Koç ya da Aries (sembolü: ), zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir.
Takımyıldız | |
Aries takımyıldızının haritası | |
Kısaltma | Ari |
---|---|
Tamlayan | Arietis |
Sembolizm | Koç başı |
Bahar açısı | 3 |
Yükselim | +20 |
Alan | 441 derece kare (39.) |
Ana yıldızlar | 3, 10 |
Bayer/Flamsteed yıldızları | 67 |
Gezegeni olduğu bilinen yıldızlar | 4 |
Parlak yıldızlar (3,00m'den) | 2 |
En parlak yıldız | (Hamal) (2,0m) |
Yakın yıldızlar (10 pc içindeki) | 2 |
En yakın yıldız | (12.6? Iy) |
Göktaşı yağmurları | |
Çevreleyen takımyıldızlar | Perseus Triangulum Pisces Cetus Taurus |
En iyi Aralık ayı saat 21:00'de +90° ve −60° enlemleri arasında görülebilir. |
Gözlem bilgisi
Koç'un ikinci ve üçüncü kadirden iki parlak yıldızları ve 'ı tanımak oldukça kolaydır. Bu yıldızların solunda ve sağında takımyıldızın diğer yıldızları yay biçiminde sıralanmışlardır. Koç'un iki ana yıldızı, Andromeda'nın tam güneyi ile Kanatlı At'ın Büyük Karesi'nin tam doğusunda, kolay bir yerdedir.
Mitoloji
Koç takımyıldızı, Yunan mitolojisinde geçen "Iason ve Altın Post Peşinde" adlı ünlü bir hikâye ile bağlantılıdır. Hikâye parçalanmış bir ailenin mutsuz çocukları ile başlar. Phrixus ve kız kardeşi , Boeotia kralı ve eşi 'nin çocuklarıdır.
Bulutu simgeleyen varlık olarak Nephele'nin adı, İksion masalında geçer. İksion, Zeus'un karısı Hera'ya aşıktır. Muradına ermemesi için Zeus, Hera biçiminde bir bulut yaratır. Ve İksion'un onunla birleşmesini sağlar. Bu bulut kadın (Nephele) Kentaur'ların (bkz. Yay) anası olur. Aristophanes'in "Nephelai" (Bulutlar) adlı komedyasında bulutlar birer kadın olarak simgelenmiştir. Oyunda Sokrates ve diğer filozoflarla alay eder. Aristophanes belki de halk masallarından ve onlardan alınmış motiflerden etkilenmiştir.
Ne var ki bu aile kraliçenin ölümüyle sarsılır. Daha sonra kral Athamas, Thebai kralı Kadmos'un kızı Ino ile ikinci evliliğini yapar. Ancak Ino çocuklara tahammül edemez ve onlara bir tuzak kurar.
Önce Boeotia tarlalarına zararlı bir madde dökerek ürünlerin zarar görmesini sağlar. Kral ürünlerin zarar görmesinin nedenini ve ürünlerin nasıl kurtulacağını tanrılara sordurmak üzere baş danışmanlarını Delphi'ye yollar. Bu arada kraliçe Ino danışmanlara rüşvet vererek "çocukların kurban edilmesi" yanıtını krala götürmesini sağlar. Kral çocukları kurban etme konusunda tereddüde düşer. Ama Ino burada tekrar devreye girer ve yerel rahiplere de rüşvet verir. Tüm rahipler çocukların kurban edilmesi konusunda ısrar etmeye başlar.
Kral çocuklarını kurban etmek için yakınlarda bulunan bir dağa götürür. Bu arada olan biten her şeyi öz anneleri Nephele cennetten seyretmektedir. Tanrılardan çocuklarını koruması için altın bir post yollamalarını diler. Kral tam çocuklarını kurban etmeye hazırlanırken "Altın Postlu Koç" (Aries) çocukları almaya gelir. Çocuklar koçun sırtına binerler. Koç onları uçarak Asya'ya doğru götürür. Ne yazık ki bugünkü Çanakkale boğazı üzerinde küçük Helle dengesini kaybedip, koçun üzerinden aşağı düşer. Bu yüzden, Yunan mitolojisinde Çanakkale boğazına "Hellespont" denir. Bazı hikâyelerde Helle boğaza düştükten sonra, deniz tanrısı Poseidon tarafından kurtarıldığı, Poseidon'un Helle'yi sevdiği ve onunla birleşerek üç çocuk annesi yaptığı anlatılır.
Phrixus, her şeye rağmen yoluna devam eder. Koç onu Caucausus dağlarında Kolhis denen yere bırakır. Phrixus minnettarlığını göstermek için koçu Zeus'a kurban eder. Koçun altın postunu kutsal meşe ağacına asar. Altın Post, ağacı saran ve hiç uyumayan dev bir yılan tarafından (Serpent) korunur. Bu nedenle Zeus, Koç'u gökyüzüne çıkarmıştır.
Zeus'a kurban edilen koçun postunun, Phriuxus tarafından Kolhis kralı Aietes'e verildiği de rivayet edilir. Kral Aietes bu eşsiz postu savaş tanrısı Ares'e adanan bir korulukta saklar.
Hikâyenin bu kısmında kendilerine "Argonaunt'lar" diyen ve altın postu arayan bir grup cesur, güçlü denizci ile liderleri Jason (İason) devreye girer. Çağının en büyük destansal masallarından biri olan Argonaunt'lar masalını bize tüm olarak Rodos'lu Apollonios anlatır. MÖ 3. yüzyılda yaşayan Apollonios ünlü bir mitos yazarıdır.
Adı "hızlı" anlamına gelen Argo gemisi Karadeniz'in Kolhis (Gürcistan) ülkesinde Altın Postu aramaya giden kahramanlar için yapılmış ellibeş kürekli bir gemiymiş. Gemi, Argos denilen bir usta tarafından yapılmış. Mitos yazarlarının sefere katılanlar üzerine verdikleri listeler birbirini tutmamaktadır. Ama katıldığı konusunda görüş birliği sağlanabilen en ünlü kahramanlar; Jason, gemici ustası Argos, ozan Orpheus, Dioskuri'ler (bkz. İkizler) Kastor ve Polluks, Herakles, Boreas'ın oğulları Kalais'le Zetes'tir.
Seferin nedeni ilginçtir. kralı Aeson tahtını üvey kardeşi Pelias'a kaptırır. Aeson'un oğlu Jason delikanlılık çağına gelince Pelias'ın karşısına çıkıp tahtı geri ister. Pelias ondan kurtulmak için önce Colchis'e gidip, Phrixus'un orada bıraktığı altın postu getirmesini buyurur. İason bu sefere çıkmak zorunda kalır. Yunanistan'da ne kadar gözü pek, atılgan, yiğit varsa hepsini toplar. Zeus'un kızı bilge tanrıça Athena'nın yardımıyla büyük usta Argos'a bir gemi yaptırdıktan sonra, yola çıkarlar.
Yolculuk sırasında meydana gelen birçok olaydan sonra Argonaunt'lar, altın postu geri istemek için kral Aietes'in karşısına çıkarlar. O sırada kralın kızı Medeia, Jason'u görür. Delicesine bir aşkla ona tutulur. Güçlü bir büyücü olan Medeia bundan böyle Argonaunt'ların ve Jason'un bütün işlerini eline alır. Kral Aietes görünüşte altın postu vermeye razıdır. Ama önce İason'un bir ejderi öldürmesini, ateş püsküren tunç ayaklı iki boğayı boyunduruğa koşmasını ister. İstekleri bu kadarla kalmaz. Boyunduruğa koştuğu iki boğa ile ejderin dişlerini toprağa dikmesini de şart koşar. İason ister istemez bu koşulları kabul eder. Büyücü prenses Medeia, İason'a kendisini eş olarak alması halinde yardımcı olacağını söyler. Sonra yiğit İason'a büyülü bir merhem hazırlar. Ve
- "-Bu merhemi süren bedene silah işlemez, gün boyunca ne yaralanır ne de ölür. Ejderha’nın dişlerini toprağa ektikten sonra topraktan silahlı adamlar çıkacak, bu adamların aralarına bir taş attığı takdirde kendi aralarında kavgaya tutuşacaklar ve birbirlerini öldüreceklerdir"
şeklinde tavsiyede bulunur. Her şey Medeia'nın dediği gibi olur. İason boğaları boyunduruğa sokmayı, ejderin dişlerini tarlaya ekip, topraktan çıkan silahlı adamları birbirlerine öldürtmeyi başarır.
Ne var ki Aietes, yine de altın postu vermeye razı olmaz. Argo gemisini yakmaya ve Argonaunt'ları öldürmeye kalkışır. Ama İason'a aşık olan Medeia hızlı davranıp, İason'la elele vererek altın postu Serpenten çalmayı başarır. Ve Argo gemisiyle yola çıkarlar. Medeia babasının kendilerine yetişememesi için korkunç bir plan yapmıştır; yanına aldığı küçük kardeşi Apsyrtos'u keser ve parçalarını yol boyunca serperek uzaklaşırlar. Arkalarından gelen Aietes'le adamları Apsyrtos'un parçalarını toplamakla vakit kaybettiler, bu yüzden Argonaunt'lara yetişemediler.
İason ve Argonaunt'lar, altın postu amcası Pelias'a vermek üzere Iolkos'a dönerler. Babası Asion'un öldüğü haberini alan İason, amcası Pelias'ın da tahtı geri vermeye hiç yanaşmadığını görür. Burada Medeia'nın tüyler ürpertici bir oyunu yer almaktadır. Pelias'ın kızlarıyla arkadaşlık kuran büyücü Medeia, ihtiyarlamakta olan babalarını gençleştirmenin çaresini kendilerine öğreteceğini söyler. Ve örnek olması bakımından yaşlı bir koçu alıp keser. Kestiği koçu büyülü otlarla kaynayan bir kazana atıp, körpe bir kuzu çıktığını gösterir. Pelias'ın kızları büyücü Medeia'ya inanarak babalarını öldürüp kazana atarlar. Pelias'ın dirilmediğini görünce çılgına dönerler ve yurtlarından sürülürler.
İason ve Medeia bu suçu işledikten sonra Pelias'ın oğlu tarafından Iolkos’tan kovulurlar.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- H. A. Rey, The Stars—A New Way To See Them. Enlarged World-Wide Edition. Houghton Mifflin, Boston, 1997. .
- Ian Ridpath and Wil Tirion (2007). Stars and Planets Guide, Collins, London. . Princeton University Press, Princeton. .
Dış bağlantılar
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Aries22 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- NightSkyInfo.com: Constellation Aries28 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Star Tales – Aries26 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Aries (takımyıldız) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koc ya da Aries sembolu zodyak kusagi takimyildizlarindan biridir AriesTakimyildizAries takimyildizinin haritasiKisaltmaAriTamlayanArietisSembolizmKoc basiBahar acisi3Yukselim 20Alan441 derece kare 39 Ana yildizlar3 10Bayer Flamsteed yildizlari67Gezegeni oldugu bilinen yildizlar4Parlak yildizlar 3 00m den 2En parlak yildiz Hamal 2 0m Yakin yildizlar 10 pc icindeki 2En yakin yildiz 12 6 Iy Goktasi yagmurlariCevreleyen takimyildizlarPerseus Triangulum Pisces Cetus TaurusEn iyi Aralik ayi saat 21 00 de 90 ve 60 enlemleri arasinda gorulebilir Gozlem bilgisiKoc un ikinci ve ucuncu kadirden iki parlak yildizlari ve i tanimak oldukca kolaydir Bu yildizlarin solunda ve saginda takimyildizin diger yildizlari yay biciminde siralanmislardir Koc un iki ana yildizi Andromeda nin tam guneyi ile Kanatli At in Buyuk Karesi nin tam dogusunda kolay bir yerdedir MitolojiKoc takimyildizi Yunan mitolojisinde gecen Iason ve Altin Post Pesinde adli unlu bir hikaye ile baglantilidir Hikaye parcalanmis bir ailenin mutsuz cocuklari ile baslar Phrixus ve kiz kardesi Boeotia krali ve esi nin cocuklaridir Bulutu simgeleyen varlik olarak Nephele nin adi Iksion masalinda gecer Iksion Zeus un karisi Hera ya asiktir Muradina ermemesi icin Zeus Hera biciminde bir bulut yaratir Ve Iksion un onunla birlesmesini saglar Bu bulut kadin Nephele Kentaur larin bkz Yay anasi olur Aristophanes in Nephelai Bulutlar adli komedyasinda bulutlar birer kadin olarak simgelenmistir Oyunda Sokrates ve diger filozoflarla alay eder Aristophanes belki de halk masallarindan ve onlardan alinmis motiflerden etkilenmistir Ne var ki bu aile kralicenin olumuyle sarsilir Daha sonra kral Athamas Thebai krali Kadmos un kizi Ino ile ikinci evliligini yapar Ancak Ino cocuklara tahammul edemez ve onlara bir tuzak kurar Once Boeotia tarlalarina zararli bir madde dokerek urunlerin zarar gormesini saglar Kral urunlerin zarar gormesinin nedenini ve urunlerin nasil kurtulacagini tanrilara sordurmak uzere bas danismanlarini Delphi ye yollar Bu arada kralice Ino danismanlara rusvet vererek cocuklarin kurban edilmesi yanitini krala goturmesini saglar Kral cocuklari kurban etme konusunda tereddude duser Ama Ino burada tekrar devreye girer ve yerel rahiplere de rusvet verir Tum rahipler cocuklarin kurban edilmesi konusunda israr etmeye baslar Kral cocuklarini kurban etmek icin yakinlarda bulunan bir daga goturur Bu arada olan biten her seyi oz anneleri Nephele cennetten seyretmektedir Tanrilardan cocuklarini korumasi icin altin bir post yollamalarini diler Kral tam cocuklarini kurban etmeye hazirlanirken Altin Postlu Koc Aries cocuklari almaya gelir Cocuklar kocun sirtina binerler Koc onlari ucarak Asya ya dogru goturur Ne yazik ki bugunku Canakkale bogazi uzerinde kucuk Helle dengesini kaybedip kocun uzerinden asagi duser Bu yuzden Yunan mitolojisinde Canakkale bogazina Hellespont denir Bazi hikayelerde Helle bogaza dustukten sonra deniz tanrisi Poseidon tarafindan kurtarildigi Poseidon un Helle yi sevdigi ve onunla birleserek uc cocuk annesi yaptigi anlatilir Phrixus her seye ragmen yoluna devam eder Koc onu Caucausus daglarinda Kolhis denen yere birakir Phrixus minnettarligini gostermek icin kocu Zeus a kurban eder Kocun altin postunu kutsal mese agacina asar Altin Post agaci saran ve hic uyumayan dev bir yilan tarafindan Serpent korunur Bu nedenle Zeus Koc u gokyuzune cikarmistir Zeus a kurban edilen kocun postunun Phriuxus tarafindan Kolhis krali Aietes e verildigi de rivayet edilir Kral Aietes bu essiz postu savas tanrisi Ares e adanan bir korulukta saklar Hikayenin bu kisminda kendilerine Argonaunt lar diyen ve altin postu arayan bir grup cesur guclu denizci ile liderleri Jason Iason devreye girer Caginin en buyuk destansal masallarindan biri olan Argonaunt lar masalini bize tum olarak Rodos lu Apollonios anlatir MO 3 yuzyilda yasayan Apollonios unlu bir mitos yazaridir Adi hizli anlamina gelen Argo gemisi Karadeniz in Kolhis Gurcistan ulkesinde Altin Postu aramaya giden kahramanlar icin yapilmis ellibes kurekli bir gemiymis Gemi Argos denilen bir usta tarafindan yapilmis Mitos yazarlarinin sefere katilanlar uzerine verdikleri listeler birbirini tutmamaktadir Ama katildigi konusunda gorus birligi saglanabilen en unlu kahramanlar Jason gemici ustasi Argos ozan Orpheus Dioskuri ler bkz Ikizler Kastor ve Polluks Herakles Boreas in ogullari Kalais le Zetes tir Seferin nedeni ilginctir krali Aeson tahtini uvey kardesi Pelias a kaptirir Aeson un oglu Jason delikanlilik cagina gelince Pelias in karsisina cikip tahti geri ister Pelias ondan kurtulmak icin once Colchis e gidip Phrixus un orada biraktigi altin postu getirmesini buyurur Iason bu sefere cikmak zorunda kalir Yunanistan da ne kadar gozu pek atilgan yigit varsa hepsini toplar Zeus un kizi bilge tanrica Athena nin yardimiyla buyuk usta Argos a bir gemi yaptirdiktan sonra yola cikarlar Yolculuk sirasinda meydana gelen bircok olaydan sonra Argonaunt lar altin postu geri istemek icin kral Aietes in karsisina cikarlar O sirada kralin kizi Medeia Jason u gorur Delicesine bir askla ona tutulur Guclu bir buyucu olan Medeia bundan boyle Argonaunt larin ve Jason un butun islerini eline alir Kral Aietes gorunuste altin postu vermeye razidir Ama once Iason un bir ejderi oldurmesini ates puskuren tunc ayakli iki bogayi boyunduruga kosmasini ister Istekleri bu kadarla kalmaz Boyunduruga kostugu iki boga ile ejderin dislerini topraga dikmesini de sart kosar Iason ister istemez bu kosullari kabul eder Buyucu prenses Medeia Iason a kendisini es olarak almasi halinde yardimci olacagini soyler Sonra yigit Iason a buyulu bir merhem hazirlar Ve Bu merhemi suren bedene silah islemez gun boyunca ne yaralanir ne de olur Ejderha nin dislerini topraga ektikten sonra topraktan silahli adamlar cikacak bu adamlarin aralarina bir tas attigi takdirde kendi aralarinda kavgaya tutusacaklar ve birbirlerini oldureceklerdir seklinde tavsiyede bulunur Her sey Medeia nin dedigi gibi olur Iason bogalari boyunduruga sokmayi ejderin dislerini tarlaya ekip topraktan cikan silahli adamlari birbirlerine oldurtmeyi basarir Ne var ki Aietes yine de altin postu vermeye razi olmaz Argo gemisini yakmaya ve Argonaunt lari oldurmeye kalkisir Ama Iason a asik olan Medeia hizli davranip Iason la elele vererek altin postu Serpenten calmayi basarir Ve Argo gemisiyle yola cikarlar Medeia babasinin kendilerine yetisememesi icin korkunc bir plan yapmistir yanina aldigi kucuk kardesi Apsyrtos u keser ve parcalarini yol boyunca serperek uzaklasirlar Arkalarindan gelen Aietes le adamlari Apsyrtos un parcalarini toplamakla vakit kaybettiler bu yuzden Argonaunt lara yetisemediler Iason ve Argonaunt lar altin postu amcasi Pelias a vermek uzere Iolkos a donerler Babasi Asion un oldugu haberini alan Iason amcasi Pelias in da tahti geri vermeye hic yanasmadigini gorur Burada Medeia nin tuyler urpertici bir oyunu yer almaktadir Pelias in kizlariyla arkadaslik kuran buyucu Medeia ihtiyarlamakta olan babalarini genclestirmenin caresini kendilerine ogretecegini soyler Ve ornek olmasi bakimindan yasli bir kocu alip keser Kestigi kocu buyulu otlarla kaynayan bir kazana atip korpe bir kuzu ciktigini gosterir Pelias in kizlari buyucu Medeia ya inanarak babalarini oldurup kazana atarlar Pelias in dirilmedigini gorunce cilgina donerler ve yurtlarindan surulurler Iason ve Medeia bu sucu isledikten sonra Pelias in oglu tarafindan Iolkos tan kovulurlar Ayrica bakinizKoc taki yildizlar diziniNotlar Bazi kaynaklarda Nephele olmemistir Athamas Nephele yi Ino ile aldatmistir Bazi hikayelerde bu tanrinin Hermes oldugu anlatilmaktadir Kuzeydogu Karadeniz bolgesi GurcistanKaynakcaH A Rey The Stars A New Way To See Them Enlarged World Wide Edition Houghton Mifflin Boston 1997 ISBN 0 395 24830 2 Ian Ridpath and Wil Tirion 2007 Stars and Planets Guide Collins London ISBN 978 0007251209 Princeton University Press Princeton ISBN 978 0691135564 Dis baglantilarThe Deep Photographic Guide to the Constellations Aries22 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde NightSkyInfo com Constellation Aries28 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Star Tales Aries26 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Aries takimyildiz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir