Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arap Yahudileri (Arapça: اليهود العرب Al-Yahud al-Arab, İbranice: יהודים ערבים İbranice: Yehudim Aravim) Arap dünyasında doğan Yahudileri veya onların torunlarını ifade eder. Salim Tamari'ye göre, dünyanın birçok yerinde "Arap Yahudisi" terimi bir oksimorondur.
Bu terim bazen tarafından 20.yy'ın başlarında Arap dünyasında yaşayan 1 milyon Yahudi için kullanıldı. Nüfusun çoğu İsrail ve Batı Avrupa'ya bir kısmı da ABD ve Güney Amerika'ya göç etti. Yahudi Arapçası gibi Arapça'nın değişik lehçelerini konuşurlardı; İbranice ise dini dildi. Mizrahilerin yanında en kalabalık grup olan Sefaradların dini dili kullanılırdı.
Yakın zamanda bu terim tekrar kullanılmaya başlandı; örneğin, kendine Arap Yahudisi diyen Siyonist yazar bu terimi Ortadoğu'da en az Araplar kadar kendisinin de hakkı olduğunu belirtmek için kullanır. Anti-Siyonist aktivist ise bu terimi Aşkenazlarla Araplar gibi baskı gören Mizrahilerin kategorileştirilmesine karşı çıktığı için kullanır. Kendilerine 1990'larda Arap Yahudisi diyen Sefarad Kökenliler Merkezi başkanı David Şaşa ve 'nde profesör Amiel Alcalay bunun kişinin kimliğini belirtmek için önemli bir terim olduğuna inanmaktadır.Fas Kralı IV. Muhammed'in danışmanı , ve Tel Aviv Üniversitesi'nde profesör anılarında kendilerini Arap Yahudileri olarak tanımlar.
Genel bakış
Salim Tamari'ye göre, Arap Yahudisi terimi tarihin bir dönemindeki Doğu Yahudilerini (Sefarad ve Mizrahi) temsil etmekteydi. Bu Yahudiler dilsel ve kültürel bağlarından dolayı Müslüman ve Hristiyan yurttaşlarıyla, özellikle 1839'dan sonra, Büyük Suriye, Irak ve Mısır'da Osmanlılardan kopmak için Arap milliyetçilik akımına katılanlardır.
Kendini Arap Yahudisi olarak tanımlayan yazar , bu kimliğin daha öncelere dayandığını belirtir. İslam'dan önce Arap Devletlerinde mevcut olan Yahudilerin varlığı 20.yy'ın ortalarına kadar sürmüştür. Yazdığına göre, Arap Yahudileri, ve gibi kültürel olarak Araptırlar, tek farkları Yahudiliğe inanıyor olmalarıydı. Arap Yahudileri çocuklarına Arap isimleri veriyorlardı ve "Her Arap gibi Yahudi Araplar da Arapça ve lehçeleriyle gurur duyup dilin güzellik ve zenginliğine bağlıydı."
The Arap Jews (Arap Yahudileri) (2006) kitabında İsrailli sosyolog Mizrahi Yahudileriyle Arap Yahudilerinin kavramsallaştırılmasının kökenini irdelemiştir. Yazara göre, Siyonizm'in, ideolojinin uygulanışına göre eşzamanlı ve simbiyotik üç kategorisi vardır: "Milliyet", "Din" ve "Etnik köken". Milli topluluğun bir parçası olabilmeleri için "de-Arabize" (Araplıktan çıkma) olmaları gerekmekteydi. Şenhav'a göre, Araplarla Arap Yahudilerini ayıran özellik dinleriydi bu da onları bir ulus yapıyordu.
Terminoloji
"Arap Yahudisi" terimi I.Dünya Savaşı sırasında batı ülkelerinde yaşayan Yahudilerce, Türk, yani düşman olmadıklarını belirtmek için kullanıldı. Bugün ise bazı gazetelerde va bazı ülkelerin resmi makamlarınca Yahudi kimliğinin etnik köken veya milliyetten ziyade bir din olduğunu belirtmek için kullanılmaktadır. Bu duruma Yahudilerce karşı çıkılıp, kendine has bir Yahudi kimliğinin sadece dine indirgenmesi aşağılama olarak görülür. Bazı Mizrahi aktivistler, özellikle Arap ülkelerinde doğmamış veya küçük yaşta terk etmiş olanlar, kendilerini Arap Yahudisi olarak tanımlar. Bu kimliği savunanların başlıcaları , , ve 'dır.
Bu kimliği savunanlara göre "Arap Yahudisi" terimi içindeki "Arap" kelimesi etnik köken, ırk veya din değil edebi ve kültür simgesidir; Arap ülkelerinde yaşamış Yahudiler bu kültürün parçasıdır; aynı zamanda bu kültür içinde yaşamış diğer etnik azınlıklar da "Arap"tır. Aynı şekilde Mısır, Lübnan ve Suriye'deki Hristiyanlara da "Arap" denmektedir çünkü onlar (buradaki Müslümanlar gibi) İslam öncesinde bile bu topraklarda yaşamaktaydı. Fakat Kıptiler (Mısır), Maruniler (Lübnan) ve Süryaniler (Irak) Arap tanımını çelişkili bulmaktadır. "Arap Yahudisi" terimi kullanan bazı kişiler için bu terim "Arap ülkesinden bir Yahudi" veya "Arapça konuşan Yahudi" demektir ve Arap olmakla ilgisi yoktur.
"Arap Yahudisi" terimine karşı çıkanların (özellikle Arap ülkelerindeki Yahudiler) görüşüne göre Yahudiler diyasporadaki etnik gruplardan oluşmaktadır ve sadece bir "dini" grup değildir; "Arap" kelimesinin kullanılması buna tezattır. Ayrıca Arap topraklarında yaşayan Yahudiler kendilerine hiçbir zaman "Arap Yahudisi" dememiştir; bu, Yahudi cemaatler Arap ülkelerini terk ettikten sonra ortaya atılmış bir terimdir. Bu nedenle, Kuzey Afrika'nın büyük bölümünde ve Yakın ve Orta Doğu cemaatlerinde Arap Müslümanlar ve Arap Hristiyanlardan bahsedilir fakat Arap Yahudilerden bahsedilmez çünkü Yahudilik bir din olduğu gibi aynı zamanda bir etnisitedir. Nasıl ki Arap topraklarında etnik azınlık olan Süryaniler, Berberiler ve Kürtler Arap olarak sayılmıyorsa Yahudiler de Arap olamaz. "Arap Yahudisi" terimine karşı olanlar Yahudilerin Yahudi Arapçası konuştuklarını, Arap gibi giyindiklerini ve kültürlerini benimsediklerini kabul etmektedir fakat onlara göre "Araplık" deyimi ortak kültürden fazlasını ifade etmektedir. "Arap Yahudisi" sanki diğer Yahudilerden farklı bir etnik grupmuş gibi gösterildiği için Musta'arabim (Araplaşmış Yahudiler) terimi tercih edilir.
Son olarak, üçüncü bir görüşe göre "Arap Yahudileri" geçerli bir terimdir fakat sadece Muhammed zamanında Arap Yarımadası'nda yaşamış gibi kabileler ve hatta Yemen Yahudileri için kullanılmalıdır (bkz. Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler). Bu terim Arap kimliğini etno-linguistik açıdan ziyade coğrafi açıdan ele alır. Bu coğrafi alan ise Arap Ligi'nin tanımının aksine sadece Arap Yarımadası ile kısıtlıdır.
İslam öncesi Arap Yarımadasında Yahudiler
Yahudi nüfusu Arap Yarımadası'nda İslam'dan önce dahi varolmuştur. Kuzeyde Levant, Irak ve Hassa kıyılarından güneyde Yemen'e kadar geniş bir bölgede mevcuttu.
Bugün dünyada Hindistan ve Etiyopya gibi ülkelerdeki Yahudiler İsrailoğullarının kabilelerinden geldiğine inanmaktadır. Arap Yarımadası'ndaki Yahudilerin atalarının da bu on iki kabileden mi geldiği yoksa yerel halkın sonradan mı Yahudiliği seçtiği bilinmemektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Salim Tamari. (PDF). . 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2007.
- ^ Lynne Vittorio (16 Ekim 2002). . Aramica. 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2007.
- ^ "Yoav Stern, 'Morocco king's Jewish aide urges Israel to adopt Saudi peace plan,' Haaretz 29/10/2008". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ Adam Shatz review of Sasson Somekh. Baghdad, Yesterday: The Making of an Arab Jew, in 'Leaving Paradise', London Review of Books, Nov 6 2008 19 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c David Rabeeya (2000). The Journey of an Arab-Jew in European Israel. Xlibris Corporation. ss. 49-50. ISBN .[]
- ^ Shenhav, Yehouda (2006). The Arab Jews: A Postcolonial Reading of Nationalism, Religion, and Ethnicity. Stanford UniversityPress. s. 280. ISBN .
- ^ Collins, Pedigrees and Pioneers: The Sephardim of Manchester.
Dış bağlantılar
- – On being Mizrahi (pro-Zionist view) by Albert Memmi.
- Reflections by an Arab Jew10 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – On being Mizrahi (pro-Arab identity) by Ella Habiba Shohat.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arap Yahudileri Arapca اليهود العرب Al Yahud al Arab Ibranice יהודים ערבים Ibranice Yehudim Aravim Arap dunyasinda dogan Yahudileri veya onlarin torunlarini ifade eder Salim Tamari ye gore dunyanin bircok yerinde Arap Yahudisi terimi bir oksimorondur Kipa takkesi dua sali ve tefilini ile sabah ibadetini yapan bir Yemenli Yahudi Bu terim bazen tarafindan 20 yy in baslarinda Arap dunyasinda yasayan 1 milyon Yahudi icin kullanildi Nufusun cogu Israil ve Bati Avrupa ya bir kismi da ABD ve Guney Amerika ya goc etti Yahudi Arapcasi gibi Arapca nin degisik lehcelerini konusurlardi Ibranice ise dini dildi Mizrahilerin yaninda en kalabalik grup olan Sefaradlarin dini dili kullanilirdi Yakin zamanda bu terim tekrar kullanilmaya baslandi ornegin kendine Arap Yahudisi diyen Siyonist yazar bu terimi Ortadogu da en az Araplar kadar kendisinin de hakki oldugunu belirtmek icin kullanir Anti Siyonist aktivist ise bu terimi Askenazlarla Araplar gibi baski goren Mizrahilerin kategorilestirilmesine karsi ciktigi icin kullanir Kendilerine 1990 larda Arap Yahudisi diyen Sefarad Kokenliler Merkezi baskani David Sasa ve nde profesor Amiel Alcalay bunun kisinin kimligini belirtmek icin onemli bir terim olduguna inanmaktadir Fas Krali IV Muhammed in danismani ve Tel Aviv Universitesi nde profesor anilarinda kendilerini Arap Yahudileri olarak tanimlar Genel bakisSalim Tamari ye gore Arap Yahudisi terimi tarihin bir donemindeki Dogu Yahudilerini Sefarad ve Mizrahi temsil etmekteydi Bu Yahudiler dilsel ve kulturel baglarindan dolayi Musluman ve Hristiyan yurttaslariyla ozellikle 1839 dan sonra Buyuk Suriye Irak ve Misir da Osmanlilardan kopmak icin Arap milliyetcilik akimina katilanlardir Kendini Arap Yahudisi olarak tanimlayan yazar bu kimligin daha oncelere dayandigini belirtir Islam dan once Arap Devletlerinde mevcut olan Yahudilerin varligi 20 yy in ortalarina kadar surmustur Yazdigina gore Arap Yahudileri ve gibi kulturel olarak Araptirlar tek farklari Yahudilige inaniyor olmalariydi Arap Yahudileri cocuklarina Arap isimleri veriyorlardi ve Her Arap gibi Yahudi Araplar da Arapca ve lehceleriyle gurur duyup dilin guzellik ve zenginligine bagliydi The Arap Jews Arap Yahudileri 2006 kitabinda Israilli sosyolog Mizrahi Yahudileriyle Arap Yahudilerinin kavramsallastirilmasinin kokenini irdelemistir Yazara gore Siyonizm in ideolojinin uygulanisina gore eszamanli ve simbiyotik uc kategorisi vardir Milliyet Din ve Etnik koken Milli toplulugun bir parcasi olabilmeleri icin de Arabize Arapliktan cikma olmalari gerekmekteydi Senhav a gore Araplarla Arap Yahudilerini ayiran ozellik dinleriydi bu da onlari bir ulus yapiyordu Terminoloji Arap Yahudisi terimi I Dunya Savasi sirasinda bati ulkelerinde yasayan Yahudilerce Turk yani dusman olmadiklarini belirtmek icin kullanildi Bugun ise bazi gazetelerde va bazi ulkelerin resmi makamlarinca Yahudi kimliginin etnik koken veya milliyetten ziyade bir din oldugunu belirtmek icin kullanilmaktadir Bu duruma Yahudilerce karsi cikilip kendine has bir Yahudi kimliginin sadece dine indirgenmesi asagilama olarak gorulur Bazi Mizrahi aktivistler ozellikle Arap ulkelerinde dogmamis veya kucuk yasta terk etmis olanlar kendilerini Arap Yahudisi olarak tanimlar Bu kimligi savunanlarin baslicalari ve dir Bu kimligi savunanlara gore Arap Yahudisi terimi icindeki Arap kelimesi etnik koken irk veya din degil edebi ve kultur simgesidir Arap ulkelerinde yasamis Yahudiler bu kulturun parcasidir ayni zamanda bu kultur icinde yasamis diger etnik azinliklar da Arap tir Ayni sekilde Misir Lubnan ve Suriye deki Hristiyanlara da Arap denmektedir cunku onlar buradaki Muslumanlar gibi Islam oncesinde bile bu topraklarda yasamaktaydi Fakat Kiptiler Misir Maruniler Lubnan ve Suryaniler Irak Arap tanimini celiskili bulmaktadir Arap Yahudisi terimi kullanan bazi kisiler icin bu terim Arap ulkesinden bir Yahudi veya Arapca konusan Yahudi demektir ve Arap olmakla ilgisi yoktur Arap Yahudisi terimine karsi cikanlarin ozellikle Arap ulkelerindeki Yahudiler gorusune gore Yahudiler diyasporadaki etnik gruplardan olusmaktadir ve sadece bir dini grup degildir Arap kelimesinin kullanilmasi buna tezattir Ayrica Arap topraklarinda yasayan Yahudiler kendilerine hicbir zaman Arap Yahudisi dememistir bu Yahudi cemaatler Arap ulkelerini terk ettikten sonra ortaya atilmis bir terimdir Bu nedenle Kuzey Afrika nin buyuk bolumunde ve Yakin ve Orta Dogu cemaatlerinde Arap Muslumanlar ve Arap Hristiyanlardan bahsedilir fakat Arap Yahudilerden bahsedilmez cunku Yahudilik bir din oldugu gibi ayni zamanda bir etnisitedir Nasil ki Arap topraklarinda etnik azinlik olan Suryaniler Berberiler ve Kurtler Arap olarak sayilmiyorsa Yahudiler de Arap olamaz Arap Yahudisi terimine karsi olanlar Yahudilerin Yahudi Arapcasi konustuklarini Arap gibi giyindiklerini ve kulturlerini benimsediklerini kabul etmektedir fakat onlara gore Araplik deyimi ortak kulturden fazlasini ifade etmektedir Arap Yahudisi sanki diger Yahudilerden farkli bir etnik grupmus gibi gosterildigi icin Musta arabim Araplasmis Yahudiler terimi tercih edilir Son olarak ucuncu bir goruse gore Arap Yahudileri gecerli bir terimdir fakat sadece Muhammed zamaninda Arap Yarimadasi nda yasamis gibi kabileler ve hatta Yemen Yahudileri icin kullanilmalidir bkz Arap Yarimadasi ndaki Yahudi kabileler Bu terim Arap kimligini etno linguistik acidan ziyade cografi acidan ele alir Bu cografi alan ise Arap Ligi nin taniminin aksine sadece Arap Yarimadasi ile kisitlidir Islam oncesi Arap Yarimadasinda YahudilerYahudi nufusu Arap Yarimadasi nda Islam dan once dahi varolmustur Kuzeyde Levant Irak ve Hassa kiyilarindan guneyde Yemen e kadar genis bir bolgede mevcuttu Bugun dunyada Hindistan ve Etiyopya gibi ulkelerdeki Yahudiler Israilogullarinin kabilelerinden geldigine inanmaktadir Arap Yarimadasi ndaki Yahudilerin atalarinin da bu on iki kabileden mi geldigi yoksa yerel halkin sonradan mi Yahudiligi sectigi bilinmemektedir Ayrica bakinizMizrahi Musta arabi Yahudiler Islam hakimiyeti altindaki Yahudilerin tarihi Yahudilerin Arap topraklarindan toplu gocu Arap Yarimadasi ndaki Yahudi kabilelerKaynakca a b Salim Tamari PDF 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2007 Lynne Vittorio 16 Ekim 2002 Aramica 13 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2007 Yoav Stern Morocco king s Jewish aide urges Israel to adopt Saudi peace plan Haaretz 29 10 2008 16 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Adam Shatz review of Sasson Somekh Baghdad Yesterday The Making of an Arab Jew in Leaving Paradise London Review of Books Nov 6 2008 19 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c David Rabeeya 2000 The Journey of an Arab Jew in European Israel Xlibris Corporation ss 49 50 ISBN 0738843318 olu kirik baglanti Shenhav Yehouda 2006 The Arab Jews A Postcolonial Reading of Nationalism Religion and Ethnicity Stanford UniversityPress s 280 ISBN 0804752966 Collins Pedigrees and Pioneers The Sephardim of Manchester Dis baglantilar On being Mizrahi pro Zionist view by Albert Memmi Reflections by an Arab Jew10 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde On being Mizrahi pro Arab identity by Ella Habiba Shohat