Golan Tepeleri ve eskiden Ürdün kontrolündeki Batı Şeria İsrail'in kontrolüne girdi. Doğu Kudüs'ü, tartışmaya açık bir şekilde derhal ilhak eden İsrail, şehirdekilere vatandaşlık hakkı verdi. Diğer bölgeler ordu kontrolünde kalıp ilhak edilmedi ve bu bölgelerle ilgili kararlar sonraya bırakıldı. 1981'de Golan ilhak edildi.
22 Kasım 1967'de BM Güvenlik Konseyi 241 no'lu kararla "barış için toprak" formülünü sundu; adil ve sonsuz bir barış için İsrail, 1967'de işgal ettiği topraklardan çekilecek, husumet sona erdirilecek, tanınmış sınırlar içinde bölgedeki tüm devletler barış ve güvenlik içinde karşılıklı saygıyla var olacaklardı. Bu kararı iki taraf da kabul etti fakat kararın taraflarca yorumlanış şekli farklıydı ve bu yorumlamalar her barış görüşmesinin temelini oluşturmuştur.
İngiliz Manda döneminin sona ermesinin ardından Yahudiler ilk defa Kudüs'teki Eski Şehir'i ziyaret edip Yahudiler için en kutsal yer olan Ağlama Duvarı'nda dua etme imkânı buldu. Önceden Ürdün'ün elinde olan bu topraklara, 1949 Ateşkesi'nin ihlal edilmesi pahasına Yahudilerin girmesine izin verilmiyordu. Duvar'ın önündeki açıklık sadece 4 metreydi fakat burası genişletilip açık bir meydana dönüştürüldü; asırlar sonra ilk defa mobilyalar getirildi ve oturacak yer tahsis edildi. 14. yüzyıldan beri sadece girişinde dua edilmesine izin verilen Yahudiliğin en kutsal ikinci mekanı olan Hebron'daki asırlar sonra tekrar Yahudilerin eline geçti. Yahudiliğin üçüncü kutsal yeri olan Betlehem'deki tekrar erişilir hale geldi. Sina'daki petrol yatakları İsrail'in kendi kendine yeten enerjisini üretmeyi sağladı.
1967'den sonra ABD, İsrail'e savaş uçağı tedraik etmeye başlarken Romanya hariç Sovyet Blok'u İsrail ile olan ilişkisini rafa kaldırdı. , ülkede kalan son Yahudilerin İsrail'e göç etmesine önayak oldu.
1968'de bir grup lideri olan Moshe Levinger, Hebron yakınlarındaki ismindeki ilk Yahudi yerleşkesini kurdu. 1974'e kadar bundan başka dindar bir yerleşim birimi yoktu. Ben-Gurion'un Rafi partisi İşçi-Mapai ittifakıyla birleşirken Ben-Gurion bağımsız kalmayı tercih etti.
1968'de, 14 olan okuma yaşı zorunluluğu her vatandaş için 16'ya yükseltildi; hükûmet eğitimde sosyal entegrasyona aşırı önem verdi. Büyük şehirlerin Sefarad/Mizrahi muhitlerindeki çocuklar otobüslerle yeni orta okullara taşındı. Bu sistem 2000'e kadar devam etti.
Mart 1968'de İsrail güçleri, Filistinli milisler olan El Fetih'in üssü olan Ürdün'ün Karameh şehrine saldırı düzenledi. İsrail yollarına mayın döşeme sebebiyle yapılan saldırıya iyi hazırlanılmamıştı ve tanklar ağır çamur koşullarında takılıp kalmaktaydı. Altı Gün Savaşı'nın ardından kısa bir süre sonra İsrail adına yaşanan başarısızlık El Fetih'in ve FKÖ'nün Arap dünyasında namının yayılmasını sağladı.
1969'da Süveyş Kanalı dolaylarında Mısır ile İsrail arasında çatışma patlak verdi. Süveyş Kanalı etrafında bulunan İsrail askerlerine yapılan bombalı saldırılar nedeniyle İsrail uçakları Mısır'ın derinlerine girip missilemede bulundu.
1969'da görev sırasında kalp krizi geçirip vefat eden Levi Eşkol'ün yerine Golda Meir geçti.
Meir dönemi (1969-74)
1969 seçimlerinde, İsrail tarihinde en çok yüzdeyle başbakan olan Golda Meir'in partisi Knesset'te 120 sandalyeden 56'sını kazandı. Modern zamanların Ortadoğu'sunda başbakan olan ilk kadın oldu. Gahal partisi ise 26 sandalyeyle ikinci sırada yer aldı.
Aralık 1969'da İsrail donanma komandoları bir gece Fransa'nın Cherbourg limanından kaçırdı. İsrail bu gemilerin parasını Fransa'ya ödemiş fakat Fransa gemileri tedarik etmekten vazgeçmişti. Temmuz 1970'te, Yıpratma Savaşı sırasında Mısır'a yardım eden . Bunun ardından tansyonu düşürmek için ABD'nin aracılığıyla Ağustos 1970'te ateşkes ilan edildi.
Eylül 1970'te, Ürdün Kralı Hüseyin, Filistin Kurtuluş Örgütü'nü ülkeden kovdu. FKÖ'ye yardım etmek için Suriye orduları Ürdün'e girdi. Buna karşılık ABD'nin isteği üzerine İsrail, birliklerini Suriye sınırına dayayıp Suriye'yi tehdit etti ve böylece Suriye Ürdün'den çekildi. 1969'da Lübnan'nın güneyinde Filistinlilere özerklik verilince FKÖ'nün eylemlerinin merkezi Lübnan oldu. FKÖ tarafından kontrol edilen topraklara uluslararası basında "Fatahland" dendi ve 1975'ten 1990'a kadar Lübnan İç Savaşı'nda aktif rol aldılar. Bu olaylar ayrıca Suriye'de Hafız Esad'ın başa geçmesine olanak sağladı. Mısır Başkanı Abdünnasır kısa bir süre sonra öldü ve yerine Enver Sedat geçti.
Sovyetlerde artan antisemitizm ve 1967 zaferi beraberinde Sovyetlerden İsrail'e göç dalgası getirdi. Ülkeden ayrılanlar yanlarında sadece iki valiz getirebilmekteydi. Çoğu Yahudi'ye ve yetkililerce zulme uğradılar. Kimisi tutuklanıp gulag kamplarına götürüldüler; bu kişilere denmektedir.
1971'de 'nin şiddet dolu eylemleri, Mizrahilere karşı uygulanan ayrımcılık ve sosyal uçurum konusunda halkı bilinçlendirdi.
İsrail'e sığınan Amerikalı Yahudi mafya lideri Meyer Lansky, 1972'de ABD'ye sınırdışı edildi.
Münih Olimpiyatları sırasında 11 kişilik İsrail takımı Filistinli teröristlerce rehin alındı. Almanların becerisizlikle uyguladığı kurtarma denemesi 11 İsrailli atlet ve antrenörün ölümüyle sonuçlandı. Beş terörist vuruldu ve üç terörist zarar görmeden kurtuldu. Kurtulan üç terörist olaylardan bir ay sonra Alman yetkililerce serbest bırakıldı. İsrail hükûmeti bu olaylara cevap olarak katliamı organize edenlere karşı başlattı ve Ehud Barak önderliğinde .
1972'de, yeni Mısır Başkanı Enver Sedat, Sovyet müşavirleri Mısır'dan kovdu. Mısır ve Suriye'nin sık sık saldırı tatbikatları yapmaları fakat fiilen harekete geçmemeleri İsrail'de rehavete yol açtı. Ayrıca çatışmayı başlatan taraf olmamak için ve seçim dönemlerinde güvenlik konusu üzerine odaklanıldığından, gelecek bir saldırının uyarılarına rağmen İsrail seferberlik kuramadı.
Yetişkinlerin oruç tuttuğu Yahudiliğin en kutsal günü olan Yom Kippur'a denk gelen 6 Ekim 1973'te Ekim Savaşı olarak da bilinen Yom Kippur Savaşı başladı. Suriye ve Mısır, İsrail savunmasını hazırlıksız yakaladığı bir anda iyi bir planla sürpriz bir saldırı gerçekleştirdi. Savaşın ilk günlerinde, İsrail'in bu saldırının altından çıkıp çıkamayacağı konusunda belirsizlikler mevcuttu. Richard Nixon'ın emriyle ABD ve Sovyetler, müttefiklerinin yardımına koştu. Suriyeliler Golan'da küçük bir tank birliği tarafından püskürtüldü. Mısır, Sina'nın bir bölümünü ele geçirmesine rağmen İsrail kuvvetleri Süveyş Kanalı'nı geçince, Kahire'den 100 km uzaklıktaki Sina'daki Mısır'ın üçüncü ordusu kıstırıldı. 2000 ölü verilen savaşta iki taraf için de ağır maddi hasarlar oluştu ve İsrailliler ne kadar savunmasız olabilecekleri konusunda bilinçlendi. Savaşın ardından hem Mısır hem İsrail anlaşabilmek için çaba sarf etti. 18 Ocak 1974'te ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'ın yoğun çabaları sonucunda Mısır ile kuvvetlerin geri çekilmesi konusunda anlaşıldı ve benzer bir anlaşma Suriye hükûmetiyle 31 Mayıs'ta yapıldı.
Savaş, OPEC ile uyumlu olarak Suudi hükûmetinin, İsrail ile ticaret yapan ülkelere petrol ambargosu uygulamasına sebep oldu. Petrol konusunda yaşanan ciddi sıkıntılar petrol fiyatlarının aşırı derecede yükselmesine sebebiyet verdi ve sonuç olarak çoğu ülke İsrail ile ilişkisini ya kesti ya da düşürdü. İsrail, Asya Oyunlarından ve Asya'daki diğer spor turnuvalarından men edildi.
Aralık 1973'te Gahal ve diğer bazı sağ görüşlü partiler birleşip Begin önderliğinde Likud partisini oluşturdu. 1973 seçimlerinde İşçi partisi 51 sandalye kazanıp Golda Meir başbakanlığa devam ederken Likud partisi 39 sandalye kazandı.
Mayıs 1974'te Filistinliler 'ta bir okula saldırıp 102 çocuğu rehin aldı. 22 çocuk öldürüldü. Kasım 1974'te FKÖ'ye BM'de gözlemci statüsü verildi ve Yaser Arafat Genel Kurul'a seslendi. Aynı yılın sonunda , savaşta hazırlıksız yakanalanmanın sorumluluğunu kimde olduğunu araştırdı ve sonuç olarak hükûmet temize çıkarılıp sorumluların kurmay başkanı David Elazar ve ordu istihbarat kumandanı Eli Zeira olduğu belirtildi. Bu rapora rağmen halkın hükûmete olan kızgınlığı Golda Meir'in istifa etmesine sebep oldu.
1974-1976: 1. Rabin dönemi
Meir'in istifasının ardından, Altı Gün Savaşı'nda kurmay başkanı olan Yitzhak Rabin başbakanlığa geçti.
Rabbi 'un öğretilerini takip eden grup olan Modern Ortodoks Yahudiler, hareketini başlatıp Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Yahudi yerleşim birimleri kurmaya başladı.
Kasım 1975'te BM Genel Meclisi, Avusturyalı Genel Sekreter Kurt Waldheim'in kılavuzluğunda 3379 no'lu kararı benimseyip Siyonizm'i bir çeşit ırkçılık olarak tanımladı. Aralık 1991'de ise 46/86 no'lu kararla bir önceki karar feshedildi.
Mart 1976'da, hükûmetin Celile topraklarını kamulaştırma planını protesto etmek için .
Temmuz 1976'da, 260 yolcu taşıyan Air France uçağı, Filistinli ve teröristlerce, İdi Amin kontrolündeki Uganda'ya kaçırıldı. Burada Almanlar Yahudi olmayanları uçaktan çıkarıp serbest bıraktı. Hava korsanları 100 küsur Yahudiyi (ve terk etmeyi reddeden Fransız mürettebatı) öldürmekle tehdit etti. Mesafenin uzaklığına rağmen, kaçırılan Yahudileri kurtarmak için Rabin, bir kurtarma operasyonunun yapılmasını emretti.
Eski bir Nazi ve muhtemel savaş suçlusu olan ve Yahudi hassasiyetine karşı önceden saldırıda bulunduğu bilinen BM Genel Sekreteri Waldheim, operasyonu "Birleşmiş Milletler üyesi bir devletin (Uganda) millî egemenliğine yapılmış ciddi bir saldırı" olarak yorumladı.
1976'da Lübnan İç Savaşı'nın devam etmesiyle İsrail, Güney Lübnanlıların sınırı geçip İsrail'de çalışmasına izin verdi.
Rabin'in ABD'de İsrail elçiliği yaptığı sırada, bu zamanda yasak olmasına rağmen karısının ABD'de bir dolar hesabı açtığı ortaya çıkınca Rabin görevinden istifa etti.
1976 - 1977 I. Peres dönemi
Rabin'in yerini alan Şimon Peres, 1977 seçimlerinde Alignment partisinin liderliğini yaptı. Ocak 1977'de Fransız otoriteler, Münih Katliamının sorumlusu 'u tutukladı fakat birkaç gün sonra serbest bıraktı. Mart 1977'te tanındık bir ve 'nun sözcüsü olan , 13 yıl ağır işçiliğe mahkûm edildi.
1977-1982 Begin dönemi
Sürpriz bir sonuçla, Menahem Begin'in Likud partisi 43 sandalyeyle 1977 seçimlerinde iktidara gelince, İsrail tarihinde ilk defa sol görüşlü olmayan bir hükûmetle karşılaşıldı. İşçi partisi ise 32 sandalyeyle ikinci sırada yer aldı. Zaferin kilit sebeplerinden biri, İsrail siyasetinde uzun yıllardır rol alan Mizrahilere yapılan ayrımcılıktı. Küçük kasabalardan çıkan yetenekli Mizrahi sosyal aktivistler İşçi partisinde bir yerlere gelemeyince Begin tarafından kucak açıldı. Fas doğumlu ile İran doğumlu Moşe Katsav gibi politikacılar Begin'e Mizrahi desteğini sunan grubun parçasıydı.
Çoğu liberal seçmen ise, yozlaşma nedeniyle partisine oy vermişti (15 sandalye). Bu parti Begin ile koalisyon kurdu ve bir sonraki seçimlerde ortadan kalktı.
Mizrahi-Aşkenaz ilişkilerinin düzelmeye başladığı bu süreçte Begin, hükûmetinde de yer verdi. Begin'in ekonomiyi serbestileştirmesi hiper enflasyona sebep olduysa da (%150) ABD'nin İsrail'e maddi destek sunmasını sağladı. Begin'in, 'in Batı Şeria ve Gazze'de Yahudi yerleşim birimlerini desteklemesiyle işgal altındaki Filistinliler ile olan gerginlik daha da arttı.
Begin, genç yaşta KGB tarafından işkence gördüğü için göreve geldiğinde yaptığı ilk işlerden biri, İsrail gizli servisine soruşturmalarda "işkence yerine bilgelik kullanılmasını" emretti. Itamar Mann ve Omer Shatzl, İsrail'de işkencenin devam ettiğini ve Begin'in yönetmeliğinin ceza yememek için göstermelik bir hareket olduğunu dile getirdi. İnsan hakları grupları, İsrail'i işkence metotları kullanmaya devam etmekle ve İsrailli doktorları işkence ibarelerini belgelememekle suçladı.
Kasım 1977'de Mısır Başkanı Enver Sedat, İsrail ile olan 30 yıllık hüsumete son verip İsrail Başbakanı Menahem Begin'in davetini kabul etti ve Kudüs'ü ziyaret etti. Sedat'ın iki günlük ziyaretinde Knesset'te yaptığı konuşma Arap-İsrail tarihinde bir dönüm noktası oldu. Mısırlı lider Orta Doğu'da, İsrail ile Arap ülkelerinin barış yapma seçeneğinin bulunduğu psikolojik bir iklim yarattı. Sedat, İsrail'in var olma hakkını tanıyıp İsrail ile Mısır arasında müzakerelerin başlamasına olanak sağladı.
Sedat'ın ziyaretinin ardından 350 Yom Kippur Savaşı gazisi ("Şimdi Barış") hareketini başlatıp İsrail hükûmetinin Araplarla barış yapmasını destekledi.
Mart 1978'de, on bir silahlı Lübnanlı Filistinli teknelerle İsrail'e ulaşıp, geziye giden ailelerin bulunduğu otobüsü kaçırdı; 13'ü çocuk olmak üzere 35 kişiyi öldürdü. Saldırganlar, Mısır ile İsrail arasında yaşanan barış sürecine karşıydı. Üç gün sonra İsrail, başlattı. BM Güvenlik Konseyi'nin 425 no'lu kararıyla İsrail çekildi ve yerine BM'in geçici barış kuvvetleri geçti.
Eylül 1978'de ABD Başkanı Jimmy Carter, Camp David'de buluşulması için Başkan Sedat ile Başbakan Begin'i davet etti. 11 Eylül'de barış koşullarının ana hatlarına ve Ortadoğu'da kapsamlı bir barışa karar verildi. İsrail ile Arap ülkelerine müzakere kılavuzu için genel ilkeler belirlendi. Bunun yanı sıra, Filistinlilerin yaşadığı Batı Şeria-Gazze'nin tam özerkliğe geçiş rejimi ve Mısır ile İsrail arasında barışın koşulları belirlendi. Antlaşma 26 Mart 1979'da Begin, Sedat ve şahit Carter tarafından imzalandı. Antlaşmaya göre İsrail, Nisan 1982'de Sina Yarımadası'nı Mısır'a iade etti. İsrail'in Mısır'a bırakmak için çekildiği son topraklar, 1989'da Eilat'ın bitişiğinde bulunan oldu. Buna tepki olarak Arap Birliği Mısır'ı örgütten uzaklaştırdı ve merkezini Kahire'den Tunus'a taşıdı.
Sedat 1981'de, İsrail ile barışa karşı çıkan Mısır ordusundaki tarafından suikaste uğradı. Antlaşmanın ardından İsrail ve Mısır, ABD'nin en çok maddi yardımda bulunduğu ülkeler haline geldi (bugün itibarıyla ABD'nin en çok para harcadığı ülkeler Afganistan ve Irak'tır).
Aralık 1978'de İsrail ürünü olan Merkava savaş tankları İSK'de kullanılmaya başlandı. 1979'da İran İslam Devrimi'nden kaçan 40.000 İran Yahudisi İsrail'e göç etti.
30 Haziran 1981'de, Irak'ta Fransa'nın yardımıyla inşa edilen Osirak nükleer reaktörü İsrail hava kuvvetlerince imha edildi. Üç hafta sonra gerçekleşen 1981 seçimlerinde İşçi partisinin 47 sandalyesine karşılık Likud'un 48 sandalye kazanmasıyla Begin başbakanlık görevine devam etti. Ariel Şaron Savunma Bakanlığı'na atandı. Yeni hükûmet Golan Tepelerini ilhak edip El Al'ın Şabat'ta uçmasını yasakladı.
İsrail'in 1948 savaşından sonra birkaç on yıl boyunca Lübnan sınırı, diğer sınırlara kıyasla daha sakindi. Fakat, 1969'da ile Güney Lübnan'ın Filistinlilere tahsis edilmesi durumu değiştirdi. Lübnan hükûmetinden bağımsız hareket eden FKÖ kontrolündeki topraklara "Fatahland" denmeye başlandı (Fatah, FKÖ içindeki en büyük grubu oluşturmaktaydı). Filistinliler sürekli olarak başta olmak üzere İsrail'in kuzeyini bombaladı. Buralarda genelde Arap ülkelerinden kaçan ve Likud'u destekleyen Yahudiler yaşamaktaydı. Filistinlilerin bulunduğu Lübnan topraklarının kontrol altında tutulamaması Lübnan İç Savaşı'nın sebeplerinden biriydi.
Haziran 1982'de İngiltere elçisi 'a yapılan suikast teşebbüsü, İsrail'in FKÖ'yü Güney Lübnandan kovmak amacıyla baskın düzenlemesine sebebiyet verdi. Meclis, Lübnan'a sadece 40 km girilmesine izin verirken Şaron kurmay başkanı 'a daha derine girmesi için müsaade verdi.1982 Lübnan Savaşı olarak bilinen bu baskında İsrail Beyrut'u işgal etti; ilk defa bir Arap ülkenin başkenti İsrail tarafından işgal edilmiş oldu. FKÖ tarafından kötü muamele gören Şii ve Hristiyanlar İsraillileri memnuiyetle karşıladı. İşgal süresinin uzaması ve İran'ın güdümüyle Şiiler İsrail'in aleyhine döndü. İsrailli askerlerin ve Lübnanlı sivillerin sürekli hayatlarını kaybetmesi İsrail'de savaşa karşı muhalefetin doğmasına sebep oldu.
Ağustos 1982'de FKÖ, birliklerini Lübnan'dan çıkarıp Tunus'a konuşlandırdı. İsrail, kendilerini tanıyıp barış yapacak olan Beşir Cemayel'in bakan seçilmesi için çaba verdi. Cemayel, İsrail ile anlaşma imzalanamadan öldürüldü ve ertesi gün Elie Hobeika komutasındaki Falajist Hristiyan kuvvetler iki Filistin mülteci kampına girip katliam gerçekleştirdi. Bunun üzerine İsrail'de bu zaman kadar yaşanmış en büyük savaş karşıtı protesto gerçekleşti; tüm İsrail nüfusunun %10'unu oluşturan 400.000 kişi Tel Aviv'de toplandı. 1983'te adı altında yapılan soruşturmada, Şaron dolaylı da olsa kişisel olarak katliamdan sorumlu tutuldu. Bir daha bu görevde yer almamasına karar verildi (fakat bu onun başbakan olmasına engel teşkil etmemekteydi).
1983-1991 Şamir dönemi
Eylül 1983'te Begin istifa etti ve başbakanlığa Yitzhak Şamir geçti. 1984 seçimlerinden kesin bir sonuç çıkmayınca 44 sandalyeli Alignment partisinin başkanı Şimon Peres ile 41 sandalyeli Likud partisi başkanı Şamir iktidarı paylaştı. Peres 1984'ten 1986'ya kadar başbakanlık yaparken 1986'dan 1988'e görevi Şamir devraldı. 1984'te, Sefarad Ultra-Ortodoksların Aşkenaz Ultra-Ortodokslar tarafından sürekli ayrımcılığa uğraması nedeniyle siyasi aktivist Aryeh Deri, partisinden ayrılıp eski hahambaşı ile birlikte Şas partisini kurdu; partinin hedef kitlesi Aşkenaz olmayan Ultra-Ortodokslardı. Seçime ilk girişlerinde 4 sandalye toplayan Şas partisi yirmi yıl boyunce Knesset'in üçüncü büyük partisi oldu. Şas, ülke çapında bedava Sefarad ortodoks okul ağı kurdu. 1984'te kıtlık Etiyopya'yı vurunca 8000 Falaşa gizlice İsrail'e getirildi. Ünlü insan hakları aktivisti ve Aiyonist , 1986'da, iki Sovyet ajanına karşılık gulagdan serbest bırakıldı.
Haziran 1985'te İsrail, birliklerinin büyük bir kısmını Lübnan'dan çekip arkada küçük birlikleri ve İsrail destekli milisleri tampon bölgede güvenlik amacıyla bıraktı. Maaşlardaki karmaşık indeks bağı Temmuz 1985'te İsrail enflasyonunu perçinledi ve bu zamana kadar dünyanın en yüksek oranı %480 enflasyon ile tarihe geçildi. Peres fiyatlara acil kontrol getirdi ve devlet masraflarını kıstı böylece enflasyonu kontrol altına aldı. 1980'e kadar olan para birimi Yeni İsrail Şekeli olarak değiştirildi. Ağustos 1987'de İsrail hükûmeti, bağımsız İsrail savaş uçağı geliştirme projesi olan IAI Lavi projesini iptal etti. İsrail, bu projenin masrafının altından çıkamadı ve ABD'nin projeye karşı muhalefetiyle karşılaştı. Eylül 1988'de İsrail, Şavit roketiyle isimli keşif uydusunu uzaya gönderdi ve kendi uydusunu uzaya gönderebilen sekiz ülkeden biri oldu (bu zamandan sonra iki ülke daha bu yeteneğe ulaşmıştır).
İsrail'in Batı Şeria ve Gazze'yi işgalinin devam etmesi ve buralarda yerleşim birimleri kurması, İsrail'in bastırma çabalarına rağmen, 1991 Madrid Konferansı'na kadar sürecek olan Birinci İntifada'nın başlamasına sebebiyet verdi. İsrail birliklerinin insan haklarını ihlal etmesi sebebiyle bir grup İsrailli, insan hakları konusunda halkı bilinçlendirme ve kurallara uyma amaçlı örgütünü kurdu.
1988 seçimlerinde Alignment (39 sandalye) ile Likud (40 sandalye) partileri başa baş mücadele etti. Şamir, İşçi Alignment partisiyle birlikte millî birlik koalisyonu kurmayı başardı.
Mart 1990'da Alignment lideri Şimon Peres, hükûmetin güven kaybettiğini belirtip yeni bir hükûmet kurmaya çalıştıysa da bunda başarısız oldu ve Şamir, sağ görüşlü koalisyonun başbakanı oldu.
1990'da Sovyetler Birliği, Yahudilerin İsrail'e göç etmesine izin verdi. Bundan önce ülkeyi terk etmeye çalışan Yahudiler ; kaçabilenler ise İsrail'e mülteci olarak sığındı. Birkaç yıl içinde bir milyon civarında Sovyet vatandaşı İsrail'e göç etti. Yeni gelenlerin çoğu Yahudiliklerinden uzaklaşmış oldukları ve beraberinde Yahudi olmayan akrabalarını getirdikleri için halkta endişe oluşturduysa da bu yüksek sayıdaki nüfus beraberinde eğitimli Rus Yahudileri ve güçlü bir Rus kültürü getirdi.
Ağustos 1990'da Irak Kuveyt'e girdi ve Irak ile ABD ve müttefikleriyle Körfez Savaşı başladı. Irak, İsrail'i 42 Scud füzesiyle bombalayarak çatışmaların içine çekmeye çalıştı, ancak İsrail misillemede bulunmadı. İsrail, Filistinli nüfus ile İsrail vatandaşlarına gaz maskesi tedarik etti. Mayıs 1991'de 36 saat içinde, 15.000 Beta Israel (Etiyopya Yahudileri) gizlice hava yoluyla İsrail'e getirildi. Müttefiklerin Körfez Savaşı'ndan zaferle ayrılmasının ardından yeni barış olanakları ortaya çıktı. Ekim 1991'de ABD Başkanı George H.W. Bush ve Sovyetler Başkanı Mikhail Gorbachev önderliğinde, İsrailli, Lübnanlı, Ürdünlü, Suriyeli ve Filistinli liderler, Madrid'de tarihi bir buluşma gerçekleştirdi. Şamir, bu fikre karşı olmasına rağmen, Sovyetler Birliğinden gelen yeni göçmenler için gereken maddi yardımın garantisini alınca fikri kabul etti. Konferansa katılması, sağ görüşlü koalisyonun yıkılmasına sebep oldu.
1992-1995 II. Rabin dönemi
"Sert general" imajlı Yitzhak Rabin, barış yanlısı tavrı ve FKÖ ile hiçbir şekilde barış yapmama söylevleriyle 1992 seçimlerinden 44 sandalyeyle zaferle ayrıldı. Barış yanlısı Siyonist parti olan Meretz 12, Arap ve komünist partiler 5 sandalye kazanınca Knesset'te barış yanlısı bir hükûmet oluştu.
13 Eylül 1993'te İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü, Beyaz Saray'da Oslo Barış Anlaşmasını imzaladı. Bölgenin yetkisini İsrail'den geçici Filistin otoritesine bırakan ilkelere karar verildi. İlkeler anlaşmasına göre Batı Şeria ve Gazze'nin kalıcı statüsünün Mayıs 1999'da başlamasına karar verildi. Şubat 1994'te Hebron'daki Makpela mağarasında 25 Filistinli Arap öldürdü. Irkçılık gerekçesiyle Kah'ın 1992 seçimlerine girmesi yasaklandı. Mayıs 1994'te imzalanan Gazze-Eriha Anlaşması'na göre Filistin'deki yetkilerin İsrail'den Filistin'e aktarılma süreci Ağustos 1994'te başladı.
25 Temmuz 1994'te İsrail ile Ürdün Washington Bildirgesi'nin altına imza attı ve 26 Ekim'de imzalanan İsrail-Ürdün Barış Antlaşması ile 1948'den bu zamana kadar süren savaş hali ABD Başkanı Bill Clinton şahitliğinde resmen son buldu.
Başbakan Yitzhak Rabin ile FKÖ genel başkanı Yaser Arafat, 28 Eylül 1995 tarihinde Washington'da Batı Şeria ve Gazze Şeridi ile ilgili ara dönem anlaşması imzaladı. İsrail ile FKÖ arasında yapılan ilk aşama görüşmeler, bundan önce yapılan anlaşmaların yerini aldı ve buna ABD adına Bill Clinton ve Rusya, Mısır, Norveç ile Avrupa Birliği tanıklık etti. Anlaşmayla FKÖ'nun tekrar işgal altındaki topraklara dönmesine izin verildi ve son durumu tartışmak için Filistinlilere özerklik verildi. Buna karşı Filistinliler terörü durduracağına ve 1917'den sonra gelen Yahudileri kovmaktan ve İsrail'i yok etmekten bahseden 'nü değiştirmeye söz verdi.
Anlaşmaya karşı çıkan Hamas ve diğer Filistinli gruplar İsrail'e karşı düzenledi. Rabin, saldırıların önüne geçebilmek için Gazze etrafına bariyerler diktirdi. İsrail ile Filistin bölgelerindeki ayrılığın büyümesi, başta inşaat sektörü olmak üzere işçi eksikliğine yol açtı. İşçi sıkıntısını gidermek için İsrail, Filipinler, Tayland, Çin ve Romanya'dan işçi ithal etti ve bunlardan bazıları vizesiz olarak ülkede kaldı. Buna ilave olarak, Afrika'dan yasadışı yollarla İsrail'e göçler gerçekleşti. Terörizmin devam etmesinden kaynaklanan gerginlik Yitzhak Rabin'in 4 Kasım 1995'te aşırı sağ görüşlü bir Yahudi tarafından öldürülmesine sebebiyet verdi.
1996-2005 Doğrudan seçim
1992'de İsrail seçim sistemi değişti ve seçmenler istedikleri kişiye başbakan olmaları için direkt oy ve mecliste görmek istediği partiye ayrı ayrı oy verme şansı buldu. Sistem değişikliğinin sebebi, (başta dindar partiler olmak üzere) küçük partilerin mecliste yer almasını engellemek ve dolayısıyla koalisyon kurulurken verilen imtiyazların azaltılmasıydı. Arzu edilenin aksine, büyük partiler daha az oy alıp küçük partiler seçmenler için daha cazip hale geldi; böylece meclisteki küçük partilerin sayısı arttı. 2006 seçimlerinde bu sistemden vazgeçildi.
1996-1999 I. Netanyahu dönemi
Rabin'in ardılı olarak başa gelen Şimon Peres, Şubat 1996'da erken seçime gidilmesine karar verdi. Mayıs 1996'da gerçekleşen seçimlerde seçmenler başbakanı doğrudan seçti ve az bir farkla Likud lideri Benyamin Netanyahu başbakan seçildi. Yoğun olarak gerçekleşen intihar saldırıları sebebiyle Likud, güvenlik üzerine odaklandı. Hamas, saldırıların çoğunu üstlendi. Her ne kadar zamanında Başbakan Netanyahu Oslo Anlaşması'na karşı olduğunu belirttiyse de, anlaşmada kabul edilenleri uygulamaya devam etti fakat bu hükûmet döneminde barış sürecinde yavaşlama başladı. Netanyahu, yavaşça ABD'nin İsrail'e olan yardımlarının kesileceği taahhütlünde bulundu.
Netanyahu Ocak 1997'de, Filistin Ulusal Yönetimi ile Hebron Protokolü'nü imzaladı. Böylece İsrail güçleri Hebron'dan çekildi ve bölgenin büyük bir kısmının sivil otoritesi Filistin yönetimine bırakıldı.
Barak dönemi (1999-2001)
Temmuz 1999'daki seçimlerden İsrail İşçi Partisi lideri Ehud Barak başbakan olarak çıktı. Barak'ın partisi Knesset'te 26 sandalyeyle en büyük partiyi oluşturmaktaydı. 21 Mart 2000'de, Papa Jean Paul İsrail'e tarihi bir ziyarette bulundu. 2000'de İsrail, Güney Lübnan'daki "tampon bölge"den tek taraflı olarak çekilme kararı aldı. Güney Lübnan Ordusu'nun bin üyesi (ailelerini yanlarına alarak) İsraillilerle birlikte bölgeden ayrıldı. ABD Dışişlerinin açıklamasında, İsrail BM'in 425 no'lu kararına uygun olarak çekildiği belirtilmiştir. Lübnan, 1967'e kadar Suriye'nin olan ve bu zamandan sonra İsrail'in kontrolüne geçen ""nın kendilerine ait olduğunu ve dolayısıyla İsrail'in Lübnan'dan tamamiyle çekilmediğini iddia etmektedir. Şeba'a tarlaları konusu Hizbullah tarafından savaş sebebi olarak kullanılmaktadır. Lübnan hükümeti, Hizbullah'ın kontrolüne geçen bu bölgenin, BM kararnamesine aykırı gelerek egemenliğini kabullenmemiştir.
2000'in sonbaharında, kalıcı bir çözüm bulmak için Camp David'de görüşmelerde bulunuldu. Ehud Barak, Filistin grubunun istediği çoğu verilmesi istenen topraksal ve siyasi imtiyazları kabul etti; hatta Yahudilik için kutsal olan Kudüs'ün doğusunu Filistin'e vermeyi de kabul etti; Arafat ise karşı bir teklifte bulunmadan görüşmelerden ayrıldı.
28 Eylül 2000'de, İsrail muhalefet lideri Ariel Şaron, Tapınak Dağı olarak da bilinen El Aksa'yı ziyaret etti ve ertesi gün El Aksa İntifadası başladı. David Samuels ve Khaled Abu Toameh'in açıklamasına göre, bu ayaklanma çok önceden planlanmıştı.
Nablus'ta, Yahudilikte bir türbe olan , Filistinlilerce Ekim 2000'de yıkıldı. İsrail ilk defa Scud da dahil olmak üzere balistik füzeleri yok etmek için kullanılan Arrow füzelerini kullandı. 2001'de barış görüşmeleri çıkmaza girince Barak, başbakanlık için tekrar özel bir seçim yapılmasını talep etti. Barak'ın amacı, Filistinlilerle görüşme yapabilmek için güven tazelemekti fakat arzu ettiğinin aksine Ariel Şaron başbakanlığa seçildi ve akabinde doğrudan başbakan seçme sistemi kaldırıldı.
Şaron dönemi (2001-06)
Barış görüşmelerinin sonuçsuz kalması, Filistin terörünün artması ve Hizbullah tarafından gerçekleştirilen bazı saldırılar, İsrail halkı ve siyasetçilerinde, bir barış ortağı olarak Filistin Ulusal Yönetimi'ne karşı olan güvenin yok olmasına sebep oldu. Çoğu kişide, Filistinlilerin barış görüşmelerini geçici bir çözüm olarak gördüğü intibası uyandı ve halk tarafından Filistin'le olan bağların bir an önce kesilmesi istendi.
"" ile doruğa çıkan bir seri intihar saldırısına tepki olarak İsrail, 'nu uyguladı ve Batı Şeria etrafına duvar ördü. 2003'te Knesset'te bir seçim daha gerçekleşti ve Likud 27 sandalyeyle en çok milletvekili çıkaran parti oldu. Laik platformda, din karşıtı parti olan 15 sandalyeyle ortodoks Şas partisinin önüne geçip seçimleri üçüncü bitirdi. Dahili kavgalar Şinuy partisinin sonunu getirdi. Aralık 2003'te Ariel Şaron, işgal altındaki bazı bölgelerden tek taraflı çekilebileceğini belirtti. Bu demeç sonunda Gazze Şeridi'nden tamamıyla çekilindi.
2004'te, İsrail'de kalıcı olarak ikamet etme izni verildi. Bu grup ABD'den 25 yıl öncesinden beri göç etmekteydi fakat Yahudilikleri kesin olmadığı için 'ndan faydalanamamaktaydılar. İsrail'e belirli bir statüde olmadan yerleşmekteydiler. 2004'ten sonra vatandaşlık haklarına sahip oldular. 2005'te (kimisi zorla da olsa) Yahudiler Gazze'deki evlerinden çıkarıldı ve evleri yıkıldı. İsrail'in Gazze'den tek taraflı çekilmesi 12 Eylül 2005'te tamamlandı. Batı Şeria'dan askerlerin boşaltılması ise 10 gün sonra tamamlandı. Çekilmenin ardında Sderot gibi sınırlara yakın İsrail yerleşim birimleri Gazze'den gönderilen ve intihar saldırılarının hedef tahtası oldu. 2005'te Likud'dan ayrılan Şaron, Filistin devletinin kurulmasından ve barış görüşmelerinden yana olan Kadima partisini kurdu. Likud ve İşçi partisinden önde gelen isimler de bu partiye katıldı. İsrail'in Gazze'den çekilmesi Filistinlilerce Hamas'ın bir zaferi olarak yorumlanınca Filistin'de 2006 yılındaki seçimlerden, İsrail ile yapılan hiçbir anlaşmayı kabul etmeyen, İsrail'in var olma hakkını tanımayan ve Holokost'un bir Yahudi komplosu olduğunu iddia eden Hamas zaferle ayrıldı. 14 Nisan 2006'da Ariel Şaron'un beyin kanaması geçirmesi üzerine boş kalan makama Ehud Olmert geçti.
Olmert dönemi (2006-08)
2006 seçimlerinde 29 sandalye kazanan partisi Kadima sayesinde Ehud Olmert başbakan seçildi.
2005'te Mahmud Ahmedinecad resmen İran'ın cumhurbaşkanı seçildi ve bu zamandan sonra İsrail'e karşı meydan okumalar artışa geçti. İsrailli analistler, barış sürecini sekteye uğratmak için Ahmedinecad'ın Güney Lübnan'da Hizbullah ile Gazze'de Hamas'a silah yardımı yaptığına ve İsrail'e karşı kullanmak üzere nükleer silah geliştirdiğine inanmaktadır. İran'ın Hizbullah'ı desteklemesi ve nükleer silah programı BM'in 1559 ve 1747 no'lu kararlarını ihlal etmektedir. İran ayrıca . İsrail'in Lübnan'dan çekilmesinin ardından Hizbullah İsrail'e karşı olan saldırılarını hızlandırdıysa da İsrail bir misillemede bulunmadı. Aynı şekilde Gazze'den çekildikten sonra gerçekleşen Gazze bazlı saldırılara İsrail'in misillemesi asgari seviyede kaldı. Hükûmetin saldırlara fazla tepki göstermemesi, sağ görüşlü İsrailliler tarafından eleştirilmesine sebep oldu.
25 Haziran 2006'da Hamas güçleri sınırı geçip bir tanka saldırdı ve Gilad Şalit isimli yaralı İsrail askerini esir aldı. 12 Temmuz'da Hizbullah Lübnan'dan İsrail kasabalarına ve sınır devriyesine saldırdı ve iki İsrail askeri öldürüldü veya ağır yaralandı. Bu olaylar 2006 İsrail-Lübnan Savaşını başlattı ve Ağustos 2006'ya kadar sürdü. İsrail ordusu Hizbullah'ın kuzey İsrail'i bombalamasını engelleyemediğinden kamu soruşturması başlatıldı.
2007'de azami zorunlu eğitim yaşı 16'dan 18'e yükseltildi. Darfur soykırımından kaçan ve çoğu Müslüman olan mülteciler yasadışı yollarla İsrail'e vardı ve bunların bazıların sığınma hakkı verildi. Vize süresi dolup da ülkede kalan yabancı işçilere Afrikadan gelen yasadışı göçmenler de eklendi. Yasadışı olarak ülkede kalanların tam sayısı bilinmemesine rağmen bu sayının 30.000 ila 100.000 arası olduğu tahmin edilmektedir.
Yolsuzluk soruşturmasına tabi olan Olmert bu olaydan sonra 30 Temmuz 2008'de, Eylül 2008'de yapılacak olan parti seçimlerinde aday olmayacağını belirtti. Kadima seçimlerini kazanan Tzipi Livni koalisyon oluşturamayınca Olmert genel seçimlere kadar görevine devam etti.
27 Aralık 2008'de resmî olmayan İsrail ile Gazze arasındaki ateşkes, Gazze'nin güney İsrail'i bombalamasıyla bozulunca, İsrail ordusu üç hafta süren bir çıkartma düzenledi ve uluslararası protestolara maruz kaldı.
II. Netanyahu dönemi
2009'daki seçimlerden Likud 27 ve Kadima 28 sandalye kazanmasına rağmen sağ görüşlüler daha çok sandalye kazandığı için Şimon Peres hükûmet kurma görevini Netanyahu'ya verdi. Daha çok Rus göçmenlerin partisi olan 15 sandalyeyle üçüncü olurken İşçi partisi 13 sandalyeyle dördüncülüğe geriledi.
2009'da İsrailli milyarder , İsrail kıyılarında büyük bir doğal gaz rezervi keşfetti.
31 Mayıs 2010 tarihinde, yabancı aktivistlerin, Gazze’ye karşı deniz aşırı uygulanan ablukayı aşmalarını çalıştıklarında, Akdeniz’de uluslararası yankı bulan bir olay gerçekleşti ve İsrail askerleri bu aktivistlere müdahale etti. Müdahale esnasında, dokuz Türk aktivist öldü.
14 Temmuz 2011'de . Çeşitli sosyoekonomik sınıflardan ve dinlerden gelen yüzbinlerce gösterici yaşam standartlarının pahalılığını (özellikle ev fiyatları) ve ülkedeki (eğitim ve sağlık gibi) toplumsal hizmetlerin kötüye gidişini protesto etti. 3 Eylül 2011'de 400.000 göstericiyle protestolar doruk noktasına ulaştı.
Güney İsrail ve Gazze etrafındaki nüfusu füze tehdidine karşı savunma amaçlı olarak Mart 2011'in sonunda mobil hava savunma sistemi olan "" (Demir Kubbe) kullanılmaya başlandı. 7 Nisan 2011'de bu sistem ilk defa Gazze Şeridinden gönderilen engellemeyi başardı.
Ekim 2011'de İsrail ile Hamas tutuklu takası konusunda anlaşmaya vardı; İsrail askeri Gilad Şalit'e karşılık, İsrail'e karşı saldırı gerçekleştirme veya planlama sebebiyle 280'i ömür boyu hapis cezası alan Filistinli ve İsrailli 1027 Arap serbest bırakıldı.
Mayıs 2012’de Başbakan Benyamin Netanyahu, muhalefet lideri Kadima'lı Şaul Mofaz ile bir anlaşmaya vardı, Kadima’nın hükümete girmesi için. Böylece eylül ayı için planlanan seçimler iptal edilecekti. Buna rağmen, Temmuzda Kadima partisi Netanyahu’nun partisinden ayrıldı. Ayrılma nedenleri askere alınması oldu.
2012 Haziran’ında, İsrail, 91 Filistinli intihar bombacısı ve diğer militanların vücutlarını, Netanyahu’nun sözcüsü ’in “insanı bir jest” diye adlandırdığı bir hareketle, Filistin Otoritesi, Mahmud Abbas’a transfer etti. Bunun amacı, barış görüşmelerini canlandırmak ve Filistin-İsrail arasında direkt görüşmeleri gerçekleştirmekti. 21 Ekim 2012 tarihinde ABD ve İsrail Austere Challenge 12 adlı en büyük hava ve roket koruma sistemi testini yaptı. 3.500 Amerikan asker ve 1.000 İsrail Güvenlik Gücü mensupları katıldı bu egzersize ve üç haftada bitmesi tahmin edildi. Almanya ve İngiltere’de ayrıca katıldı. İsrail’in güneyindeki şehirlere yönelik gerçekleştirilen yüz üzerindeki roket saldırılarına cevap olarak, İsrail, 14 Kasım 2012 tarihinde Gazze’ye yönelik saldırı başlattı. Operasyonun amaçlarından biri Hamas askeri kanadı şefi Ahmed Jabari’nin öldürülmesiydi. Ocak 2013’te İsrail- Mısır arasındaki bariyerler tamamlandı.
2013 parlamento seçimlerinin sonunda, birliğinin seçimde 31 koltuk kazanmasıyla başbakan oldu ve merkezi-laik Yesh Atid (19 koltuk) partisi, sağcı Yahudi Evi (12 koltuk) ve Livni’nin Hatnuah’sıyla (6 koltuk) koalisyon kurdu. İşçi partisi 15 koltukla üçüncü sıradaydı uzun yıllardan sonra.
1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2010 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nüfus (milyon) | 1.4 | 2.1 | 3 | 3.9 | 4.8 | 6 | 7.5 |
Dünyadaki Yahudi %'si | 7% | 20% | 25% | 30% | 39% | 42% | |
2005'te GSMH | 17,000 | 27,000 | 45,000 | 58,000 | 65,000 | 77,000 | 90,000 (2006) |
Ayrıca bakınız
- 1991 Madrid Konferansı
- 2000 Camp David Zirvesi
- Asya tarihi
- Faysal-Weizmann Anlaşması
- Filistin Devleti
- İsrail
- İsrail başbakanları listesi
- İsrail cumhurbaşkanları listesi
- İsrail kültürü
- İsrail-Mısır Barış Antlaşması
- İsrail-Ürdün Barış Antlaşması
- Mısır tarihi
- Ortadoğu Barış Süreci
- Paris Barış Konferansı
- Suriye tarihi
Wikimedia Commons'ta İsrail tarihi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- Genel
- Berger, Earl The Covenant and the Sword: Arab-Israeli Relations, 1948-56, London, Routledge K. Paul, 1965.
- Bregman, Ahron A History of Israel, Houndmills, Basingstoke, Hampshire; New York: Palgrave Macmillan, 2002 .
- Bright, John (2000). A History of Israel. Westminster John Knox Press. 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- Butler, L.J. Britain and Empire: Adjusting to a Post-Imperial World I. B. Tauris 2002
- Coogan, Michael D., ed. (1998). The Oxford History of the Biblical World. Oxford University Press. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012. Stager, Lawrence E (1993). Forging an Identity: The Emergence of Ancient Israel.
- Darwin, John Britain and Decolonisation: The Retreat from Empire in the Post-War World Palgrave Macmillan 1988
- Davis, John, The Evasive Peace: a Study of the Zionist-Arab Problem, London: J. Murray, 1968.
- Dever, William (2003). Who Were the Early Israelites and Where Did They Come From?. Eerdmans. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- The First Ten Years: a Diplomatic History of Israel, London: Weidenfeld and Nicolson, 1958
- Gilbert, Martin Israel: A History, New York: Morrow, 1998 .
- Horrox, James A Living Revolution: Anarchism in the Kibbutz Movement, Oakland: AK Press, 2009
- Herzog, Haim The Arab-Israeli Wars: War and Peace in the Middle East from the War of Independence to Lebanon, London: Arms and Armour; Tel Aviv, Israel: Steimatzky, 1984 .
- Israel Office of Information Israe's Struggle for Peace, New York, 1960.
- Killebrew, Ann E. (2005). Biblical Peoples and Ethnicity: An Archaeological Study of Egyptians, Canaanites, and Early Israel, 1300-1100 B.C.E. Society of Biblical Literature. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- Confrontation: the Middle-East War and World Politics, London: Wildwood House, 1974, .
- Lucas, Noah The Modern History of Israel, New York: Praeger, 1975.
- McNutt, Paula (1999). Reconstructing the Society of Ancient Israel. Westminster John Knox Press. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- Miller, James Maxwell; Hayes, John Haralson (1986). A History of Ancient Israel and Judah (İngilizce). Westminster John Knox Press. ISBN . 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- Miller, Robert D. (2005). Chieftains of the Highland Clans: A History of Israel in the 12th and 11th Centuries B.C. Eerdmans. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- Morris, Benny 1948: A History of the First Arab-Israeli War, Yale University Press, 2008. .
- The Siege: the Saga of Israel and Zionism, New York: Simon and Schuster, 1986 .
- Six Days of War: June 1967 and the Making of the Modern Middle East, Oxford: Oxford University Press, 2002 .
- The Peel Commission Report, (July 1937) http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/peel1.html 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rubinstein, Alvin Z. (editor) The Arab-Israeli Conflict: Perspectives, New York: Praeger, 1984 .
- Lord Russell of Liverpool, If I Forget Thee; the Story of a Nation's Rebirth, London, Cassell 1960.
- Sachar, Howard M. A History of Israel, New York: Knopf, 1976 .
- Samuel, Rinna A History of Israel: the Birth, Growth and Development of Today's Jewish State, London: Weidenfeld and Nicolson, 1989 .
- Schultz, Joseph & Klausner, Carla From Destruction to Rebirth: The Holocaust and the State of Israel, Washington, D.C.: University Press of America, 1978 .
- Segev, Tom The Seventh Million: the Israelis and the Holocaust, New York: Hill and Wang, 1993 .
- Shlaim, Avi, (2001)
- Talmon, Jacob L. Israel Among the Nations, London: Weidenfeld & Nicolson, 1970 .
- Vaughn, Andrew G.; Killebrew, Ann E., eds. (1992). Jerusalem in Bible and Archaeology: The First Temple Period. Sheffield. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012. Cahill, Jane M. Jerusalem at the Time of the United Monarchy. Lehman, Gunnar. The United Monarchy in the Countryside.
- Eternal Guilt?: Forty years of German-Jewish-Israeli Relations, New York: Columbia University Press, 1993 .
- Özel
- ^ "Declaration of Establishment of State of Israel". Israel Ministry of Foreign Affairs. 14 Mayıs 1948. 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2012.
- ^ . 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2007.
- ^ Christopher Stringer, custodian of Tabun I, , quoted in an exhibition in honour of Garrod; Callander and Smith, 1998
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2007.
- ^ . 27 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2007.
- ^ Stager in Coogan 1998, p. 91.
- ^ Dever 2003, p. 206.
- ^ Miller 1986, pp. 78–9.
- ^ McNutt 1999, p. 35.
- ^ McNutt 1999, p. 70.
- ^ Miller 2005, p. 98.
- ^ McNutt 1999, p. 72.
- ^ Miller 2005, p. 99.
- ^ Miller 2005, p. 105.
- ^ Lehman in Vaughn 1992, pp. 156–62.
- ^ . 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ . 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ , History of the Jews, p. 106, Harper 1988
- ^ Singer, Isidore, (Ed.) (1901–1906). "HYRCANUS, JOHN (JOHANAN) I.". Yahudi Ansiklopedisi. New York: Funk & Wagnalls Company.
- ^ Julius Caesar: The Life and Times of the People's Dictator By Luciano Canfora chapter 24 "Caesar Saved by the Jews".
- ^ The Chosen Few: How education shaped Jewish History, Botticini and Eckstein, Princeton 2012, page 71 and chapters 4 and 5
- ^ Martin Goodman, Rome and Jerusalem: The Clash of Ancient Civilizations, Penguin 2008 pp. 18–19
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Martin Goodman, Rome and Jerusalem: The Clash of Ancient Civilizations, Penguin 2008 p. 494
- ^ Martin Goodman, Rome and Jerusalem: The Clash of Ancient Civilizations, Penguin 2008 p. 490
- ^ , , Jerusalem 1984 pp. 12–14
- ^ , , Jerusalem 1984 p. 143
- ^ For more information see "" edited by McDonald and Sanders, 2002 Hendrickson
- ^ , , Jerusalem 1984 sections II to V
- ^ , , Jerusalem 1984 chapter I
- ^ by 1894 see http://www.fordham.edu/halsall/jewish/lazare-anti.html 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed January 2009
- ^ M. Avi-Yonah, The Jews under Roman and Byzantine Rule, Jerusalem 1984 chapters XI–XII
- ^ While the Syrians and the Melchite Greeks ceased to observe the penance after the death of Heraclius; Elijah of Nisibis (Beweis der Wahrheit des Glaubens, translation by Horst, p. 108, Colmar, 1886) see http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?letter=B&artid=1642#4756 28 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Jerusalem in the Crusader Period 6 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Jerusalem: Life throughout the ages in a holy city, David Eisenstadt, March 1997
- ^ See The History of the Jews in the Latin Kingdom of Jerusalem by Joshua Prawer, 1988, see also http://www.religioustolerance.org/chr_cru1.htm 5 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (accessed November 2007)
- ^ International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa by Trudy Ring, Robert M. Salkin, Sharon La Boda, pp. 336–339
- ^ http://fcit.usf.edu/HOLOCAUST/GALLERY/EXPULS.HTM 28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.aztlan.net/jewexpulsions.htm 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.fordham.edu/halsall/jewish/1182-jewsfrance1.html 15 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Barnay, Y. The Jews in Palestine in the eighteenth century: under the patronage of the Istanbul Committee of Officials for Palestine (University of Alabama Press 1992) p. 149
- ^ "How to Respond to Common Misstatements About Israel". Anti-Defamation League. 2006. 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2006.
- ^ "The Population of Palestine Prior to 1948". . 2005. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2006.
- ^ Jon Bloomberg, The Jewish world in the modern age, New Jersey 2004 pp. 12–13
- ^ The Cambridge Guide to Jewish History, Religion, and Culture by Judith R. Baskin, Kenneth Seeskin, Cambridge University 2010 . 185
- ^ Jon Bloomberg, The Jewish world in the modern age, New Jersey 2004 pp. 16–18
- ^ History of the Jews in Russia and Poland by S. M. Dubnow, Simon Dubnow, Israel Friedlaender chapters 24–27 2000 (1918)
- ^ Jacob Katz, From Prejudice to Destruction 1980 pp. 279-280, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0004_0_03408.html 15 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Aliyah | The Jewish Agency for Israel - U.S." www.jewishagency.org. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ Friedman, Yonah. . Nefesh B'Nefesh (İngilizce). 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ http://www.jafi.org.il/education/congress/K01.html 1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . First Congress – Basle [Basel], 1897]
- ^ Weizmann, the Making of a Statesman by , Oxford 1993, chapters 3 & 4
- ^ David Fromkin, A Peace to End All Peace, part VI pp 253-305
- ^ God, Guns and Israel, Jill Hamilton, UK 2004, Especially chapter 14.
- ^ God, Guns and Israel, Jill Hamilton, UK 2004, Especially chapter 15
- ^ , (Peel report) p. 172
- ^ http://www.amalnet.k12.il/meida/history/hisi1085.htm 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (in Hebrew accessed 22/4/2009), (Peel report) pp. 48-49
- ^ , (Peel report) chapters 5, 8 and 16
- ^ For more information see Palestine: Retreat from the Mandate, The making of British Policy, 1936-1945 by Michael Cohen, New York 1979 Chapter 3
- ^ Tom Segev, One Palestine Complete: Jews and Arabs Under the British Mandate, 2001, p. 414)
- ^ Palestine: Retreat from the Mandate, The making of British Policy, 1936-1945 by Michael Cohen, New York 1979 p. 103
- ^ Palestine: Retreat from the Mandate, The making of British Policy, 1936-1945 by Michael Cohen, New York 1979 pp. 122-130
- ^ http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10007312 9 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed October 2011
- ^ Nazi Palestine: The Plans for the Extermination of the Jews in Palestine by Mallman and Cuppers, 2010
- ^ Palestine: Retreat from the Mandate, The making of British Policy, 1936-1945 by Michael Cohen, New York 1979 pp. 125-135
- ^ . 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Butler, L. J.: Britain and Empire, p. 78. I. B. Tauris, 2002
- ^ Morris Laub, Last barrier to freedom: internment of Jewish holocaust survivors on Cyprus 1946-1949, Berkeley 1985
- ^ . 1948: A History of the First Arab-Israeli War, Yale University Press, 2008. . chapter 2 especially pp. 50, 61, 65-71
- ^ Smith 2007, s. 200
- ^ Benny Morris, 1948, Yale 2008 chapter 4 especially pp. 140-147
- ^ a b Benny Morris, 1948, Yale 2008 chapters 3 & 4
- ^ Arab League Declaration on the help of Palestine 22 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., May 15, 1948
- ^ Trygve Lie, In the Cause of Peace, Seven Years with the United Nations (New York: MacMillan 1954) OCLC 299953832 pg.174
- ^ (İbranice). hagana.co.il. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2007.
- ^ "NationMaster – UN membership date (most recent) by country". 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Morris 2004, ss. 604
- ^ Immigrants in Turmoil: Mass Immigration to Israel and its Repercussions in the 1950s and After Dvora Hacohen, Syracuse University Press, 2003
- ^ Source: Professor Moshe Sikron, http://www.lib.cet.ac.il/pages/item.asp?item=12938 10 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Hebrew)
- ^ "Group seeks justice for 'forgotten' Jews – International Herald Tribune". 5 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Mishtar HaTsena (in Hebrew), Dr Avigail Cohen & Haya Oren, Tel Aviv 1995
- ^ Haaretz 8/1/1952, http://www.ynet.co.il/articles/0,7340,L-3306796,00.html 4 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Hebrew accessed 10/10/2007)
- ^ The melting pot in Israel: the commission of inquiry concerning education in the early years of the state by Tzvi Tzameret, Albany 2002 chapter 7
- ^ For more information see The melting pot in Israel by Tzvi Tzameret, Albany 2002
- ^ "Israel's Military Aid to Africa, 1960-66", Abel Jacob in The Journal of Modern African Studies, Vol. 9, No. 2 (Aug., 1971), pp. 165-187
- ^ , . accessed 18/10/2007
- ^ Nasser and the Missile Age in the Middle East (Contemporary Security Studies) by Owen Sirrs, Routledge 2006. . The Germans involved had worked on the and programs.
- ^ (Hebrew) http://www.knesset.gov.il/lexicon/heb/lavon.htm 18 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://www.un.org/Depts/dpko/dpko/co_mission/unef1backgr2.html#three 2 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed 28/7/2008
- ^ "History of the Third Knesset". 18 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "The Eichmann Trial and American Jewry: A Reassessment", Françoise S. Ouzan in Jewish Political Studies Review 19:1-2 (Spring 2007), see also Hannah Arendt, Eichmann in Jerusalem (published 1963)
- ^ . Independent, The (London): Find Articles at BNET.com. 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014.
- ^ http://www.kinghussein.gov.jo/his_periods3.html 11 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed 17/10/2007
- ^ http://hnn.us/articles/751.html 28 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed 17/10/2007
- ^ http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1627015,00.html 3 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., http://www.sixdaywar.co.uk/timeline.htm 25 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Whose Voice? Nasser, the Arabs, and 'Sawt al-Arab' Radio by Laura M. James in TBS (Transnational Broadcasting Studies) 16 2006 http://www.tbsjournal.com/James.html 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Çoğu İsrailli Arapça biliyordu.
- ^ , Has Israel Annexed East Jerusalem? [1] 20 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Accessed December 2007". 31 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ 30 years to the Black Panthers in Israel by Sami Shalom Chetrit, http://www.kedma.co.il/Panterim/PanterimTheMovie/EnglishArticles.htm 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed October 2006
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Terrorism/entebbe.html 5 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed 17/10/2007 many websites erroneously describe the hostages as Israelis. Although most were Israeli, they were all Jewish and the terrorists policy was to hold Jews.
- ^ "Kurt Waldheim". The Daily Telegraph (London). 15 June 2007. Retrieved 7 May 2010. http://www.jcpa.org/JCPA/Templates/ShowPage.asp?DRIT=5&DBID=1&LNGID=1&TMID=111&FID=625&PID=1631&IID=1643&TTL=Israeli-Ugandan_Relations_in_the_Time_of_Idi_Amin 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ National Review, July 9, 2007, Vol. LIX, No. 12, see also http://www.nytimes.com/2007/06/14/world/europe/14cnd-waldheim.html?_r=1&pagewanted=3&hp&oref=slogin 31 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Time. 24 Ocak 1977. 31 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2010.
- ^ see http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/3376951.stm 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E04E4D81E3AF934A3575AC0A96F958260&sec=&spon=&pagewanted=all
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ see http://usinfo.state.gov/usa/infousa/trade/files/98-916.pdf 29 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . accessed November 2007
- ^ by and , Touchstone 1985
- ^ Do Good Fences Make Good Neighbors?: Israel and Lebanon after the Withdrawal – Laura Zittrain Eisenberg – Middle East Review of International Affairs September 2000 http://meria.idc.ac.il/journal/2000/issue3/jv4n3a2.html 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Belgium opens way for Sharon trial 28 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC News, 15 January 2003
- ^ . www.timesofisrael.com (İngilizce). 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements 2 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Jewish Virtual Library
- ^ Main Points of Israel-Jordan Peace Treaty October 26, 1994 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Israeli Ministry of Foreign Affairs
- ^ Treaty of Peace between The Hashemite Kingdom of Jordan and The State of Israel 11 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . King Hussein website
- ^ "accessed January 2010". 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Security Council endorses Secretary-General's conclusion on Israeli withdrawal from Lebanon as of 16 June 26 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . United Nations, 18 June 2000
- ^ Israeli Proposal to Palestinians and Syria 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Information Regarding Israel's Security (IRIS)
- ^ Khaled Abu Toameh. "How the war began". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2006.
- ^ "In a Ruined Country". The Atlantic Monthly Online. Eylül 2005. 12 Ekim 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Hasson, Nir (11 Nisan 2006). "Cabinet approves appointment of Ehud Olmert as interim PM". Erişim tarihi: 6 Kasım 2006.
- ^ . 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ . Holocartoons. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2011.
- ^ "Cartoon website undermines Holocaust". iol.co.za. 5 Ağustos 2010.
- ^ "Iran launches cartoon website aimed at questioning the Holocaust". Haaretz. 5 Ağustos 2010. 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ "Iran Holocaust-denying website angers Israel". Tabnak. 5 Ağustos 2010. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ In pictures: Gaza crisis 5 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC News, 3 July 2006
- ^ http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1931160,00.html 24 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.youtube.com/watch?v=IqJFCBo0UW8&feature=related 23 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Immigration/SudaneseRefugees.html 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Iron Dome Air Defense Missile System, Israel". army-technology.com. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2012.
- ^ Hamas to gain politically from prisoner swap deal 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. News.xinhuanet.com. Retrieved on 2011-10-20.
- ^ Mishra, Harinder (12 Ekim 2011). "Israel to release 1,027 prisoners for its lone soldier". . Kudüs. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2011.
- ^ a b "No elections: Kadima to join government - Israel News, Ynetnews". Ynetnews.com. 20 Haziran 1995. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ "BBC News - Kadima quits Israel government over conscription law". 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2014.
- ^ "Israel returns bodies of 91 Palestinians". France 24. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2012.
- ^ US and Israel launch joint military drill 8 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Al Jazeera October 21, 2012
- ^ "U.S.-Israeli Military Exercise Sending Message to Iran". 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2013.
- ^ Israel completes most of Egypt border fence 26 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Los Angeles Times January 2, 2013
- ^ Statistical Abstract of Israel No. 51, Central Bureau of Statistics 2000 and http://www.cbs.gov.il/www/statistical/meshek06_h.pdf 16 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- History of Israel and Palestine and the Arab-Israeli Conflict 15 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Timeline of Israeli and Palestinian History from Earliest Times 6 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A history of Zionism and the creation of Israel 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A photo gallery of the history of Zionism and the creation of Israel 26 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- First Photos of the Holy Land 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A timeline of Zionism and Israeli history 21 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Israel History Timeline 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "History of Israel: Key events" 9 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Israil tarihi modern Israil Devleti nin tarihini ve Israil topraklarindaki Yahudilerin tarihini icerir Modern Israil in cografi buyuklugu kadar ya da Kosta Rika nin yarisi kadar kucuktur Devletin bulundugu alan kabaca antik Israil ve Yehuda Kralliklarinin bulunduklari yerdir Israil de konusulan Ibranicenin ve Ibrahimi Semavi dinlerin dogdugu yerdir Once Yahudilik ve sonra Hristiyanlik Islam Durzilik ve Bahailik inanclarina ait kutsal alanlar barindirir Cesitli imparatorluklarin egemenligi altina girmesine ve farkli bircok etnik unsura ev sahipligi yapmasina ragmen kadar antik Israil agirlikli olarak Yahudi ydi Sonrasinda Galilee haric bircok bolgede Yahudiler azinlik olarak kaldi Bolge 3 yuzyil itibariyla giderek artarak Hristiyanlasti ve 7 yuzyil fethinden 20 yuzyilin ortasina kadar Muslumanlasti Roma fethinden sonra Antik Israil bolgesi Kutsal Filistin Topraklari olarak adlandirildi 1096 ve 1921 yillari arasinda bolge Hristiyan ve Muslumanlar arasinda odak savas noktasiydi Hacli Seferlerinin bitiminden 1917 Ingiliz fethine kadar Misir Memluk Sultanligidaki Suriye vilayetinin bir parcasiydi ve 1517 yilindan sonra Yavuz Sultan Selim hukumdarligindaki Osmanli Imparatorlugunun bir parcasi olarak kaldi 19 yuzyilin sonlarina dogru Avrupa daki Yahudilere karsi zulum Siyonist hareketi dogurdu ve antik kralliklarin bulundugu Filistin olarak adlandirilan bolgede Yahudilere ait bir anavatan kurulmasina yonelik uluslararasi destek artti Suriye nin Ingilizler tarafindan fethedilmesinden sonra I Dunya Savasini takip eden Balfour Deklarasyonu ve Filistin mandasinin kurulmasiyla birlikte Aliyah Israil topraklarina diaspora Yahudilerinin geri donmesi artti ve bu da Arap ve Yahudi milliyetciliginin cakismasindan dolayi Arap Yahudi gerginliginin artmasina sebep oldu 1948 yilinda Israil Bagimsizliginin ilan edilmesiyle Avrupa ve Musluman ulkelerden bircok sayida Yahudi Israil e goc etti ve bircok Arap da Israil den goc etti Bu gocler ileride daha buyuk Arap Israil Savaslarina sebep olacakti Dunya daki Yahudilerin 42 si gunumuzde Israil de yasamaktadir 1970 lerden beri ABD Israil in esas muttefiki oldu 1979 yilinda imzalandi 1993 yilinda Israil Filistin Kurtulus Orgutu ile Birinci imzaladi ve 1994 yilinda Israil Urdun Barisi imzalandi Israil ve Filistin arasindaki barisi gerceklestirme uzerine devamli devam eden calismalara ragmen savas ve catisma Israil ve Filistin bolgelerinde devam etmekte ve uluslararasi politikada ve iki bolgenin sosyal ve ekonomik yasamlarinda hissedilmektedir Israil in ekonomisi baslangicta sosyalistti ve ulke 1970 lere kadar Sosyal demokratlar tarafindan yonetildi Sonrasi gittikce kapitalizme ve market ekonomisine kaydi ama sosyal refah sisteminin bazi ozelliklerini korudu Israil kabilelerinin dagilimiTarih boyunca cesitli Yahudi devletler dogmustur Baslangicta Musa onderliginde Misir dan cikan Israilogullari Kenan topraklarina yerlesti Uzun yillar yan yana yasayan Israilogullari nin on iki kavmi birbirlerinden bagimsiz olarak yasiyordu Disaridan gelen tehditler karsisinda Saul un kralligi altinda bu on iki kavim birlesip MO 1050 de Israil Kralligi adinda tarihte ilk defa bir Yahudi devleti kurdu Davud ve Suleymanin da kralligini yaptigi bu devlet Suleyman in MO 930 da olumunden sonra ikiye bolundu Kuzeydeki on kabile Jeroboam onderliginde Ikinci Israil Kralligi ni kurarken guneydeki iki kabile ise Suleyman in oglu Rehoboam liderliginde Yehuda Kralligi ni devam ettirdi Ikinci Israil Kralligi MO 720 de Asur Imparatorlugu nun isgaliyle son buldu Yehuda nin varligi ise MO 586 yilinda Nebukadnezar onderligindeki Babil Imparatorlugu na yenik dusunce son buldu Babillilerin bolgeyi fethiyle Kudus Tapinagi yikildi ve Yahudiler bolgeden suruldu Tekrar geri gonderilen Yahudiler MO 140 ile MO 37 arasi bagimsizliklarini Hasmonayim Kralligi olarak ilan ettilerse de bu bagimsizlik uzun surmedi ve Roma Imparatorlugu altinda 70 yilina kadar ozerk kaldilar 132 yilinda cikan Bar Kohba Isyaniyla tekrar bagimsiz bir Israil devleti kuran Yahudiler iki sene sonra bu devleti kaybettiler Tekrar bir Yahudi devleti kurma hayaliyle yasayan Yahudiler bu ruyalari icin yaklasik iki bin sene beklemek zorunda kaldilar ve bu hayalleri 14 Mayis 1948 de Israil in kurulmasiyla gerceklesti Yahudi tarihi ve Israil Israil in ilk adi gecen belge olan Merneptah Steli JE 31408 Tanah in Tekvin kitabina gore Ibrahim in adi sonradan Israil olacak olan Yakup adinda bir torunu vardi Israil in on iki oglu Israilogullari ni olusturan on iki kabilenin atalariydi Yehuda Israil in dorduncu ogluydu Antik Donem Tarih oncesi 2 6 ve 0 9 milyon yil once Afrika dan Akdeniz e dort bolumde yayildiklari ve kulturel olarak birbirinden farkli olduklari bilinir Bu ilk insanlardan kalan cakmak tasindan yapilmis insan yapimi gerecler gunumuz Israil Devleti nin sinirlarinda kesfedildi Bu yerlerin arasinda Afrika dan sonra Dunya da en eski tastan aletlerin bulundugu Yiron vardir Karmel siradaglarindan ve ilk modern insan ve Ilkel insan kalintilari bulundu Bu kalintilarin icinde daha sonra Tabun 1 olarak adlandirilan Ilkel bir kadin iskeleti bulundu ve gunumuzde bu fosil bulunan en onemli insan fosillerinden biri olarak bilinmektedir El Tabun daki kazilar bolgedeki en uzun stratigrafik kaydi olusturdu ve bu kayit 600 000 ya da daha fazla yillik insan faaliyetlerini ortaya cikardi Paleolitik cagin en eski doneminden gunumuze insanlarin evrimini gosterdi Ilk Israilogullari MO 1200 MO 950 Kayitlarda ilk Israil ysriar adi MO 1209 da Misir Firavunu Merenptah adina dikilen Merneptah Steli nde gecmektedir Israil cop serdi tohumlari bundan sonra yok Israil in dagliklarin ortasinda kulturel ve muhtemelen siyasi bir varlik olarak fakat organize devletten cok etnik grup olarak goruldugunu belirtir Israilogullarinin atalari arasinda Kenan topraklarinda yasayan Samilerin ve Deniz Kavimlerinin olabilecegi dusunulur McNutt a gore muhtemelen 1 Demir Cag doneminde nufus kendini Israilogullari olarak tanimlamaya baslamistir kendilerini Kenanlilardan farkli olarak gormeye baslamalari karisik evlilik yapmama aile agacina verilen onem ve dinin farkliligindan anlasilir Koylerde ciftcilik ve hayvancilikla kendi kendilerine yeten en fazla 300 veya 400 kisi yasiyordu ekonomik degis tokus yaygindi Kucuk yerlesim birimlerinde dahi yazi yazma bilinmekte ve kayitlar tutulmaktaydi Arkeolojik kanitlar koyvari merkezli toplumlarin varligini gostermektedir fakat kaynaklari sinirli ve nufuslari azdi Israil ve Yehuda MO 1200 MO 576 Tanah ta Yahudilerin baskenti Gazze olan Filistlerle surekli savas halinde olduklari anlatilir Israil Samaria ve Yehuda Kralliklari MO 930 larda krallik guneyde Yahudi Kralligi ve kuzeyde Israil Kralligi olarak ikiye bolundu Israilli Ahab ile Samli II Ben Hadad arasindaki ittifak Asurlularin akinlarini puskurtmeyi basardi ve MO 854 te ndan zaferle cikildi En nihayetinde Israil Kralligi Asur Krali III Tiglat Pileser tarafindan MO 750 lerde yikildi Filistlerin kralligi da yikildi Asurlular Israil Kralligi ndaki kabilelerin cogunu surgune gonderdi bu kabilelere Kayip On Kabile denir Samiriler Asur istilasindan sag kalan Israillilerin soyundan geldigini iddia eder Israil in MO 724 MO 722 yillari arasinda gerceklesen ayaklanmasi II Sargon un Samarya yi kusatip fethetmesiyle bastirildi Asur Krali Sanherib Yehuda yi fethetmeyi denediyse de basaramadi nda Yehuda nin cezalandirilip terk edildigi yazilidir Klasik Donem Milattan once 538 636 Babil yonetimi Babil Tutsakligi Asur Imparatorlugu MO 612 de Medler ve Keldaniler tarafindan yikildi MO 586 da Babil Krali Nebukadnezar Yehuda yi fethetti Tanah a gore Suleyman Mabedi ni yikti ve Yahudileri surgune gonderdi Pers ve Helen yonetimleri Israil muzesindeki Ikinci Tapinak modeli MO 538 de Buyuk Kiros Babil i fethedip imparatorlugu eline gecirdi Kiros bir bildiri yayinlayip aralarinda Yehudalilarin da bulundugu zaptedilmis uluslara ozgurluklerini iade etti Tanah a gore 50 000 Yehudali onderliginde Yehuda ya geri donup tapinagi ikinci kez insa etti Her ne kadar Yahudi olmayanlar bunu engellemeye calistiysa da MO 456 da 5000 kisilik Yehuda ya donen ikinci bir grubun onderligini Ezra ve yapti MO 333 te Buyuk Iskender Ahamenis Imparatorlugu nu yenip topraklari eline gecirdi Bu zamandan sonra Tanah Yunancaya tercume edilmeye baslandi Septuagint Iskender in olumunun ardindan fethedilmis topraklar uzerinde Iskender in generalleri hak talep edip aralarinda catisti Yehuda Selevkos Imparatorlugu ile arasinda sinir olusturdu ve en nihayetine Selevkos a dahil edildi MO 2 yuzyilda Selevkos Imparatorlugu nun hakimi Yahudiligi ortadan kaldirip Helenistik din getirmeye calisti Bu durum MO 174 MO 135 arasinda suren Makkabi isyanina sebep oldu Yehuda Makkabi tarafindan liderligi ustlenilen ayaklanmadan zaferle donus bugun Hanuka bayrami olarak kutlanir isyan ve Yunan hakimiyetinin son bulusu anlatilir Bir Yahudi partisi olan Hasidaniler hem Helenizm e hem de ayaklanmaya karsiydi fakat en sonunda desteklerini Makkabilerden yana kullandilar Modern yorumlamalar bu donemde yasananlari zamanin Helenistik Yahudileriyle Ortodoks Yahudileri arasinda bir ic savas olarak tanimlar Hasmonayim Hanedanligi Icinde Farisiler Sadukiler ve Esseniler sosyal akimlarini barindiran Hasmonayim hanedanligi Yahudiye ye hukmetti Helenistik uygarlikla mucadele etmek icin Farisiler muhtemelen dunyadaki ilk erkek din egitim programini yururluge sokup bulusma evlerinde halki egitti Boylece Rabinik Yahudilik dogdu Adalet isleri baskanina baskan denilen Sanhedrin in elindeydi Nasi nin dini yetkileri zamanla Tapinagin kaydi bu kisi ayni zamanda Hasmonayimlerin kraliydi MO 125 te Hasmonayim Krali Yohanan Hurkanus Edom u zaptedip dinlerini zorla Yahudilige gecirdi Bu Yahudilige dondurmek icin atilan bilinen ilk ve tek girisimdir MO 64 yilinda Romali Kral Pompey Suriye yi fethetti ve Kudus teki Hasmonayim sivil savasina karisti MO 47 yilinda Julius Sezar ve Kleopatra nin hayatlari Kral Ikinci Hirkanus un gonderdigi bir Yahudi bolugu tarafindan kurtarildi Bolugu kumanda eden in sonraki nesli Seza tarafindan Yehuda krallari olarak secildi Herod Kralligi MO 64 te Roma generali Pompey Yahudiye yi fethetti Kudus teki Yahudi Tapinagi Roma Imparatorlugu nda icinde imparatorun tasviri olmayan tek dini yapiydi MO 37 MS 6 yillari arasi Edom soyundan gelen Herod hanedani Yahudi Roma uydu kralligi olarak Yahudiye ye hukmetti Hirodes tapinagi buyuk olcude genisletip bu zamanda dunyanin en buyuk tapinagi haline getirdi Sohretinin aksine onderligindeki Rabinik Yahudiligin Tapinak rahipligi un kazandi Roma Hakimiyeti Hristiyanlik oncesi Roma MO 64 MS 324 Yehuda MO 6 yilinda Yehuda tetrarsisinden Roma bolgesine alinarak bir Roma sehri yapildi Gelecek yillarda her ne kadar zenginlik icinde yasasalar da toplum Greko Roman ve Yahudi nufusu arasindaki gerginligi yasadi 64 yilinda Hahambasi Yesua ben Gamla bir dini gereksinim olarak Yahudi cocuklarin 6 yasindan itibaren okuma yazma ogrenmeleri gerektigini one surdu ve bu yeni yontem takip eden yuzyillar boyunca Yahudi gelenekleri arasina yerlesti 66 yilinda Yahudiyeli Yahudiler ayaklanip yeni kralliklarina Israil adini verdi Bu ayaklanma i savunma cabalari 70 yilindaki Kudus kusatmasi ve liderliginde ayakta kalan son Masada savunmasi Yahudi onder ve tarihci Josephus tarafindan aktarilmistir Kudus un buyuk bir kismi ve Tapinak harabeye dondu Yahudi ayaklanmasi sirasinda bu zamanda Yahudiligin bir sekti olan Hristiyanlar Yahudiye yi terk etti Sadukilerin tapinak rahipligine muhalif olan rabinik Farisi akimi liderligiyle Romalilarla baris yapinca sag kurtuldu 115 ten 117 ye Libya Misir Kibris Kurdistan ve Lod daki Yahudiler Roma ya karsi ayaklandi Olaylar sonucunda cok sayida Romali ve Yahudi katledildi Kibris in nufusu buyuk oranda azaldi ve Yahudilerin orada yasamasi yasaklandi 131 de Imparator Hadrianus Kudus un adini Aelia Capitolina olarak degistirip eski tapinagin bulundugu yere bir Jupiter Tapinagi insa ettirdi Araplarin bolgeyi fethine kadar surecek zaman icinde Yahudilerin Kudus e girmesi yasaklandi ve Yahudiye nin adi Palestina olarak degistirildi bir bolgenin adini degistirmeye sebep veren baska bir ayaklanma gerceklesmedi Turkce ve Arapcadaki Filistin adi bu isimden turemistir 132 den 136 ya kadar Yahudi lider Simon Bar Kohba Romalilara karsi gerceklestirdigi ayaklanma sonrasinda ulkeye tekrar Israil adini verdi Daha cok bilinen ve daha iyi belgelenmis olan 70 yili ayaklanmasina kiyasla Bar Kohba isyani Romalilara muhtemelen daha buyuk sorunlar yasatmistir Hristiyanlar ayaklanmaya katilmayi reddetti ve bu noktadan sonra Yahudiler tarafindan Hristiyanlik ayri bir din olarak kabul edilmeye baslandi En nihayetinde ayaklanma Imparator Hadrianus tarafindan bastirildi Tam olarak kesin olmamasina ragmen ayaklanma surecinde rabinik kurul hangi kitaplarin Tanah ta yer alacagina karar vermistir Bar Kohba ayaklanmasi bastirildiktan sonra Yahudileri Romalilara karsi temsil etmesi icin Romalilar hanedanini secmistir Bu hanedandan en bilineni Rabi Yehuda HaNasi dir Yahudi okullari dinadamlari uretmeye devam etti ve bunlardan en basarililari Sanhedrin uyesi oldular Yahudilikte onemli bir metin olan Misna bu donemde tamamlandi Bar Kohba isyaninda once Celile deki nufusun 2 3 u ve sahil nufusunun 1 3 u Yahudiydi Fakat 3 yuzyilda zulumler ve Roma Imparatorlugu nu etkileyen ekonomik kriz nedeniyle Yahudiler Filistin den daha hosgorulu olan Pers Sasani Imparatorlugu na goc etti ve Babil bolgesindeki Yahudi cemaati kalkindi Hristiyan Roma ve Bizans hakimiyeti 324 636 4 yuzyilin basinda Konstantinopolis Dogu Roma Imparatorlugu nun baskenti oldu ve Hristiyanlik resmi din olarak kabul edildi Kudus Jerusalem adi sehre geri getirildi ve bir Hristiyan sehri oldu Yahudilerin Kudus te yasamasi halen yasak olmasina ragmen ziyaret etmelerine izin veriliyordu bu donemde Tapinak tan arda kalan Aglama Duvari kutsallik kazandi 351 2 de yozlasmis Roma valisine karsi 362 de son pagan Roma Imparatoru Julianus Yahudi Tapinagi ni tekrar insa etmeye niyetlendiyse de 363 te Perslere karsi verdigi savasta olunce proje devam etmedi Roma Imparatorlugu ikiye bolununce bolge Bizans Imparatorlugu olarak bilinen Dogu Roma Imparatorlugu nun bir parcasi oldu Bizans a Yunan Ortodoks Kilisesi hakimdi 5 yuzyilda Bati Roma Imparatorlugu yikilinca Filistin e Hristiyan gocu basladi ve Hrsitiyanlar Filistin de cogunlugu ele gecirdi Yahudilerin toplam nufusa orani 10 15 ti Yahudilik Hristiyanlik disinda hosgorulen tek dindi fakat Yahudilerin yeni ibadet yerleri insa etmesi devlet burolarinda is sahibi olmasi ve kole edinmesi yasakti Bu donemde iki Samiri ayaklanmasi bas gosterdi Bu zamanda Israil de yazilan kutsal Yahudi metinleri Gemara 400 Kudus Talmudu 500 ve ydi Prokopius a gore 533 te general Belisarius Yahudi tapinagi hazinesini Roma dan alan Vandallardan geri aldi Son Bizans Sasani Savasi sirasinda 611 de Sasaniler Bizans i isgal etti ve uzun suren kusatmanin ardindan II Husrev Yahudilerin yardimiyla Kudus u ele gecirdi yardim edenler arasinda muhtemelen Yemen deki Yahudi Himyar Kralligi da yer almaktaydi 617 ye kadar yonetilmek icin Kudus Yahudilere birakildi Bizans Imparatoru Herakleios Yahudilere haklar taninacagini belirtip onlarin destegini alarak Persleri yendi fakat ardindan verdigi sozden geri adim atan imparator Filistin i ele gecirdikten sonra bir fetva yayinlayip Yahudiligi Bizans Imparatorlugu nda yasakladi Misirli Koptik Hristiyanlar bozulan yeminin sorumlulugunu aldi ve bugun dahi bunun anisina oruc tutmaktadirlar Bizans tan kacan Yahudiler Baltik bolgesine ve soylularla halkinin bir kisminin Yahudilige gectigi Hazar Kaganligi na yerlestiler Orta Cag Arap hakimiyeti 636 1096 Islami gelenege gore 620 yilinda Muhammed bugun Tapinak Dagi oldugu kabul edilen en uzaktaki camiye Mekke den bu uzak mescide Arapca aksa uzak anlamindadir indirildi ve ayni gece geri dondu 634 636 da Araplar Filistin i fethetti ve boylece Yahudilerin Kudus te yasama yasagi kalkti Bunun ardindan gelen birkac asir icinde bolgedeki cogunluk Hristiyanlardan Muslumanlarin eline gecti 636 dan Hacli Seferlerinin baslamasina kadar Filistin once Medine merkezli Dort Halife ardindan Sam merkezli Emevi Halifeligi ve sonra da Bagdat merkezli Abbasi Halifeligi tarafindan yonetildi Emevi halife Abdulmelik 685 805 691 de Tapinak Dagi nda Kubbetu s Sahre yi insa ettirdi Yahudilere gore burada Baslangic Tasi bulunmaktadir ve bu Yahudilikteki en kutsal sitedir Bu donemde Tapinak Dagi ndaki ikinci bina olan Mescid i Aksa 705 yilinda yapildi Haclilar hakimiyeti 1099 13 yuzyil Haclilar zamaninda Filistin deki Muslumanlar ile Yahudiler ayrim gozetmeksizin ya katledildiler ya da kole olarak satildilar Haclilarin Yahudileri katletmesi seferleri sirasinda Avrupa da basladi ve Kutsal Topraklarda devam etti Ortodoks Askenaz Yahudileri bugun dahi Haclilar sebebiyle olenler nedeniyle okurlar 1099 deki Kudus kusatmasi Birinci Hacli Seferi 1187 de Eyyubi Sultan Selahaddin Hittin Muharebesi nde Haclilari yenip Kudus u ve Filistin in buyuk bir kismini eline gecirdi Haclilar Akka merkezinde gucsuz bir devlet olarak bir asir daha hayatta kalmayi basardi 1260 tan 1291 e kadar bu bolge Mogol isgalcileriyle Memluk Sultanligi nin cephesi haline geldi Catismalar sonunda fakirlesen ulkenin nufusu buyuk oranda azaldi En nihayetinde Misirli Seyfeddin Kutuz Mogollari Ayn Calut Muharebesi nde yenilgiye ugratti ve ardili Baybars Haclilarin Akka merkezli kralligina 1291 de son verdi Memluk hakimiyeti 13 yuzyil 1517 Misirli Memluk Sultani Baybars 1260 1277 Filistin i fethetti ve Memluklarin bolgedeki hakimiyeti 1517 ye kadar surdu Baybars Yahudilerin Yahudilikte en kutsal ikinci site sayilan Hebron daki nda ibadet etmesini yasakladi ve bu yasak Israil kurulana kadar yani 7 asir boyunca devam etti Haclilarin yikilmasiyla Avrupa da Yahudilere yonelik zulumler ve Yahudilerin ulkelerinden kovulma olaylari artti Yahudiler once 1290 da Ingiltere den sonra da 1306 da Fransa dan kovuldu Ispanya da toplumla entegre olmus basarili Yahudi cemaatine karsi katliamlar ve zorla din degistirtmeler basladi Buyuk Veba Salgini nda Yahudiler kuyulara zehir dokmekle suclanip oldurulduler Hristiyanlarin Ispanya yi fethi tamamlandiktan sonra Yahudiler Ispanya dan 1492 de ve kovuldu Bu Yahudiler Avrupa daki en varlikli ve en entegre olmus Yahudilerdi Cogu Yahudi Hristiyanliga gectiyse de Yahudi donmelere karsi onyargi devam etti ve bu kisiler Yeni Dunya ya goc etti bkz Latin Amerika daki Yahudilerin tarihi Kovulan Ispanyol Yahudilerinin cogu Kuzey Afrika Polonya Osmanli Imparatorlugu ve Israil e goc etti Italya da ise Yahudiler gettolarda yasamaya zorlandilar Osmanli hakimiyeti 1516 1917 Filistin 1516 1517 de Turk Sultani I Selim tarafindan fethedilip dort asir boyunca Halep Eyaleti ne baglandi 1648 1654 yillar arasinda Ukrayna da gerceklesen Hmelnitski Ayaklanmasi sonucunda 100 binden fazla Yahudi katledildi ve bunun sonucunda sag kalanlar Israil e goc etti 1660 ta Filistin yerlisi Yahudiler ve olaylarinda katledildiler Kavalali Mehmet Ali Pasa nin Filistin i fethetmesinin ardindan gerceklesen yerli Yahudiler katledildi 1844 te Kudus un cogunlugu Yahudiyken 1890 da sehrin mutlak cogunlugu haline geldi fakat bolgedeki Yahudi nufusu toplam Yahudi nufusunun 10 undan azdi 1890 da Filistin nufusunun buyuk kismini Musluman ve Hristiyan Araplar olustururken bu topraklarda Yahudiler Yunanlar Durzuler ve Bedevilerin yani sira diger azinliklar da yasamaktaydi Yahudi nufusu daha cok Dort Kutsal Sehir de yogundu Siyonizm ve modern Antisemitizmin dogusu Avrupa da yla birlikte 18 ve 19 yuzyillarda Haskala denen Yahudi aydinlanmasi da basladi Fransiz Devrimi ile birlikte Yahudilere 1871 de esitlik ve sivil haklar tanindi bu olay Yahudiler adina antik caglardan beri bir ilkti Napolyon Imparatorlugu Yahudilere verilen esit haklari Avrupa ya yaydi Britanya Yahudilere esit haklari 1856 da Almanya ise 1871 de verdi Batinin liberal gorusleri yayilinca yeni aydinlanan Yahudilerde ilk defa laik sinif ortaya cikmaya basladi ve rasyonalizm romantisizm ve nasyonalizm gibi akimlarin benimsenmesine olanak sagladi Dogu Avrupa da zulmun artisi Modern uluslarin ve milli kimliklerin sekillenmesi beraberinde anti Yahudi onyargisinda degisiklik getirdi Bu zamana kadar dini olan antisemitizm bu zamandan sonra icinde irkci bir anlam muhafaza etmeye basladi Yahudiler temel insan haklarindan faydalanirken Rus Carlari ve Kiliseler gibi bazi gruplar guclerini zamanla yitirmeye basladi kolay hedef olan Yahudiler bu gruplarin icinde bulundugu zor durumlarda komplo teorileriyle suclandi 19 yuzyilda cogu Yahudi Rus Imparatorlugu nda yasamaktaydi Her ne kadar 1790 larda Yahudiler Rusya dan kovulduysa da imparatorlugun genislemesiyle elde edilen Dogu Avrupa topraklarinda buyuk Yahudi nufuslarini kendi nufuslarina eklemek zorunda kaldi Yahudiler kendilerine ayrilan bolumlerde Pale yasamak zorundaydi 1897 de 5 milyonluk Yahudi nufusu toplam Pale nufusunun 10 unu olusturuyordu 1827 den 1855 e kadar Rus otoriteleri alti yillik egitim ile Yahudilerin dinlerini zorla degistirmeyi ve Yahudi erkek cocuklarin 12 yasinda askerlige alinip 25 yil hizmet etmelerini kararlastirdi 1881 ile 1917 yillari arasinda yururluge kondu boylece Yahudilerin kirsal alanlarda yasamalari engellendi cogu zorla kovuldu ve Pale deki universitelere 10 Pale disinda 5 ve buyuk sehirlerde 3 Yahudi ogrenci kotasi getirildi Car Rusyasi nda devlet ve kilise farkli nedenlerle de olsa Yahudileri dusman olarak gostermeyi cikarlarina uygun buldu 1880 lerin basinda hukumet destekli organize gerceklesti Her sorunu Yahudilere yikan halk Car rejimine olan kizginligini yine onlardan cikardi Yahudilerin tip ve hukuk okumasi yasaklandi Antisemitizm sadece Dogu Avrupa ile sinirli kalmadi Almanya da 1882 de Dresden de ve 1883 te Chemnitz de duzenlendi Fransa da Dreyfus Olayi 1894 1906 ile birlikte antisemitizm Fransa ordusu ve hukumetin ust kademelerine kadar yayildi Dogu Avrupa dan goc 19 yuzyilin sonlarinda milyonlarca Yahudinin cogu Dogu Avrupa yi terkederek ABD ye kucuk bir yuzde ise Israil e gitti ve bu Yahudilerin arasinda tekrar bagimsiz bir ulus kurma ihtimalini goz onune alanlar da mevcuttu 1870 te Yafa da adiyla bir ziraat okulu tarafindan kuruldu Filistin deki ilk modern Yahudi yerlesimi 1878 de Petah Tikva da ve ardindan 1882 de Rison LeTsiyon da kuruldu Diger yerlesim birimleri ve akimlari uyeleri tarafindan kuruldu Bunu modern Ibranice nin tekrar hayata donmesi takip etti Siyonizm dindar laik milliyetci ve sosyalist gibi cesitli goruslere sahip Yahudileri cezbetti Dindarlarin amaclari dinleri olan Yahudilik in kutsal mekanlarini icinde barindiran Kudus e ve Kenan Diyari na gidebilmekti laik ve milliyetciler Yahudi anavatanina donmek istiyorlardi sosyalistlerin amaciysa isci olarak ve Kibbutzlar kurarak topraklara sahip olmakti Siyonizm tarihinde Yahudi goc dalgalarina aliyah denir 1882 ile 1903 yillari arasinda gerceklesen Birinci Aliyah ta yaklasik 35 000 Yahudi Filistin e tasindi Siyonist hareketin olusumu 1896 da Theodor Herzl Der Judenstaat Yahudi Devleti isimli eserini yayinlayip Avrupa da artan antisemitizme ve Yahudi Sorunu na cozum sundu cozum bir Yahudi devleti kurmakti 1897 de kuruldu ve Birinci Siyonist Kongre de amacin uluslararasi kanunlarla guvence altina alinmis Filistin de bir Yahudi vatani kurmak oldugu belirtildi Fakat Siyonizm e Osmanli liderlerince supheyle yaklasilinca buyuk bir ilerleme kaydedilemedi 1904 ile 1914 yillari arasinda gerceklesen Ikinci Aliyah ta 40 000 Yahudi Filistin e yerlesti Siyonist Orgut Yafa da 1908 yilinda Filistin Burosu kurdu ve Filistin de sistematik Yahudi yerlesim politikasi benimsendi Gocmenlerin cogu Polonya yi da icinde barindiran Rusya daki zulumden kacan Yahudilerdi Ilk kibbutz olan 1909 da Rus sosyalistler tarafindan kuruldu Ilk tumuyle Ibranice konusan sehir Ahuzat Bayit bugunku adiyla Tel Aviv 1909 da kuruldu Ibranice gazete ile kitaplar basildi ve Yahudi siyasi partileri ile isci orgutleri kuruldu Birlesik Krallik Filistin Mandasi Balfour Deklarasyonu Fransiz ve Ingiliz etki ve kontrolu Sykes Picot Anlasmasi 1916 Filistin de bir Yahudi vatanini destekleyen Balfour Deklarasyonu 1917 I Dunya Savasi nda Yahudilerin Almanlari desteklemesinin sebebi Almanlarin savas halinde oldugu Ruslarin esas dusman olarak gorulmesiydi Ingiltere de hukumet Osmanli Imparatorlugu nun Genc Turkler hareketi icinde Yahudi gucu nu hatali sekilde bir antisemitizm olarak algilayip cesitli nedenlerle savas icin Yahudi destegi aradi Amerikan Yahudilerinin destegini guvence altina alip Amerika nin yanlarinda yer almasini arzu etti Aralarinda Basbakan Lloyd George un da bulundugu Ingiliz hukumeti Siyonizm cabalarina sicak bakiyordu 1917 nin sonlarinda icinde cogunlugu Siyonist olan Yahudi lejyonu bulunan Ingiliz ordusu Turkleri Filistin den cikardi Ingiltere Disisleri bakani Arthur Balfour e bir mektup gonderdi Bu mektup Balfour Deklarasyonu 1917 olarak bilinir Mektupta Filistin de Yahudi ulusu icin milli bir vatanin kurulmasina sicak bakildigi ifade edildi 1918 de baskani olan Chaim Weizmann kurdu ve Filistin e gidip Siyonizmin amaclarini tanitti Birlesik Krallik Filistin Mandasi 1917 48 Birlesik Krallik Filistin Mandasi ve Balfour Deklarasyonu Milletler Cemiyeti tarafindan 1922 de onandi ve 1923 te yururluge sokuldu Urdun u de iceren Filistin in sinirlari Ingilizler tarafindan cizildiyse de birkac yil sonra Urdun Churchill tarafindan cikarildi Britanya Milletler Cemiyeti ne katilmayan ABD ile bir anlasma yapip Manda konusunda destek aldi Manda nin 4 maddesine gore 1921 de Siyonist Komisyon a resmi olarak statusu verildi Araplar icin benzer bir Arap Ajansi teklifi Arap liderler tarafindan reddedildi Manda Filistin e Yahudi goclerinin ve yerli Araplardan toprak satin aliminin denetimini Yahudi Ajansi na verdi Yahudi Ajansi kisa zamanda Siyonist liderligin bir kolu olarak islemeye basladi Okul ve hastaneler isletip Haganah isimli milis grup kurdu Chaim Weizmann hem Siyonist Orgut un hem de Yahudi Ajansi nin 1929 a kadar liderligini yapti Yahudi Ajansi yeni gocmenlere giris izni gocmen sayisi Ingilizler tarafindan sabitlenmisti ve yurtdisindaki Yahudilerin verdigi bagislardan para dagitti 1920 den sonra Va ad Leumi veya JNC Birlesik Krallik Filistin Mandasi ndaki Yahudi cemaatinin Yisuv ana enstitusuydu Demokratik yolla seciliyorlardi ve aralarinda Siyonist olmayan Yahudiler de mevcuttu Bu kurulus Filistin Yahudilerinin zimni hukumetiydi JNC nin siyasi departmani Araplarla olan iliskilerden Yahudi Ajansi ile olan baglardan ve Ingilizlerle yapilan anlasmalardan sorumluydu Yisuv un genislemesiyle JNC nin sorumluluklari artti ve egitim saglik sosyal guvenlik dahili mudafa ve guvenlik konularini ustlendi Manda nin elde ettigi gelirler Yahudi azinlik tarafindan tedarik ediliyordu ve paralar Ingiliz yonetiminde harcaniyordu Bu nedenle Ingilizlerin izniyle JNC ye kendileri icin vergi topluyor ve Yahudi nufusu icin bagimsiz hizmetler sunuyordu Filistin deki Yahudilere sunulan egitim ve saglik hizmetleri Siyonist siyasi partilerin elindeydi Mizrahiler ve birbirlerinden bagimsiz hizmetler sunuyordu Mizrahiler disinda spor organizasyonlari yerel vergiler bagislar ve aidatlarla yurutuluyordu Siyonist akim 1925 te Kudus te Ibrani Universitesi ni ve Hayfa da Technion u teknoloji universitesi kurdu Iki dunya savasi arasindaki donemde Ingilizler kontrolu elden birakmama adina Araplara Filistin hukumetinin kontrolunu birakmamak icin cogunluk demokrasisini kabul etmemekteydi Yahudi gocu ve Arap muhalifler 1919 ve 1923 yillari arasinda cogunu devrim sonrasi Rusya kaosundan kacanlarin olusturdugu 40 000 Yahudi Filistin e goc etti buna denir Bu kisilerin cogu onculer halutzim olarak bilinir ziraat konusunda egitimli ve deneyimliydiler ve Hefer Duzlukleri ndeki batakliklar kurutulup tarima elverisli hale getirildi Manda nin kosullari ile Yahudi gocleri Araplarin 1920 ve 1921 de ayaklanmasina yol acti Cozum olarak Ingilizler Yahudilere goc kotasi koydu Ayrica 1000 pound u olan Yahudiler 2000 yili kurlarina gore hesaplandiginda 100 000 pound a denk gelmektedir ve 500 pound u olan Yahudi profesyoneller kotaya tabi tutulmamaktaydi Araplarin irak Yahudi yerlesimlerine yaptigi saldirilarda Ingilizler halki koruyamayinca bu Haganah nin Savunma dogmasina sebep oldu sosyalist yeralti Yahudi milislerinden olusan bu grubun amaci Yahudi yerlesimlerini korumakti 1923 te Filistin deki Yahudilerin sayisi 90 000 e ulasti Polonya ve Macaristan daki antisemitizmden kacan Yahudiler disarida kalinca 1924 ile 1929 yillari arasinda 82 000 Yahudi daha Filistin e yoneldi 4 Aliya Bu yeni gelen orta sinif gocmenler sehirlerde kucuk isyerleri actilar ekonomik firsatlarin yetersizligi nedeniyle bu gocmenlerin ceyregi Filistin den ayrildi ayrica bkz nin sag goruslu milis grubu olan Irgun un kurulmasina yol acti Araplarin karsi cikmasina ragmen 1930 larda Avrupa daki zulumlerden kacan Yahudiler Filistin deki Yahudi nufusunu arttirdi Fasist rejim dalgasi Avrupa yi etkisi altina alinca Yahudiler vatandasliklarindan soyuldu insani ve ekonomik haklari ellerinden alindi ve nedensiz zulumlerle karsilastilar Nazi hakimiyetine giren veya Naziler ile ittifak halinde olan ulkelerden Bulgaristan Macaristan Romanya Hirvatistan Slovakya ve Slovenya kacmak isteyenlerin sayisi artmaya basladi 1929 ve 1939 yillari arasinda 250 000 Yahudi Filistin e vardi 5 Aliyah Bu goc edenlerden 174 000 i 1933 ile 1936 yillari arasinda geldiler ve bu zamandan sonra Ingilizler goc politikalarinda daha da kisitlamaci oldu Gocler yine genelde Avrupa dan gerceklesmekteydi ve bunlarin cogu Alman doktor avukat ve profesor gibi profesyonellerdi 1933 te Nazilerle yapilan Haavara Anlasmasiyla 50 000 Yahudinin toplam 100 milyon dolarlik varliklariyla Filistin e transfer edilmesine izin verildi Filistin de Yahudi gocu ekonominin kalkinmasina katki sagladi Hayfa daki limanin ve petrol rafinerilerinin tamamlanmasiyla halihazirda baskin olan Filistin in ziraat ekonomisi deger kazandi Ingilizlerin kota sinirlamasi ve Avrupa Yahudilerinin durumunun daha da sefillesmesi Yahudileri Filistin e yasadisi yollarla goc etmesine sebebiyet verdi Yasadisi gocler Hagana nin bir kolu olan ve Irgun tarafindan organize edildi Yahudi multecilerin cogu gizlice deniz yoluyla az bir kismi da Suriye den kara yoluyla vardi Artan Yahudi gocu 1936 1939 yillari arasinda Arap Ayaklanmasina sebebiyet verdi bu ayaklanmanin amaci Ingiliz hakimiyetine son vermekti Buna cozum olarak Ingilizler ile Celile ve sahil bolgelerinde sadece Yahudilerin ve diger bolgelerde sadece Araplarin yasamasini kararlastirdi Bu konu Yahudiler arasinda fikir ayriliklarina yol actiysa da Araplar derhal reddetti ve Ingilizleri cozumsuz biraktilar 1938 raporunda Peel Komisyonu nun cozum uretemedigi aktarilip bunun yerine daha kucuk Arap ve Yahudi bolgelerinin yaratilmasi teklif edildi fakat bu teklif hem Araplar hem de Yahudiler tarafindan reddedildi 20 yil sonra Yahudi Ajansi lideri David Ben Gurion Peel Komisyonu teklifini kastederek Eger taksim plani yururluge girmis olsaydi halkimizin tarihi farkli olurdu ve alti miyon Yahudi Avrupa da olmek yerine cogu Israil de yasiyor olurdu dedi Arap Ayaklanmasina karsi kutuplasmayi onlemek icin Ben Gurion misilleme yapmama politikasiyla karsilik verdi Bu politikaya karsi cikan Irgun Haganah tan bu noktada ayrildi Avrupa da savasin baslamasi an meselesiyken Ingilizler Filistin deki Araplari sakinlestirmeye calisti da ifade edildigine gore Filistin de 450 000 den fazla Yahudinin bulunmasiyla Balfour Deklarasyonunda belirtilen Yahudi halki icin milli vatan amacina ulasilmistir Beyaz Sayfa on yil icinde Araplarla Yahudilerin bir arada yonettigi bagimsiz bir Filistin devletini tavsiye etti Beyaz Sayfa ayni zamanda 1940 1944 yillari arasinda 75 000 Yahudinin Filistin e goc etmesine izin verdi bundan sonraki gocler ise Araplarin onayini alacakti Hem Araplar hem de Yahudiler Beyaz Sayfa teklifini reddetti Mart 1940 ta Ingiliz Filistin Yuksek Komiseri Yahudilerin Filistin topraklarinin 95 inde toprak satin almasini yasakladi Ikinci Dunya Savasi ve Holokost 1939 45 II Dunya Savasi sirasinda Yahudi Ajansi Ingilizlerin yaninda catismak icin bir Yahudi ordusu kurmaya karar verdi Her ne kadar Churchill bu plani desteklediyse de Ingiliz ordusu ve hukumeti buna karsi cikti Ingilizler Yahudi asker sayisi kadar Filistinli Araplarin da ayni sayida asker sunmasini talep etti ancak cok az sayida Arap Ingilizler icin savasmaya gonulluydu Haziran 1942 de Erwin Rommel in ordusu Misir uzerinden Filistin i isgal etmeye gelmesine ragmen Yahudilerin asker tedarik etmesinin yasaklanmasi Filistin deki Siyonist liderlerin gozunde Ingilizlerle sorun yasanmasinin an meselesi oldugu anlamina gelmekteydi Bu zamanda Yahudi Ajansi genc kadin ve erkeklerin gonullu olarak Ingiliz ordusuna katilmasi cagrisinda bulundu Ingilizler Haziran 1944 te Avrupa da catismak uzere bir nin yaratilmasini kabul etti Basta ABD ve Rusya olmak uzere muttefik ordularda bir milyon Yahudi gorev aldi Sadece Rus ordusunda olenlerin 200 000 i Yahudiydi 200 aktivistten olusan kucuk bir grup Ingiliz iradesine karsi direnmekten yana oldugu icin Ingilizleri destekleyen Irgun dan ayrilip onderliginde Stern Cetesi de denen Lehi grubunu kurdu 1943 te SSCB Revisyonist Siyonist lider Menahem Begin i gulagdan serbest birakti Begin Filistin e gidip Ingilizlerle artan surtusme doneminde Irgun un basina gecti Ayni zamanda Yitzhak Shamir Lehi aktivistlerinin sorusturulmadan tutuldugu kacmayi basardi ve Lehi nin basina gecti Savastan Ortadogu daki Yahudiler de etkilendi Kuzey Afrika nin buyuk bir kismi Nazi kontrolune girince cogu Yahudi kole olarak kullanildi 1941 de Irak ta yasanan darbenin ardindan Yahudiler katledildi Ote yandan Yahudi Ajansi Filistin deki Yahudileri yok etmeyi planlayan Rommel in bolgeye olasi gelisine hazirlanmaktaydi 1939 1945 yillari arasinda yaklasik 6 milyon Yahudi Nazi isgail altindaki Avrupa da olduruldu Bunlardan hemen hemen ceyregi cocuklardan olusmaktaydi Holokost un Yahudi dunyasindaki etkisi buyuk olmustur 1945 oncesinde Polonya ve Almanya da onemli roller ustlenen Yahudi cemaatleri bugun neredeyse yok olmustur ABD ve Israil deki Yahudilerin Avrupa daki akrabalari ve kokleriyle baglari zamanla kopmustur Zamaninda azinlik olan Sefaradlar Yahudi dunyasinda etki sahibi olmaya basladi Hayatta kalan ulkesiz Orta Avrupa Yahudileri nin 97 si Filistin e goc etmek istediklerini belirtmistir Siyonist akimda ilimli Ingiliz yanlisi ve Ingiliz vatandasi Weizmann in oglu RAF ucusunda oldu fakat Ingiltere anti Siyonist politikalari nedeniyle olayi onemsizlestirdi Bu zamandan sonra akimin liderligi anti Ingiliz Sosyalist Siyonist parti olan David Ben Gurion liderligindeki partisine gecti Diasporadaki Siyonist akimin merkezi ise ABD deydi Savas sonrasi yillar 1945 47 Ingiliz Imparatorlugu savas yuzunden buyuk olcude zayifladi Savas Ingilizlerin Arap petrollerine bagimli oldugunu farkina varmasini sagladi bu nedenle Yahudilere bir anavatan kurmalarina yardim etmektense Araplarla samimi iliskiler kurmaya onem verdiler Savasin ardindan kisa bir sure sonra Britanya daki genel secimleri Isci Partisi kazandi Her ne kadar Isci Partisi konferanslarinda yillarca Yahudilerin Filistin de bir anavatan kurmasi dile getirildiyse de parti hukumeti ele gecirince 1939 Beyaz Sayfa kisitlamalarini uygulamaya karar verdi Yahudilerin Filistin e ana giris yolu yasadisi goclerle gerceklesmekteydi Avrupa da eski partizanlar ve getto savascilarinin kurdugu ucus orgutu Holokost tan sag cikan Yahudileri kacak olarak Italya ya oradan deniz yoluyla Ingilizlerin bloke ettigi denizden Filistin e sokmaya ugrasti Ayni zamanda Arap ulkelerindeki Yahudiler Filistin e kara yoluyla varmaktaydi Ingilizlerin cabalarina ragmen 14 yillik Aliyah Bet doneminde 110 000 den fazla Yahudi Filistin e gizlice girmeyi basardi Bagimsizliklarini kazanmak icin Siyonistler Ingilizlere karsi gerilla savasi baslattilar Yeralti Yahudi milis grubu Haganah Ingilizlerle savasmak icin Irgun ve Lehi ile ittifak kurarak ni olusturdu Haziran 1946 da Yahudilerin sabotaj eylemlerinin ardinda Ingilizler nu baslattilar ve Yahudi Ajansi liderleri dahil 2700 Yahudi yi sorgusuz tutukladilar ve genel merkeze baskin duzenlediler Polonya da Temmuz 1946 da gerceklesen Holokost tan sag cikan Yahudiler Avrupa dan kacti Ingilizler Filistin e yasadisi yollarla girmeye calisan bu Yahudileri hapsetti Holokost tan sag kurtulan tutuklulardan buyuk bir kismi cocuk ve yetimdi Belgesiz ve ulkesiz olan bu Yahudilerin adada kalacagindan endise eden Kibrislilarin korkusuna cevaben Ingiltere ayda 750 Yahudinin Filistin e girmesine izin verdi Birlesik Yahudi direnis hareketi Irgun Ingiliz karargahinin bulundugu King David Oteli ni bombalayip 92 kisinin olumune sebep olunca bolundu Bombalamayi takip eden gunlerde Filistin deki Yahudi nufusunun 20 sini olusturan Tel Aviv Yahudilerine sokaga cikma yasagi getirildi ve Yahudiler sorgulandi ABD Kongresi Ingilizlerin olaya yaklasimini elestirdi ve savas sonrasi toparlanmaya yardim edecek olan borcu vermeyi erteledi 1947 de Isci Partisi hukumeti Filistin sorununu Birlesmis Milletler e tasidi Birlesmis Milletler Paylasim Plani 1947 Birlesmis Milletler Paylasim PlaniHaganah orgutu savascilari 1947 BM Filistin konusunda ne yapilmasi gerektigine karar verilmesi icin UNSCOP ni olusturdu Temmuz 1947 de UNSCOP Filistin e gidip Yahudi ve Siyonist delegelerle gorustu Arap Yuksek Komitesi bu bulusmayi boykot etti Ayni anda Ingiliz Disisleri Bakani Ernest Bevin in yasadisi multecileri tasiyan isimli gemiyi Avrupa ya geri gondermesi tartismalara sebep oldu Multeciler uzun sure gemi hapsinde tutulduktan sonra gemi Hamburg da bosaltildi Siyonist olmayan Ortodoks Yahudi veya Haredi partisi UNSCOP a Ben Gurion ile dini statuko anlasmasina varildiginda bir Yahudi devletinin kurulmasina izin verilmesini tavsiye etti Anlasmaya gore yesiva ogrencileri ve ortodoks kadinlar askeri hizmetten muaf tutuldu Sabat milli hafta sonu yapildi hukumet enstitulerinde Kaser yemek verilecegi sozu verildi ve ayri egitim sistemine tabi tutulmalarina izin verildi Eylul 1947 de Hindistan taksiminden bir ay sonra UNSCOP Filistin in taksim edilmesini tavsiye etti ve bu fikir BM Genel Kurul tarafindan 29 Kasim 1947 de onaylandi Paylasim planina gore biri Yahudi ve biri Arap olan iki devlet kurulacak ve Kudus Birles Milletler in kontrolunde olacakti Ingilizlerin topraklardan cekilme tarihi olarak 1 Ekim 1948 secildi BM Ingilizlerden deniz limanlarini ve yeni gocmenlere yer acmak icin cephe arkasindaki topraklari 1 Subat 1948 e kadar bosaltmasini buyurdu Ingiltere ve BM Guvenlik Konseyi bu karari yururluge sokmayip Filistin e girmeye calisan Yahudilere engel olmaya devam etti Anglo Arap iliskilerinin sekteye ugramasindan cekinen Ingiltere BM in kararini uygulamayi reddetti En nihayetinde Ingiltere Mayis 1948 de cekildi fakat askerlik yasi nda olan Yahudileri aileleriyle birlikte Mart 1949 a kadar Kibris ta tutmaya devam etti Icsavas Ocak Mayis 1948 Birlesmis Milletler in Filistin paylasim plani kararinin ardindan Filistin deki Arap ve Yahudi cemaatleri arasinda catismalar patlak vermeye basladi Komsu Arap ulkeler bir Yahudi devleti yaratilmasina karar verilirse buna savasla cevap vereceklerini duyurdu Ocak 1948 de Filistinli ve Ortadogu daki Arap gonulluler Suriye de bir araya gelip AOO olusturdular Arap Yahudi siddeti Ingilizlerin yavasca bolgeden cekilmesiyle 1948 baharinda yukselise gecti Ingiltere silah ambargosu uyguladi fakat bu yalnizca Yahudileri etkiledi cunku Filistinli Araplar siniri bulunan komsu Arap ulkelerden silah tedarik edebilmekteydi Filistinli Arap gucler Arap Ozgurluk Ordusu destekli koy milislerinden olusmaktaydi Bunun tersine Yisuv Filistin deki Yahudi cemaati ise epey organizeydi ve Ben Gurion liderliginde daha iyi egitim almis ve hazirlanmislardi Yahudi Ajansi nin yeralti milisleri arasinda II Dunya Savasi gazileri ile birkac bin kisiden olusan elit ve profesyonel Palmah gucleri bulunmaktaydi Yirmi ile kirk dort yaslari arasindaki erkeklerin sayisi kiyaslandiginda Yahudiler yerli Araplara gore daha avantajliydi Ayrica Yahudilerde yok edilme riskinin motivasyonu da mevcuttu Kuzeyde Yahudiler Tiberya Hayfa ve Safed de basariliydi Arap Yuksek Komitesi nin gorusune gore Yahudi kontrolunde Araplar yasamamaliydi bu nedenle Hayfa daki Arap nufus sehirden ayrildi Kudus yakinlarinda Araplar da 4 Yahudi yerlesim birimini kusatti toplam Yahudi nufusunun altida birini olusturan 100 000 Yahudi Tel Aviv den Kudus e ulasmak icin Araplarin kontrolundeki topraklardan gecmek gerekmekteydi Buyuk Yahudi yerlesim birimleriyle kusatilmis Yafa daki catismalar sonunda Arap nufus evlerinden cikarildi Cogunlugunu maddi durumlari iyi olan Araplarin olusturdugu 100 000 Filistinli Arap komsu ulkelere kacti Mayis 1948 de 150 000 Arap daha ya kacti ya cikarildi Israil Devleti nin kurulmasi 14 Mayis 1948 de son Ingiliz gucleri Hayfa yi terk etti David Ben Gurion tarafindan yonetilen Yahudi Ajansi 1947 BM Paylasim Planina gore Israil Devleti nin kuruldugunu bildirdi Ben Gurion yeni devletin ilk basbakani oldu Super guc liderleri olan ABD Baskani Harry S Truman ve Sovyet lider Joseph Stalin Israil i derhal tanidi Bu zamanda Filistin deki nufusun 650 000 ini Yahudiler 1 2 milyonunu Araplar olusturuyordu Israil Bagimsizlik Savasi veya Birinci Arap Israil Savasi 1948 49 Arap istilasi 14 Mayis 11 Haziran 1948 Arap Birligi uyeleri olan Misir Transurdun Suriye Lubnan ve Irak BM in paylasim planini reddedip tum Filistin in Araplarin ozerkliginde olmasi gerektigini iddia ettiler Israil e karsi savas ilan edip derhal istila ettiler Iddialara gore Deir Yasin Katliami Arap hukumetlerin araya girmesini hizlandirmistir Suudi Arabistan ve Sudan da birlikleriyle destek verdiler BM Genel Sekreteri Trygve Lie bu catismayi savasin sonundan beri dunyanin gordugu ilk silahli saldiri olarak tanimladi komutasindaki Haganah yeni Israil devletinin organize ve etkili ordusuydu generalligindeki Palmah ile birlikte 30 000 askerden olusuyordu ve Haganah nin yedekte 30 000 egitimli askeri daha bulunmaktaydi Buna ek olarak her Yahudi yerlesim birimi iyi egitilmis nobetcilerle korunuyordu Irgun 3500 ve Lehi 500 adamiyla Haganah ya katildi Her bir Arap gucu farkli kalitedeydi fakat Arap devletlerinin agir ordu ekipmanlari vardi AOO 4 ana gruba ayrilmis ve iyi egitilmemis 4000 adamdan olusuyordu Arap gucleri arasinda en iyi egitilmis olan Transurdun 40 Ingiliz subayin komutasinda yaklasik 10 000 askerden olusuyordu Irak iki hava filosu bir zirhli tabur ve 10 000 asker gonderdi Misir iki hava filosu ve aralarinda bagimsiz birimlerin de bulundugu 7500 asker Suriye bir tank taburu bir hava filosu ve 5000 asker Lubnan ise 2500 asker ve birkac topcu birligiyle savasa katildi Filistinli Araplar 4000 kisilik Kurtulus Ordusu nu olusturdu Ingilizler bolgeden ayrildiginda cogu Arap Lejyonu Filistin topraklarinda mevcuttu Arap Lejyonu komutanlari 1948 de Ingiliz ordusundan ayrilmis yuksek mertebedeki Ingiliz komutanlardi ve baskomutan Ingiliz ydi Urdun gucleri genelde Yahudi devletinin bulundugu topraklardan uzak durup Bati Seria ve Dogu Kudus e odaklandi sonradan bu topraklar Urdun tarafindan ilhak edildi Kuzey Filistin de Suriye ve Lubnan gucleri ilk olarak cephede durakladilar Irak Nablus Cenin bolgesine kadar ilerledi fakat bundan oteye gecemediler Israil in Cenin i geri alma cabalari puskurtuldu 1 4 Haziran Suriye ve Lubnan gucleri saldirilarini yinelediler 6 10 Haziran AOO ile birlikte Celile nin buyuk bir kismini ele gecirdiler General Glubb un Arap Lejyonu Kudus un Eski Sehir kisminin cogunu dusmanla karsilasmadan ele gecirdi daha da ilerleyip Yeni Kudus un dogu ve guney kisimlarini da ele gecirdi 15 25 Mayis Yerli Filistinli Araplarin yardimiyla Arap Lejyonu Eski Sehir in Yahudi ceyregini fethetti 15 28 Mayis Arap Lejyonu Latrun u da eline gecirdi ve Israil in surekli ataklarina karsi korudu 25 30 Mayis ve 9 10 Haziran Israil gucleri Tel Aviv Kudus yolu uzerinde saldirilar duzenledi fakat Kudus e girmeyi basaramadi Fakat daha guneyde daglarin icinden gecen yeni bir yol yaptilar Bu yol 10 Haziran da tamamlandi Yahudiler en nihayetinde Tel Aviv Kudus arasinda Arap koylerini yikti Ote yandan Misir AOO nun elindeki Gazze uzerinden sahil seridi boyunca ilerleme kaydetti ve Tel Avin in 40 km guneyindeki Asdod a kadar vardi Cogunlugunu AOO nun olusturdugu kucuk bir boluk Kudus e kadar ilerledi Israil in Asdod u geri alma cabalari puskurtuldu 2 3 Haziran Misir ic topraklardan ilerleyip Beerseba 20 Mayis ile Hebron u 21 Mayis aldi ve Beytullahim deki Arap Lejyonu yla birlesti 22 Mayis Arap ordularinin istilasi baslangicta basariliydi fakat Israil dort taraftan ayni anda istila edilmenin sokunu cabuk atlatti 29 Mayis 1948 de Ingilizlerin sundugu Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin 50 no lu karariyla bolgeye silah ambargosu uygulanmaya baslandi Cekoslovakya Israil e silah gondererek BM in kuralini cignedi 20 Mayis ta BM Guvenlik Konseyi Isvec asilli Kont Folke Bernadotte yi araci olarak gorevlendirildi 11 Haziran da BM bir aylik ateskes ilan etti Her iki taraf da toparlanip yeniden organize olmak icin bu firsati kolluyordu Bagimsizligin ilanindan sonra Haganah ISK oldu Palmah Irgun ve Lehi gruplarinin bagimsiz eylemlerinin kesilmesi ve ISK ye katilmalari sart kosuldu Ateskes doneminde Irgun isimli bir gemiyle ozel silah nakliyati gerceklestirmeyi denedi Silahlarin hukumete verilmesi reddedilince Ben Gurion geminin batirilmasi emri verdi Catismada birkac Irgun uyesi olduruldu Cogunu II Dunya Savasi gazileri ve Holokost tan sag cikanlarin olusturdugu yuklu miktarda Yahudi ulkeye goc etti ve ISK ye katildi On Gun Hucumu 9 18 Temmuz 1948 Israil in Suriyelileri Urdun uzerinden geri itme hucumu puskurtuldu 9 14 Temmuz Israil in gerceklestirdigi ikinci hucumdaysa sahil seridinde Hayfa nin kuzeyine kadar ve ic topraklarda Nazaret e kadar ilerlendi 12 16 Temmuz Siddetli gecen catismalarin ardinda Israil Lod ve Ramla yi ele gecirdi 9 12 Temmuz fakat Arap Lejyonu tarafinda Kudus ten 9 18 Temmuz ve Latrun dan 14 18 Temmuz puskurtuldu Guneyde Misirlilara karsi gerceklestirilen akinlardan bir sonuc elde edilemedi ISK inisiyatifi ele gecirdi ve Filistin in buyuk bir bolumunde ofansif hareket etti Bu zamanda Israil ordusunda 49 000 asker yer almaktaydi Orgutlenmeleri ve ekipmanlari her an gelisiyordu Araplarin erzak tedarik yollari ise uzun ve dayaniksizdi savasin suresi uzadikca erzak tedarik etmekte zorluklarla karsilasiliyordu Ikinci ateskes 18 Temmuz 15 Ekim 1948 Iki taraf da dinlenip toparlanmayi dort gozle bekliyordu Son catismalarda Israil in basarisi sinirli olmustu fakat islerin kendileri lehine dondugunu hissediyorlardi bu yuzden hucuma gecmek icin daha fazla zamana ihtiyaclari vardi Ateskesten faydalanan Israil asker sayisini ikiye katlayip 90 000 e cikardi bu durum sayisal olarak Arap guclerine karsi avantaj saglamaktaydi Araplar Israil in direnme gucune ve her cepheden saldiri duzenleme yetisine sasirmisti Arap devletler savasin bir an once sona ermesini arzuluyordu Zafere kesin gozuyle bakan Israil BM in aracilik cabalarina kizgindi cunku guclukle kazanilmis topraklarin geri verilmesi bekleniyordu 17 Eylul 1948 de Kont Bernadotte kimligi bilinmeyen uc kisi tarafindan suikasta ugradi bu kisilerin Lehi uyesi olduklari zannedilmektedir Eylul ortasinda ateskes guneyde Israil ve Misir gucleri tarafindan bozuldu Israil in baskisi uzerine odaklanmisti boylece sahildeki Misir gucleriyle ic topraklardaki Misir guclerinin iletisimi kesilmek isteniyordu Yeniden savas 6 Ekim 5 Kasim 1948 AOO nun ya saldirisi 22 Ekim Israil in buyuk bir karsi hucumla cevap vermesine neden oldu Manara ve Arap askerlerden temizlendi ve AOO Lubnana kadar itildi Israil gucleri guney Lubnan a girip orada durdu 22 31 Ekim Ic bolgelerde is Tel Aviv Kudus cebinin genisletilmesi icin Kudus un kuzey ve guneyi itilmeye calisildi Arap Lejyonu na de yenilen Israil bu denemeden basarisizlikla dondu Israillilerin ana cabasi guneydeydi askerlerinin 15 000 ini bu cepheye yigan Israil Misir a odaklanmisti Asdod ve Gazze ye duzenlenen ana saldirida bu bolgeler ele gecirilemedi ve Refah taki Misir in iletisim hattini kiramadi 15 19 Ekim Beerseba ya duzenlenen saldiri ise basariliydi boylece Negev e giden yol acilmisti agir catismalar sonucunda ele gecirildi ve Misir in iletisim hatlari kesildi boylece Hebron ve Falluca daki Misir gucleri izole edilmis oldu Misir Asdod 27 Ekim ile Mecdal dan 5 Kasim geri cekilmek ve geri kalan guclerini Gazze bolgesinde odaklamak zorunda kaldi Kasim sonunda Israil Suriye ve Lubnan arasinda saglam temellere dayanmayan bir ateskes ilan edildi 1 Aralik ta Urdun Krali Abdullah Arap Filistini nin Urdun le birlestirilip Transurdun un olusturuldugunu ve ulkenin isminin Urdun Hasimi Kralligi olarak degistirildigini duyurdu Arap Filistini Krali sifatina benimsemesi cogu Arap devletince nefretle karsilandi Misir in yenilgisi 19 Kasim 1948 7 Ocak 1949 Falluca cebini kirmaya calisan Misirlilarin cabalari basarisizlikla sonuclandi 19 Kasim 7 Aralik Her cephede ateskes ilan edilmesi Israil in tum guclerini Misir a yonlendirip buyuk bir saldiri duzenlemesine olanak sagladi 20 Aralik Israil Refah i kusatti 22 Aralik Asluj 25 Aralik ve Auja yi 27 Aralik ele gecirdi Albay Alon guneyde Sina ya ilerledi ardindan kuzeye El Aris e yoneldi Misirlilarin azimli direnisiyle daha fazla doguya ilerleyemeyen Israil bu sefer kuzeydoguya Refah a yoneldi Israil Refah a saldiriya hazirlanirken Misirlilar BM Guvenlik Konseyi nden bir an once ateskes ilan edilmesini istedi ve bu istek derhal yururluge kondu 7 Ocak 1949 Ateskes Antlasmalari Mart Temmuz 1949 1949 Yesil Hat sinirlari BM den Dr Ralph Bunche nin arabuluculugyla Rodos ta baris gorusmeleri basladi Israil Misir 24 Subat Lubnan 23 Mart Urdun 3 Nisan ve Suriye ile 20 Temmuz ateskes imzaladi Aslen bir baris anlasmasi imzalanmamistir Kalici ateskesin yururluge girmesiyle sonradan Yesil Hat adi verilecek olan Israil sinirlari belirlenmis oldu ISK Celile ve Negev e kadar genisledi Paylasim planinda Israil e birakilan Taberiye Golu kenarindaki serit ise Suriye ye birakildi Lubnan da kucuk bir alani isgal etti ve Gazze seridi Misir a kaldi Misir in Israil topraklarinda halen teslim olmus askerleri bulunmaktaydi Urdun savasta isgal ettigi Bati Seria yi ve Dogu Kudus u ilhak etti Misir ise Gazze yi ilhak etmektense isgal altinda tutmaya devam etti Ateskesin ardindan Ingiltere Kibris taki 2000 Yahudi tutukluyu serbest birakip Israil i tanidi 11 Mayis 1949 da Israil Birlesmis Milletlerin bir uyesi olarak kabul edildi Savasta 650 000 kisilik Israil nufusundan 4000 i ISK askeri olmak uzere 6000 kadin ve erkek olduruldu Birlesmis Milletlerin sundugu rakamlara gore 1947 ve 1949 yillari arasinda 726 000 Filistinli kacti veya cikarildi Urdun disinda Filistinliler kalabalik halde kotu durumdaki buyuk multeci kamplarinda kaldilar Aralik 1949 da BM Ingilizlerin teklifine cevap olarak Filistinli multecilere yardim amacli bir ajans kurdu UNRWA 1948 1954 Ben Gurion 1 Donem Hukumet ve politikalar Knesset adi verilen Israil in 120 sandalyeli parlamentosu ilk olarak Tel Aviv de toplandi ve 1949 ateskesinden sonra Kudus e tasindi Ocak 1949 da ilk secimler yapildi Marksist Siyonist partiler olan 46 ve 19 en cok sandalye toplayan partiler oldu Mapai in lideri David Ben Gurion Israil in ilk basbakani oldu Knesset ilk Israil cumhurbaskani olarak Chaim Weizmann i secti Knesset te hicbir parti tek basina iktidara gelememis hep koalisyon kurulmustur 1948 den 1977 ye kadar Israil Isci Partisi nin temellerini olusturan ve partileri hukumeti yonetmistir Bu yillarda Isci Siyonistlerinin lideri Ben Gurion du ve Israil siyaseti ile ekonomisi genelde sosyalist bir cizgi takip etmekteydi Goc 1948 den 1951 e kadar gecen uc yil icinde Yahudi goc orani iki katina cikip Israil toplumunda silinmez bir iz birakti Gocmenlerin cogu ya Holokost tan kurtulanlar ya da Arap topraklarindan kacan Yahudilerden olusmaktaydi Her ne kadar Avrupa ve Ortadogu nun her kosesinden Yahudi gocu gerceklestiyse de en kalabalik gruplar 100 000 uzeri nufusla Irak ve Polonya dan geldi 1949 1951 yillari arasinda Libya dan 30 000 Yahudi kacti 1950 de Knesset Yahudi soyundan gelenlere esleriyle birlikte Israil de yasama ve vatandaslik hakkini veren Geri Donus Yasasi ni meclisten gecirdi 99 u gizli olmak uzere 50 000 Temani Yemen den Israil e kacti 1951 de Irak Yahudilerine verilen gecici izinle ulkedeki toplam Yahudi nufusunun 90 ini olusturan 120 000 Yahudi Israil e goc etme tercihini kullandi Lubnan Suriye ve Misir dan kacan Yahudiler de mevcuttu 1960 larin sonlarinda yaklasik yarim milyon Yahudi Cezayir ve Tunus u terk etti Yirmi yil icinde hemen hemen Arap ulkelerdeki tum Yahudiler yaklasik 850 000 kisilik nufusla Israil e yerlesti Arkalarinda biraktiklari mal varliklarinin akibeti hala tartisma konusudur Bugun itibariyla 75 i Fas ta ve 15 i Tunus ta olmak uzere Arap ulkelerinde 9000 Yahudi yasamaktadir 1948 den 1958 e kadar 800 000 kisilik Israil in nufusu iki milyona yukseldi Tasarruf donemi diye bilinen donemde yemek yiyecek ve esyalar karneye baglandi Gocmenlerin cogunun parasi veya esyasi yoktu ve denen gecici kamplarda yasamaktaydi 1952 de 200 000 den fazla gocmen cadirlarda veya hukumetin yaptirdigi prefabrik kulubelerde yasiyordu Israil basta Amerika daki Yahudi cemaati olmak uzere yurtdisindan maddi destek aldi Yeni devletin maddi zorluklarinin baskisi altinda Ben Gurion imzaladi Bunun uzerine Knesset te tartismalar surdugu sirada 5000 kisi gosteri duzenliyor ve polis Knesset e koridor kurmak zorunda kaliyordu Tartismalarda lideri Menahem Begin ile Ben Gurion birbirilerini fasistlikle suclayip Begin Ben Gurion icin holigan dedi Almanya ile diplomatik iliskilerin acilmasi icin Israil e birkac milyar mark odendi 1953 un sonunda Ben Gurion Negev deki isimli kibbutzda emekliye ayrildi Egitim 1949 da yeni hukumet bir kanun cikarip 14 yasina kadar kisilerin egitiminin ucretsiz ve mecburi oldugunu bildirdi Devlet iktidar partisi gudumlu Siyonist dindarlar icin ayri ve Filistinli Araplar icin ayri mufredat uyguladi Okullar buyuk partilerin elindeydi ve her okul gocmenleri kendi okullarina kabul etmek icin yarisiyordu Gocmenlerde Siyonist motivasyon un eksikliginden endise eden hukumet butun parti gudumlu mufredatlari yasaklayip tek bir laik sosyalist egitimi zorunlu kilmaya calisti Egitim gocmenlere is yemek ve ev tedarik eden kamp yoneticileri nin elindeydi Bazi ogretmenler ortodoks Yemenli cocuklarin peyotlarini dahi kesip onlari laik hayata adapte etmeye calisiyordu Siyasete muhalif olan gocmenler bazen ayrimciliga ugrasa da hic kimse assiz veya evsiz birakilmadi Ortodoks cocuklara yapilan bu muamele ilk Israil genel sorusturmasini baslatti Bu kriz koalisyonun yikilmasina ve 1951 de secimlere gidilmesine sebebiyet verdiyse de sonuc bir onceki secimlerden farkli olmadi 1953 te parti gudumlu egitim sistemi kaldirildi Genel Siyonizm ile Sosyalist Siyonizm egitim sistemleri birlestirilip laik bir egitim sistemi olusturuldu Mizrahiler ise Modern Ortodoks sistemini olusturdu Dindar Agudat Israel in ise kendi egitim sistemini korumasina izin verildi Dis iliskiler ABD ve SSCB yeni devlete desteklerini sunarken Israil herhangi bir superguce bagimli olmamak icin caba sarf etti 1952 de bir grup Yahudi doktor Stalin i zehirlemeye calisma suclamasiyla yargilandi bkz benzer bir dava da Cekoslovakya da gerceklesti bkz Bu olaylar ve Israil in Bandung Konferansi na davet edilmemesi Israil in baglantisiz kalma cabalarini fiilen sona erdirdi 19 Mayis 1950 de Misir Suveys Kanali ni Israil gemilerine ve ticaretine kapatti 1952 de Cemal Abdunnasir darbeyle basa geldi ABD basta Misir onderligindeki ve Abdulaziz El Suud olmak uzere yeni Arap devletleriyle iyi iliskiler kurmaya calisti Israil siyasi soyutlanmaya karsi cozumu yeni bagimsizligini ilan eden Afrika ulkeleri ile Cezayir le savasa giren Fransa yla iyi iliskiler kurmakta buldu Saret donemi 1954 55 Israil in Ocak 1955 te gerceklesen secimlerinde Mapai 40 Isci partisi de 10 sandalye kazaninca Mose Saret sol goruslu koalisyonda Israil in basbakani oldu Arkeolog ve General Olu Deniz parsomenlerini Israil Devleti adina satin aldi Kesfedilen ilk tomarin tamami simdi Israil in elinde Israil Muzesi ndeydi 1954 te Uzi silahi ilk defa ISK de kullanilmaya baslandi 1953 te 1956 ya kadar araliklarla Israil sinirinda ateskesi bozan Arap teroru ve Israil in karsi saldirilari gerceklesiyordu Genelde Misir tarafindan organize edilip desteklenen Filisitin in Fedayi saldirilari yine Misir isgali altindaki Gazze den baslatiliyordu Fedayi saldirilarina cevaben Israil in Gazze ye misilleme uygulamasi kisir dongu halinde gittikce buyuyen karsilikli siddeti beraberinde getirdi 1955 te Misir hukumeti fuze programlari icin eski Nazi bilimadamlarini topluyordu Yukselen gerilim sonucunda Israil Gazze Urdun ve Suriye ye saldirilar duzenledi Aralik 1955 Temmuz 1956 SSCB destekli Arap devletleri durumu BM e sikayet etti Iki modern ortodoks ve parti olan ve partileri birlesip sini olusturdu 1992 ye kadar bu parti her koalisyonda yer aldi ve genelde bu partiye Egitim Bakanligi verildi ABD Misir iliskilerini zedelemeyi ve Misir daki Amerikan sitelerini bombalamayi hedefleyen basarisiz plan Lavon Olayi Saret hukumetinin sonunu getirdi Planin basarisizliga ugramasiyla 11 ajan tutuklandi Sorumlulugu inkar etmesine ragmen olaylar sebebiyle Savunma Bakani suclandi Lavon olayinin ardindan Saret istifa etti ve Ben Gurion tekrar makama dondu 1956 1963 Ben Gurion 2 Donem 1956 da Fransizlar ve Ingilizlerin sahibi oldugu Misir a doviz akisinin ana kaynagi olan Suveys Kanali nin her gecen gun daha Sovyet yanlisi olan Misir Baskani Abdunnasir tarafindan millilestirildigi aciklandi Misir Israil in Kizildeniz e ulasimini engellemek icin Akabe Korfezi ni bloke etti Israil Fransa ile yapip Misir a karsi askeri bir harekat koordine etti Ingiltere ve Fransa askeri bir harekat icin gizli hazirliklarina baslamisti Iddialara gore Fransa Israil icin bir kurmaya anlasti ve 1968 itibariyla Israil nukleer silah uretmeye basladi Ingiltere ve Fransa Israil e Suveys Kanali na yapilacak harekatin on metnini sundu Buna gore Israil Misir a saldiracak Ingiltere ve Fransa iki tarafa da geri cekilmesini soyleyecek Misir bunu reddedecek ve Kanal Anglo Fransiz gucler tarafindan isgal edilip Kanal in kontrolunu eline alacakti Mose Dayan generalligindeki Israil gucleri 29 Ekim 1956 da Misir a saldirdi 30 Ekim de planlandigi uzere Ingiltere ve Fransa iki tarafa savasmayi birakip geri cekilmesini kendilerinin Kanal in kilit yerlerinde asker konuslandiracaklarini soyledi Beklenildigi gibi Misir bu teklifi reddetti ve 31 Ekim de Misir in hava gucleri etkisizlestirildi 5 Kasim da Israilliler Sina yi asti ayni gun Anglo Fransiz guclerin akini basladi BM de kargasa koptu ve ilk defa ABD ile SSCB ayni safhada yer alip Israil Ingiltere ve Fransa yi kinadi Istemeyerek de olsa 7 Kasim da teklif edilen ateskes kabul edildi Misir in talebi uzerine BM UNEF gonderdi Acil guc olarak BM 6000 askerli baris koruyucu boluk ve ateskesi kontrol altinda tutmak icin 10 ulustan yetkili atadi 15 Kasim da BM birlikleri Israil ve Misir guclerini ayri tutmak icin Sina yi bolgeler boldu ABD Misir in Israil e Suveys Kanali ni kullanmasina izin verecegi Akabe Korfezi ne serbest giris verecegi ve Gazze deki Filistin ayaklanmalarinin durduracagi sozunu verince Israil gucleri Negev e cekildi Fakat gercekte Suveys Kanali Israil e kapali kalmaya devam etti Misir in belirttigi rakamlara gore Israil ile yapilan catismada Misir dan 1000 kisi oldu 4000 kisi yaralandi ve 6000 kisi esir dustu Israil ise bu rakamlarin 3000 olu ve 7000 esir oldugunu belirtti Israil in zarari ise 189 olu 899 yarali ve 4 esir oldu Israil in kaybettigi 15 savas ucagina karsilik Misir 8 tane kaybetti 50 milyon dolar civarindaki Misir ekipman arac ve erzagi Israil in eline gecti Anglo Fransizlarin 200 Misir ucagini etkisiz hale getirmesi ve Israil in ani saldirisindan kaynaklanan sok etkisi Israil e avantaj saglamisti Bu catisma Bati Avrupa dunyasinin Ortadogu daki etkisinin sona erdiginin sinyallerini verdi Kucuk bir siyasi memur olan Nazilerle isbirligi yapmakla suclaninca kensidini suclayan kisiye dava acti Kastner davayi kaybetti ve iki yil sonra suikast sonucu olduruldu 1958 de Yargitay Kastner i temiz cikardi Ekim 1957 de akli dengesi bozuk birisinin Knesset e el bombasi atmasiyla Ben Gurion yaralandi 1959 secimlerinden Mapai tekrar zaferle ayrildi sandalye sayisini 47 ye yukseltirken Isci Partisi 7 sandalye kazandi Ben Gurion basbakan olarak kalmaya devam etti 1959 da Israil sinirlarinda 1960 larin basina kadar kucuk capli catismalar gerceklesti Arap Birligi ekonomik boykot uygulamaya devam ederken Seria Nehri havzasi uzerindeki hak talepleri konusunda tartisma devam etti Basta Misir olmak uzere SSCB destekli Arap devletleri ordularini guclendirmeye devam etti Israil in ordu donanimlarinin ana tedarikcisi Fransa ydi Mayis 1960 ta Mossad Nazi Holokost unun bas idarecilerinden Adolf Eichmann i Arjantin den kacirip Israil e getirdi 1961 de birkac ay suren mahkemenin ardindan suclu bulundu ve olumle cezalandirildi 1962 de asilan Eichmann Israil mahkemelerince idam cezasi verilen tek kisidir Holokost tan kurtulanlarin tanikliklari ve davanin acikligiyla buyuk yanki uyandirmasi halkin Holokost konusunda bilinclendirilmesi adina bir donum noktasi oldu 1961 de Lavon olayi sebebiyle partisinin guvenoyu vermemesi Ben Gurion un istifa etmesine sebep oldu Ben Gurion goreve devam etmesi icin Lavon un Isci sendikasi baskanligindan istifa etmesi gerektigini bildirdi Talebi kabul edildi ve 1961 secimlerinde Mapai partisinin 42 sandalye kazanmasiyla Ben Gurion gorevine devam etti Menahem Begin in Herut partisi ve Libareller on yediser sandalyeyle ikinci sirayi paylasti 1962 de aralarindan birinin Misir in kimyasal baslikli fuze programi yuruttugunu belirtmesiyle Mossad Misir da konuyla ilgili calisan Alman bilimadamlarina suikast duzenledi Bu olay Ben Gurion tarafindan kinaninca Mossad yoneticisi Isser Harel istifa etti Lavon skandali nedeniyle Ben Gurion 1963 te tekrar istifa etti Bu konu hakkinda kendi partisi in destegini alamadi Levi Eskol Mapai in yeni lideri olup devletin yeni basbakani oldu Eskol donemi 1963 69 Mose Dayan 1963 te Masada da kazilara basladi 1964 te Misir Urdun ve Suriye birlesik askeri komuta olusturdular Ben Gurion un hayali olan Negev colunu Yahudi yerleskelerine donusturmek icin buyuk bir muhendislik projesiyle Seria Nehri nden basariyla su aktarildi Araplar cevap olarak su kaynaklarinin yonunu degistirmeye calisinca Israil ile Suriye arasindaki gerginlik artmaya basladi 1964 te Israilli Rabinik yetkililer Hindistan daki Bene Israel in Yahudi olduguna kanaat getirip Israil e goc etmelerine izin verdi Halihazirda 2000 kisilik cemaatiyle Kocin Yahudileri 1954 te goc etmisti Ocak 1965 te Bati Almanya ile Israil arasinda yapilan anlasmayla Bati Almanya Israil i tanidi ve Israil e 80 milyon dolarlik silah tank helikopter ve diger cesitli ekipmanlar tedarik etti Nakliyatlar Araplarin Bati Almanya yla iliskilerini kesip komunist Dogu Almanya yi tanima tehdidiyle son buldu Ben Gurion Mapai dan ayrilip isimli baska bir parti kurdu Simon Peres ve Mose Dayan da ona katildi Begin in Herut partisi Liberaller ile birlesip partisini olusturdu 1965 secimlerine Mapai ile Isci partisi birlikte girip 45 sandalye topladi ve Levi Eskol basbakanliga devam etti En yuksek ikinci sandalye sayisini Gahal kazanirken Ben Gurion un Rafi partisi 10 sandalyeyle meclise girdi 1966 ya kadar Israil in ana silah kaynagi Fransa ydi fakat Cezayir den geri cekilmenin ardindan Charles de Gaulle Israil e silah tedarik etmeyi durduracagini bildirdi ve odenen 50 savas ucaginin parasini geri vermeyi reddetti 5 Subat 1966 da ABD Ortadogu da askeriye dengelerini saglamak icin sorumlulugu Fransa ve Bati Almanya dan devralacagini duyurdu Askeri donanimlar icinde 200 adet M48 tank bulunmaktaydi Mayis ayinda ABD Israil e taktik ucaklari gondermeyi kabul etti 1966 da Israil yasamina entegre olabilmelerini saglamak icin Filistinlilere uygulanan guvenlik kisitlamalari hafifletildi Israil de ilk siyah beyaz televizyon yayini basladi 17 Mayis 1967 de Suriye Misir ve Urdun ordularini Israil sinirina dayadi ve Misir Tiran Bogazi ni Israil gemilerine kapadi Abdunnasir in Sina dan ayrilmasini isteyip aksi takdirde savas baslatacagini duyurdu Misir radyolari soykirimin yaklastigini bildirdi Israil cevap olarak yedek askerleri orduya cagirdi bu nedenle ulke ekonomisi duraksadi Israil milli birlik koalisyonu kurdu ve boylece Menahem Begin in partisi Herut ilk defa iktidarda soz sahibi oldu Ulusal yayin sirasinda Levi Eskol kekeleyince Israil genelinde korku yayildi Halki sakinlestirmek icin Sina cikarmasinda genelkurmay baskani olan Mose Dayan savunma bakanligina getirildi 5 Haziran 1967 sabahi Dayan gorevine baslamak icin yemin etmeden once Israil once Misir in hava kuvvetlerine ardindan ayni gun icinde Urdun ve Suriye nin hava kuvvetlerine ihtiyadi hava saldirisi duzenledi Israil sirasiyla Misir Urdun ve Suriye ye karsi ustun geldi 11 Haziran da bozguna ugrayan Arap gucleri BM Guvenlik Konseyi nin 235 ve 236 no lu kararlari olan ateskesi kabul etti Sina Yarimadasi Gazze Seridi Golan Tepeleri ve eskiden Urdun kontrolundeki Bati Seria Israil in kontrolune girdi Dogu Kudus u tartismaya acik bir sekilde derhal ilhak eden Israil sehirdekilere vatandaslik hakki verdi Diger bolgeler ordu kontrolunde kalip ilhak edilmedi ve bu bolgelerle ilgili kararlar sonraya birakildi 1981 de Golan ilhak edildi 22 Kasim 1967 de BM Guvenlik Konseyi 241 no lu kararla baris icin toprak formulunu sundu adil ve sonsuz bir baris icin Israil 1967 de isgal ettigi topraklardan cekilecek husumet sona erdirilecek taninmis sinirlar icinde bolgedeki tum devletler baris ve guvenlik icinde karsilikli saygiyla var olacaklardi Bu karari iki taraf da kabul etti fakat kararin taraflarca yorumlanis sekli farkliydi ve bu yorumlamalar her baris gorusmesinin temelini olusturmustur Ingiliz Manda doneminin sona ermesinin ardindan Yahudiler ilk defa Kudus teki Eski Sehir i ziyaret edip Yahudiler icin en kutsal yer olan Aglama Duvari nda dua etme imkani buldu Onceden Urdun un elinde olan bu topraklara 1949 Ateskesi nin ihlal edilmesi pahasina Yahudilerin girmesine izin verilmiyordu Duvar in onundeki aciklik sadece 4 metreydi fakat burasi genisletilip acik bir meydana donusturuldu asirlar sonra ilk defa mobilyalar getirildi ve oturacak yer tahsis edildi 14 yuzyildan beri sadece girisinde dua edilmesine izin verilen Yahudiligin en kutsal ikinci mekani olan Hebron daki asirlar sonra tekrar Yahudilerin eline gecti Yahudiligin ucuncu kutsal yeri olan Betlehem deki tekrar erisilir hale geldi Sina daki petrol yataklari Israil in kendi kendine yeten enerjisini uretmeyi sagladi 1967 den sonra ABD Israil e savas ucagi tedraik etmeye baslarken Romanya haric Sovyet Blok u Israil ile olan iliskisini rafa kaldirdi ulkede kalan son Yahudilerin Israil e goc etmesine onayak oldu 1968 de bir grup lideri olan Moshe Levinger Hebron yakinlarindaki ismindeki ilk Yahudi yerleskesini kurdu 1974 e kadar bundan baska dindar bir yerlesim birimi yoktu Ben Gurion un Rafi partisi Isci Mapai ittifakiyla birlesirken Ben Gurion bagimsiz kalmayi tercih etti 1968 de 14 olan okuma yasi zorunlulugu her vatandas icin 16 ya yukseltildi hukumet egitimde sosyal entegrasyona asiri onem verdi Buyuk sehirlerin Sefarad Mizrahi muhitlerindeki cocuklar otobuslerle yeni orta okullara tasindi Bu sistem 2000 e kadar devam etti Mart 1968 de Israil gucleri Filistinli milisler olan El Fetih in ussu olan Urdun un Karameh sehrine saldiri duzenledi Israil yollarina mayin doseme sebebiyle yapilan saldiriya iyi hazirlanilmamisti ve tanklar agir camur kosullarinda takilip kalmaktaydi Alti Gun Savasi nin ardindan kisa bir sure sonra Israil adina yasanan basarisizlik El Fetih in ve FKO nun Arap dunyasinda naminin yayilmasini sagladi 1969 da Suveys Kanali dolaylarinda Misir ile Israil arasinda catisma patlak verdi Suveys Kanali etrafinda bulunan Israil askerlerine yapilan bombali saldirilar nedeniyle Israil ucaklari Misir in derinlerine girip missilemede bulundu 1969 da gorev sirasinda kalp krizi gecirip vefat eden Levi Eskol un yerine Golda Meir gecti Meir donemi 1969 74 Golda Meir 1969 secimlerinde Israil tarihinde en cok yuzdeyle basbakan olan Golda Meir in partisi Knesset te 120 sandalyeden 56 sini kazandi Modern zamanlarin Ortadogu sunda basbakan olan ilk kadin oldu Gahal partisi ise 26 sandalyeyle ikinci sirada yer aldi Aralik 1969 da Israil donanma komandolari bir gece Fransa nin Cherbourg limanindan kacirdi Israil bu gemilerin parasini Fransa ya odemis fakat Fransa gemileri tedarik etmekten vazgecmisti Temmuz 1970 te Yipratma Savasi sirasinda Misir a yardim eden Bunun ardindan tansyonu dusurmek icin ABD nin araciligiyla Agustos 1970 te ateskes ilan edildi Eylul 1970 te Urdun Krali Huseyin Filistin Kurtulus Orgutu nu ulkeden kovdu FKO ye yardim etmek icin Suriye ordulari Urdun e girdi Buna karsilik ABD nin istegi uzerine Israil birliklerini Suriye sinirina dayayip Suriye yi tehdit etti ve boylece Suriye Urdun den cekildi 1969 da Lubnan nin guneyinde Filistinlilere ozerklik verilince FKO nun eylemlerinin merkezi Lubnan oldu FKO tarafindan kontrol edilen topraklara uluslararasi basinda Fatahland dendi ve 1975 ten 1990 a kadar Lubnan Ic Savasi nda aktif rol aldilar Bu olaylar ayrica Suriye de Hafiz Esad in basa gecmesine olanak sagladi Misir Baskani Abdunnasir kisa bir sure sonra oldu ve yerine Enver Sedat gecti Sovyetlerde artan antisemitizm ve 1967 zaferi beraberinde Sovyetlerden Israil e goc dalgasi getirdi Ulkeden ayrilanlar yanlarinda sadece iki valiz getirebilmekteydi Cogu Yahudi ye ve yetkililerce zulme ugradilar Kimisi tutuklanip gulag kamplarina goturulduler bu kisilere denmektedir 1971 de nin siddet dolu eylemleri Mizrahilere karsi uygulanan ayrimcilik ve sosyal ucurum konusunda halki bilinclendirdi Israil e siginan Amerikali Yahudi mafya lideri Meyer Lansky 1972 de ABD ye sinirdisi edildi Munih Olimpiyatlari sirasinda 11 kisilik Israil takimi Filistinli teroristlerce rehin alindi Almanlarin becerisizlikle uyguladigi kurtarma denemesi 11 Israilli atlet ve antrenorun olumuyle sonuclandi Bes terorist vuruldu ve uc terorist zarar gormeden kurtuldu Kurtulan uc terorist olaylardan bir ay sonra Alman yetkililerce serbest birakildi Israil hukumeti bu olaylara cevap olarak katliami organize edenlere karsi baslatti ve Ehud Barak onderliginde 1972 de yeni Misir Baskani Enver Sedat Sovyet musavirleri Misir dan kovdu Misir ve Suriye nin sik sik saldiri tatbikatlari yapmalari fakat fiilen harekete gecmemeleri Israil de rehavete yol acti Ayrica catismayi baslatan taraf olmamak icin ve secim donemlerinde guvenlik konusu uzerine odaklanildigindan gelecek bir saldirinin uyarilarina ragmen Israil seferberlik kuramadi Yetiskinlerin oruc tuttugu Yahudiligin en kutsal gunu olan Yom Kippur a denk gelen 6 Ekim 1973 te Ekim Savasi olarak da bilinen Yom Kippur Savasi basladi Suriye ve Misir Israil savunmasini hazirliksiz yakaladigi bir anda iyi bir planla surpriz bir saldiri gerceklestirdi Savasin ilk gunlerinde Israil in bu saldirinin altindan cikip cikamayacagi konusunda belirsizlikler mevcuttu Richard Nixon in emriyle ABD ve Sovyetler muttefiklerinin yardimina kostu Suriyeliler Golan da kucuk bir tank birligi tarafindan puskurtuldu Misir Sina nin bir bolumunu ele gecirmesine ragmen Israil kuvvetleri Suveys Kanali ni gecince Kahire den 100 km uzakliktaki Sina daki Misir in ucuncu ordusu kistirildi 2000 olu verilen savasta iki taraf icin de agir maddi hasarlar olustu ve Israilliler ne kadar savunmasiz olabilecekleri konusunda bilinclendi Savasin ardindan hem Misir hem Israil anlasabilmek icin caba sarf etti 18 Ocak 1974 te ABD Disisleri Bakani Henry Kissinger in yogun cabalari sonucunda Misir ile kuvvetlerin geri cekilmesi konusunda anlasildi ve benzer bir anlasma Suriye hukumetiyle 31 Mayis ta yapildi Savas OPEC ile uyumlu olarak Suudi hukumetinin Israil ile ticaret yapan ulkelere petrol ambargosu uygulamasina sebep oldu Petrol konusunda yasanan ciddi sikintilar petrol fiyatlarinin asiri derecede yukselmesine sebebiyet verdi ve sonuc olarak cogu ulke Israil ile iliskisini ya kesti ya da dusurdu Israil Asya Oyunlarindan ve Asya daki diger spor turnuvalarindan men edildi Aralik 1973 te Gahal ve diger bazi sag goruslu partiler birlesip Begin onderliginde Likud partisini olusturdu 1973 secimlerinde Isci partisi 51 sandalye kazanip Golda Meir basbakanliga devam ederken Likud partisi 39 sandalye kazandi Mayis 1974 te Filistinliler ta bir okula saldirip 102 cocugu rehin aldi 22 cocuk olduruldu Kasim 1974 te FKO ye BM de gozlemci statusu verildi ve Yaser Arafat Genel Kurul a seslendi Ayni yilin sonunda savasta hazirliksiz yakanalanmanin sorumlulugunu kimde oldugunu arastirdi ve sonuc olarak hukumet temize cikarilip sorumlularin kurmay baskani David Elazar ve ordu istihbarat kumandani Eli Zeira oldugu belirtildi Bu rapora ragmen halkin hukumete olan kizginligi Golda Meir in istifa etmesine sebep oldu 1974 1976 1 Rabin donemi Meir in istifasinin ardindan Alti Gun Savasi nda kurmay baskani olan Yitzhak Rabin basbakanliga gecti Rabbi un ogretilerini takip eden grup olan Modern Ortodoks Yahudiler hareketini baslatip Bati Seria ve Gazze Seridi nde Yahudi yerlesim birimleri kurmaya basladi Kasim 1975 te BM Genel Meclisi Avusturyali Genel Sekreter Kurt Waldheim in kilavuzlugunda 3379 no lu karari benimseyip Siyonizm i bir cesit irkcilik olarak tanimladi Aralik 1991 de ise 46 86 no lu kararla bir onceki karar feshedildi Mart 1976 da hukumetin Celile topraklarini kamulastirma planini protesto etmek icin Temmuz 1976 da 260 yolcu tasiyan Air France ucagi Filistinli ve teroristlerce Idi Amin kontrolundeki Uganda ya kacirildi Burada Almanlar Yahudi olmayanlari ucaktan cikarip serbest birakti Hava korsanlari 100 kusur Yahudiyi ve terk etmeyi reddeden Fransiz murettebati oldurmekle tehdit etti Mesafenin uzakligina ragmen kacirilan Yahudileri kurtarmak icin Rabin bir kurtarma operasyonunun yapilmasini emretti Eski bir Nazi ve muhtemel savas suclusu olan ve Yahudi hassasiyetine karsi onceden saldirida bulundugu bilinen BM Genel Sekreteri Waldheim operasyonu Birlesmis Milletler uyesi bir devletin Uganda milli egemenligine yapilmis ciddi bir saldiri olarak yorumladi 1976 da Lubnan Ic Savasi nin devam etmesiyle Israil Guney Lubnanlilarin siniri gecip Israil de calismasina izin verdi Rabin in ABD de Israil elciligi yaptigi sirada bu zamanda yasak olmasina ragmen karisinin ABD de bir dolar hesabi actigi ortaya cikinca Rabin gorevinden istifa etti 1976 1977 I Peres donemi Rabin in yerini alan Simon Peres 1977 secimlerinde Alignment partisinin liderligini yapti Ocak 1977 de Fransiz otoriteler Munih Katliaminin sorumlusu u tutukladi fakat birkac gun sonra serbest birakti Mart 1977 te tanindik bir ve nun sozcusu olan 13 yil agir iscilige mahkum edildi 1977 1982 Begin donemi Surpriz bir sonucla Menahem Begin in Likud partisi 43 sandalyeyle 1977 secimlerinde iktidara gelince Israil tarihinde ilk defa sol goruslu olmayan bir hukumetle karsilasildi Isci partisi ise 32 sandalyeyle ikinci sirada yer aldi Zaferin kilit sebeplerinden biri Israil siyasetinde uzun yillardir rol alan Mizrahilere yapilan ayrimcilikti Kucuk kasabalardan cikan yetenekli Mizrahi sosyal aktivistler Isci partisinde bir yerlere gelemeyince Begin tarafindan kucak acildi Fas dogumlu ile Iran dogumlu Mose Katsav gibi politikacilar Begin e Mizrahi destegini sunan grubun parcasiydi Cogu liberal secmen ise yozlasma nedeniyle partisine oy vermisti 15 sandalye Bu parti Begin ile koalisyon kurdu ve bir sonraki secimlerde ortadan kalkti Menachem Begin Jimmy Carter ve Enver Sedat Camp David Sozlesmesinin imzalanmasini kutlarken Mizrahi Askenaz iliskilerinin duzelmeye basladigi bu surecte Begin hukumetinde de yer verdi Begin in ekonomiyi serbestilestirmesi hiper enflasyona sebep olduysa da 150 ABD nin Israil e maddi destek sunmasini sagladi Begin in in Bati Seria ve Gazze de Yahudi yerlesim birimlerini desteklemesiyle isgal altindaki Filistinliler ile olan gerginlik daha da artti Begin genc yasta KGB tarafindan iskence gordugu icin goreve geldiginde yaptigi ilk islerden biri Israil gizli servisine sorusturmalarda iskence yerine bilgelik kullanilmasini emretti Itamar Mann ve Omer Shatzl Israil de iskencenin devam ettigini ve Begin in yonetmeliginin ceza yememek icin gostermelik bir hareket oldugunu dile getirdi Insan haklari gruplari Israil i iskence metotlari kullanmaya devam etmekle ve Israilli doktorlari iskence ibarelerini belgelememekle sucladi Kasim 1977 de Misir Baskani Enver Sedat Israil ile olan 30 yillik husumete son verip Israil Basbakani Menahem Begin in davetini kabul etti ve Kudus u ziyaret etti Sedat in iki gunluk ziyaretinde Knesset te yaptigi konusma Arap Israil tarihinde bir donum noktasi oldu Misirli lider Orta Dogu da Israil ile Arap ulkelerinin baris yapma seceneginin bulundugu psikolojik bir iklim yaratti Sedat Israil in var olma hakkini taniyip Israil ile Misir arasinda muzakerelerin baslamasina olanak sagladi Sedat in ziyaretinin ardindan 350 Yom Kippur Savasi gazisi Simdi Baris hareketini baslatip Israil hukumetinin Araplarla baris yapmasini destekledi Mart 1978 de on bir silahli Lubnanli Filistinli teknelerle Israil e ulasip geziye giden ailelerin bulundugu otobusu kacirdi 13 u cocuk olmak uzere 35 kisiyi oldurdu Saldirganlar Misir ile Israil arasinda yasanan baris surecine karsiydi Uc gun sonra Israil baslatti BM Guvenlik Konseyi nin 425 no lu karariyla Israil cekildi ve yerine BM in gecici baris kuvvetleri gecti Eylul 1978 de ABD Baskani Jimmy Carter Camp David de bulusulmasi icin Baskan Sedat ile Basbakan Begin i davet etti 11 Eylul de baris kosullarinin ana hatlarina ve Ortadogu da kapsamli bir barisa karar verildi Israil ile Arap ulkelerine muzakere kilavuzu icin genel ilkeler belirlendi Bunun yani sira Filistinlilerin yasadigi Bati Seria Gazze nin tam ozerklige gecis rejimi ve Misir ile Israil arasinda barisin kosullari belirlendi Antlasma 26 Mart 1979 da Begin Sedat ve sahit Carter tarafindan imzalandi Antlasmaya gore Israil Nisan 1982 de Sina Yarimadasi ni Misir a iade etti Israil in Misir a birakmak icin cekildigi son topraklar 1989 da Eilat in bitisiginde bulunan oldu Buna tepki olarak Arap Birligi Misir i orgutten uzaklastirdi ve merkezini Kahire den Tunus a tasidi Sedat 1981 de Israil ile barisa karsi cikan Misir ordusundaki tarafindan suikaste ugradi Antlasmanin ardindan Israil ve Misir ABD nin en cok maddi yardimda bulundugu ulkeler haline geldi bugun itibariyla ABD nin en cok para harcadigi ulkeler Afganistan ve Irak tir Aralik 1978 de Israil urunu olan Merkava savas tanklari ISK de kullanilmaya baslandi 1979 da Iran Islam Devrimi nden kacan 40 000 Iran Yahudisi Israil e goc etti 30 Haziran 1981 de Irak ta Fransa nin yardimiyla insa edilen Osirak nukleer reaktoru Israil hava kuvvetlerince imha edildi Uc hafta sonra gerceklesen 1981 secimlerinde Isci partisinin 47 sandalyesine karsilik Likud un 48 sandalye kazanmasiyla Begin basbakanlik gorevine devam etti Ariel Saron Savunma Bakanligi na atandi Yeni hukumet Golan Tepelerini ilhak edip El Al in Sabat ta ucmasini yasakladi Israil in 1948 savasindan sonra birkac on yil boyunca Lubnan siniri diger sinirlara kiyasla daha sakindi Fakat 1969 da ile Guney Lubnan in Filistinlilere tahsis edilmesi durumu degistirdi Lubnan hukumetinden bagimsiz hareket eden FKO kontrolundeki topraklara Fatahland denmeye baslandi Fatah FKO icindeki en buyuk grubu olusturmaktaydi Filistinliler surekli olarak basta olmak uzere Israil in kuzeyini bombaladi Buralarda genelde Arap ulkelerinden kacan ve Likud u destekleyen Yahudiler yasamaktaydi Filistinlilerin bulundugu Lubnan topraklarinin kontrol altinda tutulamamasi Lubnan Ic Savasi nin sebeplerinden biriydi Haziran 1982 de Ingiltere elcisi a yapilan suikast tesebbusu Israil in FKO yu Guney Lubnandan kovmak amaciyla baskin duzenlemesine sebebiyet verdi Meclis Lubnan a sadece 40 km girilmesine izin verirken Saron kurmay baskani a daha derine girmesi icin musaade verdi 1982 Lubnan Savasi olarak bilinen bu baskinda Israil Beyrut u isgal etti ilk defa bir Arap ulkenin baskenti Israil tarafindan isgal edilmis oldu FKO tarafindan kotu muamele goren Sii ve Hristiyanlar Israillileri memnuiyetle karsiladi Isgal suresinin uzamasi ve Iran in gudumuyle Siiler Israil in aleyhine dondu Israilli askerlerin ve Lubnanli sivillerin surekli hayatlarini kaybetmesi Israil de savasa karsi muhalefetin dogmasina sebep oldu Agustos 1982 de FKO birliklerini Lubnan dan cikarip Tunus a konuslandirdi Israil kendilerini taniyip baris yapacak olan Besir Cemayel in bakan secilmesi icin caba verdi Cemayel Israil ile anlasma imzalanamadan olduruldu ve ertesi gun Elie Hobeika komutasindaki Falajist Hristiyan kuvvetler iki Filistin multeci kampina girip katliam gerceklestirdi Bunun uzerine Israil de bu zaman kadar yasanmis en buyuk savas karsiti protesto gerceklesti tum Israil nufusunun 10 unu olusturan 400 000 kisi Tel Aviv de toplandi 1983 te adi altinda yapilan sorusturmada Saron dolayli da olsa kisisel olarak katliamdan sorumlu tutuldu Bir daha bu gorevde yer almamasina karar verildi fakat bu onun basbakan olmasina engel teskil etmemekteydi 1983 1991 Samir donemi Eylul 1983 te Begin istifa etti ve basbakanliga Yitzhak Samir gecti 1984 secimlerinden kesin bir sonuc cikmayinca 44 sandalyeli Alignment partisinin baskani Simon Peres ile 41 sandalyeli Likud partisi baskani Samir iktidari paylasti Peres 1984 ten 1986 ya kadar basbakanlik yaparken 1986 dan 1988 e gorevi Samir devraldi 1984 te Sefarad Ultra Ortodokslarin Askenaz Ultra Ortodokslar tarafindan surekli ayrimciliga ugramasi nedeniyle siyasi aktivist Aryeh Deri partisinden ayrilip eski hahambasi ile birlikte Sas partisini kurdu partinin hedef kitlesi Askenaz olmayan Ultra Ortodokslardi Secime ilk girislerinde 4 sandalye toplayan Sas partisi yirmi yil boyunce Knesset in ucuncu buyuk partisi oldu Sas ulke capinda bedava Sefarad ortodoks okul agi kurdu 1984 te kitlik Etiyopya yi vurunca 8000 Falasa gizlice Israil e getirildi Unlu insan haklari aktivisti ve Aiyonist 1986 da iki Sovyet ajanina karsilik gulagdan serbest birakildi Haziran 1985 te Israil birliklerinin buyuk bir kismini Lubnan dan cekip arkada kucuk birlikleri ve Israil destekli milisleri tampon bolgede guvenlik amaciyla birakti Maaslardaki karmasik indeks bagi Temmuz 1985 te Israil enflasyonunu percinledi ve bu zamana kadar dunyanin en yuksek orani 480 enflasyon ile tarihe gecildi Peres fiyatlara acil kontrol getirdi ve devlet masraflarini kisti boylece enflasyonu kontrol altina aldi 1980 e kadar olan para birimi Yeni Israil Sekeli olarak degistirildi Agustos 1987 de Israil hukumeti bagimsiz Israil savas ucagi gelistirme projesi olan IAI Lavi projesini iptal etti Israil bu projenin masrafinin altindan cikamadi ve ABD nin projeye karsi muhalefetiyle karsilasti Eylul 1988 de Israil Savit roketiyle isimli kesif uydusunu uzaya gonderdi ve kendi uydusunu uzaya gonderebilen sekiz ulkeden biri oldu bu zamandan sonra iki ulke daha bu yetenege ulasmistir Israil in Bati Seria ve Gazze yi isgalinin devam etmesi ve buralarda yerlesim birimleri kurmasi Israil in bastirma cabalarina ragmen 1991 Madrid Konferansi na kadar surecek olan Birinci Intifada nin baslamasina sebebiyet verdi Israil birliklerinin insan haklarini ihlal etmesi sebebiyle bir grup Israilli insan haklari konusunda halki bilinclendirme ve kurallara uyma amacli orgutunu kurdu 1988 secimlerinde Alignment 39 sandalye ile Likud 40 sandalye partileri basa bas mucadele etti Samir Isci Alignment partisiyle birlikte milli birlik koalisyonu kurmayi basardi Mart 1990 da Alignment lideri Simon Peres hukumetin guven kaybettigini belirtip yeni bir hukumet kurmaya calistiysa da bunda basarisiz oldu ve Samir sag goruslu koalisyonun basbakani oldu 1990 da Sovyetler Birligi Yahudilerin Israil e goc etmesine izin verdi Bundan once ulkeyi terk etmeye calisan Yahudiler kacabilenler ise Israil e multeci olarak sigindi Birkac yil icinde bir milyon civarinda Sovyet vatandasi Israil e goc etti Yeni gelenlerin cogu Yahudiliklerinden uzaklasmis olduklari ve beraberinde Yahudi olmayan akrabalarini getirdikleri icin halkta endise olusturduysa da bu yuksek sayidaki nufus beraberinde egitimli Rus Yahudileri ve guclu bir Rus kulturu getirdi Agustos 1990 da Irak Kuveyt e girdi ve Irak ile ABD ve muttefikleriyle Korfez Savasi basladi Irak Israil i 42 Scud fuzesiyle bombalayarak catismalarin icine cekmeye calisti ancak Israil misillemede bulunmadi Israil Filistinli nufus ile Israil vatandaslarina gaz maskesi tedarik etti Mayis 1991 de 36 saat icinde 15 000 Beta Israel Etiyopya Yahudileri gizlice hava yoluyla Israil e getirildi Muttefiklerin Korfez Savasi ndan zaferle ayrilmasinin ardindan yeni baris olanaklari ortaya cikti Ekim 1991 de ABD Baskani George H W Bush ve Sovyetler Baskani Mikhail Gorbachev onderliginde Israilli Lubnanli Urdunlu Suriyeli ve Filistinli liderler Madrid de tarihi bir bulusma gerceklestirdi Samir bu fikre karsi olmasina ragmen Sovyetler Birliginden gelen yeni gocmenler icin gereken maddi yardimin garantisini alinca fikri kabul etti Konferansa katilmasi sag goruslu koalisyonun yikilmasina sebep oldu 1992 1995 II Rabin donemi 13 Eylul 1993 teki Oslo Anlasmasinda Yitzhak Rabin Bill Clinton ve Yaser Arafat Sert general imajli Yitzhak Rabin baris yanlisi tavri ve FKO ile hicbir sekilde baris yapmama soylevleriyle 1992 secimlerinden 44 sandalyeyle zaferle ayrildi Baris yanlisi Siyonist parti olan Meretz 12 Arap ve komunist partiler 5 sandalye kazaninca Knesset te baris yanlisi bir hukumet olustu 13 Eylul 1993 te Israil ve Filistin Kurtulus Orgutu Beyaz Saray da Oslo Baris Anlasmasini imzaladi Bolgenin yetkisini Israil den gecici Filistin otoritesine birakan ilkelere karar verildi Ilkeler anlasmasina gore Bati Seria ve Gazze nin kalici statusunun Mayis 1999 da baslamasina karar verildi Subat 1994 te Hebron daki Makpela magarasinda 25 Filistinli Arap oldurdu Irkcilik gerekcesiyle Kah in 1992 secimlerine girmesi yasaklandi Mayis 1994 te imzalanan Gazze Eriha Anlasmasi na gore Filistin deki yetkilerin Israil den Filistin e aktarilma sureci Agustos 1994 te basladi 25 Temmuz 1994 te Israil ile Urdun Washington Bildirgesi nin altina imza atti ve 26 Ekim de imzalanan Israil Urdun Baris Antlasmasi ile 1948 den bu zamana kadar suren savas hali ABD Baskani Bill Clinton sahitliginde resmen son buldu Basbakan Yitzhak Rabin ile FKO genel baskani Yaser Arafat 28 Eylul 1995 tarihinde Washington da Bati Seria ve Gazze Seridi ile ilgili ara donem anlasmasi imzaladi Israil ile FKO arasinda yapilan ilk asama gorusmeler bundan once yapilan anlasmalarin yerini aldi ve buna ABD adina Bill Clinton ve Rusya Misir Norvec ile Avrupa Birligi taniklik etti Anlasmayla FKO nun tekrar isgal altindaki topraklara donmesine izin verildi ve son durumu tartismak icin Filistinlilere ozerklik verildi Buna karsi Filistinliler teroru durduracagina ve 1917 den sonra gelen Yahudileri kovmaktan ve Israil i yok etmekten bahseden nu degistirmeye soz verdi Anlasmaya karsi cikan Hamas ve diger Filistinli gruplar Israil e karsi duzenledi Rabin saldirilarin onune gecebilmek icin Gazze etrafina bariyerler diktirdi Israil ile Filistin bolgelerindeki ayriligin buyumesi basta insaat sektoru olmak uzere isci eksikligine yol acti Isci sikintisini gidermek icin Israil Filipinler Tayland Cin ve Romanya dan isci ithal etti ve bunlardan bazilari vizesiz olarak ulkede kaldi Buna ilave olarak Afrika dan yasadisi yollarla Israil e gocler gerceklesti Terorizmin devam etmesinden kaynaklanan gerginlik Yitzhak Rabin in 4 Kasim 1995 te asiri sag goruslu bir Yahudi tarafindan oldurulmesine sebebiyet verdi 1996 2005 Dogrudan secim 1992 de Israil secim sistemi degisti ve secmenler istedikleri kisiye basbakan olmalari icin direkt oy ve mecliste gormek istedigi partiye ayri ayri oy verme sansi buldu Sistem degisikliginin sebebi basta dindar partiler olmak uzere kucuk partilerin mecliste yer almasini engellemek ve dolayisiyla koalisyon kurulurken verilen imtiyazlarin azaltilmasiydi Arzu edilenin aksine buyuk partiler daha az oy alip kucuk partiler secmenler icin daha cazip hale geldi boylece meclisteki kucuk partilerin sayisi artti 2006 secimlerinde bu sistemden vazgecildi 1996 1999 I Netanyahu donemi Rabin in ardili olarak basa gelen Simon Peres Subat 1996 da erken secime gidilmesine karar verdi Mayis 1996 da gerceklesen secimlerde secmenler basbakani dogrudan secti ve az bir farkla Likud lideri Benyamin Netanyahu basbakan secildi Yogun olarak gerceklesen intihar saldirilari sebebiyle Likud guvenlik uzerine odaklandi Hamas saldirilarin cogunu ustlendi Her ne kadar zamaninda Basbakan Netanyahu Oslo Anlasmasi na karsi oldugunu belirttiyse de anlasmada kabul edilenleri uygulamaya devam etti fakat bu hukumet doneminde baris surecinde yavaslama basladi Netanyahu yavasca ABD nin Israil e olan yardimlarinin kesilecegi taahhutlunde bulundu Netanyahu Ocak 1997 de Filistin Ulusal Yonetimi ile Hebron Protokolu nu imzaladi Boylece Israil gucleri Hebron dan cekildi ve bolgenin buyuk bir kisminin sivil otoritesi Filistin yonetimine birakildi Barak donemi 1999 2001 Temmuz 1999 daki secimlerden Israil Isci Partisi lideri Ehud Barak basbakan olarak cikti Barak in partisi Knesset te 26 sandalyeyle en buyuk partiyi olusturmaktaydi 21 Mart 2000 de Papa Jean Paul Israil e tarihi bir ziyarette bulundu 2000 de Israil Guney Lubnan daki tampon bolge den tek tarafli olarak cekilme karari aldi Guney Lubnan Ordusu nun bin uyesi ailelerini yanlarina alarak Israillilerle birlikte bolgeden ayrildi ABD Disislerinin aciklamasinda Israil BM in 425 no lu kararina uygun olarak cekildigi belirtilmistir Lubnan 1967 e kadar Suriye nin olan ve bu zamandan sonra Israil in kontrolune gecen nin kendilerine ait oldugunu ve dolayisiyla Israil in Lubnan dan tamamiyle cekilmedigini iddia etmektedir Seba a tarlalari konusu Hizbullah tarafindan savas sebebi olarak kullanilmaktadir Lubnan hukumeti Hizbullah in kontrolune gecen bu bolgenin BM kararnamesine aykiri gelerek egemenligini kabullenmemistir 2000 Camp David Zirvesi nde Ehud Barak Bill Clinton ve Yaser Arafat 2000 in sonbaharinda kalici bir cozum bulmak icin Camp David de gorusmelerde bulunuldu Ehud Barak Filistin grubunun istedigi cogu verilmesi istenen topraksal ve siyasi imtiyazlari kabul etti hatta Yahudilik icin kutsal olan Kudus un dogusunu Filistin e vermeyi de kabul etti Arafat ise karsi bir teklifte bulunmadan gorusmelerden ayrildi 28 Eylul 2000 de Israil muhalefet lideri Ariel Saron Tapinak Dagi olarak da bilinen El Aksa yi ziyaret etti ve ertesi gun El Aksa Intifadasi basladi David Samuels ve Khaled Abu Toameh in aciklamasina gore bu ayaklanma cok onceden planlanmisti Nablus ta Yahudilikte bir turbe olan Filistinlilerce Ekim 2000 de yikildi Israil ilk defa Scud da dahil olmak uzere balistik fuzeleri yok etmek icin kullanilan Arrow fuzelerini kullandi 2001 de baris gorusmeleri cikmaza girince Barak basbakanlik icin tekrar ozel bir secim yapilmasini talep etti Barak in amaci Filistinlilerle gorusme yapabilmek icin guven tazelemekti fakat arzu ettiginin aksine Ariel Saron basbakanliga secildi ve akabinde dogrudan basbakan secme sistemi kaldirildi Saron donemi 2001 06 Baris gorusmelerinin sonucsuz kalmasi Filistin terorunun artmasi ve Hizbullah tarafindan gerceklestirilen bazi saldirilar Israil halki ve siyasetcilerinde bir baris ortagi olarak Filistin Ulusal Yonetimi ne karsi olan guvenin yok olmasina sebep oldu Cogu kiside Filistinlilerin baris gorusmelerini gecici bir cozum olarak gordugu intibasi uyandi ve halk tarafindan Filistin le olan baglarin bir an once kesilmesi istendi ile doruga cikan bir seri intihar saldirisina tepki olarak Israil nu uyguladi ve Bati Seria etrafina duvar ordu 2003 te Knesset te bir secim daha gerceklesti ve Likud 27 sandalyeyle en cok milletvekili cikaran parti oldu Laik platformda din karsiti parti olan 15 sandalyeyle ortodoks Sas partisinin onune gecip secimleri ucuncu bitirdi Dahili kavgalar Sinuy partisinin sonunu getirdi Aralik 2003 te Ariel Saron isgal altindaki bazi bolgelerden tek tarafli cekilebilecegini belirtti Bu demec sonunda Gazze Seridi nden tamamiyla cekilindi 2004 te Israil de kalici olarak ikamet etme izni verildi Bu grup ABD den 25 yil oncesinden beri goc etmekteydi fakat Yahudilikleri kesin olmadigi icin ndan faydalanamamaktaydilar Israil e belirli bir statude olmadan yerlesmekteydiler 2004 ten sonra vatandaslik haklarina sahip oldular 2005 te kimisi zorla da olsa Yahudiler Gazze deki evlerinden cikarildi ve evleri yikildi Israil in Gazze den tek tarafli cekilmesi 12 Eylul 2005 te tamamlandi Bati Seria dan askerlerin bosaltilmasi ise 10 gun sonra tamamlandi Cekilmenin ardinda Sderot gibi sinirlara yakin Israil yerlesim birimleri Gazze den gonderilen ve intihar saldirilarinin hedef tahtasi oldu 2005 te Likud dan ayrilan Saron Filistin devletinin kurulmasindan ve baris gorusmelerinden yana olan Kadima partisini kurdu Likud ve Isci partisinden onde gelen isimler de bu partiye katildi Israil in Gazze den cekilmesi Filistinlilerce Hamas in bir zaferi olarak yorumlaninca Filistin de 2006 yilindaki secimlerden Israil ile yapilan hicbir anlasmayi kabul etmeyen Israil in var olma hakkini tanimayan ve Holokost un bir Yahudi komplosu oldugunu iddia eden Hamas zaferle ayrildi 14 Nisan 2006 da Ariel Saron un beyin kanamasi gecirmesi uzerine bos kalan makama Ehud Olmert gecti Olmert donemi 2006 08 2006 secimlerinde 29 sandalye kazanan partisi Kadima sayesinde Ehud Olmert basbakan secildi 2005 te Mahmud Ahmedinecad resmen Iran in cumhurbaskani secildi ve bu zamandan sonra Israil e karsi meydan okumalar artisa gecti Israilli analistler baris surecini sekteye ugratmak icin Ahmedinecad in Guney Lubnan da Hizbullah ile Gazze de Hamas a silah yardimi yaptigina ve Israil e karsi kullanmak uzere nukleer silah gelistirdigine inanmaktadir Iran in Hizbullah i desteklemesi ve nukleer silah programi BM in 1559 ve 1747 no lu kararlarini ihlal etmektedir Iran ayrica Israil in Lubnan dan cekilmesinin ardindan Hizbullah Israil e karsi olan saldirilarini hizlandirdiysa da Israil bir misillemede bulunmadi Ayni sekilde Gazze den cekildikten sonra gerceklesen Gazze bazli saldirilara Israil in misillemesi asgari seviyede kaldi Hukumetin saldirlara fazla tepki gostermemesi sag goruslu Israilliler tarafindan elestirilmesine sebep oldu 25 Haziran 2006 da Hamas gucleri siniri gecip bir tanka saldirdi ve Gilad Salit isimli yarali Israil askerini esir aldi 12 Temmuz da Hizbullah Lubnan dan Israil kasabalarina ve sinir devriyesine saldirdi ve iki Israil askeri olduruldu veya agir yaralandi Bu olaylar 2006 Israil Lubnan Savasini baslatti ve Agustos 2006 ya kadar surdu Israil ordusu Hizbullah in kuzey Israil i bombalamasini engelleyemediginden kamu sorusturmasi baslatildi 2007 de azami zorunlu egitim yasi 16 dan 18 e yukseltildi Darfur soykirimindan kacan ve cogu Musluman olan multeciler yasadisi yollarla Israil e vardi ve bunlarin bazilarin siginma hakki verildi Vize suresi dolup da ulkede kalan yabanci iscilere Afrikadan gelen yasadisi gocmenler de eklendi Yasadisi olarak ulkede kalanlarin tam sayisi bilinmemesine ragmen bu sayinin 30 000 ila 100 000 arasi oldugu tahmin edilmektedir Yolsuzluk sorusturmasina tabi olan Olmert bu olaydan sonra 30 Temmuz 2008 de Eylul 2008 de yapilacak olan parti secimlerinde aday olmayacagini belirtti Kadima secimlerini kazanan Tzipi Livni koalisyon olusturamayinca Olmert genel secimlere kadar gorevine devam etti Gazze de sivil toplumun yasadigi bolgeden Israil in guneyine gonderilen Kassam roketi Ocak 2009 27 Aralik 2008 de resmi olmayan Israil ile Gazze arasindaki ateskes Gazze nin guney Israil i bombalamasiyla bozulunca Israil ordusu uc hafta suren bir cikartma duzenledi ve uluslararasi protestolara maruz kaldi II Netanyahu donemi 2001 Israil sosyal adalet protestosu 2009 daki secimlerden Likud 27 ve Kadima 28 sandalye kazanmasina ragmen sag gorusluler daha cok sandalye kazandigi icin Simon Peres hukumet kurma gorevini Netanyahu ya verdi Daha cok Rus gocmenlerin partisi olan 15 sandalyeyle ucuncu olurken Isci partisi 13 sandalyeyle dordunculuge geriledi 2009 da Israilli milyarder Israil kiyilarinda buyuk bir dogal gaz rezervi kesfetti 31 Mayis 2010 tarihinde yabanci aktivistlerin Gazze ye karsi deniz asiri uygulanan ablukayi asmalarini calistiklarinda Akdeniz de uluslararasi yanki bulan bir olay gerceklesti ve Israil askerleri bu aktivistlere mudahale etti Mudahale esnasinda dokuz Turk aktivist oldu 14 Temmuz 2011 de Cesitli sosyoekonomik siniflardan ve dinlerden gelen yuzbinlerce gosterici yasam standartlarinin pahaliligini ozellikle ev fiyatlari ve ulkedeki egitim ve saglik gibi toplumsal hizmetlerin kotuye gidisini protesto etti 3 Eylul 2011 de 400 000 gostericiyle protestolar doruk noktasina ulasti Guney Israil ve Gazze etrafindaki nufusu fuze tehdidine karsi savunma amacli olarak Mart 2011 in sonunda mobil hava savunma sistemi olan Demir Kubbe kullanilmaya baslandi 7 Nisan 2011 de bu sistem ilk defa Gazze Seridinden gonderilen engellemeyi basardi Ekim 2011 de Israil ile Hamas tutuklu takasi konusunda anlasmaya vardi Israil askeri Gilad Salit e karsilik Israil e karsi saldiri gerceklestirme veya planlama sebebiyle 280 i omur boyu hapis cezasi alan Filistinli ve Israilli 1027 Arap serbest birakildi Mayis 2012 de Basbakan Benyamin Netanyahu muhalefet lideri Kadima li Saul Mofaz ile bir anlasmaya vardi Kadima nin hukumete girmesi icin Boylece eylul ayi icin planlanan secimler iptal edilecekti Buna ragmen Temmuzda Kadima partisi Netanyahu nun partisinden ayrildi Ayrilma nedenleri askere alinmasi oldu 2012 Haziran inda Israil 91 Filistinli intihar bombacisi ve diger militanlarin vucutlarini Netanyahu nun sozcusu in insani bir jest diye adlandirdigi bir hareketle Filistin Otoritesi Mahmud Abbas a transfer etti Bunun amaci baris gorusmelerini canlandirmak ve Filistin Israil arasinda direkt gorusmeleri gerceklestirmekti 21 Ekim 2012 tarihinde ABD ve Israil Austere Challenge 12 adli en buyuk hava ve roket koruma sistemi testini yapti 3 500 Amerikan asker ve 1 000 Israil Guvenlik Gucu mensuplari katildi bu egzersize ve uc haftada bitmesi tahmin edildi Almanya ve Ingiltere de ayrica katildi Israil in guneyindeki sehirlere yonelik gerceklestirilen yuz uzerindeki roket saldirilarina cevap olarak Israil 14 Kasim 2012 tarihinde Gazze ye yonelik saldiri baslatti Operasyonun amaclarindan biri Hamas askeri kanadi sefi Ahmed Jabari nin oldurulmesiydi Ocak 2013 te Israil Misir arasindaki bariyerler tamamlandi 2013 parlamento secimlerinin sonunda birliginin secimde 31 koltuk kazanmasiyla basbakan oldu ve merkezi laik Yesh Atid 19 koltuk partisi sagci Yahudi Evi 12 koltuk ve Livni nin Hatnuah siyla 6 koltuk koalisyon kurdu Isci partisi 15 koltukla ucuncu siradaydi uzun yillardan sonra Israil in 10 yillik araliklarla gelisimi 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010Nufus milyon 1 4 2 1 3 3 9 4 8 6 7 5Dunyadaki Yahudi si 7 20 25 30 39 42 2005 te GSMH 17 000 27 000 45 000 58 000 65 000 77 000 90 000 2006 Ayrica bakiniz 1991 Madrid Konferansi 2000 Camp David Zirvesi Asya tarihi Faysal Weizmann Anlasmasi Filistin Devleti Israil Israil basbakanlari listesi Israil cumhurbaskanlari listesi Israil kulturu Israil Misir Baris Antlasmasi Israil Urdun Baris Antlasmasi Misir tarihi Ortadogu Baris Sureci Paris Baris Konferansi Suriye tarihi Wikimedia Commons ta Israil tarihi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca GenelBerger Earl The Covenant and the Sword Arab Israeli Relations 1948 56 London Routledge K Paul 1965 Bregman Ahron A History of Israel Houndmills Basingstoke Hampshire New York Palgrave Macmillan 2002 ISBN 0 333 67632 7 Bright John 2000 A History of Israel Westminster John Knox Press 23 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Butler L J Britain and Empire Adjusting to a Post Imperial World I B Tauris 2002 ISBN 1 86064 449 X Coogan Michael D ed 1998 The Oxford History of the Biblical World Oxford University Press 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Stager Lawrence E 1993 Forging an Identity The Emergence of Ancient Israel Darwin John Britain and Decolonisation The Retreat from Empire in the Post War World Palgrave Macmillan 1988 ISBN 0 333 29258 8 Davis John The Evasive Peace a Study of the Zionist Arab Problem London J Murray 1968 Dever William 2003 Who Were the Early Israelites and Where Did They Come From Eerdmans 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 The First Ten Years a Diplomatic History of Israel London Weidenfeld and Nicolson 1958 Gilbert Martin Israel A History New York Morrow 1998 ISBN 0 688 12362 7 Horrox James A Living Revolution Anarchism in the Kibbutz Movement Oakland AK Press 2009 Herzog Haim The Arab Israeli Wars War and Peace in the Middle East from the War of Independence to Lebanon London Arms and Armour Tel Aviv Israel Steimatzky 1984 ISBN 0 85368 613 0 Israel Office of Information Israe s Struggle for Peace New York 1960 Killebrew Ann E 2005 Biblical Peoples and Ethnicity An Archaeological Study of Egyptians Canaanites and Early Israel 1300 1100 B C E Society of Biblical Literature 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Confrontation the Middle East War and World Politics London Wildwood House 1974 ISBN 0 7045 0096 5 Lucas Noah The Modern History of Israel New York Praeger 1975 McNutt Paula 1999 Reconstructing the Society of Ancient Israel Westminster John Knox Press 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Miller James Maxwell Hayes John Haralson 1986 A History of Ancient Israel and Judah Ingilizce Westminster John Knox Press ISBN 066421262X 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Miller Robert D 2005 Chieftains of the Highland Clans A History of Israel in the 12th and 11th Centuries B C Eerdmans 13 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Morris Benny 1948 A History of the First Arab Israeli War Yale University Press 2008 ISBN 978 0 300 12696 9 The Siege the Saga of Israel and Zionism New York Simon and Schuster 1986 ISBN 0 671 60044 3 Six Days of War June 1967 and the Making of the Modern Middle East Oxford Oxford University Press 2002 ISBN 0 19 515174 7 The Peel Commission Report July 1937 http www jewishvirtuallibrary org jsource History peel1 html 6 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rubinstein Alvin Z editor The Arab Israeli Conflict Perspectives New York Praeger 1984 ISBN 0 03 068778 0 Lord Russell of Liverpool If I Forget Thee the Story of a Nation s Rebirth London Cassell 1960 Sachar Howard M A History of Israel New York Knopf 1976 ISBN 0 394 48564 5 Samuel Rinna A History of Israel the Birth Growth and Development of Today s Jewish State London Weidenfeld and Nicolson 1989 ISBN 0 297 79329 2 Schultz Joseph amp Klausner Carla From Destruction to Rebirth The Holocaust and the State of Israel Washington D C University Press of America 1978 ISBN 0 8191 0574 0 Segev Tom The Seventh Million the Israelis and the Holocaust New York Hill and Wang 1993 ISBN 0 8090 8563 1 Shlaim Avi 2001 Talmon Jacob L Israel Among the Nations London Weidenfeld amp Nicolson 1970 ISBN 0 297 00227 9 Vaughn Andrew G Killebrew Ann E eds 1992 Jerusalem in Bible and Archaeology The First Temple Period Sheffield 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Cahill Jane M Jerusalem at the Time of the United Monarchy Lehman Gunnar The United Monarchy in the Countryside Eternal Guilt Forty years of German Jewish Israeli Relations New York Columbia University Press 1993 ISBN 0 231 08274 6 Ozel Declaration of Establishment of State of Israel Israel Ministry of Foreign Affairs 14 Mayis 1948 31 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2012 9 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2007 Christopher Stringer custodian of Tabun I quoted in an exhibition in honour of Garrod Callander and Smith 1998 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2007 27 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2007 Stager in Coogan 1998 p 91 Dever 2003 p 206 Miller 1986 pp 78 9 McNutt 1999 p 35 McNutt 1999 p 70 Miller 2005 p 98 McNutt 1999 p 72 Miller 2005 p 99 Miller 2005 p 105 Lehman in Vaughn 1992 pp 156 62 23 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2012 16 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2012 History of the Jews p 106 Harper 1988 Singer Isidore Ed 1901 1906 HYRCANUS JOHN JOHANAN I Yahudi Ansiklopedisi New York Funk amp Wagnalls Company Julius Caesar The Life and Times of the People s Dictator By Luciano Canfora chapter 24 Caesar Saved by the Jews The Chosen Few How education shaped Jewish History Botticini and Eckstein Princeton 2012 page 71 and chapters 4 and 5 Martin Goodman Rome and Jerusalem The Clash of Ancient Civilizations Penguin 2008 pp 18 19 Arsivlenmis kopya 18 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Martin Goodman Rome and Jerusalem The Clash of Ancient Civilizations Penguin 2008 p 494 Martin Goodman Rome and Jerusalem The Clash of Ancient Civilizations Penguin 2008 p 490 Jerusalem 1984 pp 12 14 Jerusalem 1984 p 143 For more information see edited by McDonald and Sanders 2002 Hendrickson Jerusalem 1984 sections II to V Jerusalem 1984 chapter I by 1894 see http www fordham edu halsall jewish lazare anti html 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed January 2009 M Avi Yonah The Jews under Roman and Byzantine Rule Jerusalem 1984 chapters XI XII While the Syrians and the Melchite Greeks ceased to observe the penance after the death of Heraclius Elijah of Nisibis Beweis der Wahrheit des Glaubens translation by Horst p 108 Colmar 1886 see http www jewishencyclopedia com view jsp letter B amp artid 1642 4756 28 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jerusalem in the Crusader Period 6 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jerusalem Life throughout the ages in a holy city David Eisenstadt March 1997 See The History of the Jews in the Latin Kingdom of Jerusalem by Joshua Prawer 1988 see also http www religioustolerance org chr cru1 htm 5 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed November 2007 International Dictionary of Historic Places Middle East and Africa by Trudy Ring Robert M Salkin Sharon La Boda pp 336 339 http fcit usf edu HOLOCAUST GALLERY EXPULS HTM 28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www aztlan net jewexpulsions htm 1 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www fordham edu halsall jewish 1182 jewsfrance1 html 15 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Barnay Y The Jews in Palestine in the eighteenth century under the patronage of the Istanbul Committee of Officials for Palestine University of Alabama Press 1992 ISBN 9780817305727 p 149 How to Respond to Common Misstatements About Israel Anti Defamation League 2006 4 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2006 The Population of Palestine Prior to 1948 2005 15 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2006 Jon Bloomberg The Jewish world in the modern age New Jersey 2004 pp 12 13 The Cambridge Guide to Jewish History Religion and Culture by Judith R Baskin Kenneth Seeskin Cambridge University 2010 185 Jon Bloomberg The Jewish world in the modern age New Jersey 2004 pp 16 18 History of the Jews in Russia and Poland by S M Dubnow Simon Dubnow Israel Friedlaender chapters 24 27 2000 1918 Jacob Katz From Prejudice to Destruction 1980 pp 279 280 http www jewishvirtuallibrary org jsource judaica ejud 0002 0004 0 03408 html 15 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aliyah The Jewish Agency for Israel U S www jewishagency org 8 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2021 Friedman Yonah Nefesh B Nefesh Ingilizce 26 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2021 http www jafi org il education congress K01 html 1 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde First Congress Basle Basel 1897 Weizmann the Making of a Statesman by Oxford 1993 chapters 3 amp 4 David Fromkin A Peace to End All Peace part VI pp 253 305 God Guns and Israel Jill Hamilton UK 2004 Especially chapter 14 God Guns and Israel Jill Hamilton UK 2004 Especially chapter 15 Peel report p 172 http www amalnet k12 il meida history hisi1085 htm 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Hebrew accessed 22 4 2009 Peel report pp 48 49 Peel report chapters 5 8 and 16 For more information see Palestine Retreat from the Mandate The making of British Policy 1936 1945 by Michael Cohen New York 1979 Chapter 3 Tom Segev One Palestine Complete Jews and Arabs Under the British Mandate 2001 p 414 Palestine Retreat from the Mandate The making of British Policy 1936 1945 by Michael Cohen New York 1979 p 103 Palestine Retreat from the Mandate The making of British Policy 1936 1945 by Michael Cohen New York 1979 pp 122 130 http www ushmm org wlc en article php ModuleId 10007312 9 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed October 2011 Nazi Palestine The Plans for the Extermination of the Jews in Palestine by Mallman and Cuppers 2010 Palestine Retreat from the Mandate The making of British Policy 1936 1945 by Michael Cohen New York 1979 pp 125 135 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2012 Butler L J Britain and Empire p 78 I B Tauris 2002 Morris Laub Last barrier to freedom internment of Jewish holocaust survivors on Cyprus 1946 1949 Berkeley 1985 1948 A History of the First Arab Israeli War Yale University Press 2008 ISBN 978 0 300 12696 9 chapter 2 especially pp 50 61 65 71 Smith 2007 s 200 Benny Morris 1948 Yale 2008 chapter 4 especially pp 140 147 a b Benny Morris 1948 Yale 2008 chapters 3 amp 4 Arab League Declaration on the help of Palestine 22 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde May 15 1948 Trygve Lie In the Cause of Peace Seven Years with the United Nations New York MacMillan 1954 OCLC 299953832 pg 174 Ibranice hagana co il 22 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2007 NationMaster UN membership date most recent by country 16 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Morris 2004 ss 604 Immigrants in Turmoil Mass Immigration to Israel and its Repercussions in the 1950s and After Dvora Hacohen Syracuse University Press 2003 Source Professor Moshe Sikron http www lib cet ac il pages item asp item 12938 10 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hebrew Group seeks justice for forgotten Jews International Herald Tribune 5 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Mishtar HaTsena in Hebrew Dr Avigail Cohen amp Haya Oren Tel Aviv 1995 Haaretz 8 1 1952 http www ynet co il articles 0 7340 L 3306796 00 html 4 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hebrew accessed 10 10 2007 The melting pot in Israel the commission of inquiry concerning education in the early years of the state by Tzvi Tzameret Albany 2002 chapter 7 For more information see The melting pot in Israel by Tzvi Tzameret Albany 2002 Israel s Military Aid to Africa 1960 66 Abel Jacob in The Journal of Modern African Studies Vol 9 No 2 Aug 1971 pp 165 187 accessed 18 10 2007 Nasser and the Missile Age in the Middle East Contemporary Security Studies by Owen Sirrs Routledge 2006 ISBN 978 0 415 37003 5 The Germans involved had worked on the and programs Hebrew http www knesset gov il lexicon heb lavon htm 18 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www un org Depts dpko dpko co mission unef1backgr2 html three 2 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 28 7 2008 History of the Third Knesset 18 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 The Eichmann Trial and American Jewry A Reassessment Francoise S Ouzan in Jewish Political Studies Review 19 1 2 Spring 2007 see also Hannah Arendt Eichmann in Jerusalem published 1963 Independent The London Find Articles at BNET com 23 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2014 http www kinghussein gov jo his periods3 html 11 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 17 10 2007 http hnn us articles 751 html 28 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 17 10 2007 http www time com time magazine article 0 9171 1627015 00 html 3 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www sixdaywar co uk timeline htm 25 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Whose Voice Nasser the Arabs and Sawt al Arab Radio by Laura M James in TBS Transnational Broadcasting Studies 16 2006 http www tbsjournal com James html 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cogu Israilli Arapca biliyordu Has Israel Annexed East Jerusalem 1 20 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Accessed December 2007 31 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 30 years to the Black Panthers in Israel by Sami Shalom Chetrit http www kedma co il Panterim PanterimTheMovie EnglishArticles htm 2 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed October 2006 Arsivlenmis kopya 13 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 http www jewishvirtuallibrary org jsource Terrorism entebbe html 5 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 17 10 2007 many websites erroneously describe the hostages as Israelis Although most were Israeli they were all Jewish and the terrorists policy was to hold Jews Kurt Waldheim The Daily Telegraph London 15 June 2007 Retrieved 7 May 2010 http www jcpa org JCPA Templates ShowPage asp DRIT 5 amp DBID 1 amp LNGID 1 amp TMID 111 amp FID 625 amp PID 1631 amp IID 1643 amp TTL Israeli Ugandan Relations in the Time of Idi Amin 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Review July 9 2007 Vol LIX No 12 see also http www nytimes com 2007 06 14 world europe 14cnd waldheim html r 1 amp pagewanted 3 amp hp amp oref slogin 31 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time 24 Ocak 1977 31 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mayis 2010 see http news bbc co uk 2 hi uk news magazine 3376951 stm 6 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde http query nytimes com gst fullpage html res 9E04E4D81E3AF934A3575AC0A96F958260 amp sec amp spon amp pagewanted all Arsivlenmis kopya PDF 23 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Mart 2012 Arsivlenmis kopya 22 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Arsivlenmis kopya 23 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 see http usinfo state gov usa infousa trade files 98 916 pdf 29 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed November 2007 by and Touchstone 1985 Do Good Fences Make Good Neighbors Israel and Lebanon after the Withdrawal Laura Zittrain Eisenberg Middle East Review of International Affairs September 2000 http meria idc ac il journal 2000 issue3 jv4n3a2 html 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Belgium opens way for Sharon trial 28 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News 15 January 2003 www timesofisrael com Ingilizce 18 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Declaration of Principles on Interim Self Government Arrangements 2 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jewish Virtual Library Main Points of Israel Jordan Peace Treaty October 26 1994 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israeli Ministry of Foreign Affairs Treaty of Peace between The Hashemite Kingdom of Jordan and The State of Israel 11 Subat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde King Hussein website accessed January 2010 7 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Arsivlenmis kopya 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Security Council endorses Secretary General s conclusion on Israeli withdrawal from Lebanon as of 16 June 26 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde United Nations 18 June 2000 Israeli Proposal to Palestinians and Syria 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Information Regarding Israel s Security IRIS Khaled Abu Toameh How the war began 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2006 In a Ruined Country The Atlantic Monthly Online Eylul 2005 12 Ekim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Hasson Nir 11 Nisan 2006 Cabinet approves appointment of Ehud Olmert as interim PM Erisim tarihi 6 Kasim 2006 7 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2012 Arsivlenmis kopya 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Holocartoons 10 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2011 Cartoon website undermines Holocaust iol co za 5 Agustos 2010 Iran launches cartoon website aimed at questioning the Holocaust Haaretz 5 Agustos 2010 30 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Iran Holocaust denying website angers Israel Tabnak 5 Agustos 2010 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 In pictures Gaza crisis 5 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News 3 July 2006 http www time com time world article 0 8599 1931160 00 html 24 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www youtube com watch v IqJFCBo0UW8 amp feature related 23 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www jewishvirtuallibrary org jsource Immigration SudaneseRefugees html 6 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iron Dome Air Defense Missile System Israel army technology com 4 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2011 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2012 Hamas to gain politically from prisoner swap deal 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde News xinhuanet com Retrieved on 2011 10 20 Mishra Harinder 12 Ekim 2011 Israel to release 1 027 prisoners for its lone soldier Kudus 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2011 a b No elections Kadima to join government Israel News Ynetnews Ynetnews com 20 Haziran 1995 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 BBC News Kadima quits Israel government over conscription law 10 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2014 Israel returns bodies of 91 Palestinians France 24 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2012 US and Israel launch joint military drill 8 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Al Jazeera October 21 2012 U S Israeli Military Exercise Sending Message to Iran 17 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2013 Israel completes most of Egypt border fence 26 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Los Angeles Times January 2 2013 Statistical Abstract of Israel No 51 Central Bureau of Statistics 2000 and http www cbs gov il www statistical meshek06 h pdf 16 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilar History of Israel and Palestine and the Arab Israeli Conflict 15 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Timeline of Israeli and Palestinian History from Earliest Times 6 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde A history of Zionism and the creation of Israel 27 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde A photo gallery of the history of Zionism and the creation of Israel 26 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde First Photos of the Holy Land 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde A timeline of Zionism and Israeli history 21 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Israel History Timeline 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde History of Israel Key events 9 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC